قطع مصرف داروهای ضد افسردگی می تواند سبب ایجاد علائم ترک دارو (عوارض جسمی و روانی) در فرد شده و همچنین احتمال بازگشت افسردگی وجود دارد.

این مطلب به شما می گوید چرا قطع داروهای ضدافسردگی می تواند سخت باشد. همچنین علائمی که رخ می دهد، نحوه مدیریت آنها و روش های صحیح قطع این داروها را توضیح می دهد.

براساس یک مطالعه علمی، حدود 20% از افرادی که مصرف داروهای ضد افسردگی را بطور ناگهانی قطع می کنند، علائمی را تجربه کرده که پزشکان به آن سندروم ترک داروهای ضدافسردگی می گویند.

در این رابطه، اتحادیه ملی بیماری های روانی امریکا (NAMI) اعلام نمود که این آمار می تواند تا 80% هم برسد.

به همین خاطر متخصصان توصیه می کنند قبل از قطع داروهای ضدافسردگی با پزشک مشورت گردد.

داروهای ضد افسردگی، اعتیادآور نیستند و بنابراین قطع آنها منجر به علائم ترک نمی شود. با این وجود می تواند منجر به علائمی شوند که پزشک در مدیریت آنها به فرد کمک خواهد کرد.

چرا افراد مصرف داروهای ضد افسردگی را قطع می کنند؟

داروهای ضد افسردگی نمی توانند افسردگی را درمان کنند؛ اما به کاهش اضطراب، خلق و خوی پایین و افکار خودکشی کمک می کنند.

عملکرد این داروها بواسطه تغییر نحوه استفاده مغز از مواد شیمیایی حهت متعادل کردن خلق و خو و یا مقابله با استرس می باشد.

هنگامی که فرد مصرف داروهای ضد افسردگی را شروع می کند، تاثیر دارو ممکن است چند هفته یا بیشتر زمان برد. همچنین داروهای ضد افسردگی می توانند عوارض جانبی نیز داشته باشند.

هر دوی این عوامل می تواند انگیزه فرد برای قطع مصرف داروهای ضد افسردگی باشند.

همچنین ممکن است افراد تمایل به قطع مصرف داروهای ضد افسردگی داشته باشند بدلیل:

گران بودن داروها
عدم ایجاد احساس بهبودی کافی در فرد
توصیه پزشک متخصص برای قطع مصرف داروها
بارداری و یا داشتن قصد بارداری

قطع مصرف داروهای ضد افسردگی در افرادی که به مدت طولانی از دارو استفاده کرده اند، دشوار است.

برنامه ریزی و اقدام به قطع مصرف داروهای ضد افسردگی نیازمند دریافت مشاوره و توصیه های پزشکی است.

پزشک در ایجاد یک برنامه مناسب شامل کاهش تدریجی دوز دارو یا مصرف داروهای دیگر به فرد کمک می کند.

همچنین بخوانید:

داروهای موثر در درمان افسردگی

چرا قطع مصرف داروهای ضد افسردگی داروها دشوار است؟

اگرچه داروهای ضد افسردگی وابستگی جسمی ندارند، اما سبب تغییر مواد شیمیایی در مغز انسان می شوند.

بدن با این تغییرات سازگار شده و در نتیجه قطع ناگهانی مصرف این داروها سبب ایجاد واکنش می گردد.

قطع مصرف داروهای ضد افسردگی می تواند سبب تاثیرات جسمی و روانی در فرد گردد. همچنین احتمال بازگشت علائم افسردگی وجود دارد.

