علت درد بعد از دفع سنگ کلیه و درمان آن

علت درد بعد از دفع سنگ کلیه می تواند ناشی از سنگ دیگر، عفونت و .. باشد. این مقاله به بررسی علل و درمان درد بعد از دفع سنگ کلیه می پردازد.

 

مقدمه:

سنگ کلیه مساله ای شایع است که می تواند بسیار دردناک باشند. این سنگ ها درون کلیه شکل می گیرند و از مواد معدنی و نمکی تشکیل می شوند که نمی توانند در ادرار حل شوند.

موارد مختلفی وجود دارد که خطر سنگ کلیه را افزایش می دهد؛

از جمله:

• کمبود آب
• عوامل تغذیه ای
• مشکلات متابولیکی

یکبار ابتلا به سنگ کلیه یعنی ممکن است در آینده هم به سنگ کلیه مبتلا شوید.

معمولا درد بعد از دفع سنگ کلیه از بین می رود. ممکن است کمی درد باقی بماند اما این مشکل باید موقتی باشد.

تداوم درد بعد از دفع سنگ کلیه می تواند نشانه وجود سنگ دیگر، انسداد و یا عفونت باشد.

همچنین می تواند به مشکلاتی برگردد که ربطی به سنگ کلیه ندارند.

سنگ کلیه می تواند سبب حالت تهوع، استفراغ یا مشاهده خون در ادرار شود.

تب می تواند نشانه عفونت باشد و باید به عنوان فوریت پزشکی در نظر گرفته شود.

در ادامه برخی دلایل درد بعد از دفع سنگ کلیه و نشانه هایی که به مراجعه پزشک نیاز دارند، ذکر شده است.

 

علت درد و ناراحتی بعد از دفع سنگ کلیه

هنگامی که سنگ کلیه از طریق ادرار از بدنتان دفع می شود، احتمالا درد هم از بین می رود. اما برخی افراد همچنان درد دارند.

چندین علت برای درد بعد از دفع سنگ کلیه وجود دارد.

 

درد باقیمانده

درد و احساس ناراحتی عمومی می تواند به دلیل تحریک یا التهاب خفیف ناشی از عبور سنگ باشد.

در اینصورت، علائم در عرض چند روز از بین می روند.

 

سنگ کلیه دیگر

حتی اگر سی تی اسکن انجام داده شده، فقط یک سنگ کلیه را شناسایی کرده باشد، باز هم ممکن است سنگ دوم به خاطر کوچک بودن در اسکن مشاهده نشده باشد.

بعد از ابتلا به سنگ کلیه، خطر ایجاد سنگ های دیگر وجود دارد.

در واقع افرادی که سنگ کلیه داشته اند، به احتمال 50% تا پنج سال آینده دوباره به این مشکل مبتلا می شوند.

 

انسداد

دردی که بعد از دفع سنگ کلیه تجربه می کنید، می تواند ناشی از باریک شدن میزنای باشد.

این مشکل می تواند در نتیجه تجمع بافت اسکار یا التهاب ناشی از دفع سنگ کلیه باشد.

همچنین ممکن است سنگ کلیه دیگری مسیر میزنای را مسدود کرده باشد.

هر دو حالت بدین معنی است که در دفع ادرار مشکل خواهید داشت. وقتی ادرار نگه داشته بشود، می تواند به کلیه ها آسیب برساند.

سایر نشانه های انسداد عبارتند از:

• دردی که به پایین شکم و کشاله ران پخش می شود و از نظر شدت متفاوت است.
• احساس سوزش در حین ادرار
• ادراری که صورتی، قرمز، قهوه ای و کدر باشد یا بوی بد بدهد
• حالت تهوع و استفراغ
• تب و لرز
• ورم پاها

 

یبوست

پزشک ممکن است برای دردهایتان مواد افیونی ( اپیوئید:*Opioid) تجویز کند.

یکی از عوارض جانبی این داروها، یبوست ناشی از اپیوئید است که می تواند منجر به درد و نفخ شکمی گردد. مطمئن شوید بیشتر از نیازتان دارو مصرف نمی کنید.

