تغذیه چیست و چرا اهمیت دارد؟
علم تغذیه مطالعه مواد مغذی موجود در غذاها ( درشت / ریز مغذی ها)، نحوه استفاده بدن از آنها و رابطه بین رژیم غذایی – سلامتی و بیماری است.
متخصصان تغذیه برای درک چگونگی تاثیر مواد مغذی بر بدن انسان از ایده های زیست شناسی مولکولی، بیوشیمی و ژنتیک استفاده می کنند.
همچنین تغذیه بر چگونگی استفاده افراد از گزینه های رژیم غذایی به منظور کاهش خطر ابتلا به بیماری، تاثیرات مصرف زیاد یا کم مواد غذایی و همچنین نحوه عملکرد آلرژی ها متمرکز است.
مواد و ترکیبات مغذی موجب تغذیه بدن می شوند. پروتئین ها، کربوهیدرات ها، چربی ها، ویتامین ها، مواد معدنی، فیبر و آب، همگی مواد مغذی هستند. در صورتی که افراد در رژیم غذایی خود تعادل نداشته باشند، خطر ابتلا به بعضی از بیماری ها در آنان افزایش خواهد یافت.
این مقاله به بررسی مواد مغذی مختلف مورد نیاز افراد، دلایل نیاز به آنها و همچنین نقش متخصصان تغذیه و رژیم غذایی نگاهی می اندازد.
درشت مغذی ها (Macronutrients)
درشت مغذی ها مواد مغذی مورد نیاز بدن افراد به مقدار نسبتا زیاد است:
-
کربوهیدرات ها
قند، نشاسته و فیبر انواع کربوهیدرات ها (درشت مغذی) هستند.
قندها کربوهیدرات های ساده ای هستند. بدن قندها و نشاسته های فرآوری شده را به سرعت تجزیه و جذب می کند.
آنها می توانند سریعا انرژی بدن را تامین کنند؛ اما باعث احساس سیری در افراد نمی شوند. همچنین مصرف آنها باعث افزایش سطح قند خون می شود. افزایش پی در پی قند خون باعث افزایش خطر ابتلا به دیابت نوع 2 و عوارض آن خواهد شد.
فیبر هم یک کربوهیدرات است. بدن بعضی از انواع فیبر را تجزیه کرده و از آنها برای تامین انرژی استفاده می کند. باقی آنها توسط باکتری های روده متابولیزه می شوند و بعضی دیگر از بدن دفع خواهند شد.
فیبر و نشاسته فرآوری نشده جزء کربوهیدرات های پیچیده هستند. بدن به زمان زیادی برای تجزیه و جذب کربوهیدرات های پیچیده دارد. بعد از مصرف فیبرها بدن برای مدت بیشتری احساس سیری می کند. همچنین ممکن است مصرف فیبرها خطر ابتلا به دیابت، بیماری قلبی عروقی و سرطان روده بزرگ را کاهش دهند.
کربوهیدرات های پیچیده انتخاب های سالم تری نسبت به قندها و کربوهیدرات های تصفیه شده هستند.
همچنین بخوانید:
تاثیر فیبر روی لاغری و کاهش وزن (کلیک)
-
پروتئین ها
پروتئین ها مواد مغذی در دسته درشت مغذی ها هستند. آنها از اسید آمینه که ترکیباتی آلی بوده و به طور طبیعی وجود دارند، تشکیل می شوند.
20 نوع اسید آمینه وجود دارد. مصرف برخی از آنها ضروری است و افراد باید آنها را از طریق مواد غذایی تامین کنند. بدن می تواند انواع دیگر آنها را تولید نماید.
برخی مواد غذایی، میزان پروتئین مورد نیاز بدن را به طور کامل تامین می کنند و این یعنی آنها حاوی تمام اسید آمینه های ضروری برای بدن هستند. مواد غذایی دیگر حاوی ترکیبات مختلفی از اسید آمینه ها هستند.
بیشتر غذاهای گیاهی دارای پروتئین کامل نیستند. بنابراین افراد گیاهخوار باید طیف وسیعی از غذاها را به منظور تامین اسید آمینه های ضروری مصرف کنند.
همچنین بخوانید:
معرفی 20 غذای سرشار از پروتئین (کلیک)
-
چربی ها
چربی ها برای موارد زیر ضروری هستند:
-
- روان کردن مفاصل
- کمک به اندام ها در تولید هورمون
- کمک به بدن در جذب ویتامین های خاص
- کاهش التهاب
مصرف زیاد چربی ها می تواند منجر به چاقی، کلسترول بالا، بیماری کبدی و سایر مشکلات سلامتی شود.
