درد بافت اسکار (جای زخم) و درمان آن
درد بافت اسکار / بافت جوشگاه می تواند سال ها پس از جراحت رخ دهد؛ این مقاله به بررسی این موضوع و روش های درمان درد جای زخم می پردازد.
مقدمه
بافت اسکار (بافت جوشگاه، بافت همبند جای زخم : Scar tissue) هنگامی شکل می گیرد که بدن زخمی را ترمیم کند.
اما بافت اسکار دقیقا مشابه بافت پوست نیست.
این بافت قابلیت ارتجاعی کمتری دارد و همین منجر به سفتی، محدودیت حرکت و درد در برخی افراد می شود.
درد بافت اسکار می تواند سال ها بعد از جراحت یا جراحی رخ بدهد.
البته روش های درمانی زیادی برای کاهش درد بافت اسکار وجود دارد.
در این مقاله می خوانید افراد چگونه و چرا دچار درد بافت اسکار می شوند، چرا این درد چند سال بعد از جراحی رخ می دهد و چه درمان هایی برای آن وجود دارد.
بافت اسکار چیست؟
بافت اسکار بخشی از واکنش طبیعی بدن به آسیب است.
بدن ممکن است برای درمان جراحاتی مانند سوختگی، بریدگی، زخم و برش جراحی بافت اسکار بسازد.
همچنین بخوانید:
روش درست درمان سوختگی را از متخصصین پوست یاد بگیرید
بافت اسکار خارجی بافتی متفاوت نسبت به پوست دارد.
در بافت جوشگاه (بافت اسکار)، پروتئین های کلاژن به جای الگوی چند جهتی که در پوست سالم می بینیم، فقط در یک جهت رشد می کنند.
این ساختار قابلیت ارتجاعی بافت جوشگاه را کمتر می کند که باعث احساس سفتی می شود یا حرکت فرد را محدود می کند.
بافت اسکار می تواند داخل بدن نیز شکل گیرد.
بعنوان مثال بعد از جراحی تعویض مفصل زانو، ممکن است در بدن فرد بافت اسکار داخلی ایجاد شود.
آیا بافت اسکار می تواند دردناک باشد؟
بافت جوشگاه می تواند به چند روش باعث درد شود.
گاهی اوقات درد به خاطر سفتی پوست است که حرکت آزادانه آن را دشوار می کند.
در سایر موارد، درد بافت اسکار به دلیل آسیب عصبی ناشی از زخم و جراحت اصلی است.
اگر زخم عمیق باشد و عصب ها یا تاندون ها را تحت تاثیر قرار دهد، ممکن است فرد علائم بلند مدتی مانند درد و بی حسی در ناحیه آسیب دیده را تجربه کند.
برخی افراد درد بافت اسکار را در نتیجه فیبروز تجربه می کنند، هنگامی که بافت اسکار در بدن بیش از حد رشد می کند.
فیبروز منجر به چسبندگی هایی می شود که درد مداوم، التهاب و از کار افتادن بافت یا مفصل را در پی دارد.
فیبروبلاست ها (که سلول هایی که در حین رشد بافت اسکار تشکیل می شوند)، عامل ایجاد فیبروز هستند.
اگر فیبروبلاست ها به مروز زمان از بین نروند، منجر به التهاب طولانی مدت خواهند شد.
سایر علائم مرتبط با بافت جای زخم عبارتند از خارش، ورم، حساسیت یا تحریک پذیری.
درد بافت اسکار بعد از سال ها
وقتی فردی دچار جراحت می شود، معمولا در ابتدا به خاطر التهاب و آسیب وارده به پوست احساس درد می کند.
اما این درد به مرور زمان بهتر خواهد شد.
اما هنگامی که بدن پس از جراحت بافت اسکار می سازد، شاید فرد تا مدت های طولانی دردی نداشته باشد.
بافت اسکار چهار مرحله بهبودی را طی کرده و تکمیل رشد آن ممکن است تا یک سال طول بکشد.
این فرایند آهسته نشان می دهد چرا برخی افراد بلافاصله درد بافت جای زخم را تجربه نمی کنند.
شاید جای زخم در ابتدا کوچک به نظر برسد اما بعد از ۴ تا ۶ هفته ممکن است جای زخم بزرگتر شده یا برجسته، سفت و ضخیم گردد.
بعد از ۲ تا ۳ ماه، جای زخم کوچکتر شده و بیشتر شبیه رنگ پوست فرد می شود.
نشانه های رشد کامل اسکار عبارتند از:
** روشن تر بودن بافت آن
** حساسیت کم
** نرم و لطیف تر بودن بافت آن
درمان های خانگی درد بافت جای زخم
درمان های خانگی می توانند به رفع یا کاهش درد بافت اسکار، تسکین ورم و تسریع روند بهبودی کمک کنند.
بسیاری از این روش ها باید به طور مداوم استفاده شوند تا جواب دهند.
درمان های خانگی درد جای زخم عبارتند از:
ماساژ
ماساژ دادن جای زخم در جهت آن، روزانه دو بار و حداقل به مدت 10 دقیقه می تواند میزان حساسیت را کاهش دهد.
