هفت روش برای افزایش سلامتی کبد

راه های افزایش سلامت کبد، بر پایه عادات و سبک زندگی سالم است. این مقاله روش های محافظت از کبد را معرفی می کند.

کبد شما همیشه کار می کند. کبد صدها وظیفه دارد؛ از تصفیه مواد سمی از جریان خون گرفته تا متعادل کردن ریزمغذی ها و درشت مغذی ها و تنظیم هورمون ها.

اکثر اوقات، حتی متوجه نمی شوید کبد مشغول انجام وظایفش است. حتی اگر دیگر درست کار نکند هم ممکن است متوجه چیزی غیرعادی نشوید.

اما اگر مشکلات کبدی ایجاد شده، شناسایی نشوند، می توانند به بیماری کشنده نارسایی کبدی تبدیل بشوند.

خوشبختانه کارهای زیادی هست که می توانید برای پیشگیری از بیماری های کبد انجام بدهید. شاید شنیده باشید که سم زدایی (دتوکس) و پاکسازی راهکار خوبی برای حفظ سلامتی کبد است.

با ما همراه باشید تا ببینید واقعا سم زدایی و پاکسازی کبد فایده دارد یا خیر؟

همچنین در این مقاله راه های افزایش سلامت و محافظت از کبد معرفی شده است.

 

آیا سم زدایی یا پاکسازی کبد موثر است؟

این روزها همه جا خبر از سم زدایی کبد است. این ترکیبات سم زدا معمولا شامل رژیم غذایی، چای، آبمیوه و نوشیدنی ها (دتوکس واتر)، ویتامین ها، مکمل ها یا ترکیبی از محصولاتی هستند که ادعا می شود مواد سمی را از بدن خارج کرده و در کاهش وزن موثرند.

ایده اصلی این پاکسازی ها بر این پایه است که مواد شیمیایی و سموم همواره در بدن انباشته می شوند.

اما این یک تصور غلط است!

در واقع، کبد شما اجازه نمی دهد مواد بالقوه مضر در بدن انباشته شوند.

وقتی سمی وارد بدن می شود، کبد به سرعت آن را به چیزی که مضر نیست، تبدیل می کند. در نهایت هم آن ماده دفع می شود.

شما نمی توانید برای کمک به این فرایند، هیچ کاری انجام دهید.

اگر کبد شما قبلا این کار را به تنهایی انجام نمی داد، کارکردهای بدنتان با مشکل مواجه می شد.

جای تعجب ندارد که هیچگونه شواهد علمی برای تایید اثربخشی ترکیبات پاکسازی کننده و سم زدای کبد وجود ندارد.

از آنجایی که محصولاتی مانند چای، نوشیدنی ها و مکمل ها همانند داروها، تنظیم و تائید نمی شوند، عوارض جانبی طولانی مدت آنها اغلب ناشناخته می ماند.

اگر از این محصولات زیاد و برای مدت طولانی استفاده کنید، حتی می توانند به کبدتان آسیب بزنند.

داشتن سبک زندگی سالم، استراتژی بسیار بهتری برای محافظت از کبد است.

 

همچنین بخوانید:

خارش پوست و بیماری کبد

 

راه های افزایش سلامت کبد

انتخاب های روزمره و سبک زندگی شما می تواند در طولانی مدت بر سلامت کبد شما تاثیر بگذارد.

روش های زیر شاید به اندازه پاکسازی های یکباره ساده نباشند اما احتمالا بهتر از کبد محافظت می کنند و آن را سالم نگه می دارند.

بیایید نگاهی به هفت استراتژی محافظت از سلامت کبد در زندگی روزمره بیاندازیم.

 

1- مصرف الکل را محدود کنید

هر نوشیدنی الکلی که می نوشید (آبجو، شراب و …)، توسط کبدتان پردازش می شود. هرچه الکل بیشتری مصرف کنید، کبدتان باید بیشتر کار کند.

با گذشت زمان، مصرف زیاد الکل می تواند عوارض جدی به بار آورد و سلول های کبد را از بین ببرد.

بیماری های کبدی مرتبط با الکل (ARKD: Alcohol-Related Liver Disease) شامل چندین بیماری کبدی است.

مانند:

بیماری کبد چرب الکلی

هپاتیت الکلی حاد

سیروز الکلی

برای پیشگیری از بیماری کبدی مرتبط با الکل، می توانید از دستورالعمل های رژیم غذایی 2015-2020 استفاده کنید.

توصیه این دستورالعمل یک نوشیدنی در روز برای زنان و دو نوشیدنی در روز برای مردان است.

(توجه: نوشیدن الکل و مشروبات الکلی در دین مبین اسلام حرام است).

