کنترل عوارض درمان های کولیت اولسراتیو

کولیت اولسراتیو یکی از بیماری های التهابی روده (IBD) است؛ این مقاله روش های مدیریت و کنترل عوارض جانبی درمان های کولیت زخمی را توضیح می دهد.

 

مبتلایان به کولیت اولسراتیو، سیستم ایمنی بیش فعالی دارند که به روده بزرگ از جمله کولون و رکتوم (راست روده) حمله و آنها را ملتهب می کند.

التهاب منجر به علائمی نظیر کرامپ های شکمی، اسهال و خستگی می شود.

هیچ درمان قطعی برای کولیت زخمی وجود ندارد. هدف درمان کولیت اولسروز، کنترل علائم و پیشگیری از عود بیماری در آینده است.

برخی از داروهایی که پزشکان برای درمان کولیت اولسراتیو تجویز می کنند،  با آرام کردن سیستم ایمنی برای فرو نشاندن التهاب کار می کنند. سایر درمان ها هم علائمی مثل اسهال و نفخ را بهبود می دهند.

 

همچنین بخوانید:

بیماری التهاب روده (IBD)

 

داروهای رایجی که برای درمان علائم کولیت زخمی استفاده می شوند، عبارتند از:

 

• داروهای ضد اسهال: لوپرامید (ایمودیم)

 

• مسکن ها: استامینوفن (تایلنول)، داروهای ضدالتهاب غیراسترئیدی (NSAIDs) از جمله آسپرین، ایبوپروفن (ادویل، موترین) و ناپروکسن

 

• آمینوسالیسیلات ها: سولفاسالازین، بالسالازید، مزالامین (Mesalamine) ، اولسالازین

 

• کورتیکواستروئیدها: پردنیزون، پردنیزولون، متیل پردنیزولون، بودسوناید

 

• تعدیل کننده های سیستم ایمنی (ایمونومدولاتوری): آزاتیوپرین، سیکلوسپورین، تاکرولیموس، 6-مرکاپتوپورین (6-MP)، متوترکسات

 

• داروهای بیولوژیک یا زیست داروها: آدالیمومب (هومیرا)،اینفیلیکسیماب  (رمیکید)

 

• مهارکننده های ادم کیناز (JAK): توفاسیتینیب (زلجانز)

 

• آنتی بیوتیک ها: سیپروفلوکساسین(سیپرو)، مترونیدازول (فلاژیل)، ریفاکسیمین (زیفاکسان)

 

همه این داروها می توانند منجر به عوارض جانبی خفیف تا شدید شوند.

پزشک به شما کمک خواهد کرد درمانی برای به حداقل رساندن علائم کولیت اولسراتیو پیدا کنید که عوارض جانبی آن برایتان قابل تحمل باشد.

خیلی مهم است که به طور واضح درباره علائم خود با پزشک صحبت کنید. ممکن است به مرور زمان نیاز به تغییر درمان نیز وجود داشته باشد.

این مقاله، راهنمایی درباره رایج ترین عوارض جانبی داروها و نحوه مدیریت و کنترل عوارض جانبی درمان های کولیت زخمی می باشد.

 

همچنین بخوانید:

التهاب روده یا کولیت

 

آکنه

کدام داروها می توانند باعث آن شوند: کورتیکواستروئیدها و تعدیل کننده های سیستم ایمنی

مدیریت و کنترل عوارض جانبی درمان های کولیت زخمی: آکنه باید بعد از توقف مصرف دارو از بین برود. ممکن است پزشک برای کنترل مشکلات پوستی در این مدت، کرم آکنه یا آنتی بیوتیک تجویز کند.

 

اظطراب، عصبی بودن

کدام داروها می توانند باعث آن شوند: آنتی بیوتیک ها و کورتیکواستروئیدها

مدیریت و کنترل عوارض جانبی درمان های کولیت زخمی: اگر این علائم آزارتان می دهد، با پزشک صحبت کنید. ممکن است لازم باشد دوز دارو را تنظیم کنید.

 

از دست دادن اشتها

کدام داروها می توانند باعث آن شوند: آمینوسالیسیلات، آنتی بیوتیک، تعدیل کننده های سیستم ایمنی، کورتیکواستروئیدها

مدیریت و کنترل عوارض جانبی درمان های کولیت زخمی: دردهای شکمی و حالت تهوع به علائم کولیت اولسراتیو مربوط هستند و داروها می توانند باعث از دست دادن اشتها شوند. این امر می تواند دریافت کافی مواد مغذی مورد نیاز را سخت کند.

با پزشک یا متخصص تغذیه مشورت کنید تا مطمئن شوید کالری کافی دریافت می کنید. سعی کنید هنگامی که گرسنه می شوید، مواد غذایی سرشار از ترکیبات مقوی و مغذی مصرف کنید.

