علت بوی بد دهان (هالیتوز) می تواند ناشی از علتی در دهان و یا یک بیماری باشد؛ انواع و راه های درمان و پیشگیری از تنفس بد بو را بخوانید.

بوی بد دهان که به هالیتوز (Halitosis) نیز معروف است، تقریبا نیمی از جمعیت جهان را تحت تاثیر قرار می دهد. این وضعیت اغلب ناشی از علتی در دهان یا گلو است. اما در برخی موارد یک بیماری زمینه ای می تواند علت بوی بد دهان باشد.

از آنجایی که بوی بد دهان می تواند نشانه ای از یک بیماری زمینه ای باشد، لازم است تا تشخیص دهید که چه زمانی فقط یک عامل مزاحم است و چه زمانی نیاز به مراجعه به پزشک یا دندانپزشک دارد.

برخی مواقع، نوع بوی بد دهان به تشخیص بیماری زمینه ای مربوط به آن کمک می کند.

انواع شایع بوی بد دهان

تنفس بد بو می تواند ناشی از مشکلی در دهان، دستگاه گوارش و یا یک فرآیند متابولیکی در بدن باشد.

در ادامه نگاهی دقیق تر به بعضی از شایع ترین انواع تنفس بد بو و دلایل احتمالی آنها خواهیم داشت.

تنفس با بوی شیرین یا میوه ای

دیابت کنترل نشده می تواند منجر به وضعیتی خطرناک به نام کتواسیدوز دیابتی شود. از دیگر علائم این وضعیت، بوی شیرین و میوه ای حاصل از تنفس است.

رژیم های غذایی با کربوهیدرات کم و روزه داری نیز باعث بو یا طعم متفاوت دهان می شوند. برخی افراد آن را فلزی توصیف می کنند. این بو در افراد دیگر شیرین خواهد بود.

رژیم های با کربوهیدرات پایین (مانند رژیم کتو) باعث سوختن چربی در بدن می شوند که در نتیجه آن مواد شیمیایی به نام کتون ها (Ketones) در تنفس و ادرار ترشح می شوند. تجمع کتون ها می تواند باعث تغییر بوی دهان و ایجاد تنفس بد بو می شوند.

همچنین بخوانید:

بررسی 10 نوع رژیم غذایی کتوژنیک (کلیک)

تنفس بد بو و متعفن شبیه زباله یا مرده

آبسه یا عفونت دهان، گلو یا ریه ها می توانند باعث تنفس بد بو مانند بوی یک بافت فاسد شده شوند.

به عنوان مثال، برونشکتازی (Bronchiectasis) به عنوان یک بیماری باعث ضخیم و عریض شدن مجاری هوایی بدن شده و منجر به تکرار عفونت های تنفسی و ایجاد مخاط بیش از حد با بوی تعفن شدید شود.

همچنین هنگامی که دندان های مصنوعی (پروتزها)، روکش های دندان و دستگاه های ارتودنسی به صورت درست در جای خود قرار نگیرند، می توانند غذا را در شکاف های خود درگیر کنند. بوی غذای مانده و رشد باکتری باعث ایجاد بوی پوسیدگی شده و تنفسی بد بو ایجاد نماید.

به همین ترتیب سلامت ضعیف دهان و دندان می تواند منجر به مشکلات زیر شود:

ایجاد حفره ها در دندان
زخم
ضایعات
فیستول

این حفره های زخم مانند می توانند غذای پوسیده را درگیر کرده و باعث انتشار بوی پوسیدگی آنها شوند.

علت دیگر آن بیماری پریودنتال درمان نشده به عنوان نوعی بیماری لثه است.

همچنین بیماری گرانولوماتوز می تواند باعث بوی تنفس بد و متعفن شود. این بیماری یک اختلال نادر است که باعث ایجاد مشکلاتی در رگ های خونی، کلیه ها و بینی می شود. این بیماری در صورت تشخیص زودهنگام قابل درمان است اما در صورت پیشرفت به بیماری خطرناکتری تبدیل خواهد شد.

