سوزش معده در شب: دلایل و درمان

تجربه سوزش معده در هنگام شب می تواند دردناک و مخل خواب باشد؛ این مقاله به بررسی دلایل سوزش سر دل و درمان خانگی و پزشکی آن می پردازد.

 

مقدمه

دلایل عمده که برای سوزش سر دل / معده در هنگام شب وجود دارد شامل: مصرف غذاهای خاص، خوردن بیش از حد قبل از خواب و مصرف بعضی از داروها است.

سوزش معده در هنگام شب و یا بدتر شدن علائم آن می تواند نشانه ای از بیماری بازگشت اسید به مری (GERD) باشد.

بسیاری از درمان های خانگی ساده می توانند به کاهش علائم سوزش معده کمک کنند.

افراد می توانند از پزشک برای راه حل های دائمی کمک بگیرند.

 

دلایل سوزش سر دل

سوزش معده ناشی از برگشت غذا و اسید معده از معده به داخل مری است.

تجربه سوزش معده در شب، ممکن است به این معنی باشد که فرد قبل از خواب غذا خورده است.

هنگامی که غذا توسط فرد خورده می شود، از طریق مری و عضله ای به نام اسفنکتر به داخل معده هدایت می شود. اسفنکتر به عنوان دریچه ای برای معده عمل کرده و باعث جلوگیری از برگشت غذا به مری می شود.

گاهی اوقات ممکن است اسفنکتر مری کاملا بسته نشود و اسید معده و غذا به داخل مری بازگردند.

این اتفاق باعث احساس سوزشی معروف به سوزش سر دل یا سوزش معده می شود.

سوزش معده می تواند در هنگام دراز کشیدن و یا خوابیدن رخ دهد.

در افرادی که در حالت ایستاده و یا نشسته غذا می خورند، اسید معده و غذا به علت وجود جاذبه درون معده باقی مانده و علائم کمتری بروز می کنند.

با این وجود، در هنگام دراز کشیدن ممکن است محتوای معده با عبور از اسفنکتر مجددا وارد مری شوند.

چندین عامل خطر دیگر نیز باعث بروز سوزش سر دل در هنگام شب می شوند.

 

این عوامل عبارتند از:

• محرک های غذایی مانند غذاهای پر ادویه و یا تند
• چاقی
• استرس بیش از حد
• کشیدن سیگار و یا نوشیدن الکل
• پوشیدن لباس تنگ
• وعده های غذایی پر حجم
• خوردن غذا قبل از خواب

 

دوران بارداری

احساس سوزش سر دل در بانوان باردار امری شایع است. حتی ممکن است این افراد قبلا این وضعیت را تجربه نکرده باشند.

نتایج تحقیقاتی در سال 2015 نشان داد که %17 تا 45% از زنان در دوران بارداری دچار سوزش سر دل می شوند.

این اتفاق به دلایل زیادی مانند فشار اضافی در داخل بدن، افزایش وزن و تغییر در هورمون ها و سطح استرس رخ می دهد.

در بیشتر مواقع تغییر در رژیم غذایی و سبک زندگی می تواند به کنترل علائم سوزش معده کمک کند.

با این وجود، در صورت موثر نبودن درمان های خانگی یا عدم امکان مصرف داروهای خاص، باید در مورد گزینه های درمانی دیگر با پزشک مشورت گردد.

 

همچنین بخوانید:

رفلاکس اسید معده در دوران بارداری

 

درمان های پزشکی و خانگی

بسیاری از درمان های خانگی و داروهای قابل خرید بدون نیاز به نسخه (OTC) می توانند در مقابله با سوزش معده موثر باشند.

 

داروهای قابل خرید بدون نیاز به نسخه (OTC)

داروهای OTC مانند داروهای ضد اسید یا کاهش دهنده اسید معده می توانند به درمان ناراحتی های گوارشی و سوزش سر دل کمک کنند.

 

ضد اسید (Antacids)

این داروها با خنثی کردن اسید معده به تسکین علائم کمک می کنند.

