افسردگی چیست: از علائم تا درمان
افسردگی عامل اصلی ناتوانی در سراسر جهان است. در این مطلب علاوه بر تعریف انواع افسردگی، علائم و نشانه ها همچنین دلایل و درمان آن بررسی شده است.
غم و اندوه، احساس ناامیدی و از دست دادن علاقه یا لذت از فعالیت های روزانه، احساسات آشنایی برای همه ما هستند. اما در صورت ادامه دار شدن آنها و تحت تاثیر قرار گرفتن اساسی زندگی، ممکن است این مشکل افسردگی باشد.
طبق گزارش سازمان بهداشت جهانی (WHO)، افسردگی عامل اصلی ناتوانی در سراسر جهان است. این مشکل می تواند بزرگسالان، نوجوانان و حتی کودکان را تحت تاثیر قرار دهد.
با مطالعه این مقاله یاد می گیرید که افسردگی چیست و چه عواملی باعث ایجاد آن می شوند. همچنین با انواع، روش های درمان و موارد دیگر در مورد افسردگی آشنا خواهید شد.
تعریف افسردگی
افسردگی نوعی اختلال خلقی است که شامل احساس غم و اندوه مداوم و از بین رفتن علاقه می شود. افسردگی با نوسانات خلقی که افراد به صورت مرتب و به عنوان بخشی از زندگی آن را تجربه می کنند، متفاوت است.
وقایع مهم زندگی مثل سوگواری یا از دست دادن شغل می توانند منجر به افسردگی شوند. با این حال، پزشکان تنها در صورت ادامه دار شدن این احساس غم و اندوه آن را افسردگی تلقی می کنند.
افسردگی یک مشکل مداوم (و نه گذرا) است. این مشکل شامل اپیزودهایی است که طی آن علائم برای حداقل 2 هفته ادامه خواهند یافت. افسردگی می تواند چندین هفته، ماه یا سال ادامه داشته باشد.
علائم و نشانه ها افسردگی
علائم افسردگی عبارتند از:
- خلق و خوی افسرده
- کاهش علاقه یا لذت نسبت به فعالیت هایی که قبلا لذتبخش بودند
- از دست دادن میل جنسی
- تغییر در اشتها
- کاهش یا افزایش ناخواسته وزن
- پرخوابی یا کم خوابی
- تحریک پذیری، بی قراری و بالا و پایین رفتن
- کند شدن حرکت و گفتار
- خستگی یا از دست دادن انرژی
- احساس بی ارزشی یا گناه
- مشکل در فکر کردن، تمرکز یا تصمیم گیری
- افکار مکرر خودکشی یا مرگ و یا اقدام به خودکشی
همچنین بخوانید:
درمان خستگی ناشی از افسردگی (کلیک)
در زنان
طبق اعلام مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها (CDC)، افسردگی در زنان تقریبا دو برابر بیشتر از مردان رخ می دهد.
در ادامه بعضی از علائم افسردگی که بیشتر در زنان رخ می دهند را معرفی می کنیم:
- تحریک پذیری
- اضطراب
- نوسانات خلقی
- خستگی
- نشخوار فکری (تمرکز روی افکار منفی)
همچنین بعضی از انواع افسردگی فقط در زنان رخ می دهند که عبارتند از:
- افسردگی پس از زایمان
- اختلال ناخوشی پیش از قاعدگی
همچنین بخوانید:
در مردان
طبق اعلام انجمن روانشناسی آمریکا، حدود 9% از مردان در ایالات متحده آمریکا دچار احساس افسردگی و اضطراب هستند.
مردان مبتلا به افسردگی بیش از زنان الکل می نوشند، خشم نشان می دهند و ریسک می کنند.
سایر علائم افسردگی در مردان عبارتند از:
- اجتناب از خانواده و موقعیت های اجتماعی
- کار کردن بدون وقفه
- مشکل در انجام مسئولیت های شغلی و خانوادگی
- نشان دادن رفتارهای توهین آمیز و یا کنترل گر در روابط
در دانشجویان
زمان تحصیل در دانشگاه می تواند استرس زا باشد و افراد ممکن است برای اولین بار با سبک زندگی، فرهنگ و تجربیات دیگری روبرو شوند.
بعضی از دانشجویان در کنار آمدن با این تغییرات مشکل دارند و ممکن است دچار افسردگی، اضطراب و یا هر دو شوند.