تنفس با بوی پاک کننده لاک ناخن

کربوهیدرات ها سوخت بدن را تامین می کنند. هنگامی که از یک رژیم غذایی با کربوهیدرات کم مانند رژیم کتو یا پالئو پیروی می کنید، کربوهیدرات مصرفی کاهش می یابد. در نتیجه بدن به جای کربوهیدرات، چربی های ذخیره شده را سوزانده و ماده ای شیمیایی به نام استون (Acetone) تولید می کند.

استون همان ماده شیمیایی است که در بسیاری از پاک کننده های لاک ناخن وجود دارد.

همچنین دیابت می تواند باعث آزادسازی استون در بدن شود.

تنفس با بوی ترش

در اثر بازگشت اسید به مری یا رفلاکس معده (GERD)، عضله بین مری و معده به درستی بسته نمی شود. در نتیجه محتوای معده به داخل مری، گلو یا دهان بر می گردد.

در صورتی که به ریفلاکس معده مبتلا باشید، ممکن است تنفس شما بویی شبیه به ترشی (مانند غذاهای نیمه هضم شده) داشته باشد.

تنفسی با بوی شبیه به مدفوع

در صورتی که عاملی مانع جریان یافتن مواد زائد بدن از طریق روده شود، تنفس بوی مدفوع می گیرد.

به همراه این انسداد علاوه بر بوی بد دهان، مشکلات زیر نیز ایجاد می شوند:

نفخ شکم
استفراغ
کرامپ و گرفتگی
حالت تهوع
یبوست

در صورت تجربه این علائم فورا به پزشک مراجعه کنید. انسداد روده می تواند کشنده باشد.

تنفس با بوی آمونیاک یا ادرار

تنفس با بوی آمونیاک یا ادرار به ازوتمی (Azotemia) معروف است. این وضعیت به طول معمول در اثر آسیب به کلیه ها، آسیب دیدگی و یا از طریق یک بیماری ایجاد می شود.

در صورتی که کلیه ها به اندازه کافی نیتروژن دفع نکنند، مواد شیمیایی در بدن تجمع کرده و منجر به ایجاد بوی آمونیاک می شوند.

تنفس با بوی کپک

افراد مبتلا به بیماری های کبد مثل سیروز تنفسی با بوی مشخص کپک خواهند داشت.

این بوی مشخص فتورهپاتیکوس (Fetor Hepaticus) نام دارد و توسط ترکیبات آلی فرار (VOC) و در اثر عدم عملکرد صحیح کبد تولید می شود. اعتقاد بر این است که دی متیل سولفید عامل اصلی ایجاد این بوی کپک است.

همچنین بخوانید:

راه های افزایش سلامت کبد (کلیک)

تنفس با بوی شیره درخت افرا

عدم توانایی در متابولیسم سه آمینو اسید (لوسین، ایزولوسین و والین) باعث ایجاد بیماری ادرار شربت افرا می شود که طی آن تنفس یا ادرار فرد بوی شربت افرا یا شکر کاراملی (شکر ذوب شده) می دهد.

در صورتی که این بیماری به موضع تشخیص و درمان نشود، باعث ایجاد مشکلات جدی در سلامتی و رشد خواهد شد.

تنفس با بویی شبیه به عرق پا

توانایی تجزیه پروتئین ها برای عملکرد صحیح بدن ضروری است. زمانی که بدن به اندازه کافی آنزیم مناسب به جهت تجزیه اسیدهای آمینه تولید نکند، وابسته به آنزیم، تنفس یکی از چند بوی مشخص را به خود می گیرد.

ایزو والریک اسیدمی (Isovaleric acidemia) یک بیماری ژنتیکی است که نوزادان را تحت تاثیر قرار داده و باعث تجمع لوسین در خون می شود. این امر باعث ایجاد بویی شبیه به عرق پا در تنفس خواهد شد.

