دلایل ایجاد ورم : آیا تورم مشکل جدی است؟
ورم / ادم زمانیست که بخشی از بدن در نتیجه آسیب، التهاب یا احتباس مایعات دچار افزایش اندازه شود؛ دلایل تورم علائم و درمان ورم را بخوانید.
** اصطلاح پزشکی ورم (تورم)، خیز یا اِدِم (Edema) است.
تورم می تواند در پوست، مفاصل و سایر بافت ها و اندام ها ایجاد شود.
دلایل مختلفی برای بروز تورم در بدن وجود دارد که بعضی از آنها ممکن است ناشی از مشکلی جدی باشند.
در ادامه مقاله به بررسی علل و علائم تورم در قسمت های مختلف بدن و همچنین گزینه های درمانی آن می پردازیم.
علت ها و علائم
برخی دلایل احتمالی بروز ورم و علائم مربوط به آنها عبارتند از:
جراحت یا آسیب دیدگی
ادم گاهی اوقات با التهاب ناشی از آسیب دیدگی همراه است. بدن در زمان آسیب دیدگی توسط سیستم ایمنی واکنشی التهابی ایجاد کرده تا به بهبود آن و محافظت از بدن در برابر عفونت کمک کند.
ممکن است این واکنش التهابی باعث ورم قابل توجهی در ناحیه آسیب دیده شود.
برخی دیگر از علائم مرتبط با آسیب دیدگی عبارتند از:
- گرم شدن پوست
- بزرگ شدن منطقه به طوری که قابل دیدن باشد
- درد
تورم داخلی
ورم می تواند به صورت داخلی نیز رخ دهد. طبق اعلام بیمارستان کودکان بوستون، بیماری های قلبی، کبدی و کلیوی می توانند باعث بروز تورم در قسمت های مختلف بدن، از جمله اندام ها شوند.
علائم تورم داخلی عبارتند از:
- افزایش وزن
- سرفه (که در شب بدتر می شود)
- به سادگی خسته شدن
- مشکلات تنفسی
تورم در پاها و اندام های تحتانی
علت های مختلفی برای بروز ورم در پاها وجود دارد.
دلایل بروز تورم در پا یا اندام های تحتانی عبارتند از:
- بارداری
- ایستادن برای زمانی طولانی
- ضعیف شدن دریچه های کوچک عروق پا
- نارسایی قلبی
- سطح پایین پروتئین
- بیماری های مزمن ریوی
همچنین بخوانید:
سایر علل بروز تورم در پاها و اندام های تحتانی عبارتند از:
- لخته شدن خون
- اضافه وزن و چاقی
- ایجاد عفونت در پاها
- بالا رفتن سن
تورم ناشی از سرطان و درمان آن
طبق اعلام موسسه ملی سرطان (NCI)، بیماری سرطان و بعضی از درمان های آن می توانند باعث بروز ورم شوند.
در صورت بروز تورم ناشی از درمان های سرطان، افراد ممکن است علائم زیر را تجربه کنند:
- تورم در شکم یا صورت
- تورم در دست ها، بازوها، پاها، مچ پا
- سرفه
- ضربان قلب نامنظم
- پوست براق یا پف کرده
درمان های سرطان که ممکن است باعث بروز تورم شوند، عبارتند از:
- شیمی درمانی
- عمل جراحی
- پرتو درمانی
- هورمون درمانی
- مصرف داروهای ضد درد و تقویت کننده استخوان
- استروئیدها
آزمایشات
افراد می توانند در مورد علائمی که تجربه می کنند، با پزشک خود مشورت کنند. پزشک احتمالا به معاینه بصری قسمتی که در آن تورم بروز کرده است، می پردازد.
علاوه بر معاینه بصری، ممکن است پزشک آزمایشاتی را جهت تعیین علت تورم از طرف پزشک تجویز کند.
برخی از آزمایشات تجویزی عبارتند از:
- اشعه ایکس (X-ray)
- سی تی اسکن (CT scan)
- سونوگرافی داپلر (Doppler ultrasound)
- آزمایشات خون (Blood tests)
- آزمایشات ادرار (Urine tests)
- نوار قلب (Electrocardiogram)
- آنالیز کامل ادرار (Urinalysis)
آزمایشات تصویربرداری پیشرفته تر می توانند به پزشک در تشخیص وجود بافت ها یا اندام های ملتهب، انسداد رگ های خونی یا شکستگی در استخوان ها یا مفاصل کمک کنند.
