نقرس نوعی آرتریت است که حملات آن بطور معمول از انگشت شست پا شروع می شوند؛ این مطلب به بررسی علائم – علت و درمان نقرس انگشت شست پا می پردازد.

مقدمه

نقرس (gout) نوعی آرتریت است که منجر به تورم، حساسیت به لمس و درد شدید می شود.

نقرس به طور معمول روی مفاصل تاثیر می گذارد و اغلب از شست پا شروع می شود.

طبق اعلام موسسه ملی آرتریت و بیماری های عضلانی استخوانی و پوستی (NIAMS)، مرحله شدید و وخیم نقرس معمولا از انگشت شست پا شروع می شود.

حملات نقرس به طور غیرمنتظره و بدون هشدار و اغلب در نیمه شب رخ داده و در ابتدا باعث درد شدید می شوند.

یک دوره نقرس می تواند از چند روز تا چند هفته ادامه داشته باشد. ممکن است برخی از افراد به طور مکرر دچار مرحله شدید نقرس شوند اما گاهی دیگران هر چند سال یکبار آن را تجربه کنند.

نقرس به دلیل تجمع بیش از حد کریستال های اوریک اسید در مفاصل و بافت نرم رخ داده و باعث التهاب و درد شدید می شود.

همچنین بخوانید:

هر آنچه لازم است درباره نقرس بدانید (کلیک)

علائم نقرس در انگشت شست پا

حملات نقرس شامل درد شدید یا سوزش مفصل است که به طور ناگهانی رخ دهد. در این مورد علائم نقرس شامل تورم، حساسیت به لمس، گرما و قرمزی یا تغییر رنگ ایجاد می شود.

این وضعیت می تواند بر روی دست ها، آرنج ها، زانوها، پاها و انگشتان پا تاثیر بگذارد.

در یکی از مقاله های سال 2018 آمده است که در برخی از افراد درد به حدی است که حتی تحمل وزن یک پتو نیز مشکل خواهد شد.

علائم نقرس به طور معمول در 6 تا 12 ساعت به بدترین حالت خود می رسند.

مفصل آسیب دیده یا انگشت شست پا در نقرس، طی 1 تا 2 هفته بهبود خواهد یافت.

موارد زیر علائم و نشانه هایی از حمله نقرس در انگشت شست پا است:

درد شدید مفصلی در انگشت شست پا
شروع سریع درد
تورم و قرمزی یا تغییر رنگ
حساسیت به لمس
مشکل در حرکت دادن

به دلیل تورم و درد شدید، راه رفتن یا ایستادن در افرادی که حملات نقرس در انگشت شست پا را تجربه می کنند، چالش برانگیز خواهد بود.

درمان نقرس در انگشت شست پا

افراد می توانند موارد زیر را برای درمان نقرس در انگشت شست پا امتحان کنند:

درمان های خانگی

طبق اعلام بنیاد آرتریت (AF)، در صورتی که افراد دچار نقرس در انگشت شست پا شوند باید برای تعیین وقت با پزشک تماس بگیرند.

در ضمن می توانند اقدامات زیر را نیز انجام دهند:

مصرف دارو: افراد می توانند از داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAID) مانند ناپروکسن (Naproxen)، ایبوپروفن (Ibuprofen) و سلکوکسیب (Celecoxib) استفاده کنند. با این حال، آسپرین با دوز کم می تواند باعث بدتر شدن این وضعیت شود.
بالا بردن پا و استفاده از کمپرس یخ: این امر التهاب و درد را کاهش می دهد. پا را بلند کرده و از سطح سینه بالاتر ببرید. از یک کمپرس یخ استفاده کرده و آن را برای چند مرتبه در روز و هر بار 20 تا 30 دقیقه بر روی انگشت شست پا قرار دهید.
نوشیدن مایعات: از مصرف الکل و نوشیدنی های شیرین خودداری کنید. افراد در این وضعیت باید 8 تا 16 فنجان مایعات در روز مصرف کنند که نیمی از آن را آب تشکیل بدهد.

همچنین افراد می توانند در هنگام راه رفتن به منظور کاهش فشار بر روی انگشت از عصا یا سایر لوازم کمک حرکتی استفاده کنند.

همچنین توصیه می شود که انگشت شست پا را در جوراب از دیگر انگشتان جدا کنید تا به آن فشاری وارد نشود.

استفاده از کفش های باز یا صندل ها به عنوان یک گزینه مطرح هستند.

