هر شرایطی که روی مثانه یا قسمت‌های نزدیک‎ به آن تاثیر بگذارد، می‌تواند باعث سوزش و درد هنگام دفع ادرار بشود. پزشکان از سوزش و درد هنگام دفع ادرار با نام دیسوریا (dysuria) هم یاد می‌کنند. علل احتمالی زیادی برای این عارضه وجود دارد و بسیاری از آنها هم قابل درمان هستند.

هر کسی که موقع دفع ادرار سوزش و درد دارد، می بایست تمام علائم خود را با پزشک مطرح نماید. چراکه در این صورت تشخیص و تجویز درمان درست برای پزشک آسان تر خواهد شد.

علل سوزش و درد هنگام دفع ادرار (دیسوریا)

مشکلات متعدد و متفاوتی می‌توانند منجر به سوزش و درد هنگام دفع ادرار (دیسوریا) بشوند. اکثر آنها تا حد زیادی قابل درمان هستند.

در ادامه 10 علت احتمالی سوزش و درد هنگام دفع ادرار (دیسوریا) بررسی شده است، که ممکن است به تنهایی یا همراه با علائم دیگری رخ بدهند.

عفونت مجاری ادراری

عفونت مجاری ادراری زمانی رخ می‌دهد که در قسمتی از مجاری ادرار، باکتری اضافی جمع شود. این قسمت از بدن از کلیه‌ها تا مثانه و سپس تا مجاری ادراری (که ادرار را از بدن خارج می‌کند)، ادامه پیدا می‌کند.

سایر علائم

فرد مبتلا به عفونت مجاری ادراری ممکن است علائم زیر را هم داشته باشد:

نیاز به ادرار مکرر
ادرار تیره یا خون‌آلود
تب
ادرار بد بو
درد پهلو و کمر

همچنین بخوانید:

انواع عفونت های ادراری و علائم آن

عفونت‌های مقاربتی

عفونت‌های مقاربتی مثل کلامیدیا، سوزاک و تبخال همگی می‌توانند روی مجاری ادراری تاثیر بگذارند و منجر به درد هنگام ادرار شوند.

سایر علائم

علائم بسته به نوع عفونت متفاوت خواهد بود. برای مثال تبخال معمولا منجر به ضایعاتی شبیه به تاول روی اندام‌ها جنسی می‌شود.

همچنین بخوانید:

عفونت های مقاربتی

عفونت پروستات

عفونت باکتریایی کوتاه مدت می‌تواند منجر به عفونت پروستات یا پروستاتیت شود. التهاب مزمن ناشی از بیماری‌های دیگر مثل عفونت‌های مقاربتی هم می‌توانند منجر به پروستاتیت شود.

سایر علائم

عفونت پروستات می‌تواند علائم زیر را هم داشته باشد:

مشکل در ادرار کردن
درد مثانه، بیضه‌ها و آلت تناسلی
دشواری در انزال و انزال دردناک
نیاز به ادرار مکرر بویژه در طول شب

سنگ کلیه

سنگ‌های کلیه مجموعه‌ای از موادی مثل کلسیم یا اوریک اسید هستند که جمع می‌شوند و سنگ‌هایی در کلیه و اطراف آن می‌سازند.

گاهی اوقات سنگ کلیه خودش را به نزدیکی محلی می‌رساند که ادرار وارد مثانه می‌شود. همین می‌تواند منجر به سوزش و درد هنگام دفع ادرار (دیسوریا) بشود.

سایر علائم

سنگ کلیه علاوه بر دیسوریا می‌تواند علائم زیر را هم داشته باشد:

درد پهلو و کمر
رنگ ادرار مایل به صورتی یا قهوه‌ای
ادرار تیره
حالت تهوع
استفراغ
دردی که شدتش تغییر می کند
تب
لرز
ادرار مکرر با حجم کم

همچنین بخوانید:

روش های ساده برای پیشگیری از سنگ کلیه

کیست‌های تخمدان

کیست‎های تخمدان هم مثل سنگ کلیه مثال وضعیتی هستند که چیزی خارج از مثانه، به آن فشار بیاورد و منجر به سوزش و درد هنگام دفع ادرار (دیسوریا) بشود.

