گاهی اوقات خارش پوست (pruritis) به علت یک بیماری زمینه ای مانند بیماری کبد به وجود می آید. علت دقیق این نوع خارش مشخص نیست. لازم به ذکر است همه مبتلایان به بیماری کبد دچار خارش پوست نمی شوند.

در این مقاله علل احتمالی خارش پوست در افراد مبتلا به بیماری کبد را مورد بررسی قرار می دهیم و روش های درمان آن و سایر علل احتمالی خارش پوست را توضیح می دهیم. با اویرو همراه باشید.

خارش پوست و بیماری کبد: چقدر شایع است؟

کبد بزرگترین عضو بدن است. چربی ها را تجزیه می کند، باعث سم زدایی بدن می شود، کلسترول و پروتئین تولید کرده و ویتامین ها را ذخیره می کند.

مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC) اعلام کرده است که 4.5 میلیون نفر در ایالات متحده به بیماری کبد مبتلا هستند.

انواع بیماری های کبدی عبارتند از:

بیماری کبد الکلی (ALD)
بیماری کبد چرب غیر الکلی (NASH)
هپاتیت
سیروز صفراوی اولیه (PBC

همچنین بخوانید:

انواع هپاتیت: آیا واکسنی برای آنها وجود دارد؟

در مقاله ای در سال 2017، متخصصان مراقبت های بهداشتی خارش را با بیماری‌های مزمن کبدی به ویژه بیماری های کبدی کلستاتیکی مانند سیروز صفراوی (PBC) و کلانژیت اسکلروزان اولیه (PSC) مرتبط دانسته اند. خارش معمولا در کف پا و کف دست ها رخ می دهد.

نویسندگان این مقاله عنوان می کنند كه میزان شیوع خارش در افراد مبتلا به سیروز صفراوی اولیه 70 درصد است.

خارش پوست ممکن است به دلیل بیماری کلانژیت اسکلروزان اولیه (PSC) ایجاد شود اما افراد معمولاً در زمان تشخیص بیماری بدون علامت هستند. در نتیجه، میزان شیوع این علامت در بیماران مبتلا به PSC مشخص نیست.

اگرچه خارش پوست ممکن است روی مبتلایان به انواع دیگر بیماری های کبدی اثر داشته باشد اما علامت چندان شایعی به نظر نمی رسد.

علت

نتایج حاصل از تحقیقات در زمینه ارتباط بین خارش و بیماری های سیستمیک محدود است.

از آنجایی که تحقیقات پزشکی در این زمینه همچنان ادامه دارد در مورد علل خارش ناشی از بیماری کبد نظریه های مختلفی مطرح می شود. دلایل مطرح شده عبارتند از:

نمک های صفراوی

بر اساس یک مطالعه در سال 2019 ترشح صفرا می تواند در انواع بیماری های کبدی از جمله سیروز صفراوی (PBC) اختلال ایجاد کند.

در یک مقاله در سال 2015 نظریه ای مطرح شد مبنی بر اینکه بیماری کبد می تواند سطح نمکهای صفراوی که زیر پوست جمع می شوند را افزایش داده و باعث خارش پوست شود.

همه افرادی که به بیماری کبد مبتلا هستند و سطح بالایی از نمک صفراوی دارند به خارش پوست دچار نمی شوند. به نظر نمی رسد ارتباط مستقیمی بین شدت خارش و غلظت نمک صفراوی وجود داشته باشد.

گزارش تحقیقات دیگر نشان می‌ دهد که سطح غیر طبیعی بیلی روبین نورونهای حسی خارش را تحریک می‌کند. بیلی روبین یکی از پیگمان یا رنگدانه های زردرنگ صفراوی است و در بدن به صورت محلول در آب باقی می ماند.

سطح هیستامین

نظریه ای وجود دارد که نشان می دهد سطح بالای هیستامین‌ ها می تواند باعث ایجاد خارش شود.

در یک مطالعه میزان بالای هیستامین در افراد مبتلا به بیماری کلستاتیک کبدی گزارش شده است.

با این حال نویسندگان مقاله اظهار داشته اند که بین شدت خارش و غلظت هیستامین ارتباطی وجود ندارد.

مواد شیمیایی طبیعی

به گفته محققان، سروتونین و مواد افیونی یا اُپیوئیدها ممکن است در افراد مبتلا به بیماری کبد باعث خارش شوند. ممکن است تولید مواد افیونی در بدن این افراد بیشتر باشد. با انجام درمان به وسیله ی آنتاگونیست های مواد افیونی می توان میزان خارش پوست را کاهش داد.

متخصصان بهداشت و درمان معتقدند که سروتونین می تواند میزان خارش بدن فرد را تغییر دهد و حتی باعث خارش بیشتر پوست شود. بنابراین مهارکننده‌های بازجذب سروتونین نیز ممکن است به کنترل خارش کمک کنند.

