رژیم غذایی مناسب برای افراد مبتلا به دیابت نوع یک

رژیم غذایی دیابت نوع یک، شامل مواد غذایی پروتئینی سالم و … است که در این مطلب دستور العمل تغذیه ای متناسب با دیابت نوع 1 بعنوان برنامه غذایی دیابت ارائه شده است.

 

مقدمه:

افراد مبتلا به دیابت نوع یک، باید خورد و خوراک خود را با داروهای انسولین مصرفی خود جهت حفظ قند خون در محدوده نرمال، تنظیم کنند.

مدیریت سطح قند خون به جلوگیری از بروز عوارض احتمالی کمک می ‌کند.

برنامه ‌ریزی برای رژیم غذایی و دانستن اینکه چه غذاهایی را باید خورد و از چه غذاهایی پرهیز کرد، برای حفظ سلامتی این افراد، مهم است.

در این مقاله، بایدها و نبایدهای رژیم غذایی افراد مبتلا به دیابت نوع یک و برنامه غذایی دیابت نوع 1 ارائه شده است.

دستورالعمل ها شامل میان وعده های سالم و نحوه تهیه وعده‌ های غذایی برای کودکان مبتلا به دیابت می باشد.

اطلاعات این مقاله از به روزترین مقالات سال 2020 برگرفته شده است.

رژیم غذایی دیابت نوع یک چگونه است؟

یک رژیم غذایی سالم برای افراد مبتلا به دیابت نوع یک می ‌تواند شامل تخم مرغ، سبزیجات غیر نشاسته ‌ای و غلات کامل باشد.

در صورت عدم تعادل در مصرف مواد غذایی و میزان انسولین بدن آن ها، ممکن است هیپوگلیسمی یا افت قند خون رخ دهد.

همچنین بخوانید:

تفاوت هیپوگلیسمی و هیپرگلیسمی

بنابراین، افراد مبتلا به دیابت نیاز به خوردن وعده های غذایی مختصر، منظم و میان ‌وعده دارند.

فعالیت بدنی روزانه نیز باید بخشی از سبک زندگی آن ها باشد.

 

 

همچنین بخوانید:

میزان قند خون، تمرینات ورزشی را تحت تاثیر قرار می دهد؟

 

داشتن یک رژیم غذایی سالم می ‌تواند به افراد مبتلا به دیابت نوع یک کمک کند وزن خود را در حد متوسط حفظ کنند و کلسترول و فشار خون خود را در محدوده هدف نگه دارند.

این افراد می ‌توانند از برخی از غذاهای مورد علاقه خود استفاده کنند، اما در قسمت ‌های کوچکتر یا به میزان کمتر.

هیچ رژیم غذایی استانداردی برای دیابت نوع یک وجود ندارد و انجمن دیابت آمریكا (ADA) گزارش می‌دهد كه درصد ماکرونوترینت ‌های (درشت مغذی ها) ایده آل در افراد متفاوت است.

این افراد می ‌توانند برنامه غذایی دیابت خود را طبق دستورالعمل‌ های زیر برنامه‌ ریزی و انتخاب کنند:

 

1- انتخاب غذاهای پروتئینی سالم

مصرف پروتئین در هر وعده غذایی می‌تواند به تعادل قند خون کمک کند.

مبتلایان باید غذاهای پروتئینی سالم و متنوعی انتخاب کنند.

نمونه هایی از این غذاها عبارتند از:

• گوشت و مرغ بدون چربی
• ماهی
• تخم مرغ
• لوبیا و عدس
• توفو
• آجیل و مغزها
• غذاهای لبنی کم چرب

 

2- خوردن مقادیر زیاد سبزیجات غیرنشاسته ‌ای

افراد مبتلا به دیابت نوع یک باید مقدار زیادی سبزیجات غیرنشاسته‌ ای را در رژیم غذایی خود بگنجانند.

به نقل از ADA، نشان داده است که رژیم ‌های غذایی که عمدتا از غذاهای گیاهی تشکیل شده اند -مانند رژیم ‌های مدیترانه ای، وگان و گیاهخواری – برای دیابت، کاهش وزن و فشار خون مفید هستند.

سبزیجات غیر نشاسته‌ ای سرشار از فیبر هستند و نسبت به سبزیجات نشاسته ای تأثیر کمتری بر قند خون دارند.