اگر جای زخم طوری است که دسترسی خود فرد به آن سخت است، ماساژ درمانی می تواند موثر باشد.
برنامه های ورزشی
یک برنامه ورزشی کنترل شده می تواند در کاهش سفتی مفاصل ناشی از بافت اسکار موثر باشد.
نوع ورزش نیز به محل جای زخم بستگی دارد.
فیزیوتراپیست می تواند در پیدا کردن بهترین رویکرد ورزشی به افراد کمک کند.
مرطوب کننده
استفاده از مرطوب کننده مانند محصولات برپایه کاکائو یا شی باتر می تواند پوست را نرم نگه داشته و ناراحتی ناشی از بافت اسکار را کاهش دهد.
پزشکان معمولا پرهیز از مرطوب کننده های حاوی عطر و رایحه را توصیه می کنند زیرا سبب تحریک پوست می شوند.
ژل سیلیکونی
می توان از ورق های ژل سیلیکونی یا مایع سیلیکون برای تقویت روند بهبودی بافت جای زخم استفاده کرد.
این محصولات روی پوست می چسبند (حتی اگر سطح زخم خمیده باشد).
برای بهترین نتیجه، باید ژل سیلیکونی را روزانه ۱۲ تا ۲۴ ساعت به مدت ۳ تا ۶ ماه استفاده کرد.
چسب زدن
چسب زدن با بستن جای زخم نیز به کاهش کشش و ورم جای زخم کمک می کند.
ویبراسیون
استفاده از دستگاه های ویبراسیون مثل ماساژور های الکترونیکی به حساسیت زدایی عصب ها و در نتیجه کاهش درد کمک می کند.
اما برای نتیجه دادن باید به مدت چند ماه و به صورت روزانه از این روش استفاده کرد.
همچنین بخوانید:
درمان های پزشکی درد بافت جای زخم
اگر درد فرد با درمان های خانگی برطرف نشد، فرد می تواند یکی از چند روش درمانی پزشکی برای کاهش درد را امتحان کند.
بهترین درمان به محل زخم، مدت زمان ایجاد آن و همچنین علائم فرد بستگی دارد. افراد همیشه باید قبل از شروع درمان، درباره خطرات و مزایای روش پیشنهادی از پزشک سوال کنند.
برخی از درمان های پزشکی برای جای زخم عبارتند از:
درم ابریژن
در روش درم ابریژن از ابزار مخصوصی برای برداشتن بافت جای زخم و تحریک رشد بافت جدید استفاده می شود.
با روش درمان درم ابریژن، فرد بعد از ۵ تا ۸ روز شاهد رشد بافت جدید خواهد بود.
پیوند چربی
در این روش چربی از بخشی از بدن فرد برداشته می شود و بعد از پردازش، به زیر جای زخم تزریق می شود.
دانشمندان معتقدند چربی حاوی سلول های بنیادی است که به رشد بافت سالم کمک می کند.
این بافت جدید به کاهش سفتی پوست نیز کمک کرده و کاهش درد و خارش را به همراه دارد.
درمان با لیزر
در درمان های مبتنی بر لیزر، از یک لیزر مخصوص روی پوست استفاده می شود.
لیزر در پوست نفوذ می کند و با تحریک تولید کلاژن به بهبود اسکار کمک می کند.
لیزردرمانی نمی تواند اسکار را از بین ببرد اما می تواند درد و خارش را کاهش داده و محدوده حرکتی فرد را بیشتر کند.
جراحی ترمیم اسکار
گاهی اوقات اگر اسکار عمیق و دردناک باشد، فرد به جراحی ترمیم اسکار نیاز خواهد داشت.
جراحان معمولا این روش را فقط برای جای زخم های کامل شده و قدیمی به کار می برند.
گاهی اوقات اسکار در قسمتی است که حرکت فرد را محدود می کند.
پزشک ممکن است در حین جراحی، پیوند پوست (پیوند پوست سالم از نواحی دیگر بدن) انجام بدهد.
همچنین بخوانید:
خلاصه
بافت اسکار بعد از جراحت ایجاد می شود و می تواند روی پوست یا داخل بدن شکل بگیرد.
در برخی افراد بافت جوشگاه با درد، سفتی، خارش یا سختی حرکت همراه است.
به خاطر نحوه رشد و تکمیل بافت اسکار در طول زمان، این علائم می توانند سال ها بعد از جراحت بروز کنند.
کمک به رشد بافت جای زخم و بهبود آن در خانه می تواند به کاهش این علائم کمک کند.
افراد می توانند از ماساژ، مرطوب کننده و ژل سیلیکونی یا سایر روش های درمان خانگی استفاده کنند.
اگر درد ادامه داشته باشد، ممکن است پزشک روش های درمانی دیگر مانند پیوند چربی یا جراحی ترمیم جای زخم را توصیه کند.
اگر بافت اسکار به توانایی حرکت فرد آسیب بزند یا درد شدیدی داشته باشد، فرد باید برای دریافت درمان مناسب به پزشک مراجعه کند.