نارسایی یا آسیب حاد کلیه زمانی رخ می دهد که کلیه ها نتوانند به درستی کار کنند؛ این مطلب به بررسی علائم – علت – درمان و عوارض AKI می پردازد.

مقدمه

نارسایی حاد کلیه یا آسیب حاد کلیه (AKI) زمانی رخ می دهد که کلیه ها بطور ناگهانی به درستی کار نکنند.

این آسیب می تواند از کاهش جزئی عملکرد کلیه تا نارسایی کامل کلیه را در بر گیرد.

نارسایی حاد کلیه معمولا در نتیجه عارضه ای از یک بیماری جدی دیگر اتفاق می افتد.

همانطور که از نام آن پیداست این مشکل نتیجه یک ضربه فیزیکی به کلیه ها نیست.

این نوع نارسایی کلیه معمولاً در افراد مسن دیده می شود که از نظر سایر شرایط سالم نبوده و بیماری های دیگری دارند که کلیه ها را تحت تاثیر قرار می دهد.

لازم است که نارسایی حاد کلیه به موقع شناسایی و درمان شود.

بدون درمان سریع، مقادیر غیر طبیعی نمک و مواد شیمیایی در بدن جمع شده و بر توانایی عملکرد صحیح سایر اندام ها اثری منفی می گذارد.

با از کار افتادن کلیه ها ادامه حیات با پشتیبانی موقت دستگاه دیالیز امکان پذیر است و احتمال مرگ نیز وجود دارد.

همچنین بخوانید:

رژیم غذایی مناسب کلیه ها (کلیک)

علائم نارسایی حاد کلیه

علائم نارسایی حاد کلیه عبارتند از:

احساس بیماری یا مریضی
اسهال
کمبود آب بدن
ادرار کمتر از حد معمول
گیجی
خواب آلودگی

AKI باید جدی گرفته شود، حتی اگر منجر به نارسایی کامل کلیه نشود.

این آسیب بر کل بدن تأثیر گذاشته، نحوه استفاده برخی از داروها توسط بدن را تغییر داده و می تواند برخی از بیماری های موجود را تشدید کند.

نارسایی حاد کلیه با بیماری مزمن کلیه متفاوت است، که در آن کلیه ها به تدریج و در مدت زمان طولانی عملکرد خود را از دست می دهند.

چه کسانی در معرض خطر نارسایی حاد کلیه قرار دارند؟

احتمال AKI در افرادی بیشتر است که شرایط زیر را داشته باشند:

65 سال یا بیشتر سن داشته باشند
قبلاً به مشکل کلیه مانند بیماری مزمن کلیه مبتلا شده باشند
یک بیماری طولانی مدت مانند نارسایی قلبی، بیماری کبد یا دیابت دارند
کمبود آب بدن داشته یا نمی توانند میزان مصرف مایعات جذب شده را حفظ کنند
در دستگاه ادراری خود انسداد دارند (یا در معرض خطر آن قرار دارند)
به عفونت شدید یا سپسیس دچار هستند
داروهای خاصی مانند داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs ، مانند ایبوپروفن) یا داروهای فشار خون مانند مهار کننده های ACE یا ادرار آورها مصرف می کنند. دیورتیک ها معمولاً برای کلیه ها مفید هستند اما ممکن است در صورت کمبود آب بدن یا ابتلا به بیماری حاد چندان موثر واقع نشوند.
به آنها آمینوگلیكوزید (نوعی آنتی بیوتیک) داده شده است. این دارو نیز فقط در صورت کمبود آب بدن یا بیمار بودن مشکل ایجاد می کند. این داروها معمولا فقط در محیط بیمارستان داده می شوند.

علت و دلایل نارسایی حاد کلیه

علت بیشتر موارد نارسایی حاد کلیه ناشی از کاهش جریان خون در کلیه ها بوده و معمولاً در افرادی که بیماری و مشکلات سلامتی دیگری دارند، دیده می شود.

کاهش جریان خون می تواند ناشی از موارد زیر باشد:

حجم خون کم پس از خونریزی، استفراغ بیش از حد یا اسهال یا کم آبی شدید
قلب به علت نارسایی قلبی، نارسایی کبد یا سپسیس، خون را کمتر از حد طبیعی پمپاژ می کند.
مشکلات رگ های خونی مانند التهاب و انسداد رگ های خونی در کلیه ها (یک بیماری نادر به نام واسکولیت)
مصرف داروهای خاصی که می توانند خون رسانی به کلیه را با مشکل مواجه کنند یا داروهای دیگری که ممکن است واکنش های غیر معمولی در خود کلیه ایجاد کنند.

نارسایی حاد کلیه همچنین می تواند به علت مشکلی در خود کلیه مانند گلومرولونفریت ایجاد شود.

این آسیب ممکن است در اثر واکنش به برخی داروها، عفونت ها یا رنگ مایع استفاده شده در برخی از انواع اشعه ایکس نیز رخ دهد.