* اپیوئید ها مجموعه ترکیبات طبیعی، شیمیایی و صنعتی مسکن همانند مورفین است. آنها همانند انتقال دهنده های عصبی ضد درد (اندوفین ها) بواسطه اثرگذاری روی اعصاب مرکزی سبب کاهش درد می شوند.

 

درد ارجاعی

به دردی که در جایی از بدنتان حس می شود ولی علت این درد ریشه در جای دیگری دارد، درد ارجاعی (درد جابه جا شده) می گویند.

بنابراین دردی که بسیار شبیه به درد سنگ کلیه به نظر می رسد، می تواند کاملا ناشی از چیز دیگری باشد.

درد پهلوها، کمر و زیر قفسه سینه می تواند مربوط به مشکلات دستگاه گوارش، شکم یا اندام های تناسلی باشد.

 

عوامل ایجاد درد مجاری ادرار بعد از دفع سنگ کلیه

اگرچه با رسیدن سنگ به مثانه درد کمتر می شود اما هنگامی که به جهت خروج به سمت مجاری ادرار حرکت می کند، دوباره تشدید خواهد شد.

دفع سنگ کلیه بزرگ می تواند مجاری ادرار را تحریک کند اما این مشکل موقتی است.

درد مجاری ادرار، گذشته از دفع سنگ کلیه، می تواند ناشی از چندین عامل دیگر باشد.

تداوم درد مجاری ادرار نیازمند بررسی توسط پزشک است.

 

 

دفع سنگ کلیه چه حسی دارد؟

سنگ های کوچک می توانند بدون هیچ علائمی دفع شده، اما سنگ های بزرگ می توانند مشکل ساز باشند.

تا زمانی که سنگ در کلیه بوده و جریان ادرار را مسدود نکرده باشد، احتمالا آن را احساس نخواهید کرد.

در نهایت سنگ، کلیه را ترک کرده و در مسیر حرکت به مثانه وارد میزنای می شود.

میزنای ها بسیار کوچک بوده و حدود 5 سانتی متر (1/8 اینچ) قطر دارند؛ بنابراین اگر سنگ نتواند از آن عبور کند، ادرار کردن دشوار خواهد شد.

این امر می تواند سبب ورم و اسپاسم های بسیار دردناک (کولیک کلیه : قولنج کلیه) شود. درد تیز و برنده ای که در پهلوها و پشت و زیر قفسه سینه تان احساس خواهید کرد. گاهی اوقات این درد به کشاله ران و اندام های تناسلی نیز پخش می شود.

ممکن است شدت درد با تغییر پوزیشن و همزمان با حرکت سنگ به سمت مجاری ادرار تغییر کند. احتمالا دراز کشیدن بدون حرکت برایتان غیرممکن خواهد بود و برای تسکین درد به خودتان می پیچید و پهلو به پهلو می شوید. همچنین ممکن است درد قبل از بازگشت دوباره برای چند ساعت فروکش کند.

سایر علائم سنگ کلیه عبارتند از:

• حالت تهوع
• استفراغ
• خون در ادرار

درد با رسیدن سنگ کلیه به مثانه بهتر می شود. اگر سنگ کوچک باشد یا به تکه های کوچک شکسته شده باشد، شاید وقتی از مثانه وارد مجاری ادرار می شود و با ادرار دفع می شود اصلا آن را احساس نکنید.

سنگ ها معمولا مجاری ادرار را مسدود نمی کنند، زیرا عرض آن دو برابر میزنای است؛ اما یک سنگ بزرگ می تواند باعث بازگشت مجدد درد گردد.

دفع سنگ کلیه کوچک به طور میانگین 31 روز طول می کشد. دفع سنگ های چهار میلیمتری یا بزرگتر ممکن است زمان بیشتری بطول می انجامد، یا نیازمند یک روش پزشکی جهت کمک به دفع آنها است.

