انواع فوبیا و درمان آنها

فوبیا یک اختلال اضطرابی شامل ترس زیاد از یک مساله یا شیء است، این مطلب انواع فوبیا (خاص، اجتماعی، آگروفوبیا) و درمان آنها را توضیح می دهد.

 

فوبیا نوعی اختلال اضطرابی است. این وضعیت باعث می شود که فرد ترس زیاد و یا ناتوان کننده ای را در مقابل موقعیت یا چیزی تجربه کند که به طور معمول خطر واقعی ندارد.

طبق اعلام موسسه ملی بهداشت روان (NIMH)، تنها در آمریکا حدود 12.5% از بزرگسالان در دوره ای از زندگی خود یک فوبیا در مورد موقعیت یا چیز خاصی را تجربه می کنند.

این مقاله به بررسی فوبیا و انواع مختلف آن می پردازد. همچنین بعضی از شایع ترین فوبیاها و آنهایی که کمتر شایع هستند و برخی راه های درمان آنها را معرفی خواهد کرد.

 

فوبیا چیست؟

فوبیا ترس بزرگ و طاقت فرسایی است که معمولا در مورد چیزی که خطر واقعی ندارد، رخ می دهد. همچنین اگر خطری نیز داشته باشد، واکنش فرد به آن معمولا تناسب با آن خطر واقعی نیست.

افرادی که دچار فوبیا می شوند از غیرمنطقی بودن ترس خود آگاه هستند. با این وجود با قرارگیری در معرض آن اضطراب شدیدی را تجربه خواهند کرد.

داشتن فوبیا به معنی ترس از چیزی نیست. افراد مبتلا به فوبیا واکنشی اغراق آمیز نسبت به ترس دارند. در موارد شدیدتر افراد برای پیشگیری از وضعیت یا چیزی که باعث اضطراب آنها می شود، زندگی خود را دوباره برنامه ریزی می کنند.

 

همچنین بخوانید:

سلامت روان چیست؟ (کلیک)

 

انواع فوبیا

سه دسته گسترده فوبیا وجود دارد: فوبیاهای خاص، فوبیاهای اجتماعی، آگروفوبیا

در ادامه به بررسی آنها با جزئیات بیشتر خواهیم پرداخت.

 

فوبیاهای خاص

فوبیاهای خاص یا ساده مواردی مربوط به یک شی یا موقعیت خاص هستند.

راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-5) فوبیاهای خاص را بر اساس دسته های زیر طبقه بندی می کند:

• نوع حیوانات: مثال های آن شامل سگ، مار و عنکبوت است.
• نوع محیط طبیعی: مثال های آن شامل طوفان، آب و ارتفاع است.
• نوع خون، تزریق یا آسیب (BII): مثال های آن شامل سوزن، اقدامات پزشکی تهاجمی و خون است.
• نوع موقعیت: مثال های آن شامل ترس از پرواز و ترس از قرارگیری در فضای بسته است.
• سایر انواع فوبیا: هر نوع فوبیایی که در دسته های بالا قرار نگیرد، متعلق به این دسته است.

اغلب افراد در سنین پایین تر دچار برخی انواع فوبیاهای خاص می شوند. ممکن است آنها با افزایش سن شدت فوبیای خود را کمتر حس کنند اما همیشه اینطور نیست.

 

فوبیاهای اجتماعی

فوبیای اجتماعی ترس شدید از قرارگیری در یک موقعیت اجتماعی است که می تواند باعث خجالت یا تحقیر فرد گردد.

یک مثال از فوبیای اجتماعی، سخنرانی در میان جمع است.

 

آگروفوبیا

آگروفوبیا ترس از حضور در فضاهای عمومی یا مناطق شلوغ بدون راهی آسان برای فرار است. در موارد شدیدتر، افراد مبتلا به آگروفوبیا به دلیل ترس از ترک فضای امن خود از خانه بیرون نمی آیند.

فوبیای اجتماعی و آگروفوبیا به احتمال زیاد منجر به اختلال در زندگی روزمره می شود. دلیل آن دشواری اجتناب از موقعیت یا چیزی است که باعث بروز فوبیا شده است.

 

فوبیاهای شایع

فوبیا نوعی اختلال اضطرابی شایع است. این وضعیت می تواند هر فرد با هر سن و جنسیت را تحت تاثیر قرار دهد.

 

همچنین بخوانید:

انواع اختلالات اضطرابی؟ (کلیک)

 

در ادامه فهرستی از شایع ترین فوبیاها ارائه شده است.

