تفاوت آب سیاه (گلوکوم) و آب مروارید (کاتاراکت)

آب سیاه (گلوکوم) و آب مروارید (کاتاراکت) هر دو از اختلالات چشمی هستند که می توانند منجر به کاهش بینایی شده و بر سلامت چشم تاثیر بگذارند. آب سیاه و آب مروارید از نظر علائم مشابه هستند اما از نظر راه های درمان و عوارض تفاوت هایی با هم دارند.

در این مطلب به بررسی تفاوت بین آب سیاه و آب مروارید و راه درمان آنها خواهیم پرداخت.

 

آب سیاه (گلوکوم) چیست؟

آب سیاه به دلیل فشار زیاد مایعات داخل چشم ایجاد می شود.

چشم ها پر از مایعاتی به نام زلالیه (Aqueous humor) هستند. بدن هر روز این مایعات را تازه می کند. مایعات قدیمی از طریق یک میدان تخلیه مشبک و یک دهانه کوچک از چشم خارج می شوند. مایعات جدید جای مایعات قدیمی را می گیرند، و بدین ترتیب یک شیب فشار ثابت در داخل کره چشم ایجاد می شود.

اگر چیزی از این مکانیزم جلوگیری کند، فشار در داخل چشم جمع خواهد شد. در صورتی که فشار مایعات از بین نروند فیبرهای موجود در عصب بینایی آسیب دائمی دیده و باعث از بین رفتن بینایی می شود.

دو نوع آب سیاه وجود دارد: زاویه باز و زاویه بسته.

اغلب موارد آب سیاه از نوع زاویه باز هستند. در این وضعیت فشار به آرامی ایجاد شده و بینایی به تدریج از بین خواهد رفت.

حدود 10% از موارد آب سیاه از نوع زاویه بسته هستند که در طی آن انسداد به صورت ناگهانی رخ می دهد. علائم آن سریع و شدید خواهند بود. آب سیاه زاویه بسته یک بیماری خطرناک است که نیاز به مراقبت های پزشکی فوری دارد.

 

علائم آب سیاه

ممکن است آب سیاه (گلوکوم) در ابتدا، به ویژه اگر به آرامی ایجاد شود، هیچ علامتی نداشته باشد. ممکن است اولین علامت آن از دست دادن دید محیطی باشد. این یعنی ممکن است موارد خارج از حوزه دید به خوبی مشاهده نشوند.

گلوکوم با زاویه بسته به احتمال زیاد باعث ایجاد علائم ناگهانی مثل درد شدید چشم می شود. در این وضعیت، در اثر لمس چشم سفت به نظر رسیده و قرمز می شود. همچنین ممکن است حالت تهوع نیز ایجاد شود.

ابتلا به گلوکوم زاویه بسته موجب تاری دید شده و باعث به وجود آمدن هاله ای درخشان در اطراف اشیا خواهد شد. در صورتی که علائمی از گلوکوم زاویه بسته دارید، در اولین فرصت مراقبت های پزشکی دریافت کنید.

 

همچنین بخوانید:

چشم درد: علل، درمان و موارد دیگر (کلیک)

 

عوامل خطر آب سیاه

• به طور کلی افراد بالای 60 سال در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به آب سیاه هستند.
• افرادی که اصالت آمریکایی آفریقایی یا لاتین دارند بیشتر احتمال ابتلا به گلوکوم زاویه باز را خواهند داشت.
• زنان و افرادی که اصالت بومی آسیای شرقی یا آلاسکا دارند بیشتر در معرض ابتلا به گلوکوم زاویه بسته هستند.
• افرادی که یکی از اعضای خانواده آنها دچار گلوکوم شده باشد، بیشتر احتمال ابتلا به آن را خواهند داشت.

 

تشخیص و درمان آب سیاه

گلوکوم را می توان با یک معاینه معمولی چشم تشخیص داد. پزشک برای تشخیص آن از قطره های چشمی گشاد کننده مردمک چشم استفاده می کند. همچنین پزشک به آزمایش فشار چشم می پردازد. این روش بدون درد است.

در صورت لزوم، پزشک به منظور بررسی وجود آب سیاه چشم را اسکن می کند.

اولین گزینه درمانی آب سیاه استفاده از قطره های چشمی دارویی است که به کاهش فشار چشم کمک می کنند. در صورتی که استفاده از این روش موثر نباشد ممکن است چشم پزشک عمل جراحی لیزر را به منظور تخلیه مایعات چشم توصیه کند.

