همه چیز درباره آسم؛ علائم، انواع و دلایل آسم
دلایل هر یک از انواع آسم، از جمله آسم کودکان ، فصلی ، شدید ، بزرگسالان و شغلی متفاوت است، اما علائم و محرک ها یکسان هستند؛ بیشتر بدانید…
مقدمه
آسم یک بیماری مزمن است که روی مجاری تنفسی تاثیر می گذارد.
این بیماری منجر به خس خس می شود و می تواند تنفس را دشوار کند.
قرار گرفتن در معرض آلرژن یا ماده تحریک کننده، ویروس، ورزش، استرس عاطفی و سایر موارد از محرک های این بیماری هستند.
آسم باعث می شود دیواره های داخلی مجاری تنفسی یا لوله های برونش، متورم و ملتهب شوند.
در حین حمله آسم، مجاری تنفسی ورم کرده، ماهیچه های اطراف شان سفت شده و ورود و خروج هوا به ریه ها دشوار می شود.
در سال ۲۰۱۷، حدود ۷.۹% مردم در ایالات متحده آسم داشتند.
آسم انواع مختلفی دارد و عوامل متعددی می تواند منجر به آسم شود یا حمله شدیدی ایجاد کند.
در این مقاله به انواع آسم، دلایل، محرک ها و همچنین روش های تشخیص آن نگاهی می اندازیم.
علائم آسم چیست؟
آسم یک بیماری بلندمدت است که انواع مختلفی دارد و مجاری تنفسی را تحت تاثیر قرار می دهد.
این بیماری شامل التهاب و باریک شدن داخل ریه ها است که منابع هوا را محدود می کند.
فرد مبتلا به آسم ممکن است علائم زیر را تجربه کند:
حمله آسم زمانی رخ می دهد که علائم شدید شوند.
این حملات می توانند ناگهان شروع شوند که شدت آن ها از خفیف تا کشنده متغیر است.
در برخی موارد، ورم مجاری تنفسی می تواند مانع رسیدن اکسیژن به ریه ها شود.
این یعنی اکسیژن نمی تواند وارد جریان خون یا اندام های حیاتی شود.
بنابراین افرادی که علائم شدید دارند به مراقبت های پزشکی فوری نیاز خواهند داشت.
پزشک می تواند درمان مناسب را تجویز کند و بهترین راه های مدیریت علائم آسم را به بیمار توصیه کند.
انواع آسم
آسم می تواند به روش های مختلف و دلایل مختلف ایجاد شود، اما محرک ها اغلب یکسان هستند.
این محرک ها شامل آلاینده های هوا، ویروس ها، موی حیوانات خانگی، کپک قارچی و دود سیگار است.
در ادامه برخی از انواع رایج آسم را معرفی می کنیم.
1- آسم کودکان
آسم رایج ترین بیماری مزمن در کودکان است.
این بیماری می تواند در هر سنی ایجاد شود اما در کودکان نسبت به بزرگسالان، کمی رایج تر است.
در سال ۲۰۱۷، احتمال ابتلا به آسم در کودکان ۵ تا ۱۴ ساله بیشتر بود.
بیماری آسم ۹.۷% افراد این گروه سنی و همچنین ۴.۴% از کودکان ۰ تا ۴ سال را تحت تاثیر قرار داده است.
در همان سال، آسم ۷.۷% از افراد هجده سال به بالا را نیز تحت تاثیر قرار داده بود.
طبق اعلام انجمن ریه امریکا، برخی از محرک های آسم کودکان عبارتند از:
- عفونت های تنفسی و سرماخوردگی
- دود سیگار از جمله دود دست دوم تنباکو
- آلرژن ها
- آلاینده های هوا از جمله ازن و ذرات آلاینده در داخل و خارج خانه
- قرار گرفتن در معرض هوای سرد
- تغییر ناگهانی دما
- هیجان زدگی
- استرس
- ورزش
اگر کودک شروع به تجربه علائم آسم کند، مراجعه به پزشک حیاتی است زیرا این وضعیت می تواند کشنده باشد.
پزشک می تواند بهترین راه های مدیریت این بیماری را توصیه کند.
در برخی موارد، آسم با نزدیک شدن کودک به بزرگسالی بهبود می یابد.
اما این بیماری برای بسیاری از افراد یک بیماری مادام العمر است.
2- آسم بزرگسالان
آسم می تواند در هر سنی از جمله بزرگسالی ایجاد شود.