سبزیجات غیر نشاسته ‌ای عبارتند از:

• سبزیجات از جمله کلم برگ،کاهو پیچ، کلم pak choi، اسفناج، سبزی روکولا یا راکت و آب ‌تره
• فلفل دلمه ای
• کدو سبز و بادمجان
• لوبیا سبز
• قارچ
• کلم بروکلی و گل کلم

سبزیجات نشاسته ‌ای مانند سیب زمینی، کدو تنبل و ذرت حاوی قند بیشتری هستند.

با این حال مبتلایان می توانند تا زمانی که قند خون خود را تحت کنترل دارند، این موارد را در رژیم غذایی خود به مقدار کمتری بگنجانند.

 

3- گنجاندن آجیل، دانه ‌ها، لوبیا و حبوبات در رژیم غذایی

آجیل، دانه‌ ها، لوبیا و حبوبات منبع خوبی از فیبر هستند که می ‌توانند باعث کاهش سرعت آزاد شدن قند در خون شوند.

این مواد همچنین منبع خوبی از پروتئین هستند.

نمونه هایی از این مواد عبارتند از:

• آجیل: گردو، آجیل برزیلی، بادام و فندق
• دانه‌ ها: چیا، شاهدانه، کدو تنبل و تخمه آفتابگردان
• لوبیا و حبوبات: لوبیا سیاه، لوبیا قرمز، لوبیا چیتی، عدس و نخود

4- انتخاب غلات کامل

این افراد باید مصرف غلات کامل را به غلات تصفیه شده در ارجحیت قرار دهند.

غلات کامل منبع کربوهیدرات ها هستند، اما محتوای فیبر موجود در آن ها نسبت به غلات تصفیه شده تأثیر بهتری بر قند خون دارند.

با این حال، توصیه می شود که بر میزان مصرف و  تأثیر این غذاها نظارت و کنترل داشته باشند.

غلات کامل شامل:

• برنج قهوه ای
• نان گندم کامل
• ماکارونی تهیه شده از غلات کامل
• جو دوسر
• غلات کامل دیگر مانند گندم سیاه، کینوا و ارزن

 

5- استفاده از چربی های سالم

اضافه کردن چربی های سالم به وعده های غذایی می تواند به داشتن احساس سیری و پیشگیری از خوردن بیش از حد کربوهیدرات ها کمک کند.

چربی های سالم شامل موارد زیر است:

• آووکادو
• زیتون و روغن زیتون
• آجیل و دانه ها
• ماهی های روغنی مانند ماهی سالمون، ماهی تن و ماهی خال مخالی

 

6- نوشیدن آب به میزان کافی

آب بدن و غلظت قند خون با یکدیگر رابطه عکس دارند، یعنی هر چه آب بدن کمتر باشد، غلظت قند خون بالاتر است.

بنابراین برای افراد مبتلا به دیابت نوع یک، مصرف آب به میزان کافی، بسیار مهم است.

آب بهترین گزینه برای آبرسانی به بدن است، اما این افراد می‌توانند با اضافه کردن برش مرکبات و نعنا، انواع آب طعم‌ دار را امتحان یا از انواع چای‌ های گیاهی استفاده کنند.

 

 

مواد غذایی که باید از خوردن آن ها اجتناب شود

غذاهایی که باید از خوردن آن ها اجتناب یا مصرفشان محدود شوند شامل موارد زیر است:

• شکر اضافه
• غلات تصفیه شده، مانند نان سفید، ماکارونی و برنج
• غذاهای فراوری شده
• غلات صبحانه شیرین شده
• مواد شیرین؛ مانند کیک، بیسکویت، شیرینی و شکلات
• آب گازدار، نوشابه رژیمی و سایر نوشیدنی ‌های قندی
• نوشیدنی های آب میوه ای
• غذاهای سرخ شده و مواد غذایی سرشار از چربی‌ های اشباع و ترانس
• نوشیدنی های الکلی

 

برنامه غذایی برای دیابت نوع یک

افراد می ‌توانند از روش های مختلفی جهت ایجاد یک برنامه‌ رژیم غذایی مناسب برای دیابت نوع یک خود استفاده کنند.

آن ها همچنین می توانند از یک متخصص تغذیه کمک بگیرند.

برخی از روش های متداول برای تهیه وعده های غذایی عبارتند از:

شمارش کربوهیدرات: این روش شامل شمارش و کنترل میزان روزانه کربوهیدراتی است که افراد می خورند و می نوشد.

شاخص گلیسمی (Glycemic index): شاخص گلیسمی (GI) و بار گلیسمی (GL) میزان قند موجود در مواد غذایی را اندازه گیری کرده و مشخص می‌کند که هر غذا چه میزان قند خون را بالا می برد.