با این حال، نوع چربی مصرفی می تواند تاثیرات متفاوتی داشته باشد. چربی های اشباع نشده مثل روغن زیتون از چربی های اشباع شده مثل چربی های حیوانی، سالم تر هستند.
همچنین بخوانید:
رژیم غذایی موثر در کاهش کلسترول (کلیک)
-
آب
بدن انسان بالغ بر 60% آب داشته و برای بسیاری از فرآیندها به آب نیاز دارد. آب فاقد کالری است و انرژی تامین نمی کند.
بسیاری از افراد مصرف 2 لیتر یا 8 لیوان آب را به صورت روزانه توصیه می کنند اما آب می تواند از منابع غذایی دیگری مثل میوه ها و سبزیجات نیز تامین شود. آبرسانی کافی به بدن باعث کم رنگ شدن زردی ادرار خواهد شد.
نیاز بدن افراد به آب وابسته به شرایطی مثل سایز بدن و سن، عوامل محیطی، سطح فعالیت، وضعیت سلامتی و… است.
همچنین بخوانید:
بهترین زمان برای آب خوردن (کلیک)
ریز مغذی ها (Micronutrients)
مصرف ریز مغذی ها به میزان کم ضروری است. آنها شامل ویتامین ها و مواد معدنی هستند.
برخی مواقع تولیدکنندگان مواد غذایی، این ترکیبات را به محصولات خود اضافه می کنند. به عنوان مثال می توان به برنج و غلات غنی شده اشاره نمود.
-
مواد معدنی
بدن به کربن، هیدروژن، اکسیژن و نیتروژن نیاز دارد.
همچنین بدن به مواد معدنی غذایی همانند آهن، پتاسیم و … نیز نیاز دارد.
در بیشتر موارد یک رژیم غذایی متنوع و متعادل، مواد معدنی مورد نیاز افراد را تامین می کند. در صورت بروز کمبود در آنها، پزشک می تواند مصرف مکمل ها را توصیه کند.
جهت مشاهده مکمل های حاوی مواد معدنی داروخانه آنلاین اویرو کلیک کنید.
-
پتاسیم
پتاسیم یک الکترولیت است. مصرف پتاسیم سبب عملکرد مطلوب و درست کلیه ها، قلب، عضلات و اعصاب می شود.
دستورالعمل های رژیم غذایی بین سال های 2015 تا 2020 به بزرگسالان آمریکایی توصیه می کنند که روزانه 4700 میلی گرم پتاسیم مصرف کنند.
مصرف کم پتاسیم منجر به فشار خون بالا، سکته مغزی و سنگ کلیه خواهد شد.
مصرف زیاد پتاسیم برای افراد مبتلا به بیماری های کلیوی مضر است.
آووکادو، آب نارگیل، موز، میوه های خشک، کدو، لوبیا و عدس منابع خوبی از پتاسیم هستند.
-
سدیم
سدیم یک الکترولیت است و به موارد زیر کمک می کند:
-
- حفظ عملکرد عصب و عضله
- تنظیم سطح مایعات بدن
مصرف کم سدیم باعث هیپوناترمی (Hyponatremia) خواهد شد. علائم آن شامل بی حالی، گیجی و خستگی (Fatigue) است.
مصرف زیاد سدیم منجر به فشار خون بالا شده که خطر ابتلا به بیماری قلبی عروقی و سکته مغزی را افزایش می دهد.
نمک طعام از سدیم و کلرید تشکیل شده و یک چاشنی محبوب است. با این حال، به دلیل اینکه این ماده در بیشتر مواد غذایی به طور طبیعی وجود دارد، افراد از آن زیاد مصرف می کنند.
متخصصان از افراد می خواهند تا نمک طعام را به رژیم غذایی خود اضافه نکنند. دستورالعمل های فعلی مصرف روزانه بیش از 2300 میلی گرم (یا حدود یک قاشق چایخوری) سدیم را توصیه نمی کنند.
این توصیه شامل مصرف از منابع طبیعی سدیم و نمک افزوده شده به غذاها است. افراد مبتلا به فشار خون یا بیماری کلیوی باید کمتر سدیم مصرف کنند.
