زخم بستر (Bedsores) یا زخم فشاری (Pressure Ulcers) وقتی ایجاد می شود که فرد برای مدتی طولانی در یک وضعیت ثابت قرار گیرد. در این مطلب علاوه بر معرفی راه های درمان و پیشگیری، دلایل و علائم زخم بستر نیز بررسی شده است.

از این جهت به آن زخم فشاری گفته می شود که بر اثر فشار بلندمدت بر روی نواحی خاص رخ می دهد. این زخم ها می توانند در هر ناحیه ایجاد شوند و اما اغلب قسمت های استخوانی آرنج، زانو، پاشنه، دنبالچه و مچ پا آسیب پذیرتر هستند.

این زخم ها قابل درمان هستند اما بهبود کامل آنها همیشه امکان پذیر نیست. وجود آنها بدون درمان می تواند به عوارض احتمالی کشنده ای منجر شود.

تحقیقات انجام شده در سال 2015 نشان داده که زخم های فشاری 3 میلیون نفر در ایالات متحده آمریکا را دچار کرده اند. افرادی که دارای مشکلات حرکتی هستند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به آنها قرار دارند.

درمان زخم بستر

تغییر مکرر وضعیت می تواند به التیام زخم ها و جلوگیری از ایجاد زخم های جدید کمک کند.

زخم بستر در مراحل اولیه، در منزل قابل درمان است، اما زخم های شدیدتر نیاز به مراقبت حرفه ای زیر نظر یک متخصص دارند.

انجام سایر اقدامات خاص به مرحله رشد زخم ها وابسته است اما موارد زیر اغلب موثر خواهند بود:

برطرف کردن فشار وارده: این روش شامل استفاده از بالش یا پدهای فومی برای محافظت از نواحی آسیب دیده و تغییر وضعیت بدن خواهد بود.
تمیز کردن زخم ها: می توان زخم های بسیار جزئی را با آب و صابون های ملایم به آرامی تمیز کرد. همچنین می توان با هر بار تغییر پانسمان، زخم های باز را با محلول نمکی تمیز کرد.
پانسمان کردن: پانسمان ها از زخم محافظت کرده و ترمیم آن را تسریع می کنند. استفاده از گزینه های ضد میکروبی یا هیدروکلوئیدی یا انواع حاوی آلژینیک اسید، ممکن است بهترین انتخاب ها باشند.
استفاده از کرم های موضعی: کرم های ضد باکتری به مبارزه با عفونت کمک می کنند. در عین حال استفاده از کرم های محافظ (Barrier creams) از پوست های آسیب دیده و یا آسیب پذیر محافظت می کنند.
توجه به بی اختیاری ها: این اقدام شامل استفاده از پاک کننده ها، کرم های محافظ، پدهای بی اختیاری (پوشک ها) و سیستم کنترل مدفوع است.
از بین بردن بافت های مرده: این اقدام به بهبود زخم ها کمک می کند. ممکن است یک ارائه دهنده خدمات پزشکی با استفاده از واتر جت (آب با فشار قوی) یا ابزار جراحی این کار را انجام دهد.
تعویض سرویس خواب: بعضی از تشک ها مانند انواع داینامیک یا آنهایی که از فوم های استاتیک درست شده اند به کاهش فشار وارده به بدن کمک می کنند. همچنین بعضی از تخت ها دارای پمپی هستند که جریان مداوم هوا به داخل تشک را تامین می کنند. یک پزشک می تواند در انتخاب بهترین گزینه های به افراد توصیه های ارائه دهد.
مصرف آنتی بیوتیک های مورد نیاز: پزشک می تواند مصرف آنها را برای درمان عفونت های پوستی، استخوانی و یا خونی تجویز کند.
تنظیم رژیم غذایی: با اینکه شواهد محدودی درباره موثر بودن رژیم های غذایی خاص برای بهبود زخم بستر وجود دارد اما مصرف مکمل های پروتئین می تواند باعث بهبود و کاهش اندازه زخم ها شود. مصرف کافی مواد مغذی ضروری و آب می تواند به حفظ سلامت کلی بدن کمک کند.
تحقیق درباره گزینه های جراحی: این موارد می توانند شامل از بین بردن بافت مرده، تمیز کردن زخم و بستن لبه های زخم تا حد ممکن باشند. جراح به منظور ترمیم می تواند از بافت پوست سالم کمک بگیرد.

ممکن است افراد مبتلا به زخم بستر از روش های زیر نیز بهره مند شوند:

بستن زخم با وکیوم تراپی
تحریک الکتریکی
اکسیژن درمانی هایپرباریک

مراحل

زخم های بستر یا زخم های فشاری دارای چهار مرحله هستند:

احساس گرما که در اثر لمس پوست ایجاد می شود. ممکن است تغییر رنگی مثل قرمزی ایجاد شود و ناحیه مورد نظر دچار خارش شود.
یک زخم یا تاول باز و دردناک که در اطراف آن تغییر رنگ مشاده می شود.
زخم به دلیل آسیب بافتی در زیر سطح پوست، ظاهری دهانه مانند یا شبیه به گودال ایجاد می کند.
پوست و بافت شدیدا آسیب دیده و احتمال بروز عفونت وجود دارد. در این وضعیت ممکن است عضلات، استخوان ها و تاندون ها قابل مشاهده باشند.

بهبود یک زخم عفونی زمان بیشتری نیاز خواهد داشت. ضمنا این عفونت می تواند در ناحیه دیگری از بدن گسترش یافته و آسیب قابل توجهی ایجاد کند.