در بعضی موارد به منظور ایجاد روزنه های ریز برای تخلیه مایعات، روش های جراحی یا میکروجراحی ضروری خواهد بود. یا ممکن است پزشک با قراردادن لوله های کوچک یا استنت در داخل چشم، شرایط خروج مایعات را فراهم کند. در حین این اقدام شما به هوش هستید اما به منظور حفظ آرامش، بی حس خواهید شد.

 

آب مروارید (کاتاراکت) چیست؟

یک عدسی شفاف در داخل چشم اجازه ورود نور به آن را داده و باعث می شود تا تصاویر بر روی شبکیه در پشت چشم ایجاد شوند.

با گذشت زمان پروتئین های داخل چشم تجزیه می شوند. آنها ممکن است به هم چسبیده و توده هایی سفید، زرد یا قهوه ای ایجاد کنند که موجب تاری، مسدود شدن و ناهنجاری در دید خواهد شد. این توده های ابر مانند را آب مروارید (کاتاراکت) می نامند.

آب مروارید شایع ترین علت کاهش بینایی در جهان است. طبق اعلام انستیتو ملی چشم (NEI)، بیش از نیمی از افراد بالای 80 سال در ایالات متحده آمریکا در حال حاضر دچار این بیماری هستند یا در گذشته آن را به وسیله جراحی درمان کرده اند.

 

علائم آب مروارید

پیشرفت آب مروارید به زمان نیاز دارد. ممکن است در هنگام شکل گیری آن علائمی ایجاد نشوند اما در نهایت بعضی از علائم زیر تجربه خواهند شد:

• تاری دید
• دو بینی
• دید ضعیف در شب
• حساسیت شدید به نور
• رنگ پریدگی یا کمرنگ دیدن
• تغییرات مکرر در شماره چشم (یا عینک)

انواع علائم آن وابسته به محل شکل گیری آب مروارید بر روی عدسی است.

 

عوامل خطر آب مروارید

بعضی از افراد به علت عفونت در رحم با کاتاراکت متولد می شوند و بعضی افراد نیز در کودکی به آن دچار خواهند شد. البته این موارد به ندرت اتفاق می افتند. همچنین آب مروارید می تواند پس از آسیب دیدگی چشم و یا در نتیجه جراحی آن رخ دهد.

اما شایع ترین علت ایجاد آب مروارید تغییرات طبیعی چشم با بالا رفتن سن است. تعداد مبتلایان به این بیماری تا سنین 40 سالگی حدود 2.5% کل موارد است اما این میزان در سن 75 سالگی به حدود 49% می رسد.

بعضی از عوامل دیگر نیز می توانند خطر ابتلا به کاتاراکت را افزایش دهند. این عوامل عبارتند از:

• دیابت
• چاقی
• سیگار کشیدن
• فشار خون بالا
• استفاده بلندمدت از استروئید
• مصرف بیش از حد الکل
• قرارگیری بیش از حد در معرض تابش نور خورشید

 

همچنین بخوانید:

رایج ترین عفونت های چشمی (کلیک)

 

تشخیص و درمان آب مروارید

آب مروارید را می توان با یک آزمایش اتساع یا گشادی مردمک (Dilation test) در طی یک معاینه معمول چشم تشخیص داد. پزشکان با ریختن قطره های چشمی به طور موقت مردمک چشم را گشاد می کنند. این کار باعث می شود تا وجود کاتاراکت بر روی عدسی تشخیص داده شود.

در صورت کوچک بودن آب مروارید ممکن است با تغییر شماره چشم بتوان با تغییرات بینایی مقابله کرد. ممکن است در صورت پیشرفته بودن آب مروارید، بیمار نیاز به جراحی داشته باشد. جراحی آب مروارید یک روش متداول است که معمولا نتایج مثبتی در پی خواهد داشت.

 

پیشگیری از آب مروارید

مراحلی برای کمک به کاهش خطر ابتلا به آب مروارید وجود دارند. به عنوان مثال می توان اقدامات زیر را انجام داد:

• با استفاده از عینک آفتابی از چشم ها در برابر آفتاب محافظت کنید.
• اگر سیگاری هستید، آن را ترک کنید.
• مواد غذایی حاوی آنتی اکسیدان مورد نیاز چشم مصرف کنید.
• مصرف الکل را کاهش دهید.
• مراقب سلامت کلی خود باشید و معاینان منظم چشم را انجام دهید. در صورتی که به بیماری دیابت مبتلا هستید، روند درمان را پیگیری کنید.

 

همچنین بخوانید:

8 ماده مغذی جهت سلامت چشمان (کلیک)

 

تفاوت اصلی آب سیاه و آب مروارید چیست؟

تفاوت اصلی بین آب سیاه و آب مروارید علل ایجاد کننده آنها هستند.