علائم افسردگی در دانشجویان عبارتند از:
- مشکل در تمرکز روی کارها
- بی خوابی
- پرخوابی
- کاهش یا افزایش اشتها
- اجتناب از موقعیت ها و فعالیت هایی که قبلا از آنها لذت می بردند
در نوجوانان
تغییرات جسمی، فشار هم سن و سالان و سایر عوامل می توانند در ایجاد افسردگی در نوجوانان نقش داشته باشند.
آنها ممکن است بعضی از علائم زیر را از خود بروز دهند:
- کناره گیری از دوستان و خانواده
- مشکل در تمرکز روی تکالیف مدرسه
- احساس گناه، درماندگی یا بی ارزشی
- بی قراری مثل عدم توانایی در آرام گرفتن
در کودکان
طبق تخمین CDC، در ایالات متحده 3.2% از کودکان و نوجوانان 3 تا 17 ساله دچار افسردگی هستند.
علائم افسردگی در کودکان می تواند تکالیف مدرسه و فعالیت های اجتماعی را تحت تاثیر قرار دهد. علائم آن عبارتند از:
- گریه کردن
- انرژی کم
- وابستگی (به کسی یا چیزی)
- سرپیچی کردن
- طغیان های صوتی
ممکن است کودکان کوچکتر در بیان احساس خود با کلمات مشکل داشته باشند. این امر توضیح احساس غم و اندوه را برای آنها دشوارتر می کند.
دلایل افسردگی
جامعه پزشکی دلایل افسردگی را به طور کامل نمی شناسد. دلایل زیادی برای ایجاد افسردگی وجود دارد و گاهی اوقات این عوامل با هم ترکیب می شوند.
عواملی که احتمالا در ایجاد افسردگی نقش دارند عبارتند از:
- خصوصیات ژنتیکی
- تغییر در سطح انتقال دهنده های عصبی در مغز
- عوامل محیطی
- عوامل روانی و اجتماعی
- بیماری های دیگر مثل اختلال دوقطبی
درمان افسردگی
افسردگی قابل درمان است و مدیریت علائم آن شامل سه جزء است:
حمایت و پشتیبانی: این امر می تواند در مورد راه حل های عملی یا علل احتمالی تا آموزش اعضای خانواده باشد.
روان درمانی: بعضی از گزینه های مشاوره شامل گفتاردرمانی (Talking Therapy) و رفتاردرمانی شناختی (CBT) نیز به عنوان روان درمانی شناخته می شوند.
درمان دارویی: پزشک ممکن است داروهای ضد افسردگی تجویز کند.
داروها
مصرف داروهای ضد افسردگی می توانند به درمان افسردگی متوسط تا شدید کمک کنند.
چندین دسته از داروهای ضد افسردگی وجود دارند:
- بازدارنده بازجذب سروتونین (SSRIs)
- بازدارنده مونوآمین اکسیداز (MAOIs)
- ضد افسردگیهای سه حلقه ای
- داروهای ضد افسردگی غیر معمول
- مهارکنندههای بازجذب سروتونین – نوراپینفرین (SNRIs)
هر دسته بر روی یک انتقال دهنده عصبی یا ترکیبی از انتقال دهنده های عصبی متفاوت عمل می کنند.
افراد فقط باید طبق تجویز پزشک از این داروها مصرف کنند. بعضی از داروها برای اثربخشی نیاز به زمان دارند. ممکن است با قطع دارو، مزایای مصرف آن خود را نشان ندهند.
بعضی از افراد پس از بهبودی، مصرف داروی خود را قطع می کنند. این اقدام می تواند باعث عود کردن بیماری شود.
در مورد هرگونه نگرانی از جمله تمایل به قطع مصرف دارو با پزشک مشورت کنید.
همچنین بخوانید:
داروهای موثر در درمان افسردگی (کلیک)
عوارض جانبی داروها
SSRI ها و SNRI ها می توانند باعث ایجاد عوارض جانبی شوند. افراد ممکن است عوارض زیر را تجربه کنند:
- حالت تهوع
- یبوست
- اسهال
- افت قند خون
- کاهش وزن
- بثورات پوستی
- اختلال عملکرد جنسی
همچنین بخوانید:
اختلال عملکرد جنسی از داروهای ضدافسردگی(کلیک)
سازمان غذا و دارو (FDA) تولیدکنندگان را ملزم به درج هشدارهای لازم بر روی داروهای ضد افسردگی می کند.
این هشدارها باید نشان دهنده این باشد که در میان سایر خطرات، ممکن است مصرف این داروها در طی چند ماه اول درمان باعث افزایش افکار یا اقدامات خودکشی در بعضی کودکان، نوجوانان و جوانان شود.