طبق مطالعه ای در سال ۲۰۱۳، احتمال داشتن علائم مداوم در آسم بزرگسالان بیشتر از کودکان است.
برخی از عواملی که روی خطر ابتلا به آسم در بزرگسالی تاثیر می گذارند، عبارتند از:
- بیماری های تنفسی
- آلرژی و قرار گرفتن در معرض آلرژن ها
- عوامل هورمونی
- چاقی
- استرس
- مصرف سیگار
3- آسم شغلی
آسم شغلی که یکی دیگر از انواع آسم است، در نتیجه قرار گرفتن در معرض آلرژن یا وجود مواد تحریک کننده در محیط کار رخ می دهد.
وجود آلرژن در محیط های شغلی زیر می تواند باعث ابتلای افراد حساس یا دارای آلرژی به آسم شود:
- نانوایی ها، کارخانه های آرد و آشپزخانه ها
- بیمارستان ها و سایر مراکز درمانی
- فروشگاه حیوانات خانگی، باغ وحش و آزمایشگاه هایی که حیوانات در آنها حضور دارند.
- مزارع و سایر مجموعه های کشاورزی
در مشاغل زیر، مواد تحریک کننده می توانند محرک علائم آسم باشند:
- تعمیرگاه ها و کارخانجات ماشین
- مهندسی و فلزکاری
- نجاری و کار با چوب
- کارخانه های الکترونیک و مونتاژ
- سالن های آرایش مو
- استخرهای سربسته
افراد زیر در معرض خطر بیشتری قرار دارند:
- سیگاری ها
- مبتلایان به مخاط بینی آلرژیک
- کسانی که سابقه آسم و آلرژی های محیطی دارند.
محیط کاری افراد می تواند محرک بازگشت آسم کودکی باشد یا باعث ایجاد آسم بزرگسالی شود.
4- آسم شدید
محققان می گویند حدود 5 تا ۱۰% مبتلایان به آسم، آسم شدید دارند.
برخی افراد به دلایلی علائم شدید دارند که مستقیما به آسم مربوط نیستند.
مثلا ممکن است هنوز روش صحیح استفاده از اسپری یا دستگاه های استنشاقی را یاد نگرفته نباشند.
سایرین نیز آسم شدید مقاوم به درمان دارند.
در این حالت، آسم به درمان واکنش نشان نمی دهد (حتی با بالاترین دوز داروها و استفاده درست از دستگاه های استنشاقی).
طبق مطالعه ای در سال ۲۰۱۵، این نوع آسم، در ۳.۶ درصد مبتلایان به این بیماری دیده می شود.
آسم ائوزینوفیلی نوع دیگری از آسم است که ممکن است در موارد شدید به درمان واکنش نشان ندهد.
اگرچه برخی از مبتلایان به آسم ائوزینوفیلی با داروهای استاندارد آسم، بیماری را مدیریت می کنند اما برخی دیگر به درمان های بیولوژیک خاص نیاز دارند.
یکی از انواع داروهای بیولوژیک، تعداد ائوزینوفیل ها (سلول های خونی که در واکنش آلرژیک محرک آسم نقش دارند) را کاهش می دهد.
5- آسم فصلی
یکی دیگر از انواع آسم، آسم فصلی است که در نتیجه آلرژن هایی رخ می دهد که فقط مواقع مشخصی از سال در محیط وجود دارند.
برای مثال، هوای سرد در زمستان یا هوای آلوده در بهار و تابستان می توانند علائم آسم فصلی را ایجاد کنند.
مبتلایان به آسم فصلی در سایر مواقع سال نیز این بیماری را دارند اما معمولا علائمی تجربه نمی کنند.
دلایل و محرک های آسم
متخصصان سلامت دقیقا نمی دانند چه چیزی باعث بروز آسم می شود اما به نظر می رسد عوامل ژنتیکی و محیطی نقش مهمی در این شرایط داشته باشند.
برخی عوامل مانند حساسیت به یک آلرژن می تواند هم دلیل و هم محرک باشد.
در این بخش به برخی از این عوامل اشاره می کنیم.
* بارداری
به نظر می رسد مصرف سیگار در بارداری، خطر ابتلای جنین به آسم در سال های بعدی زندگی وی را افزایش می دهد.
برخی از خانم ها نیز در حین بارداری، تشدید علائم آسم را تجربه می کنند.
