تفاوت آفت دهان و تبخال در علائم و علت ایجاد آن است. علت ایجاد آفت مشخص نیست، تبخال ناشی از عفونت ویروسی هرپس سیمپلکس است. درمان آفت و تبخال را در این مقاله بخوانید.

پزشکان هنوز از علت ایجاد کننده آفت دهان مطمئن نیستند اما آنها تمایل به ایجاد در داخل دهان دارند.

تبخال ها ناشی از یک عفونت ویروسی هستند و بیشتر روی دهان یا اطراف آن ایجاد می شوند.

آفت های دهان (Canker sores: زخم سرد) ضایعات دردناک گرد یا بیضی شکلی هستند که روی بافت نرم دهان مثل زبان یا نواحی داخلی لب ها و گونه ایجاد می شوند.

تبخال دهان (Cold sores) ناشی از ویروس هرپس سیمپلکس بوده و می توانند روی لب ها یا اطراف آن ظاهر شوند. البته ممکن است در نواحی دیگر صورت یا روی زبان، لثه ها یا گلو نیز ایجاد شوند.

در ادامه به مقایسه تفاوت آفت دهان و تبخال از نظر علائم، علت و همچنین درمان های آفت دهان و تبخال می پردازیم.

علائم

هنگام تلاش برای شناسایی آفت دهان یا تبخال به منظور یافتن روش درمانی مناسب، دانستن تفاوت بین آفت دهان و تبخال کمک کننده خواهد بود:

آفت دهان

آفت دهان در نواحی نرم تر دهان مثل زبان، گونه ها، لب ها و کام نرم (که در پشت سقف دهان قرار دارد) ایجاد می شوند.

آفت دهان مسری نیست. بروز آنها بسیار شایع است و بیش از نیمی از جمعیت دنیا را تحت تاثیر قرار می دهد.

آفت دهان بدون درمان بهبود می یابد اما ممکن است در همان ناحیه یا جایی دیگر ظاهر شود.

سه نوع آفت دهان وجود دارد که از نظر پزشکی با عنوان استوماتیت‌ آفتی‌ (Aphthous Stomatitis) شناخته می شوند.

استوماتیت آفتی مینور: این آفت ها کمتر از 1 سانتی متر قطر داشته و طی یک هفته بهبود خواهند یافت و جای زخم باقی نمی گذارند.
استوماتیت آفتی ماژور: قطر این آفت ها بیش از 1 سانتی متر بوده و می توانند بیش از دو هفته طول بکشند و باعث ایجاد جای زخم (اسکار) شوند.
استوماتیت آفتی هرپتی فرم: که نادرترین نوع آفت است شامل خوشه هایی از آفت های ریز بوده که گاهی با هم ادغام شده و آفت بزرگتری را تشکیل می دهند. بهبودی آنها معمولا بیش از یک هفته زمان می برد.

همچنین بخوانید:

آفت دهان: از علت تا درمان

تبخال

بیشتر افراد در دوران کودکی دچار ویروس هرپس سیمپلکس که ایجاد کننده تبخال است، می شوند.

بعضی از افراد هیچ علامتی نخواهند داشت. در صورتی که علائم آن پس از ایجاد عفونت اولیه در کودکی رخ دهد می تواند شرایط زیر را ایجاد کند:

احساس سوزش و ایجاد زخم های دردناک – تبخال – بر روی لب ها، لثه، زبان یا گلو
گلودرد
احساس درد در هنگام بلع
تورم غدد لنفاوی
تب
ایجاد درد
سر درد
حالت تهوع

این شرایط ممکن است 1 تا 2 هفته طول بکشند.

ممکن است تبخال ها دوباره ظاهر شوند اما معمولا شیوع آنها با گذشت زمان کمتر خواهد شد.

علائم تبخال یک الگوی سه مرحله ای را دنبال می کند:

در مرحله اول فرد احساس سوزش، خارش یا گزش در نقطه ای از دهان یا اطراف آن خواهد داشت.
در مرحله دوم یک تاول پر از مایع یا زخم در ان نقطه ایجاد می شود.
در مرحله سوم تاول پاره شده و مایعات آن بیرون آمده و پوسته می شود. کل این اتفاق طی 48 ساعت از زمان احساس هشدار اولیه ایجاد می شود.

