استاتین ها یک دسته دارویی هستند که می توانند سطح کلسترول خون را پایین بیاورند. آنها این کار را از طریق مسدود کردن آنزیم کبدی که برای ساخت کلسترول ضروری است انجام می دهند. در این مطلب با انواع، موارد و عوارض جانبی مصرف استاتین ها آشنا خواهید شد.

کلسترول در عملکرد طبیعی سلول و بدن نقش دارد. با این حال سطح خیلی بالای آن می تواند منجر به آرتریواسکلروز (Arteriosclerosis) یا تصلب شرایین شود که باعث می شود پلاک های حاوی کلسترول در شریان ها جمع شده و جریان خون را مسدود کنند.

استاتین ها (Statins) با کاهش سطح کلسترول خون، خطر حمله های قلبی، سکته و درد قفسه سینه (که آنژین نامیده می شود) را هم کاهش می دهند.

محققان تخمین می زنند نزدیک به 30% افراد از سنین 40 سالگی به بعد یکی از انواع استاتین ها را مصرف می کنند. در ادامه این مطلب، در مورد مزایای احتمالی، خطرات و موارد مصرف استاتین ها بحث خواهیم کرد.

بیشتر بخوانید:

3 رژیم غذایی موثر در کاهش کلسترول خون (کلیک)

استاتین ها چه هستند؟

پزشکان معمولا استاتین ها را برای کاهش سطح کلسترول خون تجویز می کنند. داروهای این دسته، عملکرد آنزیم کبدی که به ساخت کلسترول کمک می کند را مسدود می کنند. استاتین ها با نام “مهار کننده های HMG-CoA رودوکتاز” نیز شناخته می شوند.

Statins می توانند مقدار لیپوپروتئین کم چگالی (LDL) کلسترول را در بدن کاهش دهند. گاهی اوقات افراد از این نوع کلسترول به نام “کلسترول بد” یاد می کنند. استاتین ها می توانند سطح لیپوپروتئین با چگالی بالا (HDL) یا “کلسترول خوب” را هم بالا ببرند.

علاوه بر این استاتین ها می توانند مقدار چربی به نام تری گلیسیرید را هم در خون کاهش دهند.

انواع استاتین ها عبارتند از:

آتورواستاتین (atorvastatin)
فلوواستاتین (fluvastatin)
لوواستاتین (lovastatin)
پیتاواستاتین (pitavastatin)
پرواستاتین (pravastatin)
رزوواستاتین (rosuvastatin)
سیمواستاتین (simvastatin)

آتورواستاتین و رزوواستاتین قدرتمندترین ها هستند، در حالیکه فلوواستاتین از کمترین قدرت برخورادار است.

داروهای ترکیبی هم در دسترس هستند. به عنوان مثال ویتورین (Vytorin) ترکیبی است از سیمواستاتین که یک استاتین است و ازتیمایب (ezetimibe) که دارویی برای کاهش جذب کلسترول غذایی است.

عوارض جانبی

افرادی که سیمواستاتین، آتورواستاتین یا لوواستاتین مصرف می کنند می بایست برای کم کردن خطر تداخل، از مصرف گریپ فروت یا نوشیدن آب آن خودداری کنند.

بیشتر افرادی که استاتین مصرف می کنند، در صورت بروز هرگونه عارضه ای، شکل خفیف آن را تجربه می کنند. عوارض جانبی خفیف عبارتند از:

احساس گز گز و سوزن سوزن شدن
نفخ شکم
راش پوستی
سر درد
حالت تهوع
شکم درد
اسهال

دو عارضه ی نارسایی کبدی و آسیب دیدگی عضله اسکلتی، جدی ترین هستند. آنها به ندرت رخ می دهند.

ممکن است استاتین ها هر سال از هر 10000 نفر در 1 نفر از کسانی که این نوع داروهای را مصرف می کنند منجر به آسیب دیدگی عضله شوند. معمولا آسیب دیدگی به محض قطع مصرف استاتین از بین خواهد رفت.

به ندرت هنوز نوع شدیدی از آسیب دیدگی عضله به نام رابدومیولیز (Rhabdomyolysis) ممکن است رخ دهد که احتمالا از هر 100000 نفری که این نوع داروها را مصرف می کنند، سالانه 2 تا 3 نفر درگیر می شوند.

بعضی تحقیقات مصرف استاتین را با آب مروارید (cataracts) مرتبط دانسته اند. گرچه یک بررسی در سال 2017 موفق به یافتن هیچ نوع شواهد قطعی مبنی بر این ارتباط نشد.

بعلاوه ممکن است استاتین ها خطر ابتلا به دیابت نوع 2 را به مقدار ناچیز بالا ببرند.

در نهایت، ممکن است استاتین ها با مشکلات حافظه مرتبط باشند، گرچه شواهد مختلفی وجود دارد. طبق یک بررسی در سال 2018، ممکن است استاتین ها منجر به اختلال در حافظه موقت شوند، اما آنها یک اثر محافظتی احتمالی در برابر کاهش شناختی مرتبط با سن هم از خود نشان داده اند. در هر حال تحقیقات در این باره هنوز ادامه دارد.