چندین نوع ضد اسید OTC برای این امر وجود دارد:

• کربنات کلسیم: تامز (Tums)
• هیدروکسید منیزیم: شیر منیزیم (MOM)
• بی کربنات سدیم: جوش شیرین، آلکالسترز
  
• بیسموت ساب‌ سالیسیلات: پپتو بیسمول (Pepto-Bismol)

 

داروهای کاهنده اسید

داروهای کاهنده اسید باعث کاهش تولید اسید معده می شوند.

دو نوع اصلی کاهنده اسید وجود دارند:

مهارکننده‌های پروتون پمپ (PPIs) و

آنتاگونیست های هیستامین (آنتاگونیست H2).

چندین نمونه کاهنده اسید OTC موجود عبارتند از:

• فاموتیدین: Pepcid AC
• امپرازول
  
• اسومپرازول: نکسیوم

 

همچنین بخوانید:

انواع آنتی اسیدها

 

داروهای مشابه نیز ممکن است به صورت تجویزی توسط پزشک در دسترس باشند.

اگرچه این داروهای OTC می توانند به تسکین سوزش معده کمک کنند اما راه حل های طولانی مدت نیستند.

افرادی که پس از 2 هفته استفاده از داروهای OTC همچنان دارای علائم باشند، باید با پزشک مشورت کنند.

همچنین بخوانید:

جلوگیری و درمان ترش کردن صبحگاهی

 

درمان های خانگی

اگر سوزش سر دل به صورت روتین و ادامه دار باشد، باید برای تشخیص به پزشک مراجعه کرده و گزینه های درمانی بلندمدت را بررسی نمود.

در این بین برخی درمان های خانگی می توانند به تسکین علائم کمک کنند.

 

درمان های خانگی سوزش معده عبارتند از:

 

خوابیدن به سمت چپ بدن

ممکن است افراد با خوابیدن به سمت چپ بدن متوجه بهبود علائم در خود شوند. برخی معتقدند که این وضعیت به کاهش فشار روی معده کمک کرده و باعث جلوگیری از بازگشت اسید معده به درون مری می شود.

 

بالا بردن سر و قفسه سینه در هنگام خواب

در افرادی که عادت به خوابیدن به پشت دارند، با دراز کشیدن اسید معده وارد مری شده و باعث ایجاد سوزش سر دل می شود.

در این موارد افراد می توانند با بالا بردن سر و قفسه سینه (بالاتر از سطح شکم) و استفاده از نیروی جاذبه، به کاهش علائم کمک کنند.

همچنین بالش های گوه ای نیز طراحی شده اند که به بالا نگه داشتن سر و قفسه سینه در طول شب کمک می کنند.

روش دیگر بالا بردن نیمه بالایی تخت است. برای این کار می توان با استفاده از یک قطعه آجر، چوب و یا لوازم دیگر به صورت ایمن پایه قسمت بالایی تخت را بالا برد.

طبق اعلام موسسه ملی دیابت و بیماری های کلیوی و گوارشی، قرار دادن بالش های اضافی زیر سر هیچ کمکی به برطرف شدن علائم نمی کنند. در واقع هدف این روش بالا بردن کل قسمت فوقانی شکم به جهت تاثیر نیروی جاذبه روی اسید معده و پایین نگه داشتن آن است.

 

کاهش وزن

اضافه وزن، فشار زیادی به شکم وارد کرده و می تواند خطر ایجاد سوزش معده را افزایش دهد.

در صورت لزوم، کاهش وزن می تواند به بهبود علائم کمک کند.

افرادی که امکان کاهش وزن ندارند (مانند زنان باردار) می توانند در مورد گزینه های درمانی دیگر با پزشک مشورت کنند.

 

اجتناب از پوشیدن لباس های تنگ

در بیشتر مواقع پوشیدن لباس های تنگ و محدود کننده، شکم را تحت فشار قرار داده و باعث ایجاد سوزش معده می شوند.

می توان با استفاده از لباس های راحت و گشاد به جای لباس های تنگ (مثل سوتین، لباس های تنگ و یا کمربند دار) در هنگام خواب از بروز سوزش سر دل در هنگام شب جلوگیری نمود.