تبخال در افراد سالم معمولا طی 5 تا 15 روز و بدون ایجاد جای زخم از بین می رود. در صورتی که تبخال بیش از 15 روز زمان ببرد، فرد باید تحت مراقبت های پزشکی قرار گیرد.

همچنین افرادی که در آنها تبخال در نزدیک چشم ایجاد شود باید فورا به پزشک مراجعه کنند.

تبخال ها مسری هستند. برای پیشگیری از انتقال آنها باید دست های خود را به خوبی و به صورت مرتب بشویید.

همچنین بخوانید:

تبخال: علائم، دلایل و درمان

علت ها

درک علل زمینه ای ایجاد کننده می تواند به شناخت تفاوت میان تفاوت آفت دهان و تبخال کمک کند.

آفت دهان

در حالی که علت دقیق بروز آفت دهان هنوز یک راز است، طبق توضیح آکادمی پزشگی دهان و دندان ایالات متحده (AAOM)، آفت دهان ممکن است در اثر نقص عملکرد سیستم ایمنی بدن در پوشش بافت نرم دهان ایجاد شود. همچنین آفت دهان می تواند در اثر واکنش آلرژیک به مواد غذایی، خمیردندان یا دهان شویه ایجاد گردد.

علاوه بر این، ایجاد آفت دهان می تواند نشانه ای از یک بیماری دیگر همانند بیماری گوارشی باشد. به همین دلیل ممکن است پزشک نمونه برداری یا بیوپسی از آفت را توصیه کند.

افرادی که دچار آفت دهان شده و علائم زیر را دارند باید به پزشک مراجعه کنند:

خستگی (Fatigue)
درد شکمی
تب
ناراحتی چشم
بثورات پوستی یا ایجاد زخم در ناحیه ای دیگر

همچنین در صورت بروز بیش از سه مورد آفت دهان در ماه یا از بین نرفتن آن طی 10 تا 14 روز، بهتر است این موضوع را به پزشک اطلاع دهید.

تبخال

نوعی از ویروس هرپس سیمپلکس (HSV) عامل ایجاد تبخال است. این ویروس با ورود به بدن باقی مانده و هرگز خارج نمی شود.

افراد مبتلا به تبخال می توانند عفونت را از راه های زیر منتقل کنند:

بوسیدن
استفاده از ظروف مشترک
با اشتراک گذاشتن لوازم شخصی مثل حوله
شیوع تبخال می تواند با موارد زیر تحریک شود:
استرس
خستگی (Fatigue)
یک بیماری مثل سرماخوردگی
آسیب نقاطی که قبلا در آنها زخم ایجاد شده باشد.
اقدامات دندانپزشکی
جراحی زیبایی
آفتاب سوختگی یا قرار گرفتن در معرض تابش شدید خورشید
مصرف غذاهای خاص
تغییرات هورمونی مثل پریود

درمان های پزشکی و خانگی

تبخال و آفت دهان درمان های متفاوتی دارند.

آفت دهان

در حالی که هیچ درمانی برای آفت دهان وجود ندارد، مصرف بعضی از داروهای قابل خرید بدون نسخه و یا نیازمند به تجویز پزشک می تواند باعث ترمیم زخم ها با سرعت بیشتر و کاهش ظاهر شدن آنها شود.

درمان های آفت به چند دسته تقسیم می شوند:

عوامل انسداد: این عوامل پوشش های محافظی هستند که از انتهای عصب در مقابل تحریک ناشی از تغییرات دما و غذاهای خاص محافظت می کنند. یک نمونه آنها ژل الکل بنزیل است.
عوامل تمیزکننده: این عوامل به پاکسازی باکتری ها و بقایای سطح ضایعه می پردازند. یک نمونه از آنها محلول 3 درصد هیدروژن پراکسید ترکیب با آب (به میزان مساوی) است.
داروهای بی حسی: این عوامل درد را کاهش می دهند. متداول ترین آنها بنزوکائین است. البته بعضی افراد نسبت به آن حساسیت دارند.

