انواع عفونت باکتریایی: از علائم تا درمان

در این مطلب با علائم عفونت باکتریایی دستگاه تنفسی، گوارشی، گوش، گلو، خون، مغز و نخاع، پوست و… آشنا خواهید شد. 

گاهی باکتری های مولد بیماری می توانند وارد بدن شوند. این باکتری ها پس از ورود، تکثیر شده و باعث عفونت می شوند. علائم ایجاد شده، اغلب به محل عفونت در بدن بستگی دارد. 

در این مطلب برخی از علائم و نشانه های عفونت های باکتریایی بر اساس محل آنها توضیح داده شده است.

همچنین اطلاعاتی در مورد روش های درمان و پیشگیری از عفونت های باکتریایی و توصیه هایی در مورد زمان مراجعه به پزشک جمع آوری شده است.

 

علائم عمومی عفونت های باکتریایی

علائم و نشانه های عفونت های باکتریایی بستگی به منطقه عفونت دارد.  

برخی از رایج ترین علائم و نشانه های عمومی عفونت های باکتریایی عبارتند از:

• تب
• لرز و تعریق
• ورم غدد لنفاوی
• درد جدید / تشدید ناگهانی درد
• خستگی بی دلیل
• سردرد
• درد، تورم یا برافروختگی پوست
• علائم گوارشی
  • حالت تهوع
  • استفراغ
  • اسهال
  • درد شکم / رکتوم

 

علائم بر اساس منطقه درگیر عفونت

عفونت های باکتریایی می توانند در هر قسمتی از بدن ایجاد شوند، اما اغلب در نزدیکی مناطقی ایجاد می شوند که باکتری ها می توانند وارد بدن شوند.

در ادامه برخی از رایج ترین علائم و نشانه های مرتبط با عفونت های باکتریایی در قسمت های مختلف بدن شرح داده شده است.

همچنین بخوانید:

روش های انتقال عفونت

 

عفونت های گوارشی

اگرچه گونه های مختلف باکتری، علائم نسبتا متفاوتی ایجاد می کنند، اما اکثر آنها منجر به علائم زیر می شوند:

• درد و حساسیت معده
• حالت تهوع و استفراغ
• از دست دادن اشتها
• دفع مدفوع مکرر
• اسهال شل، آبکی یا خونی
• نیاز به دستشویی رفتن، حتی وقتی روده کاملا خالی است
• التهاب کولون
• تب

 

عفونت دستگاه تنفسی فوقانی

دستگاه تنفسی فوقانی، مجاری بینی و سینوس ها را شامل می شود. سینوس ها شبکه ای از حفره های توخالی هستند که داخل جمجمه قرار گرفته اند.

گاهی اوقات سینوس ها توسط باکتری ها یا ویروس ها آلوده می شوند. سینوزیت اصطلاح پزشکی است که برای توصیف عفونت و التهاب سینوس ها بکار می رود.

علائم و نشانه های رایج سینوزیت (التهاب و عفونت دستگاه تنفسی فوقانی) عبارتند از:

• گرفتگی و آبریزش بینی
• آبریزش از عقب بینی، در این حالت مخاط بطور مداوم به پشت گلو می ریزد
• سردرد
• درد یا فشار در صورت
• گلودرد (عفونت گلو)
• سرفه
• بوی بد دهان

بیشتر بخوانید:

معنی سرفه من چیست؟!

علت آبریزش بینی من چیست؟

 

عفونت دستگاه تنفسی تحتحانی

دستگاه تنفسی تحتحانی از بخش های زیر تشکیل شده است:

• نای یا لوله تنفسی
• نایژه ها – گذرهای هوایی که از نای به ریه های منتهی می شوند
• ریه ها

ذات الریه باکتریایی یکی از رایج ترین عفونت های باکتریایی ریه است.

برخی از علائم و نشانه های احتمالی ذات الریه (نوعی عفونت دستگاه تنفسی تحتحانی) عبارتند از:

• سرفه همراه با مخاط سبز، زرد یا خونی
• تنفس کم عمق و تند تند
• درد تیز یا منقطع قفسه سینه که هنگام تنفس عمیق یا سرفه بیشتر می شود
• تنگی نفس
• تب
• لرز
• خستگی بی دلیل و کمبود انرژی
• حالت تهوع و استفراغ، به ویژه در کودکان خردسال
• حالت گیجی و پریشانی، بویژه در بزرگسالان مسن

 

 

عفونت گوش

عفونت های باکتریایی می توانند در قسمت داخلی، میانی یا خارجی گوش ایجاد شوند.