-
کلسیم
بدن برای تشکیل استخوان و دندان به کلسیم نیاز دارد. همچنین کلسیم از سیستم عصبی، سلامت قلب و عروق و سایر عملکردهای بدن پشتیبانی می کند.
مصرف پایین کلسیم باعث ضعیف شدن استخوان و دندان خواهد شد. علائم کمبود کلسیم شامل گزگز کردن انگشتان و ایجاد تغییر در ریتم قلب است که می تواند کشنده نیز باشد.
مصرف زیاد کلسیم منجر به یبوست، سنگ کلیه و کاهش جذب سایر مواد معدنی می شود.
دستورالعمل های فعلی برای بزرگسالان مصرف روزانه 1000 میلی گرم و برای زنان بالای 51 سال مصرف روزانه 1200 میلی گرم را توصیه می کنند.
محصولات لبنی، توفو، حبوبات و سبزیجات سبز و برگ دار منابع خوبی کلسیم هستند.
جهت مشاهده مکمل های کلسیم داروخانه آنلاین اویرو کلیک کنید.
-
فسفر
فسفر در تمام سلول های بدن وجود داشته و به سلامت استخوان و دندان کمک می کند.
مصرف کم فسفر می تواند منجر به بیماری های استخوانی شده و اشتها، قدرت عضلات و هماهنگی آنها را کاهش دهد. همچنین می تواند منجر به کم خونی، خطر بالای ایجاد عفونت، احساس سوزش یا خارش در پوست و گیجی شود.
بعید است مصرف زیاد فسفر باعث مشکلات سلامتی شود اما امکان مسمومیت از طریق مصرف مکمل ها، داروها و مشکلات متابولیسم فسفر وجود دارد.
بزرگسالان باید به صورت روزانه حدود 700 میلی گرم فسفر مصرف کنند. لبنیات، ماهی سالمون، عدس و بادام هندی منابع خوب فسفر هستند.
-
منیزیم
منیزیم به عملکرد عضلات و اعصاب کمک می کند. همچنین مصرف آن به تنظیم فشار خون و قند خون کمک کرده و بدن را قادر به تولید پروتئین، استخوان و DNA می کند.
مصرف مقادیر پایین منیزیم می تواند منجر به ضعف، حالت تهوع، خستگی، بی قراری پاها، مشکلات خواب و علائم دیگر شود.
مصرف زیاد منیزیم منجر به مشکلات گوارشی و در نهایت مشکلات قلبی خواهد شد.
آجیل، اسفناج و لوبیا منابع خوبی از منیزیم هستند. زنان بزرگسال به مصرف روزانه 320 میلی گرم و مردان بزرگسال به مصرف روزانه 420 میلی گرم منیزیم نیاز دارند.
جهت مشاهده مکمل های منیزیم داروخانه آنلاین اویرو کلیک کنید.
-
روی (زینک)
روی (زینک) در سلامت سلول های بدن، سیستم ایمنی، ترمیم زخم و تولید پروتئین نقش دارد.
مصرف کم روی (زینک) منجر به ریزش مو، زخم های پوستی، تغییر در حس چشایی یا بویایی و اسهال می شود اما این علائم به ندرت اتفاق می افتند.
مصرف زیاد روی (زینک) منجر به مشکلات گوارشی و سر درد خواهد شد.
زنان بزرگسال به مصرف روزانه 8 میلی گرم و مردان بزرگسال به مصرف روزانه 11 میلی گرم روی (زینک) نیاز دارند. صدف، گوشت گاو، غلات صبحانه غنی شده و لوبیای پخته از منابع غنی روی (زینک) هستند.
جهت مشاهده مکمل های زینک داروخانه آنلاین اویرو کلیک کنید.
-
آهن
مصرف آهن به منظور تشکیل گلبول های قرمز خون که اکسیژن را به سراسر بدن حمل می کنند، بسیار مهم است. همچنین مصرف آهن در تشکیل بافت همبند و تولید هورمون ها نقش دارد.
مصرف کم آهن منجر به کم خونی، مشکلات گوارشی، ضعف و مشکل در تفکر خواهد شد.
مصرف زیاد آهن باعث مشکلات گوارشی شده و سطح بالای آن می تواند کشنده باشد.