متد بشقاب (Plate method): افراد می توانند از این روش برای کنترل اندازه مواد غذایی و گروه های غذایی استفاده کنند. این روش تضمین می کند که نیمی از بشقاب از سبزیجات غیر نشاسته ای، یک چهارم آن از پروتئین سالم و یک چهارم آخر از غلات و نشاسته تشکیل شده باشد.

 

میان وعده های مناسب برای دیابت نوع یک

میان وعده ها باید با هدف تعادل کربوهیدرات ها با پروتئین یا چربی در نظر گرفته شوند.

شیرینی ‌های دیابتی نیز موجود است اما باید مصرف این موارد به حداقل برسد.

در ادامه به برخی میان وعده های سالم اشاره می شود:

• حمص و نان کماج
• پروتئین های شکلاتی ساخته شده با جو دوسر، کره بادام زمینی، پودر کاکائو و شیرین‌ کننده سازگار با دیابت مانند استویا
• ساقه کرفس و کره بادام زمینی
• یک تخم مرغ آب پز

افرادی که میزان کربوهیدارت خود را کنترل می کنند، باید به شمارش میوه های مصرفی خود نیز توجه داشته باشند، اگر آن ها را بعنوان میان وعده استفاده می کنند.

تکه ای کوچک از یک میوه کامل حاوی 15 گرم کربوهیدرات است.

توت ها GI کمتری دارند و خربزه، آناناس و بعضی از میوه های خشک شده دارای GI متوسط هستند.

خوردن میوه ‌های دارای قند کمتر به همراه یک منبع پروتئین، بیشتر از خوردن میوه به تنهایی می تواند به تعادل قند خون کمک کند.

به عنوان مثال، افراد می ‌توانند انواع توت را با ماست طبیعی مصرف کنند.

 

چند دستور غذا برای دیابت نوع یک

مرکز غذایی دیابت ADA چندین دستور العمل مناسب جهت تهیه صبحانه، ناهار و شام  ارائه کرده است که در ادامه به برخی از آن ها اشاره می شود.

 

صبحانه: پنکیک بلغور جو دوسر و پیکن

روز خود را با این پنکیک که حاوی غلات سبوس دار و پیکن خوشمزه است شروع کنید.

 

مواد لازم (برای 6 وعده):

جو	1 پیمانه
بکینگ پودر	11/2 قاشق غذاخوری
تخم مرغ	2 عدد
شیر بدون چربی	1/3 پیمانه
موز پوره شده	1/3 پیمانه
عصاره وانیل	1/2 قاشق غذاخوری
پیکن خرد شده	2 قاشق غذاخوری
روغن کلزا	1 قاشق غذاخوری

 

روش تهیه:

ابتدا جو دو سر و بیکینگ پودر را داخل دستگاه های خردکن بریزید.

سپس تخم مرغ، شیر، عصاره وانیل و موز را با هم مخلوط کرده و به محتویات دستگاه خوردکن اضافه کنید و در آخر پیکن را بیافزایید. یک چهارم فنجان از این مخلوط را درون تابه روغنی بریزید و از هر دو طرف بپزید.

 

ناهار: سالاد پاور لانچ

یک سالاد مغذی با ترکیبی سالم از سبزیجات، پروتئین و کربوهیدرات ها.

 

مواد لازم (برای 4 وعده):

توجه: هر اونس معادل 28/34 گرم است.

بیبی اسفناج	51/2 اونس
بادام خرد شده	2 قاشق غذاخوری
تخم کدو تنبل (بو داده)	1/4 پیمانه
کرن بری خشک	1/2 پیمانه
سیب کوچک خرد شده	1 عدد
پنیر فتا کم چرب	1/3 پیمانه
سینه بوقلمون بریان شده	7 اونس
سرکه بالزامیک	1/3 پیمانه
روغن زیتون	11/2 قاشق غذاخوری

 

روش تهیه:

تمام مواد تشکیل دهنده سالاد را در یک کاسه سالاد مخلوط کنید. سرکه و روغن را برای تهیه سس ترکیب کنید، سپس روی سالاد بریزید.

 

شام: ماهی سالمون آلاسکا با پرتقال و آب ‌تره

یک شام مغذی و خوشمزه که سرشار از چربی های سالم است.