 

اجتناب از مصرف میان وعده های دیر وقت (اواخر شب)

غذاخوردن های دیر وقت می توانند موجب بروز سوزش معده شوند؛ چرا که غذاها پس از مصرف، نیاز به زمان برای عبور از معده و ورود به دستگاه گوارش دارند.

افرادی که با خوردن غذا قبل از خواب دچار سوزش سر دل می شوند باید آخرین وعده غذایی خود را حداقل 2 تا 3 ساعت قبل از خواب مصرف کنند.

 

خوردن وعده های غذایی کم حجم تر

مصرف وعده های غذایی پر حجم و یا چرب در هنگام عصر به این معنی است که بدن باید برای هضم آنها تا زمان خواب تلاش کند.

ایجاد تغییر در وعده های غذایی و مصرف وعده های کم حجم تر در هنگام شب می تواند به کاهش خطر ایجاد سوزش سر دل در بعضی افراد کمک کند.

طبق توصیه نویسندگان یک مقاله در سال 2014، افراد نباید کمتر از سه وعده غذایی در روز مصرف کنند و هدف افزایش تعداد وعده ها به چهار یا پنج وعده است.

این توصیه به این دلیل است که افرادی که در تعداد وعده های بیشتری غذا می خورند، وعده هایی کم حجم تری مصرف می کنند.

 

اجتناب از مصرف غذاهای محرک

ممکن است مصرف بعضی از غذاها بیشتر باعث بروز سوزش معده شوند.

غذاهای محرک عبارتند از:

• گوجه فرنگی و فرآورده های آن مثل سس پاستا و کچاپ
• مرکبات مثل پرتقال و لیموترش
• غذاهای تند یا پر ادویه
• غذاهای چرب
• نعناع فلفلی
• شکلات
• الکل
• نوشیدنی های گازدار مثل سودا یا آب گازدار (اسپارکلینگ)
• قهوه، چای و سایر نوشیدنی های کافئین دار

داشتن یک دفترچه برای ثبت غذاهای مصرف شده و دسته بندی موارد محرک سوزش معده می تواند به افراد در حذف آنها از رژیم غذایی و یا مصرف نکردن آنها قبل از خواب کمک کند.

 

ترک سیگار

کشیدن سیگار می تواند منجر به ایجاد سوزش معده شود. سیگار کشیدن مری را تحریک کرده و ممکن است باعث شل شدن اسفنکتر و افزایش اسید معده گردد.

همچنین سیگار کشیدن می تواند باعث سرفه های شدید شده که در بعضی موارد سوزش سر دل را تشدید می کنند.

 

بررسی عوارض جانبی داروها

سوزش سر دل می تواند عارضه جانبی شایعی در مصرف بسیاری از داروها باشد.

در صورتی که افراد بلافاصله پس از مصرف داروی جدید دچار سوزش معده می شوند، ممکن است دارو دلیل ایجاد این وضعیت باشد.

افرادی که در مورد ایجاد علائم و امکان نشات گرفتن آنها از عوارض جانبی داروها شک دارند، باید با پزشک خود مشورت کنند. البته ضروری است که مصرف داروها بدون اطلاع به پزشک قطع نشوند.

 

خلاصه

احساس سوزش سر دل / سوزش معده در هنگام شب به خصوص در افرادی که قبل از خوابیدن غذا می خورند، امری شایع است.

دلایل ایجاد سوزش سر دل متنوع بوده و  افراد می توانند با مصرف داروهای قابل خرید بدون نسخه یا OTC و همچنین ایجاد تغییراتی ساده در سبک زندگی خود، نسبت به درمان سوزش معده خود اقدام کنند.

افرادی که به طول مکرر در طول شب دچار سوزش سر دل شده و متوجه بدتر شدن علائم آن می شوند باید به پزشک مراجعه کنند.

پزشک می تواند به شناسایی بیماری های زمینه ای مثل بیماری بازگشت اسید به مری (GERD) کمک کند.