کورتون ها – کورتیکواستروئیدها داروهایی هستند که تاثیر بسزایی در کاهش التهاب دارند. با انواع، خطرات، موارد و عوارض مصرف آنها آشنا شوید.

این نوع داروها باعث بوجود آمدن عوارض جانبی متعددی می شوند و همین مسئله محدودیت هایی را در مورد مصرف آنها بوجود آورده است.

لازم به ذکر است کورتیکواستروئیدها با داروهای افزایش دهنده عملکرد که بعضی ورزشکاران و بدنسازان استفاده می کنند، متفاوت هستند. آنها استروئیدهای آنابولیک هستند.

در این مطلب، انواع کورتون و موارد مصرف آنها مورد بررسی قرار گرفته است. بعلاوه کارایی و عوارض جانبی مصرف آنها جمع آوری شده است.

موارد مصرف

کورتیکواستروئیدها تاثیرات گوناگونی بر بدن دارند. بنابراین می توان از آنها برای درمان شرایط پزشکی متعددی استفاده نمود.

کورتون ها می توانند:

التهاب را کاهش دهند.
واکنش بیش از حد سیستم دفاعی بدن را سرکوب کنند.
روی عدم تعادل هورمونی موثر باشند.

کورتیکواستروئیدها عملکرد فوری در بدن دارند. همین مسئله هم آنها را تبدیل به یک گزینه عالی برای کنترل علائم شدید و ناگهانی کرده است. به عنوان مثال کورتون ها یکی از بهترین گزینه ها برای مدیریت واکنش های آلرژیک محسوب می شوند.

علاوه بر این، کورتون ها می توانند واکنش سیستم ایمنی را سرکوب کنند. به همین علت یک گزینه کاربردی در کمک به درمان بیماری های خود ایمنی هستند.

کورتیکواستروئیدها روی موارد زیر موثرند:

آسم
آلرژی
اگزما
کهیر
پسوریازیس
بیماری مزمن انسدادی ریه (COPD)
بیماری‌های التهابی روده (IBD) شامل بیماری کرون و کولیت زخمی
MS
لوپوس
بیماری آدیسون
روماتیسم مفصلی

ممکن است پزشکان این دست داروها را برای درمان کسانی که روند بهبود پیوند عضو را طی می کنند هم تجویز نمایند.

انواع و لیست دارویی

کورتیکواستروئیدها تاریخچه مصرف طولانی مدتی دارند. امروزه اکثر آنها با نام های ژنریک زیر در دسترس هستند:

کورتیزون
پردنیزولون
پردنیزون
متیل پردنیزولون
دگزامتازون
بتامتازون
هیدروکورتیزون

کورتون ها می توانند در اشکال دارویی زیر ظاهر شوند:

قرص
کپسول
قطره استریل چشمی
لوسیون، کرم، پماد، یا ژل
اسپری بینی / دهانی
آمپول

پزشکان بسته به مشکل فرد، یکی از اشکال مختلف کورتیکواستروئید را تجویز می کنند. به عنوان مثال احتمالا برای درمان ناراحتی های پوستی، کرم، لوسیون، پماد یا ژل تجویز خواهد شد.

همچنین بخوانید:

کورتیکواستروئیدهای موضعی

عوارض مصرف

مصرف طولانی مدت داروهای کورتونی می تواند عوارض جانبی به همراه بیاورد.

عوارضی مثل:

آکنه
افزایش وزن
کبود شدن
اختلالات خلقی، از جمله افسردگی
بالا رفتن فشار خون
دیابت
پوکی استخوان
آب مروارید
گلوکوم
آسیب کبدی

بعلاوه مصرف طولانی مدت این دسته داروها ممکن است منجر به متوقف شدن تولید هورمون کورتیزول توسط غدد آدرنال شود. بعد از قطع مصرف کورتیکواستروئید، مدتی طول می کشد تا بدن تولید کورتیزول را دوباره آغاز کند.

گرچه مصرف کوتاه مدت کورتون ایمن تر است، اما هنوز هم خطراتی وجود دارد. مثلا این داروها می توانند باعث تغییر در خواب، خلقیات و اشتها شوند.

همچنین نشانه هایی وجود دارد که نشان می دهد خطر عوارض خطرناک تر با مصرف کوتاه مدت کورتیکواستروئیدها بیشتر است. یک مطالعه در سال 2017 با حضور 327452 داوطلبی که کورتون قوی مصرف می کردند انجام شد. در نتیجه افزایش احتمال ابتلا به سپسیس، لختگی خون و شکستگی استخوان 30 روز بعد از شروع مصرف دیده شد.

روش کار کورتون ها

کورتیکواستروئیدها اثرات هورمون هایی از جمله کورتیزول را تقلید می کنند. پزشکان کورتیکواستروئیدها را به قصد یکی از عملکردهای زیر تجویز می کنند:

افزایش عملکرد یک هورمون خاص (بیش از حد معمول خود)
بازگرداندن سطح طبیعی یک هورمون خاص

به عنوان مثال کسی که بیماری آدیسون دارد از مزایای کورتون سود زیادی می برد. چراکه بدن او کورتیزول کافی تولید نمی کند.

