تبخال: علائم، دلایل و درمان

تبخال در اثر آلوده شدن به ویروس هرپس سیمپلکس (HSV) ایجاد و سبب عفونت و ایجاد زخم یا تاول هایی در دهان یا ناحیه تناسلی و سایر علائم می شود.

 

انواع تبخال (HSV)

تبخال دارای دو نوع است:

• HSV-1: سبب ایجاد تبخال دهانی می شود که معمولا دهان و پوست اطراف آن را تحت تاثیر قرار می دهد.

 

• HSV-2: که معمولا از طریق جنسی (مقاربتی) منتقل شده سبب بروز تبخال تناسلی خواهد شد.

 

اگر فردی به HSV آلوده شود، این ویروس را تا پایان عمر به همراه خواهد داشت. با این حال برخی از افراد هیچگاه علائم این ویروس را بروز نمی دهند.

اگر علائم بروز پیدا کنند، یکی از انواع تبخال ایجاد خواهد شد.

برای تبخال درمان قطعی وجود ندارد اما برخی از روش های درمانی به مدیریت علائم و کاهش احتمال بروز آنها کمک می‌کنند.

هرپس یک ویروس رایج است. بر اساس گفته ی سازمان بهداشت جهانی (WHO)، حدود 67% از افراد جهان، آلوده به HSV-1 عامل تبخال دهانی و حدود 11% نیز آلوده به HSV-2 عامل تبخال تناسلی هستند.

در این متن به شرح علائم تبخال های دهانی و تناسلی، روش های درمانی و جلوگیری از آنها می پردازیم.

 

علائم

افرادی که علائم تبخال را بروز می دهند ممکن است در ابتدا گزگز، خارش یا سوزش را تجربه کنند و سپس متوجه بروز زخم یا تاول در اطراف دهان یا ناحیه ی تناسلی خود شوند.

اغلب علائم 2 تا 20 روز پس از قرار گرفتن در معرض ویروس بروز پیدا می کنند.

 

تبخال دهانی

تبخال یا هرپس دهانی سبب ایجاد تاول هایی در ناحیه ی لب ها و دهان می شود؛ که گاها آن را زخم سرد (Cold Sores) یا Fever Sores نیز می نامند.

برخی مواقع این تاول ها در نواحی دیگری از صورت، بر روی زبان و در مواقع نادر بر روی گردن نیز ایجاد می شوند. معمولا این زخم ها برای بهبود به دو تا سه هفته زمان نیاز دارند.

 

تبخال تناسلی

این زخم ها اغلب روی آلت تناسلی مردانه، اطراف یا داخل واژن، بر روی باسن و یا مقعد ایجاد می شوند، با این حال ممکن است در نواحی دیگر پوست نیز ظاهر شوند.

همچنین هرپس می تواند سبب ایجاد درد به هنگام ادرار و همچنین تغییر ترشحات واژینال شود.

این زخم ها دو تا شش هفته پس از ایجاد شدن، از بین خواهند رفت.

پس از اولین ابتلا به ویروس، علائم به صورت مکرر عود خواهند کرد؛ اما به مرور زمان تعداد دفعات عود تبخال کاهش یافته و علائم نیز شدت کمتری می یابند.

 

 

علائم اولیه

این علائم هنگامی که فرد برای اولین بار به ویروس آلوده می شود، بروز می کنند.

تبخال ها علاوه بر زخم یا تاول می توانند با علائم زیر نیز همراه باشند:

• درد و خارش
• تورم گره های لنفاوی
• تب
• خستگی و احساس ناخوشی عمومی

در اغلب موارد، زخم ها بدون اینکه آثار آن ها برای مدت طولانی باقی بماند، درمان می شوند.

 

علائم به هنگام عود مجدد

علائم موجود در هنگام عود مجدد مشابه علائم اولیه هستند اما اغلب با شدت کمتر و دوره های کوتاهتری همراه هستند.

یکی از تحقیقات نشان می دهد که حدود 33% از افراد مبتلا به تبخال دهانی و 50% از افراد مبتلا به تبخال تناسلی با علائم عود کننده مواجه می شوند.

بر اساس اعلام انجمن سلامت جنسی آمریکا (ASHA)، در هنگام عود مجدد، علائم تبخال دهانی اغلب بین 8 تا 10 روز ادامه خواهند داشت.

همچنین علائم تبخال تناسلی نیز 8 تا 10 روز ادامه خواهد یافت و تعداد زخم های موجود نیز نسبت به دفعه ی اول کمتر خواهد بود.

به همین جهت ممکن است که به هنگام عود تبخال تناسلی، علائم فرد بتواند پس از 2 تا 5 روز نیز درمان شود.

دلایل

زمانی که HSV بر روی پوست ظاهر می شود، می تواند به سادگی از طریق پوست مرطوب دهان، نواحی تناسلی و مقعد، از فردی به فرد دیگر منتقل شود.

همچنین این ویروس می تواند از طریق تماس با سایر نواحی پوست و چشم ها نیز انتقال یابد.

شخص نمی تواند از طریق لمس جسم یا سطحی همچون روشویی یا حوله به تبخال مبتلا شود.

آلودگی به ویروس می تواند از یکی از روش های زیر حاصل شود:

• داشتن رابطه جنسی واژینال یا مقعدی بدون استفاده از محافظ همچون کاندوم
• استفاده از اسباب بازی های جنسی مشترک
• داشتن هر گونه رابطه دهانی و جنسی دیگر با شخص مبتلا به تبخال

این ویروس در فاصله زمانی بروز اولیه علائم و درمان علائم بیشترین قابلیت سرایت را داراست. فرد به ندرت می تواند در زمانی که علائم ظاهر نشده اند، ویروس را انتقال دهد.