نوشیدنی الکلی استاندارد شرایط زیر را دارد:

354 میلی لیتر آبجوی معمولی (حدود 5% الکل)

236 تا 266 میلی لیتر نوشیدنی مالت دار (حدود 7% الکل)

147 میلی لیتر شراب (حدود 12% الکل)

44 میلی لیتر مشروبات الکلی تقطیری مثل ویسکی، تکیلا، جین و … (حدود 40% الکل)

علاوه بر این از ترکیب الکل و دارو هم خودداری کنید، زیرا فشار بیش از حد به کبد شما وارد می کند.

 

2- بر مصرف دارو نظارت کنید

همه داروها (چه بدون نسخه و چه تجویزی) در نهایت از کبد عبور می کنند تا آنجا تجزیه شوند.

اکثر داروها اگر درست مصرف بشوند، برای کبد ضرر ندارند. اما مصرف بیش از حد یک دارو، مصرف مکرر یک دارو، مصرف داروی اشتباه یا مصرف همزمان چند دارو می تواند به کبد آسیب بزند.

استامینوفن (Tylenol) نمونه ای از داروهای بدون نسخه رایج است که مصرف نادرست آن می تواند عواقب جدی برای کبد داشته باشد.

شما هرگز نباید بیش از 1000 میلی گرم استامینوفن را یکجا مصرف کنید؛ و یا حداکثر دوز روزانه 3000 میلی گرم را رد کنید.

هرگز استامینوفن و الکل را با هم مخلوط نکنید.

اگر درباره تاثیر یک دارو روی کبد خود نگران هستید، با پزشک یا داروساز مشورت کنید. همچنین می توانید قبل از شروع مصرف داروی جدید، درخواست آزمایش کبد بدهید.

 

3- فکر نکنید مکمل ها برای کبدتان مفید هستند

درست همانند داروها، مکمل هایی مثل ویتامین ها، مواد معدنی، داروهای گیاهی و طبیعی هم توسط کبد پردازش می شوند.

طبیعی بودن یک محصول بدین معنی نیست که عواقب بلندمدت برای کبد شما به همراه نخواهد داشت. در واقع بسیاری از محصولات به ظاهر بی خطر می توانند آسیب زا باشند.

مقاله منتشر شده در سال 2017 در نشریه Gastroenterology & Hepatology، نشان داد مکمل های افزایش دهنده عملکرد و مکمل های کاهش وزن، به صورت بالقوه برای کبد ضرر دارند.

عصاره چای سبز یکی دیگر از مکمل های گیاهی است که می تواند روی کبد تاثیر بگذارد.

حتی ویتامین ها (به ویژه ویتامین A و نیاسین” B3″) در صورت مصرف بیش از حد می توانند به کبد آسیب برساند.

برای پیشگیری از مشکلات کبدی، قبل از مصرف مکمل ها با پزشک مشورت کنید.

 

4- رژیم غذایی مناسب کبد داشته باشید

جای تعجب ندارد که رژیم غذایی شما نقش مهمی در سلامتی کبدتان دارد.

برای اطمینان از اینکه رژیم غذایی تان در بلندمدت به سلامتی کبد کمک می کند، موارد زیر را رعایت کنید:

غذاهای متنوع بخورید – غلات کامل، میوه ها، سبزیجات، پروتئین بدون چربی، لبنیات و چربی های سالم مصرف کنید. مواد غذایی مانند بلوبری، گریپ فروت، ماهی چرب و آجیل برای کبد شما مفید است.

فیبر کافی بخورید – فیبر برای عملکرد درست و منظم کبد ضروری است. میوه ها، سبزیجات و غلات کامل منابع عالی فیبر هستند که می توانید به رژیم غذایی تان اضافه کنید.

هیدراته بمانید – هر روز آب کافی بنوشید تا کبد در وضعیت ایده آل باقی بماند.

غذاهای چرب، شیرین و شور را محدود کنید – غذاهای سرشار از چربی، شکر و نمک می توانند به مرور زمان روی عملکرد کبد تاثیر بگذارند. غذاهای سرخ شده و فست فود هم روی سلامت کبد تاثیر می گذارند.

قهوه بنوشید – ثابت شده که قهوه خطر ابتلا به بیماری های کبدی مثل سیروز و سرطان کبد را کاهش می دهد. این ماده با پیشگیری از تجمع چربی و کلاژن به عنوان دو عامل مهم در بیماری های کبدی، به سلامت کبد کمک می کند.

 

5- بطور منظم ورزش کنید

فعالیت بدنی فقط برای دستگاه اسکلتی عضلانی و سیستم قلبی عروقی مفید نیست؛ بلکه برای کبد شما نیز مفید است.

مطالعه ای در سال 2018، نقش ورزش را در بیماری کبد چرب غیرالکی (یکی از رایج ترین بیماری های کبدی: NAFLD) بررسی کرد.