 

بعد از دفع سنگ کلیه، چه زمان به پزشک مراجعه کنید؟

بعد از دفع سنگ کلیه، علائم باید تا مقدار زیادی بهبود بیابند. جهت پیگیری وضعیت سلامت، طبق توصیه به پزشک مراجعه کنید؛

اما در صورت دارا بودن مسائل نگران کننده زیر، مراجعه فوری به پزشک لازم است:

• تب و لرز
• ناتوانی در ادرار کردن
• گیجی
• خستگی شدید
• استفراغ
• وجود لخته خون در ادرار، بدبو یا تیره بودن ادرار

در صورت بروز شرایط زیر با اورژانس تماس بگیرید یا به نزدیک ترین مرکز درمانی مراجعه کنید:

• درد شدیدی که با مسکن ها بهتر نمی شود
• سرگیجه یا غش

 

همچنین بخوانید:

علل و درمان سوزش و درد هنگام دفع ادرار

 

درمان درد بعد از دفع سنگ کلیه

پزشک معمولا درمان را با معاینه جسمی و صحبت درباره علائم شروع می کند.

روند تشخیص شامل موارد زیر است:

• تصویربرداری برای بررسی احتمال وجود سنگ های اضافی یا مشکلات دیگر
• جمع آوری ادرار به مدت ۲۴ ساعت
• آزمایش خون

 

درمان های خانگی

حجم زیادی از مایعات به ویژه آب بنوشید. اینکار به جریان خون کمک می کند و شانس ایجاد سنگ جدید را کاهش می دهد. اگر رنگ ادرارتان چندان روشن نیست یعنی آب کافی نمی نوشید.

در صورتی که دردتان شدید نیست، سعی کنید به لحاظ جسمی تحرک داشته باشید.

اگر از مسکن های ضددرد تجویزی استفاده نمی کنید، برای چند روز از داروهای بدون نسخه (OTC) استفاده کنید.

اگر گمان می کنید قرار است سنگ دیگری را دفع کنید، از صافی استفاده کنید تا بتوانید سنگ را برای آزمایش به پزشک بدهید.

 

درمان پزشکی

داروهای تجویزی و برنامه ویزیت های بعدی را طبق توصیه پزشک انجام دهید. پزشک را در جریان علائم جدید یا تشدید علائم قبلی خود بگذارید.

درمان های اضافی به علت تداوم درد یا ناراحتی بستگی دارد.

 

پیشگیری از سنگ کلیه های جدید

یکبار ابتلا به سنگ کلیه بدین معنی است که ممکن است در آینده هم به سنگ کلیه مبتلا شوید.

اقدامات زیر به پیشگیری از ایجاد سنگ کلیه جدید کمک می کند:

• روزانه 2.5  لیتر آب بنوشید؛ مگر اینکه پزشک توصیه دیگری کرده باشید. میزان آب مورد نیاز هر فرد می تواند متفاوت باشد.
• رژیم غذایی کم نمک داشته باشید.
• مصرف پروتئین حیوانی را به 170 تا 220 گرم در روز محدود کنید.
• مصرف شکر را محدود نمایید.
• میزان زیادی میوه و سبزیجات به برنامه غذایی روزانه بگنجانید.
• اگر از مکمل ویتامین C استفاده می کنید، مطمئن شوید کمتر از 1000 میلیگرم در روز مصرف کنید.

اگر سابقه سنگ کلیه دارید، متخصص تغذیه می تواند عادات غذایی تان را بررسی کند و توصیه های تغذیه ای به شما بدهد که خطر سنگ کلیه را کمتر می کند.

 

همچنین بخوانید:

روش های ساده برای پیشگیری از سنگ کلیه

 

خلاصه

درد بعد از دفع سنگ کلیه معمولا نتیجه تحریک ناشی از سنگ است؛ که در بیشتر موارد طی چند روز برطرف می شود.

طولانی شدن درد بعد از دفع سنگ کلیه می تواند نشانه وجود سنگ دیگر، عفونت یا مشکلات غیر مرتبط باشد.

دردهای بدون علت مشخص، باید توسط پزشک بررسی شوند.

پزشک بعد از تشخیص علت، اقدامات بعدی برای حل مشکل را انجام خواهد داد.