غلات غنی شده، جگر گاو، عدس، اسفناج و توفو از منابع غذایی غنی از آهن هستند. بزرگسالان به مصرف روزانه 8 میلی گرم آهن نیاز دارند اما زنان در طول دوره باروری خود نیاز به مصرف روزانه 18 میلی گرم آهن دارند.
جهت مشاهده مکمل های آهن داروخانه آنلاین اویرو کلیک کنید.
-
منگنز
بدن از منگنز برای تولید انرژی استفاده می کند. مصرف منگنز در لخته شدن خون نقش داشته و از سیستم ایمنی بدن پشتیبانی می کند.
مصرف کم منگنز منجر به ضعف استخوان در کودکان، ایجاد بثورات پوستی در مردان و تغییرات خلقی در زنان خواهد شد.
مصرف زیاد منگنز منجر به لرزش، اسپاسم عضلات و سایر علائم می شود اما این اتفاق فقط در صورت مصرف بسیار زیاد آن رخ می دهد.
صدف، فندق، برنج قهوه ای، نخود و اسفناج منابع تامین کننده منگنز هستند. مردان بزرگسال به مصرف روزانه 2.3 میلی گرم و زنان بزرگسال به مصرف روزانه 1.8 میلی گرم منگنز نیاز دارند.
-
مس
مس به بدن در تولید انرژی کمک کرده و باعث تولید بافت های همبند و رگ های خونی می شود.
مصرف کم مس منجر به خستگی، ایجاد لکه روی پوست های روشن، کلسترول بالا و اختلالات بافت همبند می شود. ایجاد این علائم به ندرت رخ می دهند.
مصرف زیاد مس منجر به آسیب کبدی، درد شکمی، حالت تهوع و اسهال می شود. مصرف زیاد مس باعث کاهش جذب روی نیز می شود.
منابع غنی از مس شامل جگر گاو، صدف، سیب زمینی، قارچ، کنجد و تخمه آفتابگردان هستند. بزرگسالان به مصرف روزانه 900 میکروگرم مس نیاز دارند.
-
سلنیوم
سلنیوم از بیش از 24 سلنوپروتئین تشکیل شده و نقش مهمی در سلامت باروری و تیروئید دارد. سلنیوم به عنوان یک آنتی اکسیدان، از آسیب سلول نیز جلوگیری می کند.
مصرف بیش از حد سلنیوم باعث تنفس با بوی سیر در دهان، اسهال، تحریک پذیری، ایجاد بثورات پوستی، شکنندگی مو و ناخن و سایر علائم می شود.
مصرف کم سلنیوم منجر به بیماری قلبی، ناباروری در مردان و آرتریت خواهد شد.
بزرگسالان به مصرف روزانه 55 میکروگرم سلنیوم نیاز دارند.
آجیل برزیلی منبعی عالی برای دریافت سلنیوم است. از دیگر منابع گیاهی آن می توان به اسفناج، اوتمیل و لوبیای پخته اشاره کرد. ماهی تن، ژامبون (به خصوص خوک) و ماکارونی غنی شده از منابع بسیار خوب سلنیوم هستند.
همچنین بخوانید:
رژیم غذایی مناسب آرتریت (کلیک)
-
ویتامین ها
افراد به مصرف مقادیر کم ویتامین های مختلف نیاز دارند. بعضی از این موراد مانند ویتامین C آنتی اکسیدان هستند. این یعنی با از بین بردن مولکول های سمی معروف به رادیکال های آزاد، از بدن در برابر آسیب محافظت می کنند.
ویتامین ها می توانند جز موارد زیر باشند:
-
- محلول در آب: هشت ویتامین گروه B و ویتامین C
- محلول در چربی: ویتامین های A، D، E و K
همچنین بخوانید:
علائم کمبود ویتامین های گروه B (کلیک)
-
-
-
ویتامین های محلول در آب
-
-
افراد باید به طور منظم از ویتامین های محلول در آب مصرف کنند زیرا بدن آنها را با سرعت بیشتری از دست داده و به راحتی قادر به ذخیره آنها نیست.
