بیماری منییر: هر چیزی که باید درباره این بیماری بدانید

نشانگان منییر (سندروم یا بیماری منییر) حالتی است که منجر به سرگیجه، وزوز گوش و ناشنوایی پیش رونده می‌شود. این بیماری درمان قطعی ندارد اما برخی از درمان ها می‌توانند علائم را تسکین بدهند.

بر اساس اعلام موسسه ملی ناشنوایی و سایر اختلالات ارتباطی (NIDCD)، حدود 615 هزار نفر در ایالات متحده به نشانگان منییر مبتلا هستند. این بیماری در هر سنی ایجاد می‌شود اما بیشتر در سنین 40 تا 60 سالگی دیده می‌شود. در اکثر موارد، فقط یک گوش را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

در این مقاله درباره علائم، علل، محرک ها و همچنین درمان های طبیعی و رایج بیماری نشانگان منییر خواهید خواند. علاوه‌ بر این به تغییراتی در رژیم غذایی اشاره خواهیم کرد که به کاهش علائم بیماری کمک می‌کنند.

درمان منییر

اگرچه درمان قطعی وجود ندارد اما به کمک درمان های رایج می‌توان برخی از علائم را مدیریت کرد.

تغییرات سبک زندگی

نشانگان منییر با استرس و اضطراب مرتبط است.

با این وجود هنوز مشخص نیست که آیا استرس و اضطراب منجر به علائم بیماری منییر می‌شود یا این بیماری استرس و اضطراب می‌آورد.

در هر دو صورت، مدیریت استرس و اضطراب می‌تواند به کاهش شدت علائم کمک کند.

روش‌هایی مثل یوگا، مدیتیشن، تای چی یا ذهن آگاهی می توانند به آرام شدن برخی از افراد کمک کند.

تحقیقات نشان می دهد بین سیگار کشیدن و وزوز گوش ارتباط وجود دارد. بنابراین ترک سیگار می‌تواند به کاهش این نشانه بیماری کمک کند.

داروهای سرگیجه

پزشکان برای سرگیجه از انواع مختلف دارو استفاده می‌کنند.

گزینه های موجود عبارتند از:

داروهای بیماری حرکت*: این داروها شامل مکلیزین و دیازپام هستند. اینها به حالت چرخش ناشی از سرگیجه و همچنین حالت تهوع و استفراغ کمک می‌کنند.

* بیماری حرکت (بیماری سفر) عارضه ایست که در زمان مسافرت یا دریازدگی روی می دهد. در این بیماری سیستم تعادلی گوش داخلی تغییر کرده و خستگی، سرگیجه، حالت تهوع و استفراغ از علائم آن هستند.

داروهای ضد تهوع: پروکلرپرازین، یکی از داروهای موثر برای درمان حالت تهوع حین دوره های سرگیجه است.

داروهای ادرار آور: داروهای دیورتیک احتباس مایعات در بدن را کاهش می‌دهند. پزشکان ممکن است برای بیماری منییر، ترکیبی از تریامترن و هیدروکلروتیازید تجویز کنند.

کاهش میزان مایعاتی که بدن در خود نگه می‌دارد، می تواند باعث افزایش حجم و فشار مایعات در گوش داخلی گردد. در نتیجه شدت و تکرر علائم کاهش می یابد.

تزریق به گوش میانی

پزشکان می توانند جهت درمان علائم سرگیجه، برخی داروها را به گوش میانی دارو تزریق کنند.

این داروها می‌توانند آنتی‌بیوتیک جنتامایسین (گارامیسین) و استروئیدهایی همانند دگزامتازون (دکادرون) باشد.

عمل جراحی

اگر سایر روش های درمانی موثر نباشند و یا اگر علائم بیماری شدید باشد، عمل جراحی به عنوان یکی دیگر از گزینه های درمان افراد مبتلا به نشانگان منییر (بیماری منییر) مطرح می‌شود.

گزینه‌های عمل جراحی شامل موارد زیر است:

– رفع فشار کیسه اندولنفاتیک: جراح، بخش کوچکی از استخوان اطراف کیسه اندولنفاتیک را بر می دارد. این غشاء در گوش میانی به کنترل فشار آب در گوش کمک می کند و اگر درست کار نکند، منجر به سرگیجه می شود.

– لابیرنتکتومی: جراح قسمتی از گوش داخلی را بر می دارد.

– برش عصب دهلیزی حلزونی: جراح عصب دهلیزی حلزونی گوش را می برد.

– درمان توانبخشی دهلیزی: افراد ممکن است بین دور‌ه های سرگیجه، مشکل تعادل داشته باشند. متخصص درمانی می تواند فعالیت ها و تمرین هایی را به آنها یاد بدهد که به بدن و مغز در بازیابی توانایی فرایند تعادل کمک می کنند.

