فیبروم در دوران بارداری: از علائم تا درمان
فیبروم یا فیبروئید تومور غیر سرطانی خوش خیمی است که می تواند در دوران بارداری مشکل ساز شود. با علائم و راه درمان فیبروم آشنا شوید.
فیبروم ها که لیومیوم یا فیبروئید هم نامیده می شوند، تومورهای غیر سرطانی خوش خیمی هستند که در رحم رشد می کنند. فیبروم بین زنان شایع است و در موارد شدید می تواند باروری و حفظ بارداری را تحت تاثیر قرار دهد.
در اکثر موارد، زنان مبتلا به فیبروم متوجه وجود آن نمی شوند. چون تومورها بسیار کوچک هستند و هیچ عارضه قابل توجهی ایجاد نمی کنند. با این حال فیبروم های بزرگتر روی حاملگی، رشد جنین یا زایمان تاثیر می گذارند.
علائم فیبروم در دوران بارداری
فیبروم ها در اغلب اوقات مورد توجه قرار نمی گیرد. چون در اکثر مواقع هیچ علامت و نشانه ای ندارند.
اصلی ترین علامت فیبروم، در صورتی که ظاهر شود، خونریزی غیرطبیعی، به شکل خونریزی شدید یا طولانی مدت قاعدگی است.
دیگر علائم احتمالی فیبروم در دوران بارداری عبارتند از:
- شکم درد شدید، شبیه به شکم دردهای دوران قاعدگی
- درد و فشار منتشر در معده
- مشکلات هضم، مانند یبوست
- تکرر ادرار – به شرطی که فیبروم به مثانه فشار وارد کند
گرچه بعید است، اما بعضی خانم ها دچار کمر درد یا مشکلات دفع ادرار هم می شوند.
فیبروم چه تاثیری در بارداری دارد؟
معمولا فیبروم تاثیر قابل توجهی روی بارداری ندارد.
گاهی ممکن است منجر به موارد زیر گردد:
- از دست رفتن بارداری
- زایمان زودرس
- پارگی زودرس غشای جنین (PROM) که منجر به پارگی زودرس کیسه آب می شود
- خونریزی زودرس پیش از زایمان
- Malpresentation به معنی قرار گرفتن جنین در موقعیت نامناسب
- ممانعت از زایمان
- خونریزی بدنبال زایمان
- نکروز، اختلال در جریان خون یا مرگ سلول
بعضی اوقات فیبروم با ایجاد ناباروری، مانع بارداری می شود. محققان هنوز در حال بررسی چگونگی این اتفاق هستند، با اینحال آنها معتقدند اثر فیبروم بر بدن بر اساس اندازه و موقعیت آن تعیین می شود.
ممکن است فیبروم ها با انسداد لوله های فالوپ روی حاملگی تاثیر بگذارند. تخمک از طریق لوله های فالوپ وارد رحم می شود. اگر فیبروم ها مسیر لوله های فالوپ را مسدود کرده باشند، تخمک بارور شده نمی تواند به دیواره رحم متصل شود.
درمان
احتمالا پزشک برای درمان فیبروم در دوران بارداری، روش های مختلف جراحی را پیشنهاد می کند.
در مواردی که فیبروم ها بزرگ هستند و پیامد های مهمی را به دنبال دارند برداشتن فیبروم ضروری است. با این وجود این اتفاق به ندرت پیش می آید، چراکه جراحی عوارض دارد.
برداشتن فیبروم طی زایمان سزارین، رایج تر است. اما اینکار هم خطرات خودش را دارد. بنابراین فقط در صورت لزوم انجام می شود.
بهترین زمان برداشتن کیست ها، بعد از زایمان است.