تنفس با بوی ماهی

تری متیل آمینوریا (Trimethylaminuria) که با نام سندروم بوی ماهی نیز معروف است، یکی دیگر از اختلالات آنزیمی است که طی آن بدن نمی تواند یک ترکیب آلی به نام تری متیل آمین را تجزیه کند. این امر باعث ایجاد بوی ماهی در تنفس، عرق یا دیگر مایعات بدن می شود.

تنفس با بوی کلم آب پز

اختلال ژنتیکی هیپرمتیونیمی (Hypermethioninemia) زمانی رخ می دهد که بدن در متابولیسم اسید آمینه متیونین ناتوان باشد. این امر باعث ایجاد بوی بد و شبیه کلم آب پز در تنفس و ادرار خواهد شد.

افراد مبتلا به این اختلال اغلب علائم دیگری فراتر از هالیوز را تجربه می کنند.

چه عوامل دیگری باعث ایجاد بوی بد دهان می شوند؟

باکتری ها

دهان ناحیه ای گرم و مرطوب است و این شرایط برای رشد باکتری ها ایده آل خواهد بود. بیش از 500 سویه مختلف از باکتری ها در دهان یافت می شوند که بیشتر آنها در سطح بالایی زبان و شکاف بین دندان ها وجود دارند.

این باکتری ها باعث ترشح ترکیبات فرار گوگرد دار (VSC) شده و با تولید گازهایی تنفس را بدبو می کنند.

همچنین بخوانید:

انواع عفونت های باکتریایی (کلیک)

سیگار کشیدن

یک مطالعه در سال 2014 نشان داد که تقریبا 80% افراد سیگاری دچار مشکل هالیوز هستند. خود سیگار کشیدن باعث ایجاد بوی بد دهان شده و همچنین می تواند باعث بروز بیماری های دهان و لثه شده که موجب بدتر شدن بوی تنفس خواهند شد.

خشکی دهان

بزاق با تجزیه مواد غذایی، رشد باکتری های دهان را مدیریت می کند. در صورتی که غدد بزاقی به میزان کافی بزاق تولید نکنند، دهان خشک شده و وضعیتی به نام زروستومی (Xerostomia) ایجاد می شود.

زروستومی می تواند منجر به بیماری های لثه، ایجاد حفره های دندانی و سایر مشکلات ایجاد کننده بو شود.

همچنین مصرف برخی داروها باعث ایجاد خشکی دهان خواهند شد که عبارتند از:

داروهای ضد افسردگی
داروهای ضد روان پریشی
ادرارآورها
داروهای فشار خون
بعضی از داروهای سرطان

در موارد نادر، اختلال در غدد بزاقی باعث مشکل در تولید بزاق خواهد شد.

چگونه بوی بد دهان را درمان کنیم (یا از آن پیشگیری کنیم)

از آنجایی که بوی بد دهان باعث ایجاد حس خجالت در فرد می شود، درمان های بی شماری برای اصلاح آن در بازار وجود دارند.

در ادامه به معرفی چند گام برای رفع بوی بد و سلامت دهان اشاره خواهیم کرد.

رعایت بهداشت دندان

طبق توصیه انجمن دندانپزشکی آمریکا (ADA)، روزانه حداقل 2 دقیقه مسواک بزنید. استفاده روزانه از نخ دندان نیز دارای اهمیت است؛ زیرا ذرات مواد غذایی در جاهایی گیر می کنند که مسواک قادر به تمیز کردن آنها نیست.

در صورتی که از پروتز های دندانپزشکی استفاده می کنید، استفاده از وسیله ای مثل واترجت یا Waterpik می تواند بهتر از نخ دندان به تمیز شدن آنها کمک کند.