گاهی اوقات وجود یک ماده اولیه به نام سدیم لوریل سولفات در خمیردندان منجر به تحریک و ایجاد آفت دهان می شود.

در صورت متوسط یا شدید بودن زخم ها از خود درمانی اجتناب کرده و با پزشک مشورت کنید.

مشاهده محصولات OTC درمان آفت دهان

تبخال

ممکن است پزشک وابسته به شدت شیوع تبخال داروهای ضدویروسی موضعی، خوراکی و یا تزریقی تجویز کند.

بعضی از درمان های ضدویروسی تجویز شده عبارتند از:

کرم دوکوزانول یا آسیکلوویر
قرص های آسیکلوویر، والاسیکلوویر یا فامسیکلوویر
فوسکارنت یا سیدوفوویر داخل وریدی

بعضی از افراد نیاز به استفاده از داروهای تسکین دهنده درد همانند لیدوکائین موضعی دارند.

برای پیشگیری از وخیم شدن وضعیت تبخال لب، افراد باید از بالم لب دارای ضد آفتاب با SPF 30 یا بالاتر استفاده کنند.

در صورتی که افراد تحت درمان تبخال قرار نگیرند می توانند آن را منتقل کنند. همچنین بعضی از افراد در اثر عفونت، شدیدا بیمار خواهند شد.

پیشگیری

پیشگیری از آفت دهان و تبخال همیشه ممکن نیست. با این حال استفاده از استراتژی های زیر می تواند کمک کننده باشد.

آفت دهان

طبق اعلام AAOM، توصیه می شود از زمان ظاهر شدن آفت دهان، وقایع مربوط به آن را در یک دفترچه ثبت کنید.

این اقدام به شناخت محرک های آن مثل مواد غذایی، انواع خمیردندان یا دهان شویه و عوامل سبک زندگی کمک می کند.

تبخال

پزشکان به جهت پیشگیری از بروز زخم، استفاده از داروهای ضدویروسی را در هنگام اولین علامت هشدار (که ممکن است سوزش یا احساس گزش باشد) توصیه می کنند.

استفاده از کرم پنسیکلوویر (Denavir) که نیاز به نسخه پزشک دارد، توسط افرادی که دچار تبخال می شوند موثر خواهد بود. این اقدام به کاهش زمان ظهور زخم ها بر روی پوست کمک می کند.

شرایط مشابه

چندین بیماری دیگر می توانند باعث ایجاد ضایعاتی شبیه به آفت دهان و تبخال شوند که عبارتند از:

تاول های خاص
آسیب دیدگی
بیماری های خود ایمنی
سرطان دهان

افرادی که در مورد نوع یا علت ایجاد ضایعه روی دهان یا اطراف آن مطمئن نیستند، باید با پزشک مشورت کنند.

خلاصه

تبخال دهان و آفت بیماری هایی شایع بوده و ممکن است شبیه به یکدیگر باشند.

با این حال، علل ایجاد، علائم و روش های درمانی آنها متفاوت است.

آفت معمولا در نواحی نرم داخل دهان ایجاد می شود.

اگرچه ممکن است تبخال بر روی زبان، گلو یا لثه ظاهر شود اما تمایل آن بیشتر به ایجاد بر روی دهان و اطراف آن است.

همچنین، علت بروز تبخال ویروس هرپس سیمپلکس است اما پزشکان در مورد علت دقیق بروز آفت دهان مطمئن نیستند.

در نهایت، تبخال ها به جهت پیشگیری از گسترش عفونت نیاز به درمان دارند اما آفت ها معمولا خود به خود از بین می روند.

بیماری خود ایمنی بیماری عفونی / باکتریایی / ویروسی بیماری واگیردار / مسری دندانپزشکی دهان و دندان گوش و حلق و بینی