دیسگرافیا یا اختلال نوشتن چیست؟

دیسگرافیا (اختلال نوشتن) نوعی ناتوانی در یادگیری است که منجر به مشکلات نوشتن می شود. در این مطلب به علائم دیسگرافیا و نحوه تشخیص و درمان آن می پردازیم.

مقدمه

دیسگرافیا یا اختلال نوشتن نوعی ناتوانی در یادگیری است که با مشکلات نوشتن مثل بدخطی، املای ضعیف و مشکل در انتخاب کلمات مناسب شناخته می شود.

اختلال نوشتن (دیسگرافیا) می تواند کودکان یا بزرگسالان را تحت تاثیر قرار دهد.

گاهی اوقات ممکن است کودکان دارای دیسگرافیا، ناتوانی های یادگیری و اختلالات دیگری نیز داشته باشند.

این اختلال در بزرگسالی معمولا بعد از یک ضربه یا تروما مثل سکته رخ می دهد و ممکن است پزشکان از آن به عنوان نانگارایی یا آگرافیا یاد کنند.

در این مقاله به بررسی علائم و تشخیص دیسگرافیا (اختلال نوشتن) پرداخته می شود و درمان و تکنیک هایی جهت مدیریت این اختلال پیشنهاد می شود.

اطلاعات این مقاله از به روزترین مقالات سال 2020 برگرفته شده است.

 

 

انواع مختلف دیسگرافیا

انواع مختلف اختلال نوشتن یا دیسگرافیا عبارتند از:

 

دیسگرافیا دیسلکسیا (Dyslexia dysgraphia)

در این نوع از اختلال دیسگرافیا، کلمات نوشته شده از سوی فرد مبتلا، که از منبع دیگری کپی نکرده است، ناخوانا هستند و این وضعیت با تداوم نوشتن بدتر می شود.

اما از طرف دیگر، نوشته ها و طراحی های کپی شده می توانند واضح باشند.

علیرغم نرمال بودن مهارت های حرکتی ظریف فرد، املای آن ضعیف است.

برخلاف نام آن، مبتلایان به اختلال دیسگرافیا دیسلکسیا لزوما دیسلکسیا (خوانش پریشی) ندارند.

 

دیسگرافیا حرکتی (Motor dysgraphia)

این شکل از اختلال نوشتن (دیسگرافیا) زمانی رخ می دهد که مهارت های حرکتی ظریف فرد، ضعیف باشد.

فرد مبتلا به دیسگرافیا حرکتی ممکن است مهارت دستی ضعیفی نیز داشته باشد.

کارهای نوشتنی آن ها مانند کارها و طراحی های کپی شده نیز نسبتا ضعیف یا ناخوانا هستند.

در این اختلال، با تلاش زیاد دانش آموز، دست نوشته های کوتاه می توانند خوانا شوند.

مهارت های املای این افراد نیز معمولا در محدوده نرمال قرار دارد.

 

دیسگرافیا فاصله ای (Spatial dysgraphia)

اختلال نوشتن (دیسگرافیا) فاصله ای معمولا در نتیجه مشکل در آگاهی از فاصله رخ می دهد.

این اختلال ممکن است با مشکل در ماندن روی خط های کاغذ یا استفاده از فاصله کافی بین کلمات بروز پیدا کند.

تمام اشکال نوشته و طراحی توسط مبتلایان به این نوع اختلال نوشتن، معمولا ناخوانا هستند.

در مهارت های املایی آن ها معمولا مشکلی وجود ندارد.

 

علائم دیسگرافیا (اختلال نوشتن)

اختلال نوشتن (دیسگرافیا) می تواند در سنین مختلف کودکی، علائم متفاوتی داشته باشد.

بعلاوه، علائم آن معمولا به نوع اختلال دیسگرافیایی بستگی دارد که فرد تجربه می کند.

برخی افراد ممکن است فقط دست خط بد یا املای ضعیفی داشته باشند و برخی دیگر ممکن است هر دو را با هم داشته باشند.