درمان

به راحتی نمی توان علت دقیق خارش پوست را تشخیص داد اما فعالیت های خودمراقبتی و اقدامات احتیاطی زیادی می تواند به شما در کاهش خارش پوست کمک کند.

با استفاده از راه های زیر می توانید علائم را به حداقل برسانید:

مرطوب کردن پوست
دوش آب سرد
استفاده از یک پارچه سرد و مرطوب در نواحی آسیب دیده پوست
دور ماندن از گرما
پوشیدن لباس مناسب و گشاد
در صورت امکان از خاراندن خود خودداری کنید

پوشیدن یک جفت دستکش در شب می تواند به جلوگیری از خارش پوست در هنگام خواب کمک کند.

تجویز داروهای خوراکی نیز ممکن است به درمان خارش کمک کند. برخی از این داروها عبارتند از:

کلستیرامین
ریفامپین
آنتاگونیست های مواد افیونی نالوکسان (Narcan) و نالترکسون (Vivitrol)
آنتاگونیست گیرنده سروتونین به نام سرترالین (Zoloft)
آنتی هیستامین ها

برای خارش های موضعی و خفیف می توانید از کرم مرطوب کننده حاوی 1٪ منتول استفاده کنید. این محصول پوست را مرطوب و خنک می کند.

چه موقع باید به پزشک مراجعه کنید؟

اگرچه خارش پوست معمولاً بی خطر و قابل درمان است اما گاهی اوقات می تواند نشانه بیماری کبدی باشد.

علائم هشدار دهنده ای که نشان می دهد خارش پوست ناشی از یک بیماری کبدی است عبارتند از:

خارش زیاد و مداوم پوست
خارش کل بدن
خارشی که به زخم و خراش زیاد و ایجاد ضایعات ثانویه یا عفونت پوست منجر شود
خارش روی کف پا و کف دست در مبتلایان به بیماری کلستاتیک کبدی

اگر خارش پوست کیفیت زندگی شما را تحت شعاع قرار داده است، فارغ از علت آن، باید به پزشک مراجعه کنید.

افرادی که در حال حاضر به بیماری کبد مبتلا هستند و خارش پوست دارند باید از مشاوره پزشکی بهره ببرند. با این حال این علامت نشانه پیشرفت بیماری یا تغییر حالت بیماری نیست.

لازم است یادآوری کنیم که خارش پوست همیشه نشانه مستقیم یا به خاطر یک بیماری کبدی نیست. خستگی، کبودی یا خونریزی، رگ های عنکبوتی، زردی پوست یا چشم ها و نفس کشیدن غیرعادی از دیگر علائم بیماری کبد است.

ترکیبی از علائم نشانه واضح تری از بیماری کبد است.

بیماری کبد در دوران بارداری

بر اساس اعلام یک موسسه خیریه انگلیسی زنان باردار ممکن است دچار خارش پوست شوند.

اگرچه ممکن است خارش در دوران بارداری به دلیل کشش پوست و هورمون ها اتفاق بیفتد اما می تواند ناشی از بیماری کبدی به نام کلستاز درون کبدی دوران بارداری (ACP) هم باشد.

به دلیل بیماری کلستاز درون کبدی دوران بارداری (ACP) اسیدهای صفراوی به خوبی جریان پیدا نمی کنند و در بدن جمع می شوند و موجب خارش پوست می شوند.

علائم دیگر ICP عبارتند از:

خارش به خصوص در قسمت کف دست و کف پا
ادرار تیره رنگ
زردی پوست (یرقان)
مدفوع کم رنگ

ICP معمولاً پس از زایمان برطرف می شود.

اگر در دوران بارداری به خارش شدید پوست دچار شدید انجام کارهای زیر برای شما مفید خواهد بود:

پوشیدن لباس های گشاد و مناسب
پوشیدن لباس پنبه‌ای
دوش سرد
اجتناب از استفاده از عطرها
مرطوب کردن پوست
پرهیز از مصرف غذاهای تند، کافئین و الکل

سایر علل احتمالی خارش پوست

علل احتمالی دیگری هم برای خارش پوست وجود دارد که برخی از آنها عبارتند از:

اگزمای آتوپیک
پسوریازیس
پوست خشک
بثورات پوستی در اثر گرما

جمع بندی

خارش پوست (pruritus) یکی از علائم اولیه ابتلا به بیماری کبد است.

اگرچه علت دقیق خارش در کنار بیماری کبد مشخص نیست اما نظریه های مختلفی درباره آن وجود دارد.

اگر دچار خارش پوست شدید و این عارضه بیش از 6 هفته طول کشید باید به پزشک مراجعه کنید.

خارش پوست می تواند خواب را مختل کند، اضطراب و افسردگی ایجاد کند و باعث زخم شدن پوست شود.

بیماری کبد / هپاتیت درماتولوژی زنان / زایمان / بارداری