 

مواد لازم (برای 8 وعده):

فیله‌ ماهی سالمون آلاسکا (هر کدام بین 4-6 اونس)	4 عدد
روغن آووکادو	1/4 پیمانه
آب تره	3 پیمانه
خیار (ریز خرد شده)	3 قاشق غذا خوری
سیب کوچک خرد شده	1 عدد
پرتقال (پوست کنده و جدا شده)	2 عدد
سرکه سفید	1 قاشق غذاخوری
نمک و فلفل	1 پینج
سبزی های مخلوط	2 پیمانه
آووکادو (قطعه قطعه شده)	نصف یک عدد
گردو	1/4 پیمانه
سرکه سیب	2 قاشق غذاخوری
پاپریکای دودی	1 پینج
گل نسترتیوم (گل خوراکی)	4 عدد

 

روش تهیه:

هر دو طرف ماهی سالمون را به روغن آووکادو آغشته کنید و در تابه روی حرارت متوسط ​​به مدت ۴ دقیقه از یک طرف بپزید تا تغییر رنگ دهد و قهوه ای شود.

ماهی را برگردانید و طرف دیگر را با نمک و فلفل طعم‌ دار کنید. ماهی سالمون را کامل بپزید.

آب ‌تره، خیار و پرتقال را در یک کاسه مخلوط کرده و با سرکه سفید، روغن آووکادو و نمک و فلفل طعم دار کنید.

همه مواد را داخل ظرف بریزید و روی آن آووکادو، گردو، سرکه سیب و نسترتیوم را به میزان دلخواه اضافه کنید.

 

تهیه میان وعده برای کودکان مبتلا به دیابت:

قواعد و اصول تهیه ی تغذیه و میان وعده ای سالم برای کودکان مبتلا به دیابت همانند بزرگسالان است.

به عنوان مثال، اجتناب از غذاهای فرآوری شده و غلات صبحانه بسته بندی شده بسیار مهم است، زیرا این مواد حاوی مقادیر زیادی قند هستند.

تنظیم یک برنامه غذایی از پیش تعیین شده کمک می کند راحت تر روی غذای مصرفی کودکان نظارت داشته باشید.

سایت Diabetes Food Hub برنامه های غذایی زیادی برای کودکان مبتلا به دیابت پیشنهاد کرده است؛ از جمله انواع برنامه های غذایی پیکیج شده و از پیش تعیین شده.

 

 

ناهاری سالم برای مدرسه:

این ناهار سالم و خوشمزه به سرعت آماده می شود و برای جعبه ناهار ایده آل هستند.

 

مواد لازم ( 1 وعده):

حمص	1 قاشق غذاخوری
خیار	4 برش
ماست یونانی (2 اونسی)	1 پاکت
بلوبری و توت فرنگی خرد شده	1/2 پیمانه
پنیر چدار (کم چرب)	1/2 اونس
تخم آفتابگردان	1 قاشق غذاخوری
خردل	1 قاشق غذاخوری
برگ کاهو رومی	1 عدد
رول نان غلات کامل	1 عدد
سینه بوقلمون (بدون نمک اضافه شده)	2 اونس

 

روش تهیه:

جهت تهیه ساندویچ، ابتدا خردل را روی رول نان بریزید و آن را با بوقلمون، پنیر و کاهو پر کنید.

برای تهیه یک میان وعده نیز، حمص را روی برش های خیار پخش کنید و روی آن تخمه آفتابگردان بریزید.

همه چیز را در جعبه ناهار بگذارید.

 

چشم انداز:

یک برنامه ‌ریزی دقیق برای وعده ‌های غذایی می تواند به افراد در مدیریت دیابت و حفظ یا رسیدن به وزنی متوسط کمک کند.

ترکیب رژیم غذایی سالم با فعالیت بدنی روزانه، مزایای بسیاری برای سلامتی از جمله کنترل علائم دیابت دارد.

همچنین بخوانید:

لیست داروهای موثر در درمان دیابت

خلاصه

رژیم استانداردی برای دیابت نوع یک وجود ندارد. با این حال افراد می توانند برنامه غذایی خود را طبق دستورالعمل های غذایی سالم و متناسب با سطح قند خونشان برنامه‌ ریزی کنند.

داشتن یک رژیم و برنامه غذایی مناسب دیابت، پرهیز از غذاهای فرآوری شده و آگاهی از مقدار مصرف آن، همه نکاتی مهم برای این افراد هستند.

کسب اطلاعات در خصوص گروه‌ های غذایی و استفاده از روش ‌های شمارش کربوهیدرات، GI و متد بشقاب می‌تواند به تنظیم و متعادل نمودن قند خون کمک کند و کنترل آن را برای افراد آسان تر نماید.

بعلاوه افرادی که برای برنامه‌ ریزی یک رژیم غذایی سالم به کمک نیاز داشته باشند می تواند به یک متخصص تغذیه مراجعه کنند.