درمان
انتخاب بهترین روش برای درمان ورم به علت ایجاد آن وابسته است.
در صورت وجود یک بیماری زمینه ای مانند بیماری های کلیوی، بیمار باید تحت درمان آن بیماری قرار گیرد. درمان یا کنترل بیماری های زمینه ای می تواند به کاهش تورم کمک کند.
در صورت متورم شدن پا در اثر ایستادن بیش از حد، می توان با نشستن و قرار دادن پا روی یک صندلی به جهت استراحت، میزان تورم را کاهش داد.
همچنین فرد می تواند روی یک تخت دراز کشیده و پاهای خود را بالا ببرد و همچنین از جوراب های طبی و فشاری استفاده کند.
ورم ناشی از آسیب دیدگی هایی مثل پیچ خوردن مچ پا برای درمان نیاز به استراحت دارند.
همچنین افراد می توانند با استفاده از کمپرس یخ در ناحیه تورم و مصرف داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی به کاهش تورم کمک کنند.
پیشگیری
طبق توصیه موسسه ملی سرطان (NCI)، می توان برای پیشگیری از تورم اقدامات زیر را انجام داد:
- ورزش کردن
- کاهش دادن یا محدود کردن مصرف سدیم
- بالا بردن پا به هنگام نشستن و یا دراز کشیدن
- خودداری از چهار زانو نشستن
- پوشیدن جوراب های طبی و فشاری
- خودداری از پوشیدن لباس یا کفش های تنگ
- مصرف داروها مطابق دستور پزشک
- مشورت با پزشک برای مصرف داروهای ادرار آور (Diuretics)
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
ورم می تواند برای بعضی از افراد، یک اتفاق معمول باشد.
به عنوان مثال، افراد ممکن است در اثر ایستادن بیش از حد دچار تورم در ناحیه پا شوند. همچنین زنان باردار ممکن است ورم های مکرر در پا و مچ پای خود را تجربه کنند. در این موارد احتمالا نیازی به مراجعه به پزشک نخواهد بود.
با این حال، در صورتی که تورم غیر قابل توضیح باشد، با درمان بهبود نیابد و یا برای مدتی طولانی باقی بماند، باید به پزشک مراجعه کرد. پزشک با بررسی تورم به تعیین علت بروز آن می پردازد.
بعضی از علائمی که پزشک ممکن است به دنبال آنها باشد عبارتند از:
- درد قفسه سینه
- تنگی نفس
- تب
- گرما در پاها و دست ها
اگر فرد در هنگام ورزش، تمرین و یا انجام فعالیت های دیگری دچار آسیب دیدگی شود، باید به پزشک مراجعه کند. پزشک می تواند میزان آسیب دیدگی را تعیین و نسبت به درمان اقدام نماید.
در صورتی که علائم دیگری مثل مشکلات تنفسی، افزایش وزن و یا خستگی همراه با تورم وجود داشته باشند، فرد باید فورا به پزشک مراجعه کند. این علائم می توانند نشان دهنده یک بیماری زمینه ای باشد.
افرادی که دچار یک بیماری زمینه ای مثل بیماری های قلبی یا کلیوی هستند، در صورت مشاهده ورمی جدید باید به پزشک مراجعه کنند.
چشم انداز
ورم یک وضعیت شایع است. بسیاری از افراد به دلایل خوش خیم مثل ایستادن بیش از حد و یا آسیب دیدگی های جزئی، تورم را تجربه می کنند.
با این حال، در بعضی از موارد ورم می تواند نشانه ای از یک عارضه جانبی دارویی و یا یک بیماری زمینه ای جدی باشد.
افراد باید در مورد علت بروز تورم با پزشک صحبت کرده و برای درمان آن اقدام کنند.
موثر بودن درمان به سلامت کلی افراد، سن و بیماری های زمینه ای ایجاد کننده ورم بستگی دارند.
بیشتر افراد با ایجاد تغییر در سبک زندگی و دنبال نمودن توصیه های پزشک معالج خود، بهبود می یابند.
خلاصه
ورم می تواند به دلایل مختلفی رخ دهد. به عنوان مثال، ممکن است افراد دچار شکستگی استخوان، گردش خون ضعیف و یا مبتلا به یک بیماری زمینه ای باشند.
درمان و پیشگیری می توانند به التیام علائم تورم کمک کنند اما به جهت پیشگیری و کاهش احتمال ابتلا به تورم های بعدی، باید نسبت به درمان بیماری های زمینه ای ایجاد کننده تورم اقدام کرد.