همچنین بخوانید:
قطع مصرف ایمن داروهای ضد افسردگی (کلیک)
درمان های طبیعی
بعضی از افراد برای درمان افسردگی خفیف تا متوسط خود از داروهای طبیعی مثل داروهای گیاهی استفاده می کنند.
با این حال، از آنجای که FDA نظارتی روی این داروها ندارد، ممکن است تولیدکنندگان در مورد کیفیت این محصولات صادق نباشند. همچنین ممکن است این داروها موثر یا ایمن نباشند.
در ادامه به معرفی بعضی از محبوب ترین گیاهان دارویی که افراد از آنها برای درمان افسردگی استفاده می کنند می پردازیم:
عصاره گل راعی یا (St. John’s wort): مصرف این مورد برای افرادی که مبتلا به اختلال دوقطبی هستند مناسب نیست.
جینسنگ: پزشکان طب سنتی از این مورد برای بهبود حضور ذهن و کاهش استرس استفاده می کنند.
بابونه: این مورد شامل ترکیبات فلاونوئید (Flavonoids) بوده که ممکن است اثر ضد افسردگی داشته باشند.
اسطوخودوس: ممکن است مصرف آن به کاهش اضطراب و بی خوابی کمک کند.
قبل از استفاده از هر نوع داروی گیاهی یا مکمل برای درمان افسردگی، مشورت با پزشک ضروری است. بعضی از داروهای گیاهی در عملکرد داروها تداخل ایجاد می کنند و یا باعث بدتر شدن علائم می شوند.
مکمل ها
افراد ممکن است داروهای گیاهی فوق را به عنوان مکمل برای درمان علائم افسردگی خفیف تا متوسط مصرف کنند. انواع دیگر مکمل ها نیز ممکن است به درمان آن کمک کنند.
لازم به یادآوری است که FDA این مکمل ها را از نظر اثربخشی و ایمنی کنترل نمی کند.
مکمل های غیرگیاهی که می توانند به درمان افسردگی کمک کنند عبارتند از:
S-آدنوزیل متیونین یا S-adenosyl methionine (SAMe): که یک فرم مصنوعی از یک ماده شیمیایی در بدن است.
۵ هیدروکسی تریپتوفان یا 5-hydroxytryptophan: ممکن است به تقویت سروتونین (انتقال دهنده عصبی در مغز که بر روحیه تاثیر می گذارد) کمک کند.
بعضی تحقیقات نشان دادند که SAMe می تواند به اندازه داروهای ضد افسردگی ایمی پرامین (Imipramine) و اس سیتالوپرام (Escitalopram) موثر باشند اما تحقیقات بیشتری در این زمینه نیاز است.
مواد غذایی و رژیم
مصرف مقادیر زیاد غذاهای شیرین یا فرآوری شده می تواند منجر به ایجاد مشکلات مختلف جسمی شود. نتایج یک مطالعه در سال 2019 نشان داد که یک رژیم غذایی شامل مقادیر زیاد این مواد غذایی می تواند بر سلامت روان بزرگسالان تاثیر بگذارد.
همچنین این مطالعه نشان داد که مصرف بیشتر مواد غذایی زیر به کاهش علائم افسردگی کمک می کند:
- میوه
- سبزیجات
- ماهی
- روغن زیتون
روان درمانی
درمان های روان شناختی یا گفتاری، درمان های افسردگی شامل CBT، روان درمانی بین فردی و درمان حل مساله و سایر موارد است.
در مورد بعضی از انواع افسردگی، روان درمانی معمولا اولین درمان انتخابی است. با این حال بعضی از افراد به ترکیبی از روان درمانی و مصرف داروها واکنش بهتری دارند.
رفتاردرمانی شناختی CBT و روان درمانی بین فردی دو نوع اصلی روان درمانی برای افسردگی هستند. ممکن است افراد رفتاردرمانی شناختی CBT را در جلسات فردی، گروهی، تلفنی یا آنلاین با یک درمانگر تجربه کنند.
درمان بین فردی یا هدف کمک به افراد در شناسایی موارد زیر انجام می شود:
- مشکلات عاطفی که بر روابط و ارتباطات تاثیرگذار هستند
- نحوه تاثیرگذاری این مسائل بر روحیه افراد
- چگونگی تغییر آنها
ورزش
ورزش هوازی سطح اندورفین بدن را افزایش داده و انتقال دهنده عصبی نوراپی نفرین (که با خلق و خو در ارتباط است) تحریک می کند. این امر به تسکین افسردگی خفیف کمک خواهد کرد.
درمان های تحریک مغزی
درمان های تحریک مغزی یکی دیگر از گزینه های درمانی است. به عنوان مثال، تحریک مغناطیسی تکراری پالس های مغناطیسی به مغز می فرستد و این امر به درمان افسردگی عمده کمک می کند.