علائم عفونت گوش که معمولا خیلی سریع بروز می کنند، عبارتند از:

• درد یا فشار داخل گوش
• احساس پُری داخل گوش
• ترشح از گوش
• خارش و تحریک داخل و اطراف گوش
• پوسته پوسته شدن پوست اطراف گوش
• کم شنوایی جزئی
• تب
• کمبود انرژی

همچنین بخوانید:

7 علت گرفتگی و شنیدن صدای زنگ در گوش

 

عفونت گلو

باکتری های استرپتوکوک گروه A منجر به عفونت های باکتریایی گلو و لوزه می شوند. این وضعیت را گلودرد هم می گویند.

 شایع ترین علائم گلودرد استرپتوکوکی عبارتند از:

• گلودرد
• درد موقع بلع
• نقطه های قرمز ریز در امتداد سقف دهان
• تغییر رنگ و تورم لوزه ها
• ورم غدد لنفاوی جلوی گردن
• تب

عفونت گلو در کودکان و نوجوانان شایع تر است. از هر 10 كودكی كه عفونت گلو دارند، 3 نفر آنها به گلودرد استرپتوکوکی دچار هستند.

 

عفونت های واژن

واژینوز باکتریایی (BV) یک نوع عفونت باکتریایی واژن است. این عفونت بین زنان 15 تا 44 ساله شایع تر است.

علائم و نشانه های واژینوز باکتریایی عبارتند از:

• ترشح رقیق سفید یا خاکستری از واژن
• درد، خارش یا سوزش داخل واژن
• خارش اطراف واژن
• احساس سوزش موقع ادرار کردن
• بوی شدید شبیه به ماهی، بخصوص بعد از رابطه جنسی

همچنین بخوانید:

روش های خانگی برای درمان خارش واژن و ولو

 

عفونت های مقاربتی

مولد برخی از عفونت های مقاربتی، باکتری ها هستند. عفونت های مقارتی باکتریایی می توانند هر کسی را آلوده کنند.

برخی از رایج ترین عفونت های مقاربتی باکتریایی عبارتند از:

• کلامیدیا
• سوزاک
• سیفلیس

گرچه هر یک از عفونت های مقاربتی، علائم نسبتا متفاوتی را بوجود می آورد، اما علائم زیر در بین اکثر آنها مشترک است:

• ترشحات غیرطبیعی واژن که احتمالا ویژگیهای زیر را دارند:
  • بدبو
  • دارای رنگ غیرطبیعی
  • خونی
  • قوام غیرطبیعی
• درد در حین و بعد از رابطه جنسی
• خارش پوست اطراف نواحی تناسلی
• درد یا سوزش موقع ادرار کردن
• دفع دردناک مدفوع
• خونریزی یا درد مقعدی
• خونریزی واژینال که در اثر پریود نیست
• ورم غدد لنفاوی
• تب

عفونت های پوستی

اکثر عفونت های پوستی با ورود باکتری ها از طریق زخم های پوستی ایجاد می شوند. معمولا این زخم ها در نتیجه برش های جراحی یا آسیب هایی مثل بریدگی، خراش یا سوختگی ایجاد می شوند.

عفونت بافت و زرد زخم دو نوع عفونت پوستی رایج هستند.

 

عفونت بافت

عفونت بافت یک عفونت رایج پوستی است که در آن باکتری ها لایه های عمقی پوست را آلوده می کنند. این عفونت معمولا فقط یکی از اندام ها را درگیر می کند.

برخی از علائم و نشانه های عفونت بافت عبارتند از:

• درد، التهاب و برافروختگی ناحیه درگیر پوست که همراه با گرما و حساسیت ظاهر می شود.
• ظاهر شدن حفره روی نواحی درگیر پوست که شبیه به پوست پرتقال به نظر می رسد.
• تاول هایی که ممکن است چرکین باشند.
• تاخیر در ترمیم زخم
• ورم غدد لنفاوی
• تب و لرز

 

زرد زخم

زرد زخم یکی دیگر از عفونت های رایج پوستی است. این عفونت معمولا دست ها و صورت را درگیر می کند اما ممکن است در قسمت های دیگر بدن هم ظاهر شود.

