انواع سکته مغزی عبارتند از هموراژیک ، انسدادی و ناقص که در این مطلب به بررسی علائم ، فاکتورهای خطر و روش درمان هریک پرداخته شده است.

سکته مغزی به دلیل اختلال ناگهانی در خون و نرسیدن اکسیژن به بخشی از مغز اتفاق می افتد. سکته سه نوع اصلی دارد، که پزشکان روش های مختلفی را برای درمان هر یک به کار می گیرند.

سکته مغزی پنجمین علت اصلی مرگ و میر در ایالات متحده است. حدود 87٪ سکته های مغزی از نوع سکته های ایسکمیک هستند. سکته ایسکمیک وقتی اتفاق می افتد که چیزی مانع از جریان خون کافی در شریان مغز شود.

سکته مغزی باعث از بین رفتن بافت مغز می شود که مهلک است. به گفته مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها (CDC) از هر 19 مرگ عامل یکی از آنها سکته های مغزی است.

در این مقاله انواع مختلف سکته مغزی بررسی شده است. همچنین برخی علل ایجاد هر نوع سکته، علائم احتمالی و روش های درمان معرفی شده است.

سکته ایسکمیک (انسدادی)

سکته ایسکمیک شایع ترین نوع سکته است. سکته ایسکمیک در اثر انسداد عروقی رخ می دهد که خون را به مغز ارسال می کنند. ممکن است این اتفاق در اثر تصلب شریان رخ دهد.

حرکت لخته خون از بخشی از بدن به رگ های خونی منتهی به مغز هم می تواند منجر به سکته ایسکمیک شود.

همچنین بخوانید:

درمان و جلوگیری از لخته شدن خون

علائم

علائم سکته ایسکمیک عبارتند از:

بی حسی ناگهانی در هر ناحیه از بدن
ضعف در یک طرف بدن
فلج شدن یک طرف صورت
تغییرات بینایی، بخصوص وقتی فقط در یک چشم ایجاد شده باشد
سرگیجه یا از دست دادن تعادل
مشکل در راه رفتن
گیجی
سردردهای ناگهانی و بسیار شدید که علت مشخصی ندارد

فاکتورهای خطر

اگرچه هر کسی ممکن است به سکته مغزی ایسکمیک دچار شود اما بعضی گروه های خاص در معرض خطر بیشتری قرار دارند. برخی عوامل خطر سکته مغزی ایسکمیک عبارتند از:

زن بودن، زیرا زنان عمر طولانی تری دارند و سکته مغزی در سنین بالا رخ میدهد و به همین دلیل زنان بیشتر در معرض خطر هستند
واسکولیت که نوعی التهاب عروق خونی است
بیماری آترواسکلروز باعث جمع شدن پلاک های چربی در دیواره رگ ها می شود
سیگار کشیدن
نوشیدن فراوان الکل
ورزش نکردن
میانسالی و داشتن سنین بالای 65 سال
فیبریلاسیون دهلیزی (A-fib)؛ بیماری قلبی که باعث ضربان قلب سریع یا نامنظم می شود

روش درمان

سکته ایسکمیک در حال حاضر لاعلاج است. اما دریافت مراقبت های اورژانسی به منظور برداشتن لخته خون و جلوگیری از آسیب بیشتر مغز ضروری است.

خط اول درمان شامل فعال کننده های آنزیم بافتی اندوژن پلاسمینوژن یا آلتپلاز است. درمان از طریق تزریق وریدی به بازو انجام می شود که می تواند به حل شدن سریع لخته خون و بهبود جریان خون در ناحیه آسیب دیده مغز کمک کند.

در بعضی شرایط با استفاده از روشی به نام ترومبکتومی مشکل وجود لخته را برطرف کرده یا لخته را از بین می برند. ترومبکتومی زمانی نتیجه بهتری می دهد که جراح آن را طی 6 ساعت پس از شروع علائم سکته مغزی انجام دهد. ترومبکتومی ممکن است تا 24 ساعت پس از سکته مغزی نیز نتایج خوبی داشته باشد.

برای کمک به بهبود عملکرد بیمار و کنار آمدن با استرس ناشی از سکته مغزی ممکن است انواع درمان های حمایتی نیاز باشد. مانند:

گفتار درمانی
کار درمانی
فیزیوتراپی
روان درمانی

پزشک ممکن است از شما بخواهد در سبک زندگی خود تغییراتی ایجاد کنید. برای مثال ممکن است برای کاهش خطر بروز سکته مغزی، رژیم غذایی کم چرب و ورزش بیشتر را توصیه کند.

حمله ایسکمی گذرا (سکته ناقص)

حمله ایسکمی گذرا (TIA) که به آن سکته ناقص هم می گویند از این جهت که موقتا جریان خون در مغز را مسدود می کند مشابه سکته ایسکمیک است. با این حال متخصصان معتقدند سکته ناقص بر خلاف سکته ایسکمیک باعث آسیب دائم به مغز نمی شود.

علائم

سکته های مغزی ناقص علائمی شبیه به سکته مغزی ایسکمیک ایجاد می کنند، از جمله:

گیجی
اشکال در راه رفتن
فلج یک طرف صورت
سوزن سوزن شدن یا بی حسی

شدت علائم سکته مغزی ناقص کمتر است و فقط چند دقیقه طول می کشد. برخلاف سکته مغزی ایسکمیک وقتی لخته حرکت کند یا حل شود، حمله ایسکمی گذرا خود به خود برطرف خواهد شد.