علائم

6 نوع علائم که هنگام قطع مصرف داروهای ضد افسردگی ایجاد می شوند، عبارتند از:

علائم مشابه آنفولانزا: خستگی، سر درد، درد و تعریق
بی خوابی: مشکل در خوابیدن و خواب های واقعی نما
حالت تهوع: ممکن است استفراغ نیز مشاهده گردد
عدم تعادل: سرگیجه، ورتیگو و سبکی سر
اختلالات حسی: مور مور شدن، سوزش و حسی شبیه به شوک
بیش فعالی: تحریک پذیری، اضطراب، پرخاشگری، شیدایی، لرزش

همچنین بخوانید:

درمان خستگی ناشی از افسردگی

مقایسه داروهای ضد افسردگی

قطع مصرف داروهای ضد افسردگی مختلف، تا حدودی بستگی به نیمه عمر داروها داشته و علائم متفاوتی را ایجاد می کند.

داروهای ضد افسردگی با نیمه عمر کوتاه منجر به عوارض جانبی بیشتری شده و قطع آنها سخت تر است.

با این وجود، افراد پس از قطع مصرف داروهای با نیمه عمر طولانی نیز می توانند دچار عوارض جانبی شوند.

نیمه عمر طول مدت زمانی است که سطح ماده در بدن به نصف کاهش می یابد.

نیمه عمر داروها با هم فرق داشته و همچنین در بین افراد مختلف، متفاوت است.

داروهای ضد افسردگی با نیمه عمر کوتاه همانند ونلافاکسین (افکسور:Effexor) و ترازودون (دزیرل:Desyrel) هستند.

فلوکستین (پروزاک:Prozac) و سیتالوپرام (سلکسا:Celexa) نیمه عمر طولانی دارند.

در ادامه، برخی از انواع داروهای ضد افسردگی و عوارض جانبی ناشی از قطع مصرف آنها بررسی می شود.

بازدارنده های بازجذب سروتونین (SSRIs)

داروهای بازدارنده بازجذب سروتونین، شامل داروهایی همانند سیتالوپرام و فلوکستین هستند.

عوارض قطع مصرف آنها عبارتند از:

درد شکمی و کرامپ
علائم شبیه آنفولانز
سر درد
بی حالی
سرگیجه
تغییرات اشتها
بی خوابی و کابوس های شبانه
ورتیگو
آتاکسی؛ عدم هماهنگی حرکت عضلات
تاری دید
بی حسی و مور مور شدن
احساس شوک الکتریکی
لرزش یا ترمور
دشواری در حرکت
سراسیمگی، اضطراب، پرخاشگری و خلق و خوی پایین

همچنین بخوانید:

همه چیز درباره فلوکستین

بازدارنده های مونوآمین اکسیداز (MAOI)

داروهای بازدارنده مونوآمین اکسیداز (MAOI)، شامل داروهایی مثل فنلزین (ناردیل:Nardil) و ایزوکربوکسازید (مارپلان:Marplan) هستند.

علائم قطع مصرف آنها شامل:

سر درد
بی خوابی و کابوس های شبانه
احساس اضطراب و تحریک پذیری
حرکات لرزشی یا تشنجی یا پرش عضلات
سراسیمگی و هراس
خلق و خوی پایین
توهم و هذیان
روان آشفتگی
کاتاتونیا؛ زمانی رخ می دهد که فرد نتواند حرکت کند.

داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای (TCA)

داروهای ضدافسردگی سه حلقه ای (TCA)، آمی تریپتیلین (الاویل:Elavil) و دوکسپین (سیلنور:Silenor) هستند.

علائم قطع مصرف آنها شامل:

علائم شبیه آنفولانزا
سر درد
بی حالی
اختلالات شکمی و دستگاه گوارش مثل اسهال، حالت تهوع، استفراغ و کرامپ
بی خوابی و کابوس های شبانه
سرگیجه، سبکی سر و ورتیگو
مشکل در تعادل و حرکت
لرزش
احساس اضطراب و تحریک پذیری
خلق و خوی پایین

داروهای ضد افسردگی غیر معمول یا آتیپیک

این داروها شامل ونلافاکسین (افکسور) و دولوکستین (سیمبالتا:Cymbalta) هستند.