 

درد شکم، کرامپ

کدام داروها می توانند باعث آن شوند: آمینوسالیسیلات، آنتی بیوتیک، داروهی بیولوژیک، تعدیل کننده سیستم ایمنی

مدیریت و کنترل عوارض جانبی درمان های کولیت زخمی: برای جلوگیری از حساسیت معده از پزشک بپرسید باید داروها را با معده خالی یا با غذا مصرف کنید.

 

یبوست

کدام داروها می توانند باعث آن شوند: آمینوسالیسیلات ها ، تعدیل کننده های سیستم ایمنی

مدیریت و کنترل عوارض جانبی درمان های کولیت زخمی: ترفندهای زیر می توانند به بهبود یبوست کمک کنند:

• آب بیشتری بنوشید تا مدفوع نرمتر شده و دفع آسان تر گردد.
• مرتب ورزش کنید تا مدفوع راحت تر در کولون حرکت کند.
• با پزشک یا متخصص تغذیه درباره غذاهایی صحبت کنید که مصرف آنها بدون تشدید علائم کولیت زخمی، به فعالیت منظم روده کمک می کند.
• از پزشک بپرسید لازم است ملین یا نرم کننده مدفوع استفاده کنید یا خیر.

 

اسهال

کدام داروها می توانند باعث آن شوند: آمینوسالیسیلات ها، آنتی بیوتیک ها، تعدیل کننده های سیستم ایمنی

مدیریت و کنترل عوارض جانبی درمان های کولیت زخمی: از پزشک درباره مصرف داروهای ضد اسهال بدون نسخه (OTC) یا داروهای ضد اسپاسم برای کاهش حرکات و درد روده مشورت بخواهید.

برای جبران آبی که با اسهال از دست رفته، آب بیشتری بنوشید.

سعی کنید لیست مواد غذایی که مصرف کرده اید را یادداشت کنید تا متوجه شوید کدام غذاها منجر به علائم بیشتری می شوند. از مصرف غذاهایی که علائم را بدتر می کنند، پرهیز کنید.

برخی از این غذاها عبارتند از:

• غذاهای چرب یا پرادویه
• غذاهای سرشار از فیبر از جمله حبوبات، برخی از سبزیجات و میوه ها
• لبنیات
• کافئین

 

سرگیجه

کدام داروها می توانند باعث آن شوند: آمینوسالیسیلات ها، کورتیکواستروئیدها، تعدیل کننده های سیستم ایمنی، داروهای بیولوژیک

مدیریت و کنترل عوارض جانبی درمان های کولیت زخمی:

وقتی احساس سرگیجه می کنید:

• در اتاقی تاریک و آرام بنشینید یا دراز بکشید تا سرگیجه از بین برود.
• هنگام خواب در شب، سرتان را با یک یا دو بالش بالا نگه دارید.
• از فعالیت هایی که می توانند خطرناک باشند (مثل رانندگی و کار با ابزارهای سنگین) خودداری کنید.
• اگر سرگیجه تداوم دارد، با پزشک درباره امکان تغییر دارو مشورت کنید.

 

خشکی دهان

کدام داروها می توانند باعث آن شوند: آمینو سالیسیلات ها

مدیریت و کنترل عوارض جانبی درمان های کولیت زخمی: از شوینده دهان یا بزاق مصنوعی بدون نسخه یا تجویزی برای افزایش رطوبت دهان استفاده کنید.

اگر خشکی دهان همچنان برایتان آزاردهنده بود، از پزشک بپرسید امکان تغییر دوز دارو یا تعویض دارو با دارویی که این عوارض جانبی را نداشته باشد، وجود دارد یا نه.

 

نفخ

کدام داروها می توانند باعث آن شوند: آمینو سالیسیلات ها، تعدیل کننده های سیستم ایمنی

مدیریت و کنترل عوارض جانبی درمان های کولیت زخمی: غذاهای تشدیدکننده نفخ را محدود یا حذف کنید.

برخی از این غذاها عبارتند از:

• سبزیجات سرشار از فیبر (بروکلی، کلم بروکسل، کلم)
• غلات کامل سرشار از فیبر مثل سبوس
• محصولات لبنی
• غذاهای چرب یا سرخ شده
• غذاهای شیرین و تصفیه شده
• شیرین کننده های مصنوعی

با پزشک درباره درمان های نفخ بدون نسخه حاوی سیمتیکون مشورت کنید.