افرادی هم که شنوایی شان را از دست داده‌اند، می‌توانند از سمعک استفاده کنند.

درمان های جایگزین

در کنار تغییرات سبک‌ زندگی و رژیم غذایی، درمان های طبیعی محدودی جهت مدیریت بیماری منییر وجود دارد.

برخی از گیاهان دارویی مثل ریشه زنجبیل و جینکوبیلوبا می‌توانند در برخی افراد سبب تسکین علائم سرگیجه شوند.

با این وجود، بر اساس اعلام NIDCD، هیچگونه شواهد علمی درباره فواید مکمل های گیاهی یا طب سوزنی برای درمان نشانگان منییر وجود ندارد.

ضمن اینکه امکان تداخل مکمل های گیاهی با داروهای موجود نیز مطرح است.

افرادی که قصد استفاده از آنها را دارند، باید از قبل با پزشک مشورت کنند.

درمان فشار مثبت

چند سال پیش، سازمان غذا و داروی امریکا (FDA) دستگاهی را تایید کرد که می توانست به مبتلایان بیماری منییر کمک کند.

این دستگاه پالس‌های کوچکی از فشار هوا را در گوش داخلی آزاد می‌کند. به نظر می رسد این پالس‌ها بواسطه برقراری ارتباط با مایع داخل گوش، سبب کاهش سرگیجه می شوند.

علائم

علائم بیماری منییر بین افراد مختلف، متفاوت است. ممکن است این علائم ناگهان رخ دهند، و تکرر و طول دوره علائم هم بین افراد فرق می کند.

پزشکان اغلب علائم ناگهانی را به عنوان یک حمله در نظر می‌گیرند. مدت حمله‌های منییر متفاوت است اما معمولا بین 20 دقیقه تا 24 ساعت طول می‌کشد.

علائم رایجی که در حین حمله رخ می‌دهند، عبارتند از:

سرگیجه

سرگیجه معمولا بارزترین علامت نشانگان منییر است و می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

حس چرخش حتی وقتی فرد ثابت است و حرکتی ندارد

سبکی سر

حالت تهوع

استفراغ

ضربان قلب نامنظم

تعریق

پیش‌بینی زمان وقوع حمله سرگیجه دشوار است. به همین خاطر باید همیشه داروهای سرگیجه را همراه خود داشته باشید.

علائم سرگیجه می‌تواند با برخی از فعالیت‌ها تداخل داشته باشد؛ از جمله:

رانندگی

کار با ماشین آلات سنگین

بالا رفتن از نردبان و داربست

شنا کردن

همچنین بخوانید:

راه های درمان سرگیجه

وزوز گوش

این صدای مداوم و آزار دهنده در گوش می تواند به اشکال زیر شنیده بشود:

صدای زنگ

صدای وزوز

صدای غرش

صدای سوت

صدای هیس

مبتلایان معمولا در فضاهای آرام یا وقتی خسته باشند، این صداها را بیشتر حس می‌کنند.

از دست دادن شنوایی

میزان از دست دادن شنوایی در مبتلایان به نشانگان منییر نوسان دارد؛ به ویژه در مراحل اولیه پیشرفت بیماری.

همچنین ممکن است افراد نسبت به صدای بلند حساسیت بیشتری پیدا کنند.

در نهایت، اکثر مبتلایان به نشانگان منییر سطحی از شنوایی خودشان را برای مدت طولانی از دست می‌دهند.

اضطراب، استرس و افسردگی

بیماری منییر می تواند علائم روانشناختی اضطراب، افسردگی و استرس را نیز در پی داشته باشد.

این شرایط غیر قابل پیش بینی است و می تواند روی توانایی کار کردن افراد (به خصوص اگر باید از نردبان بالا بروند یا با ماشین آلات کار کنند)، تاثیر منفی بگذارد.

علاوه بر این وقتی قدرت شنوایی به تدریج کاهش می یابد، تعاملات اجتماعی هم برای افراد چالش برانگیزتر خواهد شد.

برخی از مبتلایان به نشانگان منییر توانایی رانندگی را از دست می دهند که استقلال، زندگی کاری، آزادی و دسترسی به خانواده و دوستان را محدودتر می‌کند.

خیلی مهم است که مبتلایان حتما تجربه استرس و اضطراب و افسردگی را با پزشکشان در میان بگذارند.

نشانگان منییر می تواند تاثیرات دیگری هم روی بدن داشته باشد. در بخش بعدی بیشتر درباره این تاثیرات صحبت خواهیم کرد.

همچنین بخوانید:

داروهای موثر بر درمان اضطراب

مراحل

نشانگان منییر در دو مرحله رشد می‌کند. فرد مبتلا ممکن است بین این مراحل و برای مدت طولانی،‌ علائمی نداشته باشد.