زرد زخم باعث ایجاد زخم های خارش دار و برافروخته ای می شود که مایعی شفاف از آن خارج می شود. پس از چند روز زخم ها پوسته می شوند و دلمه ای عسلی رنگ را ایجاد می کنند.

دیگر علائم و نشانه های احتمالی زرد زخم عبارتند از:

• ورم غدد لنفاوی
• تب
• کسالت

همچنین بخوانید:

زرد زخم (IMPETIGO)

 

عفونت های ادراری

عفونت های دستگاه ادراری (UTIs) عفونت های باکتریایی هستند که قسمتی از دستگاه ادراری را درگیر می کنند.

%60 خانم ها و 12% آقایان حداقل یکبار در طول زندگی خود دچار این نوع عفونت ها می شوند.

علائم و نشانه های عفونت های ادراری عبارتند از:

• درد نواحی تحتحانی شکم، اطراف لگن، یا پایین کمر
• ادرار بد بو و کف آلود
• تکرر ادرار
• احساس نیاز به دفع ادرار با وجود کم بودن حجم ادرار
• احساس درد یا سوزش موقع ادرار کردن
• احساس عدم تخلیه کامل مثانه بعد از ادرار کردن
• نشت ادرار

عفونت ادراری که کلیه ها را درگیر کند می تواند علائم زیر را هم ایجاد کند:

• تب
• تهوع و استفراغ
• کمردرد – اغلب در یک طرف بدن

همچنین بخوانید:

راه های پیشگیری از عفونت های ادراری مکرر

 

عفونت مغز و نخاع

عفونت باکتریایی مخاط مغز و نخاع را در اصطلاح پزشکی مننژیت مننگوکوک گویند. این عفونت مهلک است و به مراقبت فوری پزشکی نیاز دارد.

علائم و نشانه های مننژیت عبارتند از:

• تب
• سردرد
• سفت شدن عضله گردن
• حساس شدن نسبت به نور
• حالت تهوع و استفراغ
• گیجی

برخی علائم احتمالی مننژیت نوزادان و کودکان عبارتند از:

• کندی یا بی تحرکی
• استفراغ
• مشکل تغذیه
• برآمدگی ملاج

عفونت خون

هر نوع عفونت باکتریایی شدید یا درمان نشده می تواند منجر به نوعی واکنش اغراق آمیز سیستم ایمنی به نام سپسیس شود. چنین واکنشی می تواند باعث آسیب دیدگی بافت، نارسایی عضو و حتی مرگ شود.

برخی از علائم و نشانه های سپسیس عبارتند از:

• تب و لرز
• تعریق یا چسبندگی پوست
• افزایش ضربان قلب
• تنگی نفس
• درد و ناراحتی شدید
• گیجی یا گمراهی

 

فرق بین عفونت های باکتریایی و ویروسی

دانستن اینکه علائم بیماری ناشی از کدام نوع میکروب هستند، برای تعیین نوع درمان مناسب ضروری است.

برای درمان عفونت های باکتریایی معمولا یک دوره آنتی بیوتیک لازم است.

پزشکان برای عفونت های ویروسی خاص، داروهای ضد ویروس تجویز می کنند. البته تعداد داروهای ضدویروسی کم است.

معمولا عامل عفونت های زیر باکتری ها هستند:

• عفونت گلو (گلودرد)
• عفونت ادراری
• سیاه سرفه

معمولا عامل عفونت های زیر ویروس ها هستند:

• سرماخوردگی
• آنفولانزا
• گلودردی که عامل آن استرپتوکوک گلو نیست

همچنین بخوانید:

تفاوت عفونت باکتریایی و عفونت ویروسی چیست؟

 

روش های درمان

بیشتر عفونت های باکتریایی با آنتی بیوتیک درمان می شوند. معمولاً نوع آنتی بیوتیکی که پزشک برای عفونت های باکتریایی تجویز می کند به موارد زیر بستگی دارد:

• نوع، شدت و محل عفونت
• مقاومت احتمالی باکتری نسبت به آنتی بیوتیک
• سوابق مصرف آنتی بیوتیکی بیمار
• سوابق آلرژیک بیمار
• وضعیت بیمار از نظر ابتلا به بیماری های دیگر

آنتی بیوتیک ها در اشکال مختلفی در دسترس هستند. شخص می تواند آنها را بصورت خوراکی به شکل قرص استفاده کند یا اینکه آنها را به شکل کرم یا پماد موضعی استفاده کند.