نشانه ها و علائم اختلال نوشتن عبارتند از:

• دست خط بد یا ناخوانا
• املای غلط یا عجیب
• اشتباه در نوشتن با حروف بزرگ
• ترکیب سبک نوشتن شکسته و چاپی
• استفاده از کلمات نامناسب
• حذف کلمات از جملات
• سرعت نوشتن پایین
• خستگی بعد از نوشتن جمله های کوتاه
• اندازه نامناسب حروف
• فاصله نامناسب حروف
• مشکل با دستور زبان و ساختار جملات
• حالت غیر عادی بدن یا دست هنگام نوشتن
• گفتن کلمات با صدای بلند در حین نوشتن آن ها
• نگاه کردن به دست ها در حین نوشتن
• سفت یا غیرعادی گرفتن قلم
• خودداری از کارهایی مثل نوشتن یا طراحی
• مشکل در یادداشت برداری در محل کار یا مدرسه

مبتلایان به دیسگرافیا (اختلال نوشتن) معمولا اختلال های یادگیری یا مشکلات سلامت روانی دیگری نیز دارند.

گاهی اوقات چالش های زندگی با اختلال دیسگرافیا می تواند منجر به اضطراب و عزت نفس پایین شود.

 

 

تشخیص

تشخیص اختلال نوشتن (دیسگرافیا) معمولا نیازمند چندین متخصص از جمله پزشک خانواده یا متخصص اطفال، یک متخصص کار درمان و روانشناس است.

پزشک باید احتمال سایر بیماری هایی که منجر به مشکلات نوشتن می شوند را رد کند.

بعد از این کار، یک روانشناس متخصص در اختلال های یادگیری می تواند دیسگرافیا ( اختلال نوشتن) را تشخیص بدهد.

برای این کار ممکن است از روش های زیر استفاده کنند:

** تست های آکادمیک

** چالش های مهارت های حرکتی ظریف

** تست های بهره هوشی ( IQ)

** تست های نوشتن مثل نوشتن جملات یا کپی کردن کلمات

متخصص در طول این تست ها نحوه گرفتن قلم، جای بدن و دست و فرایندهای نوشتن را مشاهده می کند.

همچنین نتیجه تست ها را برای یافتن نشانه های دیسگرافیا نیز مورد بررسی قرار می دهد.

دفترچه راهنمای تشخيصی و آماری اختلالات روانی انجمن روانپزشكان آمريكا (DSM-5)، معیارهای تشخیص اختلال های یادگیری خاص مثل اختلال نوشتن (دیسگرافیا) را تدوین کرده است.

یکی از معیارها این است که در کنار مداخلات درمانی و آموزشی مناسب، مجموعه علائم باید حداقل ۶ ماه تداوم داشته باشند.

 

درمان دیسگرافیا (اختلال نوشتن)

هیچ درمان قطعی برای این اختلال وجود ندارد اما مبتلایان باید یاد بگیرند برای کاهش چالش های مدرسه و زندگی، علائمشان را مدیریت کنند.

تکنیک های درمان و مدیریت می تواند شامل موارد زیر باشد:

** دارو برای بیماری های همزمان

افرادی که هم اختلال نوشتن (دیسگرافیا) و هم اختلال نقص توجه و بیش فعالی (ADHD) دارند، با مصرف داروهای ADHD می توانند شاهد بهبودی در هر دو زمینه باشند.

همچنین بخوانید:

آیا شکر و مواد قندی، کودکان را بیش فعال می کند؟

** کار درمانی

افراد از طریق کار درمانی می توانند مهارت و تکنیک های خاصی یاد بگیرند که نوشتن را ساده تر می کند.

با این کار آن ها می توانند مهارت های حرکتی ظریف خود را تقویت کنند و نحوه نگه داشتن مداد یا خودکار را برای آسان تر شدن نوشتن یاد بگیرند.

** استراتژی های مدیریت برای یادگیری

هم کودکان و هم بزرگسالان مبتلا به اختلال نوشتن (دیسگرافیا)، می توانند از استراتژی های یادگیری برای مدیریت شرایط خود بهره ببرند.