مدیریت بلند مدت

ممکن است پزشک، تغییرات سبک زندگی را به منظور جلوگیری از حملات مکرر نقرس به همراه مصرف داروها توصیه کند.

طبق اعلام مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها (CDC)، ایجاد تغییرات زیر در سبک زندگی توصیه می شود:

کاهش مصرف الکل و نوشیدنی های دارای قند فراوان
ورزش منظم و حفظ وزن مناسب
اجتناب از مصرف مواد غذایی که باعث ایجاد حملات نقرس می شوند مانند غذاهای دریایی، گوشت قرمز و اعضای بدن (مانند دل، قلوه و جگر و…)

درمان پزشکی

درمان نقرس معمولا شامل مصرف داروها است.

پزشک داروها را بر اساس شرایط بیمار انتخاب می کند. طبق اعلام NIAMS، داروها می توانند علائم نقرس انگشت شست پا را درمان کرده و از حملات بعدی جلوگیری کنند و همچنین احتمال بروز عوارض نقرس مانند توفی (Tophi) را کاهش دهند.

توفی زمانی ایجاد می شود که بلورهای اوریک اسید تجمع کرده و توده های کوچکی تشکیل می دهند. آنها می توانند در هر ناحیه ای بروز کنند اما معمولا در نقاط فشاری مانند آرنج یا اطراف مچ دست یا پا ایجاد می شوند.

داروهایی که برای درمان نقرس استفاده می شوند عبارتند از:

کورتیکواستروئیدها (C(orticosteroids) مانند پردنیزون Prednisone)
کلشیسین (Colchicine) مانند Colcrys یا Mitigare

علت ها و عوامل خطر

نقرس به دلیل تجمع بیش از حد اوریک اسید یا هیپراوریسمی (Hyperuricemia) رخ می دهد.

طبق اعلام موسسه ملی بهداشت (NIH)، هیپراوریسمی عامل اصلی ابتلا به نقرس است. با این حال، یک چهارم از افراد مبتلا به هیپراوریسمی به نقرس مبتلا نخواهند شد.

زمانی که بدن پورین ها را تجزیه می کند، اوریک اسید تولید می شود. به طور معمول، کلیه ها مقداری از اوریک اسید را به وسیله ادرار از بدن خارج می کنند. با این حال، زمانی که آنها قادر به حذف اوریک اسید به میزان کافی نباشند، کریستال های آن در مفاصل و بافت های نرم تجمع کرده و باعث تورم و درد می شوند.

به طور معمول آقایان بیش از خانم دچار نقرس می شوند. با این حال، خانم ها بعد از یائسگی میزان اوریک اسید بیشتری تولید می کنند.

طبق اعلام NIAMS، افزایش سن نیز احتمال ابتلا به نقرس را افزایش می دهد.

همچنین ژنتیک می تواند احتمال ابتلا به نقرس را افزایش دهد.

طبق اعلام CDC، عوامل دیگری که می توانند احتمال ابتلا به نقرس را افزایش دهند، عبارتند از:

رژیم غذایی: مواد غذایی می توانند در بروز علائم نقرس نقش داشته باشند. مصرف غذاهای دریایی، گوشت قرمز و نوشیدن الکل سطح اوریک اسید در بدن را افزایش می دهند.
وزن: اضافه وزن احتمال ابتلا به نقرس را افزایش می دهد.
داروها: مصرف برخی از داروها از جمله ادرار آورها و آسپرین با دوز پایین با خطر ابتلا به نقرس در ارتباط بوده و سطح اوریک اسید بدن را افزایش می دهند.
سایر بیماری ها: فشار خون بالا، دیابت و بیماری های کلیوی می توانند خطر ابتلا به نقرس را افزایش دهند.

رژیم غذایی چگونه بر نقرس تاثیر می گذارد؟

طبق توصیه NIAMS، باید از مصرف غذاهای سرشار از پورین زیر پرهیز کرد:

غذاهای دریایی از جمله ماهی روغنی، سالمون و صدف
گوشت اعضای بدن مانند دل، قلوه، جگر و…
گوشت قرمز
الکل
نوشیدنی ها میوه ای با قند بالا

بر خلاف آنها، بعضی از مواد غذایی پتانسیل کاهش سطح اوریک اسید به عنوان عامل اصلی حملات نقرس را دارند.