رابدومیولیز (Rhabdomyolysis) چیست؟

رابدومیولیز در ابتدا باعث درد عضلانی می شود، اما می تواند بدتر و منجر به درهم شکستن عضله یا نارسایی کلیه شود. در موارد نادر می تواند کشنده باشد.

این وضعیت در افرادی که یک استاتین همراه با داروی دیگری که خطر رابدومیولیز را به همراه دارد یا سطح استاتین را در خون بالا می برد، شایع تر است.

چه کسانی نمی بایست استاتین مصرف کنند؟

پزشک قبل از تجویز کردن استاتین برای هر کسی که بیماری کبدی دارد، بطور کامل در مورد خطرات و مزایای احتمالی مصرف دارو صحبت خواهد کرد.

اگر بیماری کبدی مزمن و ماندگار باشد، ممکن است مصرف دوز پایین استاتین، مزایای بیشتری را نسبت به خطرات احتمالی به همراه آورد. اما اگر بیماری کبدی پیشرونده باشد، دستورالعمل ها برعلیه مصرف استاتین ها هشدار می دهند.

اگر در طول مصرف استاتین، بیماری کبدی ایجاد شود، احتمال دارد پزشک یکی از توصیه های زیر را عملی کند:

دوز استاتین مصرفی را کم کند.
داروی دیگری جایگزین کند.
دستور به قطع مصرف دارو دهد.

زنان باردار یا شیرده، یا خانم هایی که قصد باردار شدن دارند نمی بایست استاتین مصرف کنند.

معمولا ترکیب استاتین با داروهای زیر بی خطر نیست:

اریترومایسین، یک نوع آنتی بیوتیک
کلاریترومایسین، یک نوع آنتی بیوتیک
ایتراکونازول، یک داروی ضد قارچ
دیلتیازم، دارویی که اغلب برای درمان فشار خون، آنژین یا آریتمی تجویز می شود
وراپامیل، دارویی که اغلب برای اهداف مشابه تجویز می شود
داروهای فیبرات، که آنها هم سطح کلسترول خون را پایین می آورند
مسدود کننده های پروتئاز، درمانی برای ایدز

عملکرد

Statins آنزیمی به نام HMG-CoA ردوکتاز را که مسئول کنترل تولید کلسترول در کبد است را مسدود می کنند. دارو آنزیم را مسدود می کند، بنابراین پروسه ساخت کلسترول کُند می شود.

معمولا استاتین ها اثر خوبی دارند و می توانند LDL کلسترول را تا حدود 30% – یا حتی 50% با دوز بالا کاهش دهند.

افراد معمولا حتی پس از رسیدن به سطح کلسترول ایده آل هم مصرف استاتین ها را به منظور حفظ محافظت ضد آترواسکلروزیس ادامه می دهند.

موارد مصرف استاتین ها

افراد معمولا استاتین ها را برای کاهش کلسترول بالا و جلوگیری از آترواسکلروزیس و به دنبال آن کم کردن خطر بیماری های قلبی استفاده می کنند.

ممکن است پزشکان استاتین ها را در موارد زیر توصیه کنند:

برای افراد مبتلا به بیماری شریانی محیطی
بعد از سکته یا حمله قلبی
در صورتی که نتیجه آزمایش خون، LDL کلسترول 190 میلی گرم در هر دسی لیتر به بالا را نشان دهد
اگر نتیجه 70 میلی گرم در هر دسی لیتر به بالا برای افراد 40 تا 75 سال مبتلا به دیابت باشد
اگر نتیجه 70 میلی گرم در هر دسی لیتر به بالا برای افراد 40 تا 75 سال در معرض ابتلا به بیماری های قلبی یا سکته باشد

آترواسکلروزیس می تواند گسترش یابد و پلاک تشکیل دهد، حتی وقتی سطح کلسترول خون پایین باشد. ممکن است استاتین ها برای کسانی که در حال حاضر مبتلا به آترواسکلروزیس هستند یا در معرض خطر بالای ابتلا به آن هستند، مزایایی را به همراه آورد. حتی اگر این افراد سطح کلسترول بالایی نداشته باشند.

خلاصه

استاتین ها دسته دارویی هستند که می توانند کلسترول خون را پایین آورند و خطر آترواسکلروزیس و مشکلات قلبی را کم کنند.

معمولا اگر در اثر مصرف استاتین ها عارضه ای ایجاد شود، خفیف است. اما این داروها می توانند به ندرت منجر به عوارض ناخوشایند مشهود یا حتی کشنده شوند.

در مورد خطرات و مزایای احتمالی مصرف داروهای این خانواده با پزشک مشورت نمایید.

جهت مشاهده مکمل ها و محصولات مراقبت داروخانه آنلاین اویرو کلیک کنید

استاتین ها اطلاعات دارویی بیماری قلبی سکته قلب و عروق / کاردیولوژی کلسترول