ممکن است استراتژی هایی که فرد یاد می گیرد به سن و توانایی آن ها بستگی داشته باشد.

استراتژی های زیر می توانند به افراد در تمام سنین کمک کند تا زمان یادداشت برداری در کلاس را یاد بگیرند:

1- استراتژی های مربوط به وسایل کلاسی

دانش آموزان می توانند از چندین روش سازگاری با کلاس، برای کمک به نوشتن استفاده کنند؛ از جمله:

• امتحان کردن انواع مختلف خودکار، مداد و گیره مداد
• استفاده از کاغذ با خطوط برجسته برای کمک به ماندن روی خطوط
• استفاده از خلاصه دروس پرینت شده برای تسهیل یادداشت برداری

2- استراتژی های دادن دستورالعمل

روش درس دادن یا تکلیف دادن معلم می تواند روی درک و خروجی تاثیر داشته باشد.

دانش آموزان می توانند روش های مفید زیر را با معلمشان در میان بگذارند:

• داشتن زمان کافی برای انجام تکالیف
• از پیش نوشتن نام، تاریخ و عنوان تکلیف
• توضیح کامل نحوه بارم بندی
• به اشتراک گذاشتن تکالیف و نمره های قبلی
• پیشنهاد جایگزین برای تکالیف نوشتنی

3- استراتژی های تکمیل تکالیف

دانش آموزان می توانند از فناوری و سیستم های حمایتی برای تکمیل تکالیف به بهترین شکل ممکن استفاده کنند.

از جمله:

• استفاده از نرم افزارهای دیکته در حین نوشتن
• درخواست از یک تصحیح کننده برای چک کردن تکالیف
• استفاده از کامپیوتر برای تایپ تکالیف
• درخواست زمان اضافی برای آزمون ها

 

چرا تشخیص دیسگرافیا مهم است؟

تشخیص اختلال نوشتن (دیسگرافیا) و سایر اختلال های یادگیری به مبتلایان کمک می کند به درمان، حمایت و آموزش کمکی و تطبیق یافته دسترسی داشته باشند.

حمایت خانواده و نزدیکان، معلم ها و همکاران می تواند تفاوت بزرگی در زندگی مبتلایان به این اختلال رقم بزند.

برای مثال، بسیاری از مدارس کمک، تطبیق های تدریسی و ارزیابی ویژه ای برای مبتلایان به این اختلال ارائه می دهند.

هرچه زودتر این اختلال تشخیص داده شود، مبتلایان زودتر می توانند درمان و استراتژی های اجرایی برای کاهش اثر اختلال روی یادگیری و زندگی روزمره شان را دریافت کنند.

عدم درمان دیس گرافیا می تواند روی چشم اندازها، عزت نفس و سلامت روانی فرد تاثیر بگذارد.

برخی از مبتلایان به اختلال نوشتن (دیسگرافیا) می توانند با درمان، توانایی نوشتن خود را بهبود ببخشند.

برای برخی دیگر، این اختلال ادامه خواهد داشت اما استراتژی های مدیریتی می تواند تاثیر آن را روی زندگی روزمره کاهش دهد.

 

 

زمان مراجعه به متخصص:

اگر افراد معتقد باشند خود یا کودکشان نشانه های اختلال دیسگرافیا را دارد، باید به متخصص مراجعه کنند.

شاید لازم باشد که ابتدا به پزشک خانواده مراجعه کنید تا شما را به متخصص معرفی کند.

یا ممکن است کودکان بتوانند مستقیما از طریق مدرسه به متخصص دسترسی پیدا کنند.

 

خلاصه

اختلال نوشتن یا دیسگرافیا یک اختلال و ناتوانی در یادگیری است که منجر به بروز مشکل در نوشتن و املا می شود.

این اختلال می تواند تاثیر چشمگیری روی زندگی افراد داشته باشد.

با این حال، درمان و مداخلات مناسب به مدیریت علائم این اختلال کمک می کند و تاثیر دیسگرافیا را روی زندگی آن ها کاهش می دهد.