همچنین نارسایی حاد کلیه ممکن است به علت انسداد مجاری باشد که بر تخلیه کلیه ها اثر منفی می گذارد.

عواملی که باعث انسداد مجاری ادرار می شوند عبارتند از:

بزرگ شدن پروستات
وجود تومور در لگن مانند تومور تخمدان یا مثانه
سنگ کلیه

تشخیص آسیب حاد کلیه

در صورتی پزشک به AKI مشکوک می شود که:

در یک گروه “در معرض خطر” قرار داشته و ناگهان بیمار شوید
علائم AKI را داشته باشید

معمولاً آسیب حاد کلیه با آزمایش خون تشخیص داده می شود.

در این آزمایش سطح کراتینین، ماده زائد شیمیایی تولید شده توسط عضلات، اندازه گیری می شود.

اگر کراتینین زیادی در خون شما وجود داشته باشد بدین معنی است که کلیه ها آن طور که باید کار نمی کنند.

پزشک ممکن است از شما بخواهد یک نمونه آزمایش ادرار نیز انجام داده و اسکن سونوگرافی از کلیه ها برای بررسی هرگونه انسداد انجام شود.

بررسی علت اصلی

وضعیت ادرار از نظر پروتئین، سلول های خونی، قند و مواد زائد مورد آزمایش قرار گرفته که ممکن است سرنخی از علت اصلی آن در اختیار پزشک قرار دهد.

پزشکان همچنین باید در خصوص موارد زیر اطلاع کسب کنند:

علائم دیگر مانند علائم سپسیس یا علائم نارسایی قلبی
سایر وضعیت های پزشکی
هر دارویی که در هفته گذشته مصرف شده است زیرا برخی داروها می توانند باعث AKI شوند.

با سونوگرافی باید مشخص می شود که علت اصلی آسیب کلیه یک انسداد در سیستم ادراری مانند بزرگ شدن پروستات یا تومور مثانه است یا خیر.

همچنین بخوانید:

درمان سندروم نفروتیک (کلیک)

درمان نارسایی حاد کلیه

درمان نارسایی حاد کلیه به علت بیماری و شدت آن بستگی دارد.

برای درمان ممکن است لازم باشد اقدامات زیر را انجام شود:

افزایش مصرف آب و مایعات دیگر در صورت کمبود آب بدن
مصرف آنتی بیوتیک در صورت ابتلا به عفونت
قطع مصرف برخی از داروها (حداقل تا زمان حل مشکل)
کاتتر (سوند) ادراری؛ یک لوله نازک که در صورت انسداد برای تخلیه مثانه استفاده می شود

برای برخی درمان ها لازم است در بیمارستان بستری شوید.

اکثر افراد مبتلا به AKI کاملا بهبود پیدا می کنند اما برخی افراد در نهایت به بیماری مزمن کلیه یا نارسایی طولانی مدت کلیه دچار می شوند.

در موارد حاد، دیالیز (دستگاهی که خون را فیلتر می کند تا بدن را از مواد زائد مضر، نمک و آب اضافی پاک کند) لازم است.

جلوگیری از نارسایی حاد کلیه

در صورت عدم بهبودی یا شروع مصرف داروی جدید افرادی که در معرض خطر AKI قرار دارند باید با آزمایشات خون منظم تحت نظر قرار گیرند.

همچنین بررسی میزان دفع ادرار مفید است.

هرگونه علائم هشدار دهنده نارسایی حاد کلیه مانند استفراغ یا ادرار کم نیاز به بررسی فوری برای تشخیص و درمان دارد.

افرادی که کمبود آب دارند و یا در معرض کمبود آن هستند، ممکن است نیاز به مصرف مایعات از طریق سرم داشته باشند.

هر دارویی که مشکل را بدتر کرده یا به کلیه ها آسیب می رساند دست کم باید به طور موقت قطع شود.

موسسه ملی بهداشت و مراقبت (NICE) رهنمودهای مفصلی در خصوص پیشگیری، شناسایی و مدیریت AKI ارائه کرده است.

عوارض نارسایی حاد کلیه

جدی ترین عوارض آسیب حاد کلیه عبارتند از:

وجود سطح بالای پتاسیم در خون که در موارد شدید می تواند منجر به ضعف عضلانی، فلج و مشکلات ضربان قلب شود
تجمع آب در ریه ها یا ادم ریه (Pulmonary Edema)
خون اسیدی (اسیدوز متابولیک) که می تواند باعث حالت تهوع، استفراغ، خواب آلودگی و از نفس افتادن شود.

جهت مشاهده و خرید مکمل ها و محصولات مراقبت داروخانه آنلاین اویرو کلیک کنید.

بیماری عفونی / باکتریایی / ویروسی بیماری کلیه عفونت عفونت ادراری