• آب سیاه در اثر تجمع مایعات در داخل چشم ایجاد می شود.
• آب مروارید در اثر تجمع پروتئین های تجزیه شده در چشم ایجاد می شود.

نتیجه این دو وضعیت نیز متفاوت است. جراحی آب مروارید اغلب بینایی مناسب را بازیابی می کند اما اگر مقداری از بینایی به واسطه آب سیاه از بین برود، احتمال کاهش بینایی دائمی وجود خواهد داشت.

 

آیا آب سیاه و آب مروارید با هم مرتبط هستند؟

می توان همزمان به آب سیاه و آب مروارید مبتلا شد. در واقع گاهی اوقات ابتلا به یکی از آنها منجر به ابتلا به دیگری می شود.

گاهی اوقات آب مروارید به حدی بزرگ می شود که سیستم تخلیه چشم را مسدود می کند. پزشکان می توانند آب مروارید را از طریق جراحی از بین برده و مسیر مسدود شده تخلیه مایعات را بازگشایی کنند و فشار را از روی عصب بینایی بردارند.

همچنین ایجاد آب مروارید پس از جراحی آب سیاه بسیار متداول است. بعضی از محققان توصیه می کنند که 1 تا 2 سال پس از جراحی های خاص آب سیاه باید منتظر جراحی کاتاراکت باشید. به تاخیر انداختن این زمان باعث اطمینان از سلامت و پایداری چشم قبل از عمل کاتاراکت خواهد شد.

 

آیا یکی از آنها از دیگری جدی تر است؟

هر دو بیماری وضعیتی جدی هستند. تشخیص به موقع آنها کلید حفظ بینایی و سلامت چشم است.

جراحی کاتاراکت یک روش متداول است و معمولا نتیجه آن برای بیشتر افراد موفقیت آمیز خواهد بود. از آنجایی که اغلب پس از انجام این جراحی بینایی بازیابی می شود، آب مروارید معمولا منجر به کاهش دید دائمی نخواهد شد.

درمان های آب سیاه بر کاهش تجمع مایعات در چشم متمرکز هستند. محققان تاکنون روشی برای بازسازی رشته های عصبی بینایی که در اثر آب سیاه آسیب می بینند، نیافته اند. اگر در اثر آب سیاه مقداری از بینایی از دست برود، احتمالا این کاهش دید دائمی خواهد بود.

 

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

بهتر است هر سال برای معاینات منظم و غربالگری آب سیاه و آب مروارید به چشم پزشک مراجعه کنید.

در صورت مشاهده تغییر در بینایی فورا به ارائه دهندگان خدمات بهداشتی مراجعه کنید. احساس نکنید که برای مطرح کردن آن باید تا معاینه بعدی صبر کنید.

آب سیاه ایجاد شده به صورت ناگهانی یک بیماری جدی است. در صورت بروز هر یک از علائم زیر فورا به پزشک مراجعه کنید:

• درد شدید چشم
• حالت تهوع یا استفراغ
• قرمزی چشم
• تاری دید

 

همچنین بخوانید:

علت خشکی چشم به همراه تاری دید (کلیک)

 

نتیجه گیری

در صورتی که آب سیاه و آب مروارید به موقع تشخیص و درمان نشوند منجر به کاهش بینایی خواهند شد. هر دو بیماری می توانند باعث تاری دید و علائم دیگر شوند.

آب سیاه در نتیجه تجمع مایعات در داخل چشم رخ می دهد. در صورتی که مایع چشم به درستی تخلیه نشود، عصب بینایی تحت فشار قرار خواهد گرفت. این امر منجر به کاهش بینایی دائمی می شود. درمان آب سیاه بر کاهش فشار مایعات در چشم متمرکز است.

آب مروارید در اثر تجمع پروتئین در عدسی چشم ایجاد می شود. این امر باعث تاری دید، دید دوتایی و ضعف دید شب خواهد شد. با افزایش سن به احتمال زیاد آب مروارید ایجاد می شود. خوشبختانه در مورد این ناراحتی، جراحی در بیشتر افراد موفقیت آمیز است.

انجام معاینات منظم چشم به منظور اطمینان از تشخیص به موقع آب سیاه و آب مروارید و حفظ سلامت چشم و بینایی به ویژه در سنین بالا دارای اهمیت است.

 

جهت مشاهده و خرید مکمل ها و محصولات مراقبت داروخانه آنلاین اویرو کلیک کنید.