افزایش فعالیت هورمونی سیستم ایمنی را که مسئول فعال کردن التهاب در بدن است، سرکوب می کند. کورتیکواستروئیدها می توانند با سرکوب فعالیت های سیستم ایمنی، التهاب را کاهش بدهند.

خطرات

کورتون ها به دلیل سرکوب سیستم ایمنی، اثرات قابل توجهی را بر بدن می گذارند. به همین خاطر پزشکان معمولا فقط زمانی کورتون تجویز می کنند که سایر راه های درمانی بی تاثیر بوده یا واکنش فوری بدن ضروری است.

کورتیکواستروئیدها می توانند باعث افزایش ناگهانی سطح قند خون شوند. این مسئله برای افراد دیابتی خطرناک است.

بصورت کلی ممکن است کورتیکواستروئید برای افراد مبتلا به شرایط زیر مضر باشد:

دیابت
افسردگی
چاقی
اختلال مصرف مواد
آب سیاه یا آب مروارید
دارای زخم
نارسایی یا سکته قلبی جدید
فشار خون بالا
مشکلات کبدی
صرع
عفونت های مداوم
جراحات وسیع

در دوران بارداری، مصرف داروهای کورتیکواستروئیدی منعی ندارد، اما همیشه خطراتی در ارتباط با مصرف آنها وجود دارد. بنابراین اکثر پزشکان تا حد ممکن از تجویز این دست داروها برای خانم های باردار اجتناب می کنند.

کورتیکواستروئیدها می توانند اثربخشی برخی داروها را کاهش دهند و برخی دیگر را قوی تر کنند. قبل از مصرف داروهای کورتونی چنانچه برای درمان هر یک از موارد زیر، دارو مصرف می کنید حتما به پزشک اطلاع دهید:

لخته شدن بیش از حد خون
تشنج
دیابت
HIV

برخی واکسن های خاص از جمله واکسن سرخک، اوریون و سل می توانند تداخل خطرناکی با کورتیکواستروئیدها ایجاد کنند. بعضی دیگر از واکسن ها، مثل واکسن آنفولانزا و واکسن ذات الریه در افرادی که دوز بالای کورتیکواستروئید استفاده می کنند، به درستی عمل نمی کنند.

استفاده از کورتیکواستروئیدها در کنار داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) از جمله ایبوپروفن مضر است.

عوارض مصرف بسته به شکل کورتیکواستروئید مصرفی فرق می کنند. به عنوان مثال عوارض مصرف کورتیکواستروئیدهای موضعی، با کورتیکواستروئیدهای خوراکی یا تزریقی یکسان نیست.

تحمل عوارض مصرف

مصرف دوزهای کمتر در دوره های کوتاه تر، خطر عوارض کورتیکواستروئیدها را کاهش خواهد داد. پزشکان همیشه سعی می کنند کمترین دوز موثر مصرف را برای بیمار تجویز کنند.

توصیه های زیر هم می توانند خطر مشکلات ناشی از مصرف کورتون ها را کاهش دهند:

اطمینان حاصل کنید پزشک شما از دیگر داروها و مکمل هایی که مصرف می کنید مطلع است. بدین ترتیب می توانید مانع تداخلات دارویی ناخواسته شوید.
تا حد ممکن مراقب باشید عفونت نگیرید. مثلا واکسن آنفولانزا بزنید و از زخم های باز مراقبت کنید و آنها را تمیز نگه دارید.
از طریق ورزش کردن و پیروی از یک رژیم غذایی سالم، سلامت استخوان های خود را حفظ کنید. افراد مسن می بایست مکمل های کلسیم و ویتامین D هم مصرف کنند.
در صورت امکان برای جلوگیری از باردار شدن اقدامات لازم را انجام دهید.
بطور مرتب سلامت چشم ها را معاینه کنید.
نسبت به علائم احتباس مایعات، از جمله تورم مچ پا هوشیار باشید.
دارو را مطابق تجویز پزشک مصرف کنید.
برای کم کردن خطر نازک شدن پوست همزمان با استفاده از کرم، ژل یا لوسیون های کورتیکواستروئیدی، کرم رتینوئید هم استفاده کنید.
برای کاهش خطر عوارض جانبی از جمله علائم ترک مواد مخدر از تغییر دادن ناگهانی دوز مصرف اجتناب کنید.

خلاصه

کورتون ها برای سرکوب سیستم ایمنی و کاهش التهاب موثر هستند. این گروه داروها برای درمان ناراحتی های متعدد، از جمله آنهایی که نیاز به درمان فوری دارند، بکار می روند.

مصرف کورتیکواستروئیدها (چه برای مدت طولانی و چه برای مدت کوتاه) می تواند منجر به عوارض جانبی (گاه خطرناک) شود. بنابراین معمولا فقط وقتی تجویز می شوند که هیچ گزینه درمانی دیگری وجود ندارد.

شخص می بایست در طول مصرف کورتیکواستروئیدها، هرگونه عارضه جانبی یا تغییر در علائم را یادداشت کند. همچنین لازم است لیست تمام داروها و مکمل های مصرفی خود را در اختیار پزشک قرار دهد. بدین ترتیب پزشک می تواند مانع تداخلات دارویی شده و عوارض مصرف کورتون را تا حد امکان کنترل کند.

اطلاعات دارویی بیماری خود ایمنی سیستم ایمنی / واکسن