 

همچنین بخوانید:

راه های کاهش نفخ شکم

 

سر درد

کدام داروها می توانند باعث آن شوند: آمینو سالیسیلات ها، آنتی بیوتیک ها، داروهای بیولوژیک، کورتیکواستروئیدها، تعدیل کننده های سیستم ایمنی، مهار کننده های JAK

مدیریت و کنترل عوارض جانبی درمان های کولیت زخمی:تحقیقات نشان داده میگرن در مبتلایان به IBD رایج تر است که احتمالا ناشی از التهاب است. ممکن است متوجه شده باشید که حملات میگرن یا سر دردها با شروع درمان کولیت اولسراتیو، بیشتر می شوند.

مسکن های بدون نسخه مانند استامینوفن می توانند سر دردهای گاه به گاه را بهبود بخشند. اگر مرتبا دچار سر درد می شوید، از پزشک درباره تغییر دوز داروهای کولیت زخمی یا مصرف داروی دیگر راهنمایی بخواهید.

اگر دچار سر دردهای شدید و ناگهانی می شوید، حتما پزشک را جریان بگذارید. ممکن است سر درد مربوط به بیماری های جدی تری باشد.

 

سوزش معده – رفلاکس

کدام داروها می توانند باعث آن شوند: آمینوسالیسیلات ها، آنتی بیوتیک ها، تعدیل کننده های سیستم ایمنی

مدیریت و کنترل عوارض جانبی درمان های کولیت زخمی: راهکارهای زیر به مدیریت سوزش معده کمک می کنند:

• از مواد غذایی مانند مرکبات، الکل و شکلات که با تحریک مری، سوزش معده را تشدید می کنند، پرهیز کنید.
• سیگار نکشید
• از غذا خوردن قبل از خواب شبانه خودداری کنید.
• بلافاصله بعد از غذا خوردن دراز نکشید.
• قبل از مصرف داروهای بدون نسخه سوزش معده از جمله مهارکننده های پمپ پروتون (PPI) و مسدود کننده گیرنده H2 با پزشک مشورت کنید.

 

واکنش های تزریقی

این واکنش می تواند کهیر، قرمزی، خارش، بثورات پوستی و ورم لب ها و گلو باشد.

کدام داروها می توانند باعث آن شوند: داروهای بیولوژیک

مدیریت و کنترل عوارض جانبی درمان های کولیت زخمی: جوش ها، خارش پوست، گرفتگی و ورمی که در حین یا 24 ساعت بعد از تزریق وریدی رخ می دهد، با عنوان واکنش های تزریقی شناخته می شوند.

سایر علائم عبارتند از:

• ناراحتی در قفسه سینه
• فشار خون بالا
• درد عضلانی
• حالت تهوع
• سر درد
• سرگیجه

شدت واکنش های تزریقی معمولا خفیف تا متوسط است و با دارو مدیریت می شود. متخصص سلامت که تزریق را انجام می دهد، باید علائم شما را زیر نظر داشته باشد و در صورت بروز واکنش، آن را درمان کند.

 

واکنش های محل تزریق

این واکنش می تواند قرمزی، ورم، خارش و درد باشد.

کدام داروها می توانند باعث آن شوند: داروهای بیولوژیک

مدیریت و کنترل عوارض جانبی درمان های کولیت زخمی: علائم معمولا خود به خود از بین می روند. اگر علائم بهبود نیافتند، با متخصص سلامت تماس بگیرید.

 

درد مفاصل یا ماهیچه ها

کدام داروها می توانند باعث آن شوند: آمینوسالیسیلات ها، داروهای بیولوژیک، تعدیل کننده های سیستم ایمنی

مدیریت و کنترل عوارض جانبی درمان های کولیت زخمی: پدهای حرارتی یا مسکن های بدون نسخه می توانند در کوتاه مدت به بهبود درد مفاصل یا ماهیچه ها کمک کنند. اگر درد ادامه داشت، از پزشک درباره امکان تغییر یا تنظیم دوز دارو سوال کنید.

 

حالت تهوع و استفراغ

کدام داروها می توانند باعث آن شوند: آمینوسالیسیلات ها، آنتی بیوتیک ها ها، داروهای بیولوژیک، کورتیکواستروئیدها، تعدیل کننده های سیستم ایمنی

مدیریت و کنترل عوارض جانبی درمان های کولیت زخمی: نکات زیر می توانند به کاهش حالت تهوع و استفراغ کمک کنند:

• داروهایتان را همراه با غذا میل کنید.
• به جای سه وعده بزرگ، در طول روز چندین وعده کوچک تر بخورید.
• آرام غذا بخورید و از فعالیت بعد از خوردن غذا خودداری کنید.
• مواد غذایی شیرین و سبک مثل کراکر و نان تست را انتخاب کنید.
• از غذاهای شیرین، چرب و سرخ شده خودداری کنید.
• برای تامین آب بدن، آب یا نوشیدنی زنجبیلی بنوشید.