ویتامین | اثرات مصرف بسیار کم | اثرات مصرف بسیار زیاد | منابع |
ویتامین B1 (تیامین) | بری بری
نشانگان ورنیکه کورساکوف |
مشخص نیست زیرا بدن آن را از طریق ادرار دفع می کند. | غلات و برنج غنی شده، گوشت خوک، ماهی قزل آلا، لوبیا سیاه |
ویتامین B2 (ریبوفلاوین) | مشکلات هورمونی، اختلالات پوستی، تورم در دهان و گلو | مشخص نیست زیرا بدن آن را از طریق ادرار دفع می کند. | جگر گاو، غلات صبحانه، جو دوسر، ماست، قارچ، بادام |
ویتامین B3 (نیاسین) | پلاگر از جمله تغییرات پوستی، قرمزی زبان، علائم گوارشی و عصبی | گرگرفتگی صورت، سوزش، خارش، سردرد، بثورات پوستی و سرگیجه | جگر گاو، سینه مرغ، برنج قهوه ای، غلات غنی شده، بادام زمینی |
ویتامین B5 (پانتوتنیک اسید) | بی حسی و سوزش در دست و پاها، خستگی (Fatigue)، درد معده | مشکلات گوارشی در دوزهای بالا | غلات صبحانه، جگر گاو، قارچ شیتاکه، تخمه آفتابگردان |
ویتامین B6 (پیریدوکسین) | کم خونی، بثورات خارشی، تغییرات پوستی، تورم زبان | آسیب عصبی، از دست دادن کنترل عضلات | نخود، جگر گاو، ماهی تن، سینه مرغ، غلات غنی شده، سیب زمینی |
ویتامین B7 (بیوتین) | ریزش مو، بثورات پوستی اطراف چشم و سایر حفره های بدن، ورم ملتحمه | مشخص نیست. | جگر گاو، تخم مرغ، ماهی قزل آلا، تخمه آفتابگردان، سیب زمینی شیرین |
ویتامین B9 (اسید فولیک یا فولات) | ضعف، خستگی (Fatigue)، مشکل در تمرکز، تپش قلب، تنگی نفس | ممکن است خطر ابتلا به سرطان را افزایش دهد. | جگر گاو، اسفناج، لوبیا چشم بلبلی، غلات غنی شده، مارچوبه |
ویتامین B12 (کوبالامین) | کم خونی، خستگی (Fatigue)، یبوست، کاهش وزن، تغییرات عصبی | هیچ عوارض جانبی گزارش نشده است. | صدف، جگر گاو، مخمرهای غنی شده، شیرهای گیاهی، غلات صبحانه، ماهی های چرب |
ویتامین C (اسکوربیک اسید) | اسکوربوت از جمله خستگی (Fatigue)، بثورات پوستی، التهاب لثه، ترمیم ضعیف زخم | حالت تهوع، اسهال، گرفتگی شکمی | مرکبات، توت ها، فلفل سبز و قرمز، کیوی، کلم بروکلی، سیب زمینی پخته، آب میوه غنی شده |
-
-
-
ویتامین های محلول در چربی
-
-
بدن ویتامین های محلول در چربی را با کمک لیپیدها از طریق روده جذب می کند. بدن می تواند آنها را ذخیره کرده و به سرعت از دست ندهد. افرادی که از رژیم غذایی کم چربی پیروی می کنند ممکن است قادر به جذب کافی این ویتامین ها نباشند. تجمع بیش از حد این ویتامین ها باعث ایجاد مشکلاتی خواهد شد.
ویتامین | اثرات مصرف بسیار کم | اثرات مصرف بسیار زیاد | منابع |
ویتامین A (رتینوئیدها) | شب کوری | فشار روی مغز، حالت تهوع، سرگیجه، تحریک پوست، درد مفصل و استخوان، نارنجی شدن رنگ پوست | سیب زمینی شیرین، جگر گاو، اسفناج و سایر سبزیجات برگی تیره، هویج و کدو زمستانی |
ویتامین D | فرم ضعیف استخوان ها و ضعف استخوانی | بی اشتهایی، کاهش وزن، تغییر در ریتم قلب، آسیب به سیستم قلبی عروقی و کلیه ها | قرارگیری در معرض نور خورشید، روغن کبد ماهی، ماهی روغنی، لبنیات، آب میوه های غنی شده |
ویتامین E | نوروپاتی محیطی، رتینوپاتی، کاهش پاسخ ایمنی | ممکن است باعث کاهش امکان لخته شدن خون شود. | آرد گندم، آجیل، دانه ها، روغن آفتابگردان و گلرنگ، اسفناج |
ویتامین K | خونریزی در موارد شدید | بدون عوارض جانبی اما ممکن است با داروهای رقیق کننده خون و سایر داروها تداخل داشته باشد. | سبزیجات سبز و برگ دار، دانه سویا، باقالی، بامیه، ناتو |
تهیه مولتی ویتامین ها در فروشگاه ها یه به صورت آنلاین امکان پذیر است اما افراد باید قبل از مصرف هرگونه مکمل با پزشک خود مشورت کنند تا از مفید بودن مصرف آنها برای خود مطمئن شوند.