علائم قطع مصرف شامل:

علائم شبیه آنفولانزا
سر درد
بی حالی
تغییرات اشتها
حالت تهوع و استفراغ
بی خوابی و کابوس های شبانه
سرگیجه و ورتیگو
احساس شوک الکتریکی و مور مور شدن
اضطراب
خلق و خوی پایین

همچنین بخوانید:

عوارض داروی ضد افسردگی ونلافاکسین

چگونه علائم را تسکین دهیم؟

علائم معمولا تا چند روز بعد از قطع داروهای ضد افسردگی ظاهر می شوند. دانستن اینکه باید منتظر کدام علائم بود، به آماده شدن فرد کمک می کند.

در برخی موارد ممکن است شدت علائم فرد را مجبور به مرخصی گرفتن از محل کار کند.

انتخاب زمان مناسب برای قطع داروهای افسردگی می تواند به این فرایند کمک کند. در طول دوره های استرس یا مشکلات عاطفی، فرد بیشتر در معرض بازگشت افسردگی قرار خواهد گرفت.

علائم شبیه آنفولانزا

برخی افراد علائم شبیه آنفولانزا را تجربه می کنند. ممکن است پزشک گزینه های زیر را برای درمان این علائم پیشنهاد کند:

نوشیدن مقدار زیادی مایعات
استراحت کردن
گرم نگه داشتن بدن

معمولا مصرف مسکن ها برای برطرف کردن هر نوع ناراحتی اشکالی ندارد اما بهتر است ابتدا با پزشک مشورت کنید.

خستگی و مشکلات خواب

علائم خستگی، اختلال در خواب و تحریک پذیری سبب سختی و دشواری فعالیت های روزمره خواهند شد.

برنامه ریزی برای داشتن چند روز آرام همزمان با قطع داروهای ضد افسردگی در کاهش استرس موثر است.

آیا این عود بیماری است؟

برخی مواقع علائم قطع مصرف داروها می توانند شبیه عود بیماری باشد. علائم قطع مصرف دارو معمولا طی چند روز شروع می شوند. اما ظاهر شدن نشانه های عود یا بازگشت بیماری معمولا زمان بیشتری بطول می انجامد (بطور معمول دو تا سه هفته).

در خصوص نگرانی درباره بازگشت افسردگی،دریافت توصیه و مشورت با پزشک پیشنهاد می شود. در برخی موارد ممکن است پزشک داروهایی برای بهبود علائم قطع دارو تجویز کند.

علائم چه مدت ادامه خواهند داشت؟

علائم قطع دارو معمولا در عرض چند روز ظاهر می شوند. براساس تحقیق انجام شده در سال 2017، علائم قطع مصرف دارو، یک تا دو هفته ادامه یافته؛ اما در برخی موارد ممکن است زمان بیشتری بطول انجامد.

برخی تحقیقات جدیدتر نشان داده اند علائم قطع مصرف می توانند تا 79 هفته ادامه یابند؛ اگرچه این مدت زمان، معمول نیست.

بر اساس اعلام انجمن روانشناسی امریکا (APA)، انتظار می رود علائم حداقل برای چند هفته ادامه یابند.

داشتن یک شبکه حمایتی یا فردی فهیم برای صحبت کردن در این دوره بسیار مفید است.

استراحت کافی، تغذیه خوب و ورزش منظم سبب کاهش علائم را در برخی افراد می شوند.

نکاتی درباره قطع ایمن داروهای ضد افسردگی

قطع مصرف داروهای ضد افسردگی تصمیمی جدی است که می تواند روی سلامت فرد تاثیر گذارد. پزشک می تواند اطلاعات و توصیه های کافی را در اختیار فرد قرار دهد.

دارویتان را بشناسید

مشارکت در تصمیم گیری و برنامه ریزی مراحل مختلف درمان می تواند خطر تجربه عوارض قطع مصرف را کاهش بدهد.