در صورتی که افسردگی به درمان دارویی پاسخ ندهد، ممکن است از درمان با ضربه الکتریکی تشنجآور یا درمان با الکتروشوک (ECT) استفاده شود. در صورت بروز روان پریشی به همراه افسردگی، این روش موثر خواهد بود.
انواع افسردگی
افسردگی انواع مختلفی دارد. در ادامه به معرفی بعضی از شایع ترین آنها می پردازیم.
افسردگی عمده یا شدید
فرد مبتلا به افسردگی عمده حالت دائمی غم و اندوه را تجربه می کند. ممکن است این افراد علاقه خود به فعالیت هایی که قبلا از آنها لذت می بردند را از دست بدهند.
درمان آن معمولا شامل مصرف دارو و روان درمانی است.
اختلال افسردگی مداوم
اختلال افسردگی مداوم به عنوان نوعی کج خلقی (Dysthymia) نیز شناخته می شود. علائم ناشی از آن حداقل برای 2 سال ادامه خواهند داشت.
ممکن است افراد مبتلا به این اختلال اپیزودهای افسردگی عمده و همچنین علائم خفیف تری داشته باشند.
اختلال دوقطبی
افسردگی یکی از علائم رایج اختلال دوقطبی است. تحقیقات نشان می دهد ممکن است افراد مبتلا به این اختلال تقریبا در نیمی از زمان خود دچار علائم آن باشند. این امر تشخیص اختلال دوقطبی را دشوارتر می کند.
همچنین بخوانید:
داروهای موثر در درمان اختلال دو قطبی (کلیک)
افسردگی سایکوتیک
بعضی از افراد دچار روان پریشی به همراه افسردگی می شوند.
روان پریشی می تواند شامل هذیان هایی مثل باورهای غلط و جدا شدن از واقعیت باشد. همچنین می تواند شامل توهم یا حس کردن چیزی که وجود ندارد، باشد.
بیشتر بخوانید:
روان پریشی یا سایکوز چیست؟ (کلیک)
افسردگی پس از زایمان
پس از زایمان، بسیاری از زنان چیزی معروف به Baby Blues را تجربه می کنند. هنگامی که سطح هورمون ها پس از زایمان تعدیل شود، ممکن است تغییراتی در خلق و خو ایجاد شود.
افسردگی پس از زایمان شدید است.
بروز این نوع افسردگی دلیل خاصی ندارد و می تواند برای ماه ها یا سال ها باقی بماند. افرادی که افسردگی مدامی را پس از زایمان تجربه می کنند باید به دنبال مراقبت های پزشکی باشند.
الگوی فصلی در اختلال افسردگی عمده
این نوع افسردگی که قبلا اختلال عاطفی فصلی یا SAD نامیده می شد، مربوط به کاشه نور در روزهای پاییز و زمستان است.
این وضعیت در بقیه سال و با نوردرمانی برطرف می شود.
به نظر می رسد افرادی که در کشورهایی با زمستان های طولانی زندگی می کنند، بیشتر در معرض ابتلا به این وضعیت هستند.
تشخیص
در صورتی که فردی مشکوک به علائم افسردگی باشد باید از پزشک یا متخصص بهداشت روان کمک بگیرد.
یک متخصص بهداشت روان مورد تایید می تواند سایر دلایل را رد کند و با تشخیص دقیق، یک درمان ایمن و موثر ارائه دهد.
پزشک ممکن است سوالاتی در مورد علائم مثل مدت زمان بروز آنها مطرح کند. همچنین پزشک معاینه ای برای بررسی علل جسمی و تجویز آزمایش خون برای رد کردن سایر بیماری ها را توصیه می کند.
آزمایشات
متخصصان بهداشت روان معمولا از افراد درخواست می کنند تا پرسشنامه هایی را برای ارزیابی شدت افسردگی پر کنند.
به عنوان مثال، مقياس درجه بندی افسردگی هاميلتون که 21 سوال دارد. این نمرات شدت افسردگی در افرادی که قبلا بیماری در آنها تشخیص داده شده را نشان می دهند.
پیشگیری از خودکشی
- اگر فردی را می شناسید که در معرض خطر صدمه رساندن به خود، خودکشی و یا صدمه زدن به دیگران است باید اقدامات زیر را انجام دهید:
- قاطعانه بپرسید: آیا قصد خودکشی داری؟
- بدون قضاوت به حرف های او گوش دهید.
- برای برقراری ارتباط با یک مشاور آموزش دیده شرایط بحرانی با اورژانس تماس بگیرید.