کیست های تخمدان می‌توانند در یک یا هر دو تخمدان (که دو طرف مثانه قرار دارند)، ایجاد شوند.

سایر علائم

افراد مبتلا به کیست تخمدان ممکن است علائم زیر را هم تجربه کنند:

خون‌ریزی واژینال غیرعادی
درد لگن
مشکل در تشخیص خالی بودن مثانه بعد از ادرار
پریودهای دردناک
حساسیت پستان ها
درد مبهم در پایین کمر

سیستیت بینابینی

این بیماری که با نام سندروم مثانه دردناک شناخته می‌شود، وضعیتی است که منجر به تحریک مزمن مثانه بدون عفونت زمینه‌ای برای مدت ۶ هفته یا بیشتر می‌شود.

سایر علائم

ممکن است سندروم مثانه دردناک منجر به علائم زیر نیز بشود:

فشار در ناحیه مثانه
درد هنگام دخول در رابطه جنسی
درد در فرج یا واژن
درد در اسکروتوم (کیسه بیضه)
ادرار مکرر با حجم کم

حساسیت شیمیایی

گاهی اوقات مواد شیمیایی خارج از بدن مثل عطرها می‌توانند بافت‎های بدن را تحریک کنند. این آسیب در حین ادرار قابل توجه‌تر می‌شود و ممکن است منجر به درد بشود.

برخی از محصولاتی که منجر به حساسیت شیمیایی می‌شوند، عبارتند از:

دوش‌ها
صابون‌ها
دستمال توالت های معطر
روان‌کننده‌های واژینال
اسفنج های ضدبارداری

سایر علائم

افرادی که به محصولات شیمیایی واکنش نشان می‌دهند، این علائم را هم دارند:

تورم
قرمزی
خارش
حساسیت پوست واژن و اطراف آن

عفونت یا تحریک واژینال

عفونت واژینال که با نام واژینیست یا واژینوز شناخته می‌شود، در نتیجه رشد باکتری‌ها و مخمرها ایجاد می‌شود.

یک نوع عفونت مقاربتی با نام تریکومونیازیس هم می‌تواند منجر به عفونت واژینال بشود.

سایر علائم

علائم زیر هم در کنار سوزش و درد هنگام دفع ادرار (دیسوریا) برای فرد مبتلا رخ خواهد داد:

ترشحات بدبو یا غیرعادی واژن
سوزش واژن
درد هنگام رابطه جنسی
خونریزی واژینال که معمولا خفیف است

دارو

برخی از داروها (از جمله آنهایی که پزشک برای درمان سرطان مثانه تجویز می‌کند) می‌توانند بافت‌های مثانه را حساس و ملتهب کند. این مسئله گاهی اوقات منجر به سوزش و درد هنگام دفع ادرار (دیسوریا) می‌شود.

اگر فردی به‌ تازگی مصرف دارویی را شروع کرده باشد و هنگام ادرار، درد داشته باشد، باید با پزشک تماس بگیرد و بپرسد این عوارض جانبی دارو هست یا نه. هرگز بدون مشورت با پزشک مصرف دارو را قطع نکنید.

سایر علائم

علائم دیگر بسته به نوع داروی مصرفی متغیر هستند.

سرطان مثانه

سرطان مثانه با گسترش سلول های سرطانی در مثانه شروع می شود.

احساس درد هنگام ادرار کردن معمولا جزو علائم اولیه این بیماری محسوب نمی شود. بلکه بیمار معمولا خون در ادرار مشاهده می‌کند.

سایر علائم

سرطان مثانه می‌تواند علائم زیر را هم ایجاد کند:

تکرر ادرار
مشکل در تخلیه ادرار یا سست بودن جریان ادرار
درد قسمت پایین کمر
از دست دادن اشتها
کاهش وزن
خستگی
ورم پا
درد استخوان

تفاوت‌ها در زنان و مردان

زنان و مردان هر دو می‌توانند هنگام ادرار درد داشته باشند، اما علت این امر احتمالا به نوع آناتومی بدن هر یک از آنها بستگی دارد.