بعضی از دهانشویه ها با ایجاد طراوت در تنفس، باکتری ها را از بین برده و مواردی که حاوی فلوراید هستند باعث محافظت از لثه و دندان ها در برابر پوسیدگی می شوند.

جهت مشاهده و خرید محصولات بهداشتی دهان و دندان داروخانه آنلاین اویرو کلیک کنید.

انجام معاینات منظم دندانپزشکی

مراجعه به دندانپزشک به میزان دو بار در سال اقدام مهمی برای پیشگیری است. با تمیز کردن منظم دندان ها می توان تجمع پلاک هایی که به سختی از بین می روند را نابود کرد.

یک دندانپزشک یا متخصص بهداشت می تواند تکنیک ها و دستگاه هایی را به منظور انجام اقدامات موثر بهداشت دهان و دندان در منزل توصیه کند.

از آنجایی که بوی بد دهان اغلب در اثر عاملی در دهان یا گلو ایجاد می شود، دندانپزشک می تواند به حل این مشکل کمک کند.

مشورت با یک متخصص بهداشت

اگر یک بیماری علت ایجاد بوی بد دهان باشد احتمالا علائم دیگری را نیز تجربه خواهید کرد. در اینصورت برای رفع بوی بد دهان نیاز به کنترل بیماری است.

در صورتی که مصرف دارو باعث ایجاد خشکی دهان شما شود باید با متخصص بهداشت خود در مورد مصرف گزینه های دیگر مشورت کنید.

توقف مصرف دخانیات

کشیدن سیگار یا تنباکوهای جویدنی و موارد استنشاقی می توانند خطر ابتلا به بیماری های زیر را افزایش دهند:

سرطان ریه
سرطان دهان
سرطان گلو
بیماری پریودنتال

ترک سیگار نه تنها باعث بهبود تنفس می شود بلکه خطر ابتلا به سایر مشکلات سلامتی را کاهش می دهد.

استفاده از محصولات موثر برای خشکی دهان

هیدراته ماندن بدن به خصوص اگر اغلب دچار خشکی دهان می شوید، امری مهم است. در صورتی که خشکی دهان به علت خوابیدن با دهان باز باشد می توانید از یک دستگاه بخور در اتاق خواب خود استفاده کنید.

محدود کردن مصرف کافئین، آنتی هیستامین و الکل نیز کمک کننده هستند. همچنین سعی کنید تا از دهانشویه های حاول الکل استفاده نکنید.

محصولات مختلفی برای مرطوب کردن دهان در بازار موجود هستند که شامل دهانشویه، آدامس و اسپری های دهانی برای کمک به تجدید مایعات می شوند.

نتیجه گیری

بیشتر مشکلات بوی بد دهان به دلیل وجود عاملی در دهان یا گلو رخ می دهند.

باکتری ها، بیماری های لثه، حفره های دندانی، خشکی دهان، پروتزهای دندانپزشکی نامناسب و عفونت ها از دلایل اصلی ایجاد بوی بد دهان هستند. گاهی اوقات مشکلاتی در روده، کبد و کلیه ها ریشه این مشکل هستند.

برای پیشگیری یا درمان بوی بد دهان، بهداشت دهان و دندان را رعایت کرده و معاینات منظم پزشکی را انجام دهید. در صورتی که دندانپزشک علت بوی بد دهان را تشخیص ندهد باید با یک پزشک صحبت کنید. در صورتی که بوی بد دهان ناشی از یک بیماری زمینه ای باشد پزشک آن را تشخیص و درمان لازم را ارائه خواهد داد.

جهت مشاهده و خرید مکمل ها و محصولات مراقبت داروخانه آنلاین اویرو کلیک کنید.

بیماری عفونی / باکتریایی / ویروسی تنفس / مشکلات تنفسی درمان خانگی دستگاه گوارش دندانپزشکی دهان و دندان سیگار کشیدن / ترک سیگار عفونت