مرحله اولیه

نشانگان منییر در مراحل اولیه منجر به دوره های سرگیجه ناگهانی و غیر قابل پیش‌بینی می‌شود.

در طول این دوره ها، از دست دادن درصدی از شنوایی هم رخ می‌دهد که بعد از پایان سرگیجه به حالت عادی برمی‌گردد. ممکن است گوش احساس ناراحتی و گرفتگی داشته باشد و نوعی حس فشار و پری گوش ایجاد بشود. وزوز گوش هم در مراحل اولیه بیماری منییر رایج است.

فرد بعد از حمله سرگیجه ناشی از نشانگان منییر، احساس خستگی شدید و نیاز به چندین ساعت خواب خواهد داشت.

ممکن است مبتلایان در طول مرحله اولیه بیماری، موارد زیر را هم تجربه کنند:

تاری دید

اسهال

حرکات چشم سریع

حالت تهوع

استفراغ

عرق سرد

تپش قلب یا نبض سریع

لرز

مراحل پایانی

در مراحل پایانی بیماری، دوره های سرگیجه بسیار کمتر می‌شوند و در برخی موارد، اصلا مشاهده نمی شوند.

اما مشکلات تعادل، شنوایی و بینایی ادامه می‌یابد. مبتلایان در تاریکی احساس بی‌ثباتی و لرزش خواهند داشت. شنوایی و وزوز گوش هم معمولا به طور مداوم بدتر می‌شود.

همچنین شاید فرد مبتلا، حمله سقوط (Drop Attacks) را هم تجربه کند. این حمله باعث از دست رفتن خود به خودی حالت بدن و افتادن ناگهانی در حین هوشیاری کامل می‌شود.

عوارض

مهمترین ویژگی آزار دهنده نشانگان منییر، شروع ناگهانی حملات سرگیجه است.

مبتلایان در این شرایط نیاز به دراز کشیدن خواهند داشت و فعالیت‌های خانوادگی، شغلی، اجتماعی و تفریحی را از دست خواهند داد.

مقامات اعطا کننده گواهینامه رانندگی در بسیاری از کشورها اعلام کردند مبتلایان به نشانگان منییر نباید رانندگی کنند. این مقامات قبل از دریافت گواهی پزشکی مبنی بر تحت کنترل بودن علائم بیماری، مجوز رانندگی به مبتلایان نمی دهند.

رژیم غذایی

تغییرات خاص در رژیم غذایی می تواند به کاهش احتباس مایعات در بدن کمک کند. به طور کلی، کاهش احتباس مایعات منجر به کاهش شدت و تکرر علائم خواهد شد.

اقدامات زیر در این زمینه موثر خواهند بود:

مصرف وعده‌های بیشتر اما کوچک‌تر: پخش کردن یکدست وعده های غذایی در طول روز به تنظیم مایعات بدن کمک می کند. به جای خوردن سه وعده بزرگ در طول روز، شش وعده کوچک تر را امتحان کنید.

مصرف نمک کمتر: هرچه نمک کمتری مصرف کنید، بدنتان مایعات کمتری ذخیره می‌کند. مبتلایان نباید به غذاهایشان نمک بزنند و از مصرف غذاهای بی کیفیت پرهیز کنند چون معمولا نمک بالایی دارند.

کاهش مصرف الکل: الکل می‌تواند روی حجم و ترکیب مایع گوش داخلی تاثیر منفی بگذارد.

مصرف منظم آب: مبتلایان به نشانگان منییر باید بویژه در هوای گرم و در حین ورزش، مراقب میزان آب بدنشان باشند و مرتب آب بنوشند.

خودداری از مصرف تیرامین: این آمینواسید در رده غذاها قرار دارد و در جگر مرغ، گوشت دودی، شراب قرمز، پنیر رسیده، آجیل و ماست وجود دارد. این ماده می‌تواند محرک میگرن باشد و مبتلایان به نشانگان منییر باید از مصرف غذاهای حاوی آن خودداری کنند.

علل

نشانگان منییر ممکن است به دلیل ناهنجاری در ساختار گوش داخلی و میزان مایعات موجود در آن رخ بدهد.

با این وجود، علت دقیق گسترش این ناهنجاری ها مشخص نیست.

گوش داخلی حاوی دسته ای از مسیرها و حفره هایی است که لابیرنت نام دارد.

قسمت بیرونی گوش داخلی محل قرارگیری لابیرنت استخوانی است. درون آن یک ساختار غشایی نرم وجود دارد که نسخه کوچک تر لابیرنت با شکلی مشابه است.

لابیرنت غشایی حاوی مایعی به نام آندولنف است. حسگرهای شبیه به موی آن به حرکت مایعات واکنش نشان می دهد و پیام هایی را از طریق تکانه های عصبی به مغز می فرستند.