در حال حاضر هیسترکتومی اصلی ترین روش انتخابی جراحان برای درمان فیبروم است. هیسترکتومی تنها درمانی است که علاوه بر اثربخشی قطعی، خطر بازگشت فیبروم را از بین می برد. با اینحال از آنجائیکه در روش هیسترکتومی، رحم برداشته می شود، کسی که تحت جراحی با این روش قرار گیرد دیگر نمی تواند باردار شود.
پیشگیری
اگر فیبروم، پیش از بارداری شناسایی شود، پزشک می تواند قبل از باردار شدن درمان را شروع کند. با اینحال تمام گزینه های موجود برای درمان موقت بوده و ممکن است موثر نباشند.
احتمال دارد یکی از درمان های زیر پیشنهاد شود:
- هورمون تراپی
- جراحی برای برداشتن فیبروم
- سونوگرافی متمرکز با شدت بالا
- آمبولیزاسیون فیبروم رحمی – انسداد عروق خونرسان فیبروم
درمان های هورمونی، روش های جلوگیری از بارداری، مانند مصرف قرص ضدبارداری یا ایمپلنت، یا استفاده از هورمون های آزاد کننده گنادوتروپین (GnRH) را شامل می شوند.
روش های جلوگیری از بارداری هورمونی مختلفی در دسترس هستند، با این حال متخصصان برای فیبروم استفاده از دستگاه رحمی لوونورژسترل (IUD) را توصیه می کنند. چون کمترین عوارض را دارد.
محققان هنوز در مورد نحوه کار روش های پیشگیری از بارداری هورمونی علیه فیبروم در حال تحقیق هستند. زیرا در حال حاضر دانش کافی در مورد این موضوع وجود ندارد.
ممکن است لوپرولید GnRH بتواند بطور موقت موثر باشد. چون با کوچک کردن اندازه رحم، فیبروم را منقبض می کند. اما متاسفانه این درمان را به دلیل عوارض جانبی که دارد نمی توان بیش از 6 ماه ادامه داد.
زنان می توانند با پیروی از یک رژیم غذایی سالم و به حداقل رساندن زمان حضور در مکان های آلوده، ریسک ابتلا به فیبروم را به حداقل برسانند.
فرآورده های غذایی نیمه آماده، فرآوری شده و شیرین کننده های مصنوعی احتمال ابتلا به فیبروم را بالا می برند.
چه زمان می بایست به پزشک مراجعه کرد؟
در بیشتر موارد فیبروم ها بی خطر هستند.
خانم هایی که قصد دارند باردار شوند، و احتمال می دهند فیبروم دارند می بایست قبل از هر اقدامی با پزشک زنان صحبت کنند.
کسانی که فیبروم برای آنها تشخیص داده شده، و باردار می شوند می بایست به پزشک اطلاع دهند. در اینصورت پزشک ضمن در نظر گرفتن رشد جنین، بررسی های لازم در زمان بارداری را انجام داده و در صورت نیاز، شما را در مورد روش درمان علائم ناراحت کننده فیبروم راهنمایی می کند.
صرف نظر از مسائل مربوط به بارداری، همه خانم ها می بایست برای هرگونه خونریزی شدید یا غیرطبیعی به پزشک مراجعه نمایند. چراکه ممکن است منجر به کم خونی یا عوارض پیچیده دیگری شود.
چشم انداز
فیبروم یک مسئله رایج است که به گفته کارشناسان 40% تا 80% زنان را درگیر می کند. در بیشتر مواقع، تومورها بی تاثیر بوده و نیاز به درمان ندارند. اما گاهی اوقات ممکن است روی باروری تاثیر بگذارند.
پیش بینی در مورد فیبروم زنان باردار، تقریبا غیر ممکن است، چون این وضعیت در هرکس متفاوت است. اگر فیبروم سلامت بارداری را به خطر بیاندازد، می بایست جراحی شود.
تنها درمان قطعی فیبروم جراحی هیسترکتومی است. بنابراین زنان باردار مبتلا به فیبروم می بایست جهت درمان، در صورت امکان تا بعد از زایمان صبر کنند.