فاکتورهای خطر

سکته های مغزی ناقص، فاکتورهای خطری شبیه به سکته مغزی ایسکمیک دارند، از جمله:

پیر بودن
سیگار کشیدن
کم ورزش کردن
ابتلا به بیماری قلبی_عروقی
ابتلا به بیماری فیبریلاسیون دهلیزی

پیش از حدود 15% از سکته ها حمله ایسکمی گذرا اتفاق می افتد. یعنی بسیاری از افرادی که حمله ایسکمی گذرا را تجربه می کنند در آینده دچار سکته مغزی ایسکمیک می شوند.

پیشگیری

افرادی که حمله ایسکمی گذرا را تجربه می کنند، می بایست در مورد تغییر سبک زندگی، مصرف دارو و دیگر گزینه های موجود برای درمان نظر پزشک را جویا شوند.

سکته هموراژیک

سکته مغزی هموراژیک هنگامی اتفاق می افتد که رگ خونی پاره شود یا نشت کند و باعث خونریزی در مغز شود. خونی که به دلیل خونریزی جمع می شود به بافت اطراف مغز فشار می آورد.

مانند دیگر سکته ها، سکته هموراژیک هم منجر به مرگ سریع بافت خواهد شد.

علائم

علائم سکته هموراژیک شبیه به علائم سکته مغزی ایسکمیک هستند. این علائم عبارتند از:

بی حسی
از دست رفتن عملکرد، خصوصا عملکرد یک طرف بدن
فلج یک طرف صورت
ایجاد اشکال در صحبت کردن
از دست دادن هوشیاری
گیجی
سردرد شدید
تشنج

فاکتورهای خطر

آنوریسم و ناهنجاری های شریانی – عروقی (AVM) دو علت احتمالی سکته مغزی هموراژیک هستند.

آنوریسم یک رگ خونی بزرگ و بالونی شکل است. تغییر در اندازه و شکل این رگ خونی خطر پاره شدن و در نتیجه خونریزی آن را افزایش می دهد.

بسیاری از افراد مبتلا به آنوریسم علائمی ندارند و بیشتر آنوریسم ها پس از 40 سالگی ظاهر می شوند.

آنوریسم می تواند مادرزادی یا ارثی باشد یا به دلایلی دیگر ایجاد شود. فاکتور های خطر آنوریسم عبارتند از:

داشتن فشار خون بالا
سیگار کشیدن
مصرف زیاد الکل
مصرف مواد مخدر مانند کوکائین
زن بودن
تجربه ضربه به سر

AVM یک رگ خونی بدشکل است. تنها حدود 1% از مردم AVM دارند. اکثر افراد مبتلا به AVM از بدو تولد به آن دچار هستند.

رگ خونی بدشکل ممکن است پاره شود یا خونریزی کند و باعث سکته مغزی هموراژیک شود.

به ندرت سکته هموراژیک می تواند به دلیل آسیب ناگهانی رگ خونی بر اثر عوامل زیر اتفاق بیفتد:

شکستگی گردن
ضربه به سر
نگه داشتن سر در وضعیت غیر معمولی

گزارش ها نشان می دهند که درمان های گردن کایروپراکتیک می تواند باعث خونریزی در برخی افراد شود. البته در چنین مواردی احتمالا فرد از قبل مشکل زمینه ای مانند آنوریسم داشته است.

روش درمان

گاهی اوقات جراح خون را خارج کرده و رگ خونی را ترمیم می کند. با اینحال در مورد سکته های هموراژیک، در اغلب اوقات کنترل مایعات و مدیریت عوارضی مانند تشنج ضروری است.

ممکن است پزشک برای کاهش خطر آسیب مغزی، برای کنترل فشار خون دارو نیز تجویز کند.

انواع دیگر سکته مغزی

اگر پس از انجام آزمایشات کامل، علت سکته مغزی مشخص نشود، در آنصورت به آن سکته کریپتوژنیک گویند.

علائم سکته کریپتوژنیک مانند سایر سکته ها است. اما درمان آن چالش برانگیز است، زیرا پزشک نمی داند چه عواملی باعث بروز سکته شده است.

به همین دلیل ممکن است پزشک طیف گسترده ای از آزمایشات تشخیصی را انجام دهد. همچنین ممکن است برای کاهش آسیب مغزی یک روش درمانی توصیه کند یا از فرد بخواهد که تغییراتی در سبک زندگی خود ایجاد کند تا خطر بروز مجدد سکته مغزی کاهش یابد.

نوع دیگر سکته، سکته ساقه مغز نام دارد. این سکته ایسکمیک یا هموراژیک است که در ساقه مغز اتفاق می افتد.

سکته های ساقه مغز اغلب علائم پیچیده ای دارند و تشخیص آنها سخت است.

برخی علائم سکته ساقه مغز عبارتند از:

سرگیجه
گیجی
بی حسی
مشکل در راه رفتن

در بیشتر موارد علائم سکته مغزی فقط در یک طرف بدن ایجاد می شوند. اما در سکته ساقه مغز ممکن است علائم در دو طرف بدن ظاهر شود. در برخی موارد، این نوع سکته منجر به فلج می شود.

درمان سکته ساقه مغز مانند سایر سکته ها است: برداشتن لخته خون، یا قطع خونریزی (البته با توجه به علل احتمالی)

سکته ساقه مغز نفس کشیدن را با مشکل مواجه می کند. بنابراین ممکن است نیاز به دریافت حمایت های تنفسی اورژانسی باشد.

جمع بندی

متخصصان بهداشت توصیه می کنند که از کلمه اختصاری “FAST” برای تشخیص علائم و مداخله سریع هنگام سکته مغزی استفاده کنید. FAST مخفف چهار حرف زیر است:

F: فلج صورت

A: ضعف بازو

S: مشکلات تکلم

T: زمان مراجعه به اورژانس

سکته مغزی یک مورد اورژانسی فوری است و باید در سریعترین زمان ممکن درمان شود.

بیماری قلبی سکته مغز و اعصاب