* چاقی
مقاله ای در سال ۲۰۱۴ نشان داد میزان ابتلا به آسم در بین افراد مبتلا به چاقی نسبت به دیگران بیشتر است.
به گفته نویسندگان، نتایج مطالعه دیگری نشان داده که کودکان مبتلا به چاقی که وزن کم کرده اند نیز شاهد بهبود علائم آسم خود بوده اند.
درباره اینکه هر دوی این شرایط شامل واکنش التهابی مزمن هستند، شواهد جدید زیادی وجود دارد و همین می تواند ارتباط بین آسم و چاقی را توضیح بدهد.
* آلرژی ها
آلرژی ها وقتی ایجاد می شوند که بدن فرد به ماده خاصی حساس شود.
بعد از ایجاد حساسیت، فرد با هربار قرار گرفتن در معرض ماده حساسیت زا مستعد واکنش آلرژیک خواهد بود.
همه مبتلایان به آسم، آلرژی ندارند اما گاهی اوقات بین دو ارتباط وجود دارد.
برای کسانی که بیماری آلرژیک دارند، قرار گرفتن در معرض برخی آلرژن ها می تواند محرک علائم باشد.
مطالعه ای در سال ۲۰۱۳ نشان داد که ۶۰% تا ۸۰% کودکان و جوانان مبتلا به آسم، حداقل به یک آلرژن حساسیت دارند.
همچنین بخوانید:
انواع تست های حساسیت: تست آلرژی
* مصرف تنباکو
به گفته انجمن ریه امریکا، سیگار کشیدن می تواند محرک علائم آسم باشد.
آسم حتی بدون مصرف سیگار نیز می تواند به ریه ها آسیب بزند.
این امر می تواند خطر ابتلا به بیماری های ریه مرتبط با سیگار مانند بیماری انسداد مزمن ریه را افزایش داده و علائم را بدتر کند.
همچنین بخوانید:
آیا سیگارهای الکترونیکی (ویپ) جایگزین مطمئن و مناسبی برای ترک سیگار هستند؟
* عوامل محیطی
آلودگی هوا در داخل و خارج خانه می تواند در ایجاد و تحریک آسم موثر باشد.
برخی از آلرژن ها در داخل خانه عبارتند از:
- کپک قارچی
- گرد و غبار
- مو و شوره موی حیوانات
- گاز و بخار پاک کننده های خانگی و رنگ
- سوسک حمام
- پر پرنده
سایر انواع محرک های آسم در خانه و بیرون عبارتند از:
- گرده گل
- آلودگی هوای ناشی از ترافیک و سایر منابع
- ازن در سطح زمین
* استرس
استرس می تواند باعث بروز علائم آسم شود اما احساسات دیگر نیز چنین تاثیری دارند.
لذت، خشم، هیجان زدگی، خنده، گریه و سایر واکنش های احساسی همگی می توانند محرک حملات آسم باشند.
محققان همچنین شواهدی یافته اند که احتمال ابتلا به آسم در مبتلایان به مشکلات روحی و روانی مانند افسردگی بیشتر است.
مطالعات دیگری نیز نشان داده استرس طولانی مدت می تواند منجر به تغییرات اپی ژنتیکی شود که در نهایت باعث ابتلا به آسم را در پی دارد.
* عوامل ژنتیکی
شواهدی مبنی بر انتقال آسم در خانواده وجود دارد.
دانشمندان اخیرا برخی از تغییرات ژنتیکی را ترسیم کرده اند که می توانند در ایجاد این بیماری نقش داشته باشند.
در برخی موارد، تغییرات اپی ژنتیک عامل ابتلا هستند.
این حالت زمانی رخ می دهد که عوامل محیطی باعث تغییر یک ژن شده باشند.
* عوامل هورمونی
حدود ۵.۵% از خانم ها و ۹.۷% از آقایان، آسم دارند.
علاوه بر این، علائم آسم می تواند بسته به مرحله باروری یا مرحله چرخه قاعدگی زنان متغیر باشد.
برای مثال در طول سال های باروری، علائم آسم در دوره قاعدگی نسبت به سایر روزهای ماه شدیدتر خواهد بود.
پزشکان به این وضعیت، آسم دوره قاعدگی می گویند.
اما در دوره یائسگی، علائم آسم بهبود می یابد.
برخی دانشمندان باور دارند فعالیت هورمونی می تواند با تاثیر روی فعالیت ایمنی، منجر به حساسیت بیش از حد مجاری تنفسی شود.