این مواد غذایی عبارتند از:

گیلاس: یک مطالعه نشان داد که مصرف گیلاس به طور بالقوه به کاهش سطح اوریک اسید در بدن کمک کرده و حملات نقرس را کاهش می دهد. با این حال بهتر است ابتدا با پزشک مشورت کنید.
ویتامین C: طبق یک بررسی در سال 2017، مصرف ویتامین C می تواند باعث افزایش دفع اوریک اسید از بدن شود.
قهوه: یک مطالعه نشان می دهد که افرادی که به طور مرتب قهوه می نوشند، کمتر دچار نقرس می شوند. با این حال، برای تایید این یافته ها، تحقیقات بیشتری نیاز است.

عوارض

طبق اعلام خدمات ملی بهداشت انگلستان (NHS)، برخی از مبتلایان به نقرس دچار عوارض زیر خواهند شد:

سنگ کلیه: زمانی که کریستال های اوریک اسید در مجاری ادرار تجمع کنند، ممکن است سنگ کلیه ایجاد شود.
توفی: این موارد معمولا بدون درد بوده اما می توانند در نواحی نا مناسبی مانند انگشتان پا ظاهر شده و ترشحات گچی سفید رنگ داشته باشند.
آسیب دیدگی مفصل: ممکن است برخی از افراد به طور مکرر حملات نقرس را تجربه کنند. همچنین ممکن است این حملات در افراد دیگر ایجاد نشوند. حملات نقرس بدون درمان این وضعیت بیشتر رخ داده و باعث آسیب دیدگی دائمی مفاصل می شوند.

پیشگیری

این بیماری می تواند ناتوان کننده باشد اما تغییرات در سبک زندگی و رژیم غذایی به جلوگیری از آن کمک می کنند:

حفظ وزن مناسب: ورزش و رژیم غذایی می توانند به کاهش سطح اوریک اسید در خون کمک کنند.
کاهش مصرف الکل: الکل به ویژه آبجو و مشروبات قوی خطر حملات نقرس را افزایش می دهند. بنابراین، محدود کردن مصرف یا اجتناب از آنها به بدن کمک می کند تا اوریک اسید اضافی از بدن را از طریق ادرار دفع کند.
نوشیدن مایعات فراوان: بدن را پر آب یا هیدراته نگه دارید و مصرف نوشیدنی های شیرین را محدود کنید.
مصرف رژیم کم چرب و کم پورین: از مصرف مواد غذایی غنی از پورین مانند غذاهای دریایی و گوشت قرمز خودداری کنید. در عوض از سبزیجات، لبنیات کم چرب و پروتئین های گیاهی استفاده کنید.

تشخیص

پزشک برای تشخیص بیماری باید چندین معاینه انجام دهد. یکی از آنها آزمایش مایع مفصلی است که طی آن مقداری مایع از مفصل آسیب دیده بیرون کشیده می شود. وجود کریستال های اوریک اسید در مایع مفصلی نشان دهنده ابتلا به نقرس است.

همچنین پزشک می تواند با استفاده از آزمایش خون سطح اوریک اسید بدن را ارزیابی کند.

با این حال طبق اعلام NIH، ممکن است افراد دارای سطح اوریک اسید بالا دچار این بیماری نشوند و افراد با سطح اوریک اسید پایین حملات نقرس را تجربه کنند.

همچنین پزشکان می توانند با استفاده از اشعه ایکس یا سونوگرافی وجود کریستال های اوریک اسید و علت بروز التهاب را تشخیص دهند.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

این بیماری بدون هشدار رخ می دهد.

افرادی که در انگشت شست پای خود دچار درد شدید می شوند و به دنبال آن گرما، حساس شدن به لمس، قرمزی یا تغییر رنگ را مشاهده می کنند، باید فورا به پزشک مراجعه کنند.

در صورتی که افراد تحت درمان نقرس قرار نگیرند، با گذشت زمان دچار آسیب های مفصلی مانند فرسایش استخوان و آرتریت خواهند شد.

خلاصه

حملات نقرس به طور معمول از انگشت شست پا شروع می شوند. این حملات آزاردهنده هستند و معمولا افراد برای کاهش سطح اوریک اسید و جلوگیری از تجمع آن و آسیب دیدگی مفصل به مصرف دارو نیاز دارند.

تغییر در سبک زندگی و رژیم غذایی به جلوگیری از حملات نقرس کمک می کنند.

افراد علاوه بر مصرف دارو می توانند از روش های بالا آوردن پا و استفاده از کمپرس یخ برای تسکین درد استفاده کنند.

آرتریت / روماتیسم مفصلی / آرتروز بدن درد تغذیه / رژیم غذایی درد / بی حسی درد مفاصل نقرس