پیشگیری

نکاتی برای کاهش خطر ابتلا به زخم بستر یا زخم فشاری عبارتند از:

تغییر مکرر موقعیت وابسته به نیاز افراد به آن، هر 15 دقیقه تا 2 ساعت یکبار
بازرسی روزانه پوست
تمیز و خشک نگه داشتن پوست
حفظ تغذیه مناسب
ترک سیگار و پرهیز از استعمال دخانیات
انجام تمرینات حتی در حالت خوابیده به منظور تقویت گردش خون

افرادی که دچار زخم بستر شوند باید در اولین فرصت پرستار یا پزشک خود را مطلع کنند.

دلایل زخم بستر

افرادی که برای مدتی طولانی در یک وضعیت بمانند در معرض ابتلا به زخم بستر یا زخم های فشاری هستند. این زخم ها معمولا در افرادی ایجاد می شوند که برای تغییر موقعیت خود نیاز به کمک داشته باشند.

افراد مبتلا به زخم بستر یکی از شرایط زیر را دارند:

مدت زمان زیادی در حالت نشسته یا خوابیده روی تخت بگذرانند.
از پروتز یا لوازم جراحی استفاده می کنند.
از کفش نامناسب یا لباس های تنگ و چسبان استفاده می کنند.

این زخم ها در اثر فشرده شدن بافت ها و رگ های خونی ایجاد شده و به مرور زمان شکل غیرطبیعی ایجاد می کنند. این امر منجر به گردش خون ضعیف شده و در نهایت باعث مرگ بافت و عفونت می شود.

زخم بستر یا زخم فشاری می تواند ناشی از فشار قابل توجه در یک دوره کوتاه مدت یا فشار کم بلندمدت باشد.

علائم

علائم زخم بستر یا زخم فشاری عبارتند از:

تغییر رنگ: ممکن است پوست ها تیره مایل به آبی، بنفش و یا براق شوند. همچنین پوست های روشن به صورتی یا قرمز، و حتی رنگ تیره متمایل شوند. در صورتی که این تغییر رنگ با تغییر فشار و گذشت 10 تا 30 برطرف نشود، می تواند نشانه ای از ایجاد زخم باشد.
تغییر بافت: ممکن است نواحی آسیب دیده احساس سختی، اسفنجی شدن و یا گرم شدن را داشته باشند.
ترک های پوستی: ممکن است یک زخم کم عمق، باز و حاوی مایع یا چرک در آنها وجود داشته باشد. همچنین ممکن است زخم به لایه های عمیق بافت سرایت کند.
عفونت: علائم آن شامل تغییر رنگ یا ایجاد حسی در لبه زخم، وجود چرک بیشتر، بافت سبز یا سیاه در اطراف زخم و تب است.

نواحی شایع

رخم بستر در نواحی تحت فشار ایجاد می شود. افرادی که وقت زیادی را صرف نشستن می کنند، ممکن است دچار زخم های زیر شوند:

باسن و استخوان دنبالچه
ستون فقرات
تیغه های شانه
پشت بازوها یا پاها

افرادی که زمان زیادی را در رختخواب هستند دچار زخم های زیر می شوند:

مچ پا
پاشنه
شانه ها
استخوان دنبالچه
آرنج
پشت سر

عوامل خطر

موارد زیر می توانند احتمال ایجاد زخم را افزایش دهند:

ناتوانی در حرکت کردن بدون کمک
سنین بالا به علت نازک و شکننده شدن پوست
بی اختیاری که خطر آسیب دیدگی پوست و عفونت را افزایش می دهد
شاخص توده بدنی (BMI) کم یا زیاد که باعث فشار بیشتر شوند
وزن کم بدن که باعث حمایت کمتر از استخوان ها می شود
بیماری های مانند دیابت که احساس درد را کاهش می دهند
بهبود بلندمدت زخم مثل علامت بیماری دیابت
گردش خون ضعیف
کاهش آگاهی ذهنی

عوارض

در صورت عدم درمان بموقع زخم بستر ممکن است عوارض ایجاد شود.

نمونه ای از این عوارض سلولیت است که به عنوان یک عفونت باکتریایی احتمالی و کشنده از سطح پوست تا عمیق ترین لایه های آن ایجاد می شود.

همچنین سلولیت می تواند به سایر نواحی بدن سرایت کرده و عوارض دیگری را ایجاد کند. عوارضی مثل سپسیس که یک عفونت کشنده است و می تواند منجر به نارسایی اعضای بدن شود.

همچنین در صورت سرایت زخم بستر یا زخم فشاری به نواحی استخوانی و مفاصل، عفونت در این نواحی ایجاد می شود. این نوع عفونت ها می توانند به غضروف و بافت آسیب رسانده و عملکرد اندام (دست ها و پاها) و مفصل را کاهش دهند.

همچنین بخوانید:

درمان سلولیت و ژل آنتی سلولیت ژاندارسل (کلیک)

چشم انداز

معمولا می توان خطر ابتلا به زخم های بستر یا فشاری را کاهش داد. زخم بستر در مراحل اولیه، در خانه قابل درمان است، اما زخم های پیشرفته تر نیاز به مراقبت های حرفه ای دارند.

بهتر است برای پیشگیری از ایجاد زخم بستر یا زخم فشاری اقدام کرد و در صورت ایجاد آنها فورا به درمان آنها پرداخت.

جهت مشاهده محصولات پیشگیری و مراقبت زخم بستر داروخانه آنلاین اویرو کلیک کنید

بیماری عفونی / باکتریایی / ویروسی درماتولوژی سالمندی / پیری نورولوژی / علوم اعصاب