مبتلایان به آسم متناوب نیز ممکن است فقط برخی مواقع علائم داشته باشند.
تشخیص آسم
پزشک درباره علائم فرد، سابقه بیماری های خانوادگی و سابقه بیماری خود فرد سوال می پرسد.
همچنین فرد را معاینه جسمی کرده و ممکن است دستور چند آزمایش را نیز بدهد.
پزشک پس از تشخیص بیماری، متوجه می شود که آسم خفیف، متناوب، متوسط یا شدید است.
او همچنین سعی می کند نوع آسم را نیز تشخیص دهد.
افراد می توانند سابقه علائم و محرک هایشان را یادداشت کنند تا در تشخیص به پزشک کمک کنند.
این سابقه باید شامل اطلاعاتی درباره محرک های موجود در محل کار نیز باشد.
در زیر به برخی از سایر آزمایش هایی که پزشک برای کمک به تشخیص آسم تجویز می کند، اشاره می کنیم.
معاینه فیزیکی
پزشک روی مجاری تنفسی فوقانی، قفسه سینه و پوست تمرکز می کند.
همچنین صدای تنفس را برای نشانه هایی مانند خس خس کردن، گوش می کند زیرا می تواند نشان دهنده انسداد مجاری تنفسی و آسم باشد.
همچنین موارد زیر نیز بررسی خواهد شد:
** آبریزش بینی
** متورم شدن مجاری بینی
** هرگونه چیز زائد درون بینی
** همچنین پوست را برای نشانه های اگزما و کهیر معاینه خواهد کرد.
تست های آسم
ممکن است پزشک آزمایش عملکرد ریه نیز انجام دهد تا کارایی ریه ها را ارزیابی کند.
تست اسپیرومتری یکی از انواع آزمایش های عملکرد ریه است.
فرد ابتدا باید نفس عمیق بکشد و سپس نفسش را کاملا داخل یک لوله بیرون دهد.
این لوله به دستگاهی به نام اسپیرومتر وصل است که میزان هوای دم و بازدم فرد و سرعت خارج کردن هوا از ریه ها را نشان می دهد.
سپس پزشک این اطلاعات را با اطلاعاتی فردی همسن بیمار که آسم ندارد، مقایسه می کند.
پزشک برای تایید تشخیص، داروی گشادکننده برونش (برای باز کردن مسیر عبور هوا) را به فرد می دهد و تست را تکرار می کند.
اگر نتایج تست دوم بهتر باشد، احتمالا فرد آسم دارد.
ممکن است این تست برای تشخیص آسم کودکان کم سن و سال مناسب نباشد.
پزشک به جای تست، به مدت ۴ تا ۶ هفته برای کودک داروی آسم تجویز می کند و تغییر در علائم او را بررسی می کند.
سایر تست ها
سایر تست های تشخیصی عبارتند از:
تست چالش: این تست به پزشک امکان مشاهده تاثیر هوای سرد و ورزش روی تنفس فرد را می دهد.
تست خراش پوستی: پزشک می تواند از این تست برای تشخیص یک آلرژی خاص استفاده کند.
تست های رد احتمال سایر بیماری ها: آزمایش خلط، عکسبرداری اشعه ایکس و سایر آزمایش ها می توانند به رد احتمال سایر بیماری ها مانند سینوزیت، برونشیت و سایر بیماری هایی کمک کنند که مجاری تنفسی را تحت تاثیر قرار می دهند.
خلاصه
آسم یک بیماری التهابی مزمن است که منجر به ورم مجاری تنفسی می شود.
آسم که انواع مختلفی دارد، در همه گروه های سنی دیده می شود و شدت آن از خفیف تا شدید متغیر است.
در اکثر موارد، درمان های موثری وجود دارد که امکان زندگی کامل و فعال با آسم را به افراد می دهد.
سوال
آیا آسم می تواند به سایر بیماری های ریوی خطرناک مانند بیماری مزمن انسدادی ریه یا آمفیزم تبدیل شود؟
جواب: آسم یکی از عوامل خطر بیماری مزمن انسدادی ریه است و مبتلایان به آسم طولانی مدت بیشتر در معرض خطر ابتلا به این بیماری هستند؛ به ویژه اگر در کودکی آسم شدید داشته باشند.
در مقابل، آمفیزم ارتباطی با آسم ندارد؛ اگرچه علائم آن ها شبیه به هم بوده اما مصرف سیگار همیشه می تواند منجر به ابتلا به این بیماری شود.