برای مثال، فرد می تواند درباره مسائل زیر با پزشک صحبت کند:

نوع دارو و نحوه قطع مصرف آن؛ حتی قبل از شروع مصرف دارو
دلایل قطع دارو و برنامه ای برای توقف آن؛ زمانی که فرد خود را آماده احساس کند.
عوارض مورد انتظار دارو، مدت زمان دوام آنها و نحوه تمایز عوارض جانبی و بازگشت افسردگی

تهیه یک نمودار برای دنبال کردن فرایند قطع دارو هم می تواند کمک کننده باشد. افراد می توانند این نمودار را به پزشک نشان بدهند.

دارو را به تدریج قطع کنید

پزشک معمولا توصیه می کند داروهای ضد افسردگی به تدریج قطع گردد. به این عمل کاهش تدریجی (Tapering) نیز گفته می شود.

در این روش، فرد دوز دارو را در طول زمان و به تدریج کاهش می دهد تا زمانی که دیگر آن را مصرف نکند.

lnj زمان لازم برای توقف تدریجی داروهای ضد افسردگی به دارو و مدت زمان مصرف آن بستگی دارد. پزشک می تواند درباره این فرایند و بهترین روش اجرای آن به بیمار مشاوره دهد.

دارو را تغییر دهید

در برخی موارد ممکن است پزشک تغییر دارو با دارویی دیگر را به عنوان گامی در جهت قطع مصرف دارو پیشنهاد کند. این امر سبب پیشگیری از عوارض و بازگشت علائم افسردگی خواهد شد.

ممکن است پزشک دارویی با طول عمر بلندتر را توصیه کند و سپس به تدریج دوز دارو را کاهش دهد.

دریافت حمایت

خانواده و دوستان می توانند در طول قطع مصرف داروهای ضد افسردگی از فرد حمایت کنند. روان درمانی حمایتی نیز می تواند موثر باشد.

خلاصه

تصمیم به قطع مصرف داروهای ضد افسردگی نیازمند ملاحظات جدی است. چراکه می تواند منجر به عوارض جسمی و روانی و یا بازگشت افسردگی گردد.

بسیاری از افراد با حمایت مناسب می توانند داروها را بدون خطر و بصورت ایمن قطع کنند؛ اگرچه ممکن است عوارض جانبی نامطلوبی را نیز تجربه نمایند.

افراد همیشه باید قبل از قطع مصرف دارو با پزشک مشورت کرده و برنامه پیشنهادی آنها را دنبال کنند.

عوارض ترک برخی از داروها می تواند به افکار خودکشی منجر گردد. اگر این اتفاق افتاد، خیلی مهم است که کمک فوری دریافت شود.

در این شرایط می توان با تلفن های فوریتی خودکشی تماس بگیرید.

همچنین بخوانید:

افکار خودکشی چیست؟

پیشگیری از خودکشی

اگر فردی را می شناسید که در معرض خطر صدمه رساندن به خود، خودکشی و یا صدمه زدن به دیگران است باید اقدامات زیر را انجام دهید:

قاطعانه بپرسید: آیا قصد خودکشی داری؟

بدون قضاوت به حرف های او گوش دهید.

برای برقراری ارتباط با یک مشاور آموزش دیده شرایط بحرانی با اورژانس تماس بگیرید.

تا رسیدن کمک در کنار او بمانید.

سعی کنید هرگونه سلاح، دارو و یا سایر اشیای خطرناک را از او دور نگه دارید.

اگر خودتان یا کسی را می شناسید که افکار خودکشی دارند، خطوط تلفن پیشگیری می توانند کمک کننده باشند. این خطوط تلفن 24 ساعته فعال هستند و به شما کمک خواهند کرد.

در ایران می توانید با شماره 1480 بهزیستی، اورژانس 115 یا اورژانس اجتماعی 123 تماس بگیرید.

اضطراب / استرس اطلاعات دارویی افسردگی / داروهای ضد افسردگی بهداشت روان خواب / اختلالات خواب / بی خوابی روانشناسی/روانپزشکی سردرد / سرگیجه مغز و اعصاب