- تا رسیدن کمک در کنار او بمانید.
- سعی کنید هرگونه سلاح، دارو و یا سایر اشیای خطرناک را از او دور کنید.
آیا افسردگی ژنتیکی است؟
افرادی با والدین یا خواهر و برادر افسرده، 2 تا 3 برابر بیشتر از دیگران در معرض ابتلا به افسردگی هستند.
با این حال، بسیاری از افراد مبتلا به افسردگی هیچ سابقه خانوادگی در مورد آن ندارند.
یک مطالعه نشان می دهد که ممکن است استعداد ابتلا به افسردگی ناشی از تنوع ژنتیکی نباشد. محققان ادعا می کنند که اگرچه افسردگی می تواند ارثی باشد اما بسیاری از عوامل دیگر در پیشرفت آن تاثیرگذار هستند.
آیا افسردگی نوعی ناتوانی است؟
طبق گزارش سازمان بهداشت جهانی (WHO)، افسردگی مهم ترین علت ناتوانی در سراسر جهان است.
سازمان تامین اجتماعی در ایالات متحده، اختلالات افسردگی، دوقطبی و اختلالات مرتبط با آنها را ناتوانی تلقی می کند. در صورتی که افسردگی مانع انجام فعالیت افراد شود، ممکن است آنها واجد شرایط دریافت مزایای بیمه ناتوانی تامین اجتماعی باشند.
افراد باید به اندازه کافی کار کرده باشند تا بتوانند از مزایای ناتوانی بیمه برخوردار شوند.
آیا افسردگی قابل درمان است؟
با وجودی که هیچ علاجی برای افسردگی وجود ندارد اما درمان موثر به بهبودی آن کمک می کنند. هرچه درمان زودتر آغاز شود، موفقیت آن بیشتر خواهد بود.
بسیاری از افراد مبتلا به افسردگی پس از پیروی از یک برنامه درمانی، بهبود خواهند یافت. با این حال، حتی با وجود درمان موثر، این بیماری ممکن است عود کند.
برای پیشگیری از عود کردن افسردگی باید حتی پس از بهبود علائم یا از بین رفتن آنها به مصرف داروها تا زمان توصیه شده توسط پزشک ادامه داد.
محرک ها
عوامل محرک شامل رویدادهای عاطفی، روانی یا جسمی هستند که می توانند باعث بروز یا بازگشت علائم افسردگی شوند.
بعضی از شایع ترین عوامل محرک عبارتند از:
حوادث استرس زا زندگی مثل فقدان، مشکلات خانوادگی و ایجاد تغییر در روابط
بهبودی ناقص پس از قطع درمان خیلی زود
بیماری هایی مثل چاقی، بیماری قلبی و دیابت
عوامل خطر
بعضی افراد بیش از دیگران در معرض خطر ابتلا به افسردگی هستند.
عوامل خطر عبارتند از:
- تجربه بعضی از وقایع زندگی مثل سوگواری، مسائل شغلی، تغییر در روابط، مشکلات مالی و نگرانی های پزشکی
- تجربه استرس حاد
- نداشتن استراتژی های مقابله ای موفق
- داشتن یک خویشاوند نزدیک مبتلا به افسردگی
- استفاده از بعضی داروهای تجویزی مثل کورتیکواستروئیدها، برخی از بتا بلاکرها و اینترفرون
- استفاده از محرک یا مخدرهای تفریحی مثل الکل یا آمفتامین
- آسیب دیدگی ناحیه سر
- تجربه یک اپیزود افسردگی عمده
- وجود یک بیماری مزمن مثل دیابت، بیماری مزمن انسدادی ریه (COPD) یا بیماری قلبی عروقی
- زندگی با درد مداوم
آمار
هر ساله در ایالات متحده آمریکا، افسردگی عمده بیش از 16.1 میلیون نفر از افراد 18 سال به بالا یا حدود 6.7 میلیون نفر از جمعیت بزرگسال را تحت تاثیر قرار می دهد.
طبق اعلام مرکز کنترل و پیشگیری بیماری 3.2% از کودکان و نوجوانان بین 3 تا 17 سال (حدود 1.9 میلیون نفر) افسرده تشخیص داده شده اند.
همچنین CDC خاطرنشان کرد که 7.6% از افراد 12 سال به بالا در ایالات متحده آمریکا هر دو هفته دچار افسردگی می شوند.
همچنین بخوانید:
آمار افسردگی: افسردگی از دریچه ارقام (کلیک)
جهت مشاهده مکمل ها و محصولات مراقبت داروخانه آنلاین اویرو کلیک کنید