برای مثال، زنان مجاری ادرار کوتاه‌تری نسبت به مردان دارند. در نتیجه، ورود باکتری به مثانه ساد‎ه ‏تر می‌شود و همین می‌تواند منجر به عفونت مجاری ادراری بشود.

پزشک در مورد خطرات و علل سوزش و درد هنگام دفع ادرار براساس جنسیت و سابقه ی پرونده ی پزشکی بیمار تصمیم می گیرد.

چه زمان مراجعه به پزشک ضروری است؟

هر کسی ممکن است در برهه‌ای از زمان، سوزش و درد هنگام دفع ادرار (دیسوریا) را تجربه کند.

اگر درد مداوم باشد و علائم زیر را هم داشته باشید، باید به پزشک مراجعه کنید:

خون در ادرار که معمولا به رنگ صورتی، قهوه‌ای و قرمز ظاهر می‌شود.
درد پهلو و پشت
دردی که بیشتر از ۲۴ ساعت طول بکشد.
ترشحات غیرعادی از آلت تناسلی
تب

اگر فرد بزرگسال تب بالای ۳۹.۵ داشته باشد، باید سریعا کمک پزشکی اورژانسی دریافت کند.

درد هنگام ادرار نباید نادیده گرفته شود. پزشک اغلب می تواند در شناسایی درمان هایی که باعث کاهش درد می شوند، کمک کند.

گزینه‌های احتمالی درمان

درمان سوزش و درد هنگام دفع ادرار (دیسوریا) به علت ایجاد کننده آن بستگی دارد. برخی از گزینه‌ها عبارتند از:

درمان عفونت مجاری ادراری با آنتی‌بیوتیک‌ها. عفونت‌های مجاری ادراری شدید که روی کلیه تاثیر می‌گذارند به آنتی‌بیوتیک داخل وریدی نیاز دارند.
درمان پروستاتیت با آنتی‌بیوتیک‌ها. اگر فرد پروستاتیت باکتریال مزمن داشته باشد، باید این داروها را تا ۱۲ هفته مصرف کند. سایر درمان‎های احتمالی برای پروستاتیت عبارتند از داروهای ضد التهاب بدون نسخه، ماساژ پروستات، حمام داغ و داروهایی به نام مسدود کنند‌ه‌های آلفا که ماهیچه‌های اطراف پروستات را آرام می‌کنند.
اجتناب از استفاده از صابون‌های قوی یا سایر محصولات شیمیایی در ناحیه اطراف اندام تناسلی. چراکه می‌توانند منجر به التهاب شوند. اگر علت زمینه‌ای، استفاده از محصولات شیمیایی باشد علائم خیلی زود برطرف می‌شوند.

درمان خانگی سوزش و درد هنگام دفع ادرار (دیسوریا) معمولا شامل استفاده از داروهای ضد التهاب بدون نیاز به نسخه پزشک، مثل ایبوپروفن است.

پزشک معمولا مصرف مایعات بیشتر را به افراد پیشنهاد می‌کند چون ادرار را رقیق می‌کند و درد تخلیه ادرار را کاهش می‌دهد. استراحت و مصرف دارو طبق دستور پزشک معمولا می‎تواند اکثر علائم را خوب کند.

خلاصه

سوزش و درد هنگام دفع ادرار (دیسوریا) یکی از علائم رایجی است که می تواند علل مختلفی داشته باشد، برخی از این علل به عفونت باکتریایی مربوط هستند.

افرادی که احساس بیماری می‌کنند، باید قبل از پیشرفت بیماری و بروز سایر علائم به پزشک مراجعه کنند.

بیماری کلیه بیماری مقاربتی / بهداشت جنسی بیماری های واژینال پروستات / سرطان پروستات عفونت عفونت ادراری کیست