اگر کسی به فرم شدید عفونت های باکتریایی دچار شود، ممکن است نیاز به استفاده از آنتی بیوتیک های تزریقی داشته باشد.

 

جلوگیری

رعایت بهداشت مناسب بهترین راه جلوگیری از عفونت های باکتریایی است. منظور از بهداشت مناسب شست و شوی مکرر دست ها و بدن، در کنار نظافت وسایل شخصی است.

توصیه هایی به منظور پیشگیری از عفونت های باکتریایی:

• هنگام سرفه یا عطسه کردن جلوی دهان و بینی خود را بپوشانید.
• زخم ها، سوختگی ها و بریدگی های پوست را تمیز نگه داشته و با گاز یا باند بپوشانید.
• برای جلوگیری از ترک خوردن پوست، بطور مرتب مرطوب کننده استفاده کنید.
• لوازم شخصی خود را در اختیار دیگران قرار ندهید.
• هنگام روابط جنسی از روش های محافظ پوششی، مثل کاندوم استفاده کنید.
• گوشت را کاملا بپزید. خوراکی های فاسد شدنی را داخل یخچال نگه دارید.

چه موقع باید به پزشک مراجعه کرد

هر کسی که فکر می کند به عفونت باکتریایی مبتلا شده باید به پزشک مراجعه کند. بخصوص اگر علائم او تشدید شوند یا استمرار داشته باشند.

بیشتر عفونت های باکتریایی با درمان سریع برطرف می شوند و هیچ عارضه دیگری ایجاد نمی کنند. اما عفونت های رها شده، یا آنهایی که تحت درمان مناسب قرار نگرفته اند می توانند منجر به عوارض جدی و کشنده شوند.

افراد می بایست به محض مشاهده علائم زیر برای دریافت درمان مناسب اقدام کنند:

• درد شدید
• درد هنگام ادرار کردن، دفع مدفوع یا رابطه جنسی
• ترشحات واژینال غیرطبیعی
• زخم های وسیع و به شدت دردناک / یا زخم هایی که ترشح عفونی دارند
• ضایعات پوستی غیرطبیعی
• اسهال شدید یا مزمن
• تب و لرز شدید
• ضربان قلب خیلی تند، کند یا غیرطبیعی
• مشکلات شدید تنفسی
• یخ کردن دست ها و پاها
• آبی یا بنفش شدن لب ها / اندام ها
• گیجی یا گمراهی
• از دست دادن هوشیاری

برخی گروه های خاص بیشتر از دیگران در معرض ابتلا به عفونت یا دچار شدن به عوارض ناشی از آن هستند.

گروه های در معرض خطر که معمولاً به مراقبت های ویژه یا نظارت بیشتری نیاز دارند عبارتند از:

• نوزادان و کودکان خردسال
• افراد بالای 65 سال
• افراد دارای ضعف سیستم ایمنی
• افرادی که داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی مصرف می کنند
• افرادی که اخیراً جراحی کرده اند یا در دوره نقاهت بعد جراحی هستند

 

خلاصه

عفونت های باکتریایی از جمله عفونت گوش، دستگاه تنفسی و گلو می توانند باعث ایجاد علائمی مانند درد و تب شوند. این نوع عفونت ها بسته به محل انتشار در بدن علائم دیگری را هم ایجاد می کنند.

معمولاً عفونت های باکتریایی نیاز به درمان با آنتی بیوتیک دارند. نوع آنتی بیوتیکی که فرد دریافت می کند بستگی به محل و شدت عفونت دارد.

عفونت های باکتریایی درمان نشده می توانند منجر به عوارض جدی یا کشنده شوند.

فرد می بایست در صورت مشاهده هر نوع علامت غیرطبیعی شدید یا مستمر به پزشک مراجعه کند.