 

عفونت ها

کدام داروها می توانند باعث آن شوند: آمینوسالسیلات ها، تعدیل کننده های سیستم ایمنی، داروهای بیولوژیک، کورتیکواستروئیدها، مهارکننده های JAK، آنتی بیوتیک ها

مدیریت و کنترل عوارض جانبی درمان های کولیت زخمی: بسیاری از این داروها می توانند واکنش های سیستم ایمنی را کاهش دهند. آنتی بیوتیک ها نیز تعادل باکتری های مفید و مضر در بدن را بهم می زنند. این عوامل، احتمال ابتلای شما به عفونت های تنفسی، مجاری ادراری و روده ای را افزایش می دهند.

مطمئن شوید یک برنامه واکسیناسیون (از جمله واکسن های آنفولانزا، ذات الریه و زونا) به روز دارید.

هرگونه نشانه عفونت را با پزشک در میان بگذارید:

• تب
• سرفه
• درد حین ادرار

مدفوع خونی، اسهال، درد شکمی و کرامپ که می توانند نشانه های عفونت کلستریدیوم دیفیسیل (C. diff) باشند.

 

مشکلات خواب

کدام داروها می توانند باعث آن شوند: آنتی بیوتیک ها، کورتیکواستروئید ها، تعدیل کننده های سیستم ایمنی

مدیریت و کنترل عوارض جانبی درمان های کولیت زخمی: داروهایی که برای درمان کولیت زخمی بکار برده می شوند، می توانند منجر به مشکلات خواب گردند. IBD نیز با اختلالات خواب مرتبط است.

علائم کولیت اولسراتیو می توانند به خواب رفتن را سخت کنند. خواب بد  می تواند التهاب بدن ناشی از بیماری هایی مثل کولیت زخمی را تشدید کند.

راهکارهای زیر می توانند کیفیت خواب را بهبود بخشند:

• سعی کنید هر روز ورزش کنید.
• هرشب در ساعت مشخصی به رختخواب بروید.
• قبل از خواب از وعده های سنگین و تماشای نمایشگرها پرهیز کنید.
• از پزشک بپرسید درباره امکان مصرف توانید داروها در طول روز جهت کاهش تداخل با خواب بپرسید.

 

استخوان های ضعیف، پوکی استخوان

کدام داروها می توانند باعث آن شوند: کورتیکواستروئیدها

مدیریت و کنترل عوارض جانبی درمان های کولیت زخمی: هم کورتیکواستروئیدها و هم کولیت اولسراتیو با تحلیل استخوان مربوط هستند.

برای تقویت استحکام استخوان ها:

• رژیم غذایی سالم و سرشار از ویتامین D و کلسیم داشته باشید.
• تمرینات تحمل وزن مثل پیاده روی و ورزش های استقامت انجام دهید.
• از مصرف سیگار و نوشیدن الکل خودداری کنید زیرا استخوان ها را ضعیف می کنند.
• از پزشک درباره لزوم مصرف مکمل های ویتامین D و کلسیم برای تقویت استخوان ها سوال کنید.

ممکن است پزشک آزمایش تراکم استخوان تجویز کند. اگر تراکم استخوان پایین دارید، ممکن است لازم باشد داروهای تقویت استخوان مثل آلندرونات (فوزاماکس) یا دنوزوماب (پرولیا) مصرف کنید.

 

افزایش وزن

کدام داروها می توانند باعث آن شوند: کورتیکواستروئیدها

مدیریت و کنترل عوارض جانبی درمان های کولیت زخمی: افزایش وزن یکی از عوارض جانبی رایج کورتیکواستروئیدها است. این عارضه اغلب در صورت، پشت گردن و شکم رخ می دهد.

با توقف مصرف داروهای استروئیدی، کاهش وزن باید شروع شود. وقتی هنوز این دارو را مصرف می کنید، بر کالری هایتان را نظارت کنید و برای جلوگیری از افزایش وزن مرتبا ورزش کنید.

 

خلاصه

هربار که پزشک داروی جدیدی برای درمان کولیت زخمی تجویز می کند، سوالات خود را از وی بپرسید. باید بدانید این دارو چطور کمک تان می کند و عوارض جانبی احتمالی آن چیست. همچنین باید بدانید کدام عوارض جانبی نیازمند تماس یا مراجعه به پزشک است.

بسیاری از عوارض جانبی این لیست به محض عادت کردن بدن به دارو از بین می روند. اگر هرکدام از این مشکلات دوام داشتند یا آزارتان داد، پزشک را در جریان بگذارید. ممکن است پزشک دوز دارو را تغییر داده و یا داروی جدیدی تجویز کند که همان عوارض جانبی را نداشته باشد.