اگر یک زن به هنگام زایمان دارای زخم و تبخال در ناحیه تناسلی باشد می تواند ویروس را به نوزاد منتقل کند.

 

HSV و HIV

افراد مبتلا به تبخال تناسلی خطر بالاتری برای ابتلا و انتقال HIV (ایدز) دارند، چراکه زخم های موجود بر روی پوست، می توانند سبب تسهیل انتقال HIV به داخل و خارج بدن شود.

HSV-2 سبب افزایش سلول های CD4 در دیواره تناسلی می شود و در صورت قرار گرفتن فرد در معرض HIV احتمال خطر آلودگی افزایش خواهد یافت.

همچنین افراد مبتلا به HIV، دارای سیستم ایمنی ضعیفی هستند و این مسئله خطر عوارض شدیدتر را افزایش می دهد.

برای مثال اگر فردی دارای تبخال دهانی و سیستم ایمنی ضعیف باشد ممکن است تا بیشتر در معرض خطر ابتلا به کراتیت (التهاب قرنیه) نوعی عفونت چشمی و یا انسفالیت (التهاب مغز) قرار بگیرد.

اگر فرد دارای سیستم ایمنی ضعیف و تبخال تناسلی باشد، به ندرت در معرض خطر التهاب مغز، چشم، مری، ریه، کبد یا عفونت شدید قرار می گیرد.

 

همچنین بخوانید:

آیا درومانی برای ایدز وجود دارد؟

 

درمان

گزینه های درمانی مختلفی برای رفع علائم هرپس دهانی و تناسلی وجود دارد.

 

درمان های خانگی

موارد زیر ممکن است سبب رفع علائم تبخال در برخی از افراد شود:

• استعمال نشاسته ی ذرت بر روی ناحیه ی درگیر
• پاشیدن آب به تاول ها برای رفع درد به هنگام ادرار
• استعمال ژل آلوئه ورا بر روی زخم ها

با این حال باید گفت که هیچ تحقیقی، تاثیر این درمان ها را تایید نکرده است.

همچنین فرد مبتلا می تواند روش های زیر را نیز امتحان کند:

• استفاده از داروهای مسکن همچون استامیوفن یا ایبوپروفن
• حمام در آب و نمک رقیق یا نشستن در وان آب گرم
• استعمال ژل پترولیوم در نواحی درگیر
• پوشیدن لباس های گشاد به منظور جلوگیری از آزردگی بدن
• پرهیز از فعالیت های جنسی تا زمان رفع علائم، حتی به همراه محافظ
• استفاده از کرم یا لوسیون هایی همچون لیدوکائین در مجاری ادراری پیش از ادرار کردن

برخی از افراد نیز عقیده دارند که استفاده از کیسه ی یخ می تواند مفید باشد. هیچگاه یخ را به صورت مستقیم بر روی پوست قرار ندهید و ابتدا آن را داخل پارچه بپیچید.

می توان کرم لیدوکائین را از طریق داروخانه ها و یا به صورت آنلاین خریداری نمود.

 

دارو

هیچ دارویی نمی تواند ویروس هرپس را از بین ببرد. با این حال ممکن است پزشک داروهایی همچون آسیکلوویر را برای جلوگیری از تکثیر ویروس تجویز کند.

ضمنا داروهای بدون نیاز به نسخه برای تبخال، که اغلب به صورت کرم هستند نیز می توانند به کاهش احساس گزگز، خارش و درد کمک کنند.

برای کاهش چشمگیر زمان بروز علائم، 24 ساعت قبل از بروز علائم اولیه درمان را آغاز کنید. برای مثال به محض اینکه حس گزگز شروع شد، درمان را آغاز کنید.

اگر یک شخص از داروهای ضد ویروس استفاده کند، علائم یک تا دو روز زودتر نسبت به زمانی که از دارو استفاده نشود، رفع خواهند شد.

اگر یک فرد به صورت مکرر با عود تبخال رو به رو شود، ممکن است تا پزشک توصیه کند تا به مدت 6 تا 12 ماه داروی ضد ویروس مصرف کند.

استفاده طولانی مدت و همه روزه ی این داروها می تواند به طرز چشمگیری سبب کاهش خطر انتقال تبخال به دیگری شود. با این حال این مسئله سبب از بین رفتن احتمال انتقال ویروس نخواهد شد.

 

همچنین بخوانید:

پیشگیری از تبخال با آسیکلوویر

 

نکاتی برای پیشگیری از تبخال

استراتژی های زیر می توانند خطر ابتلا یا انتقال هرپس را کاهش دهند:

• استفاده از محافظ هایی همچون کاندوم در زمان رابطه جنسی
• پرهیز از رابطه جنسی به هنگام بروز علائم
• پرهیز از بوسه و رابطه جنسی دهانی در زمان وجود تبخال در اطراف دهان
• شستشوی خوب دستان خصوصا بعد از لمس ناحیه ی درگیر در زمان بروز علائم

می توان کاندوم را از فروشگاه های مختلف و همچنین به صورت آنلاین خریداری نمایید.

 

برخی از افراد نیز بر این باور هستند که استرس، خستگی، بیماری، ساییدگی پوست و آفتاب گرفتن می تواند سبب تحریک و عود علائم شود.

تشخیص و پرهیز از این نوع تحریکات می تواند به کاهش دفعات عود تبخال کمک کند.

 

همچنین بخوانید:

راه های پیشگیری و درمان تبخال