جهت مشاهده مکمل های ویتامین داروخانه آنلاین اویرو کلیک کنید.
-
آنتی اکسیدان ها
برخی مواد مغذی نیز به عنوان آنتی اکسیدان عمل می کنند. این موارد می توانند ویتامین ها، مواد معدنی، پروتئین ها یا انواع دیگر مولکلول ها باشند.
این مواد مغذی در شناخت مواد سمی با عنوان رادیکال های آزاد یا گونههای فعال (واکنشپذیر) اکسیژن و حذف آنها به بدن کمک می کنند. در صورتی که مقدار زیادی از این موارد در بدن باقی بمانند، آسیب سلولی و بیماری به وجود می آید.
متخصص رژیم غذایی و متخصص تغذیه
یک متخصص رژیم غذایی تائید شده (RD or RDN) Registered Dietitian Nutritionist در زمینه تغذیه، مواد مغذی و رژیم های غذایی مطالعه می کند. برای تایید شدن به عنوان یک متخصص رژیم غذایی باید به دانشگاهی معتبر رفت، برنامه درسی مصوب و یک دوره کارآموزی دقیق را گذراند و در آزمون مجوز شرکت نمود. آنها هر 5 سال نیاز به بیش از 75 ساعت آموزش مداوم دارند. متخصصان رژیم غذایی در مراکز مراقبت های بهداشتی خصوصی و عمومی، مراکز آموزشی و شرکت های تولید کننده محصولات تندرستی، تحقیقاتی و صنایع غذایی مشغول به کار می شوند.
یک متخصص تغذیه (Nutritionist) از طریق خودآموزی با آموزش رسمی در مورد تغذیه اطلاعات کسب می کند اما شرایط استفاده از عناوین RD یا RDN را ندارد. متخصصان تغذیه اغلب در صنایع غذایی و علوم و فنون مربوط به آن فعالیت می کنند.
خلاصه
تغذیه شامل مطالعه مواد و ترکیبات مغذی و چگونگی تاثیر آنها بر روی بدن است. افراد برای به دست آوردن طیف وسیعی از مواد مغذی نیاز به پیروی از رژیم غذایی متنوعی دارند.
بعضی از افراد رژیم خاصی را انتخاب می کنند که در آن بر مصرف بعضی از مواد غذایی خاص تمرکز شده و از مصرف بعضی دیگر اجتناب می شود. افرادی که این روش را انتخاب می کنند باید با یک برنامه ریزی دقیق از مصرف تمام ویتامین های لازم برای بدن خود مطمئن شوند.
یک رژیم غذایی غنی بر پایه گیاهان و محدود در مصرف چربی های حیوانی، مواد غذایی فرآوری شده و قند و نمک اضافی، احتمالا برای سلامتی افراد مفید خواهد بود.
سوال
آیا به منظور سلامتی کلی، پیروی از نوع خاصی رژیم غذایی توصیه می شود؟
جواب
من کاملا معتقدم که یک رژیم غذایی مناسب برای همه افراد وجود ندارد. ژنتیک، سابقه خانوادگی، بیماری های تشخیص داده شده، پایداری و عوامل دیگر در انتخاب بهترین رژیم غذایی برای هر فرد تاثیر دارد.
با این حال اساس هر رژیم غذایی که برای هر فرد خاص (با رژیم های کربوهیدرات کم، مدیترانه ای، دش، پالئو و کتو) توصیه می کنم شامل مصرف زیاد گیاهان، فیبر کافی برای تغذیه باکتری های روده و همچنین آنتی اکسیدان ها، ترکیبات فیتوشیمیایی (Phytochemicals) و مواد مغذی برای سطح سلامت مطلوب است.
– ناتالی باتلر (متخصص رژیم غذایی)
پاسخ ها بیانگر نظرات متخصصان پزشکی ما هستند. تمام مطالب کاملا اطلاعاتی بوده و نباید توصیه پزشکی در نظر گرفته شوند.
جهت مشاهده و خرید مکمل ها و محصولات مراقبت داروخانه آنلاین اویرو کلیک کنید.