محققان به این نتیجه رسیدند تمرینات هوازی و استقامتی به پیشگیری از تجمع چربی در کبد کمک می کنند. تجمع چربی از عوامل بیماری کبد چرب NAFLD است.

برای بهره مندی از مزایای ورزش لازم نیست در دوی ماراتن شرکت کنید. می توانید ورزش روزانه را با پیاده روی سریع، شرکت در کلاس های ورزشی آنلاین یا دوچرخه سواری شروع کنید.

 

6- اقدامات احتیاطی در برابر هپاتیت انجام دهید

هپاتیت بیماری است که منجر به التهاب کبد می شود.

برخی از انواع هپاتیت فقط منجر به علائم حاد و کوتاه مدت می شوند (هپاتیت A) اما برخی دیگر بیماری های بلندمدت هستند (هپاتیت B و C).

برای محافظت از خودتان در برابر هپاتیت، ابتدا باید بدانید متداول ترین اشکال هپاتیت چگونه منتقل می شوند.

هپاتیت A با مصرف غذا یا آب آلوده به مدفوع فرد مبتلا به هپاتیت A منتقل می شود.

هپاتیت B از طریق تماس با مایعات بدن فرد مبتلا به هپاتیت B منتقل می شود. این مایعات بدنی شامل خون، ترشحات واژن و منی هستند.

هپاتیت C از طریق تماس با مایعات بدن فرد مبتلا به هپاتیت C منتقل می شود.

برای محافظت از خودتان در برابر هپاتیت می توانید:

بهداشت را رعایت کنید. دست هایتان را مرتب بشویید و از ضدعفونی کننده استفاده کنید.

در حین سفر بیشتر احتیاط کنید. درباره خطر ابتلا به هپاتیت در مقصدتان تحقیق کنید. از مصرف آب محلی و میوه و سبزیجات نشسته خودداری کنید.

وسایل شخصی را مشترک استفاده نکنید. از مسواک و ژیلت یا ریش تراش فقط خودتان استفاده کنید. اگر از داروهای تزریقی داخل وریدی (IV) استفاده می کنید، سوزن تزریق را به اشتراک نگذارید.

فقط از سوزن استریل استفاده کنید. اگر قصد خالکوبی یا پیرسینگ دارید، مطمئن شوید از سوزن یکبار مصرف یا دستگاه اتوکلاو برای ضدعفونی کردن سوزن استفاده شده باشد.

رابطه جنسی ایمن داشته باشید. اگر بیشتر از یک شریک جنسی دارید، با استفاده از کاندوم خطر ابتلا به هپاتیت B و C را کاهش بدهید.

واکسن بزنید. واکسیناسیون به محافظت در برابر هپاتیت A و B کمک می کند. در حال حاضر هیچ واکسنی برای هپاتیت C وجود ندارد.

 

همچنین بخوانید:

انواع هپاتیت

 

۷- تماس خود را با سموم محیطی محدود کنید

کبد فقط مواد شیمیایی که از طریق دهان وارد بدن می شوند را پردازش نمی کند. پردازش مواد شیمیایی جذب شده از طریق بینی و پوست هم به عهده کبد است.

برخی از محصولات خانگی روزانه حاوی سمومی هستند که به کبد آسیب می زنند؛ به خصوص اگر به طور مرتب با آنها در تماس باشید.

برای پیشگیری از آسیب بلندمدت به کبد، از ترفندها و محصولات بهداشتی ارگانیک برای تمیز کردن خانه استفاده کنید.

در باغچه های خانگی از آفت کش و علف کش استفاده نکنید یا مراقب تنفس بخارات شیمیایی آنها باشید.

اگر باید از مواد شیمیایی یا آئروسل در خانه استفاده کنید (مثلا برای نقاشی)، از وجود تهویه مناسب مطمئن شوید. در غیر این صورت حتما ماسک بزنید.

 

سخن آخر

اگرچه ترکیبات سم زدا و پاکسازی کننده کبد محبوب شده اند، هیچ شواهد علمی مبنی بر اثربخشی آنها وجود ندارد.

از طرفی چون این محصولات همانند داروها تحت نظارت دقیق نیستند، اطلاعات کمی درباره تاثیرگذاری و عوارض بلندمدت آنها در دسترس است.

پاکسازی کبد بر مبنای این ایده است که مواد شیمیایی و سموم به طور مرتب در بدن انباشته می شوند. اما این تصوری غلط است. به جای استفاده از ترکیبات سم زدا و پاکسازی کننده های کبد، بهتر است روی عادات و سبک زندگی سالم تمرکز کنید.

برخی راه های افزایش سلامت و محافظت از کبد عبارتند از: رژیم غذایی متعادل، ورزش منظم و محافظت از خود در برابر داروهای بالقوه مضر، بیماری های کبدی و سموم محیطی.