قسمت های متمایز گوش داخلی در انواع مختلف ادراک حسی نقش دارند؛ همانند:

تشخیص سرعت در همه جهات

حرکت چرخشی

صدا

برای اینکه همه حسگرهای گوش داخلی درست کار کنند فشار، حجم و ترکیب شیمیایی مایع باید درست باشد.

برخی از ویژگی های نشانگان منییر، مشخصات مایع گوش داخلی را تغییر می دهد و منجر به تحریک اثرات ناسازگار بیماری می شود.

محرک‌ها

برخی از استرس ها و ناراحتی های عاطفی می تواند دوره های علائم بیماری منییر را فعال کند. کار کردن برای مدت طولانی، بیماری های زمینه ای و خستگی از این موارد هستند.

مصرف نمک در رژیم غذایی هم یکی دیگر از محرک هاست.

تشخیص

هیچ آزمایش و اسکنی به تنهایی نمی‌تواند امکان تشخیص نشانگان منییر را به پزشک بدهد. پزشک پس از صحبت با بیمار و معاینه فیزیکی، درباره تاریخچه سلامتی فرد و خانواده‌اش سوال می‌کند و نشانه‌ها و علائم را مورد بررسی قرار می‌دهد.

پزشک احتمالا درباره موارد زیر سوال خواهد کرد:

شدت علائم

علائم هر چند وقت بروز می‌کنند

بیمار چه داروهایی مصرف می‌کند

مشکلات شنوایی و گوش قبلی

وضعیت کلی سلامتی

سابقه بیماری های عفونی یا آلرژی

سابقه خانوادگی در بیماری های گوش داخلی

چند بیماری و اختلال دیگر هم علائم مشابه دارند و همین امر، تشخیص بیماری نشانگان منییر را دشوار می‌کند.

از دست دادن شنوایی

پزشک برای تعیین دقیق مقدار شنوایی از دست رفته، تست شنوایی انجام می دهد.

دستگاه شنوایی سنج، صداهایی با بلندی و گا‌م های متغیر تولید می کند. بیمار این صداها را از طریق هدفون می شنود و به پزشک می گوید کی صدا را می شنود و کی صدا قطع می شود.

ارزیابی تعادل

بسیاری از مبتلایان به نشانگان منییر، درجاتی از مشکل تعادل را تجربه می کنند. مشکل حس تعادل فرد در بین دوره های سرگیجه برطرف می شود.

الكترونیستاگموگرافی (Electronystagmography)

در این روش، پزشک آب یا هوای گرم و خنک را به داخل کانال گوش وارد می کند. سپس حرکات غیر ارادی چشم را در واکنش به این محرک اندازه می گیرد. واکنش های غیر عادی و پاسخ های غیر معمول می‌تواند نشانگر مشکل در گوش داخلی باشد.

تست صندلی چرخشی

بیمار روی یک صندلی در اتاقکی کوچک و تاریک می نشیند. پزشک الکترودها را نزدیک چشم بیمار قرار می دهد و صندلی کامپیوتری به آرامی و با سرعت های متغیر، به جلو و عقب می چرخد.

این حرکت، سیستم تعادل داخلی را شبیه سازی می ‎کند و منجر به حرکات چشم یا نیستاگموس می شود. یک کامپیوتر و مانیتور هم این حرکات را با دوربین مادون قرمز ضبط می کنند.

تست سرگیجه VEMP

این تست (Vestibular evoked myogenic potentials)، عملکرد برخی از حسگرهای گوش داخلی را اندازه گیری می‌ ند که وظیفه شان تشخیص سرعت است.

پستوگرافی (Posturography)

بیمار یک کمربند ایمنی می بندد، پا برهنه روی پلتفرم مخصوص می ایستد و سعی می کند در شرایط مختلف تعادلش را حفظ کند.

تست‌های دیگر

ممکن است پزشک بخواهد احتمال ابتلا به بیماری ها و مشکلات دیگر مثل تومور مغزی و اسکلروز چندگانه (ام‌ اس) را رد کند. برای اینکار احتمالا درخواست آزمایش های زیر را می دهد:

اسکن ام آر‌ آی

سی تی اسکن

سنجش پاسخ شنوایی مغز (که عملکرد مغز و گوش در واکنش به صدا را اندازه می‌گیرد) برای رد کردن احتمال تومور مغزی

خلاصه

بیماری منییر (نشانگان منییر) طیف پیچیده‌ای از علائم (سرگیجه، وزوز گوش، از دست دادن شنوایی و …) را دارد و تشخیص و درمان آن دشوار است.

حملات بیماری می توانند مکرر یا نادر باشند و منجر به استرس، اضطراب یا از دست دادن شنوایی بشوند. دوره های بهبودی، بین دوره های حمله ظاهر می‌شوند.

فرد مبتلا به نشانگان منیر باید کمک پزشکی دریافت کند زیرا روش های مختلفی برای مدیریت علائم وجود دارد.