فوبیا	شیوع و حقایق
آکروفوبیا : Acrophobia (ترس از ارتفاع)	نام دیگر آکروفوبیا، عدم تحمل ارتفاع دیداری (بلندی هراسی) است. طبق DSM-5، حدود 6.4% از بزرگسالان در بعضی از دوره های زندگی خود دچار آکروفوبیا می شوند. طبق اعلام نویسندگان، زنان کمی بیشتر از مردان دچار آکروفوبیا خواهند شد.
آئرو فوبیا : Aerophobia (ترس از پرواز)	نام دیگر آن Pteromerhanophobia است. آئروفوبیا از جمله شایع ترین فوبیاها است. یک مطالعه در سال 2019 در مورد اضطراب پرواز در بزرگسالان نروژی نشان داد که آئروفوبیا در زنان بیش از مردان رخ می دهد. همچنین این مطالعه به چندین منبع اضطراب شدید مربوط به پرواز اشاره کرد که شامل صداهای عجیب و غریب، تلاطم و ترس از حملات تروریستی هستند.
آگروفوبیا : Agoraphobia (ترس از حضور در مکان های شلوغ)	آگروفوبیا اغلب باعث رفتارهای اجتنابی می شود که به طرز قابل توجهی بر زندگی افراد تاثیر خواهند گذاشت. ممکن است افراد مبتلا به آگروفوبیا از انواع موقعیت های اجتماعی، اجتناب کنند. طبق اعلام انستیتو ملی بهداشت روان (NIMH)، حدود 1.3% بزرگسالان آمریکایی در بعضی از دوره های زندگی خود آگروفوبیا را تجربه می کنند.
عنکبوت ‌هراسی : Arachnophobia (ترس از عنکبوت)	طبق گزارش یک مطالعه در سال 2010، عنکبوت ها از شایع ترین منابع فوبیا در جهان هستند.
فوبیاهای BII	فوبیاهای BII شامل تیز هراسی (Aichmophobia) و ترس از خون (Hemophobia) است. تیز هراسی ترس از سوزن یا اشیا نوک تیز است. هموفوبیا ترس از خون است. این نوع فوبیاها بسیار شایع هستند و حدود 3% تا 4% از افراد را درگیر می کنند. افراد مبتلا به فوبیاهای BII ممکن است از مراجعه به پزشک و اقدامات پزشکی خاص اجتناب کنند. این امر می تواند به طرز چشمگیری بر روی سلامتی آنها تاثیرگذار باشد.
تنگنا هراسی یا کلاستروفوبیا : Claustrophobia (ترس از فضاهای تنگ یا شلوغ)	طبق مقاله ای در سال 2020، بین %7.7 تا 12.5% از افراد در دوره ای از زندگی خود دچار کلاستروفوبیا خواهند شد. چندین موقعیت می تواند باعث اضطراب در افراد مبتلا به آن شود. برای مثال حضور در آسانسورها یا دستگاه های MRI برای این افراد مشکل ساز خواهد شد.
دنتوفوبیا : Dentophobia (ترس از دندانپزشک)	اضطراب شدید دندانپزشکی حدود 10% از مردم انگلستان را تحت تاثیر قرار می دهد. دنتوفوبیا یک فوبیای شایع در کشورهای غربی است و به نظر می رسد که مردان و زنان به طور مساوی تحت تاثیر آن هستند. مطالعه ای در سال 2014 نشان داد که افراد به دلایل مختلفی از مراجعه به دندانپزشکی اجتناب می کنند. این موارد شامل سابقه آسیب زای قبلی در دندانپزشکی و ترس آموخته شده از جانب دیگران است. افرادی که به علت دنتوفوبیا از مراجعه به دندانپزشک اجتناب می کنند، ممکن است سلامت دهان و دندان ضعیفی داشته باشند. این امر تاثیر مستقیمی بر سلامت و کیفیت زندگی افراد دارد.
Driving phobia (ترس از رانندگی)	همانند سایر فوبیاها، ترس از رانندگی نیز دارای یک طیف است. بعضی از افراد تمایلی به رانندگی ندارند اما بعضی دیگر به طور کلی از آن اجتناب می کنند. یک مطالعه در سال 2017 نشان داد که حدود 6% از بزرگسالان 55 تا 70 ساله اضطراب رانندگی متوسط تا شدید را تجربه می کنند. این مطالعه اضطراب رانندگی را به سلامت روانی و جسمی ضعیف تر و کیفیت پایین زندگی مرتبط دانست.
انتوموفوبیا : Entomophobia (ترس از حشرات)	انتوموفوبیا با عنوان Insectophobia نیز شناخته می شود. مطالعه ای در سال 2018 شیوع انتوموفوبیا و عنکبوت هراسی را در کودکان محصل ایرانی بررسی کرد. از 260 کودک شرکت کننده در این مطالعه، 4.5% از حشرات و عنکبوت ترس شدید، 3.33% ترس متوسط و 62.2% ترس خفیفی داشتند. همچنین این مطالعه نشان داد که افزایش دانش در مورد حشرات به کاهش انتوموفوبیا کمک خواهد کرد.
گلوسوفوبیا : Glossophobia (ترس از سخنرانی در میان جمع)	گلوسوفوبیا در زیرمجموعه فوبیاهای اجتماعی قرار دارد. افراد مبتلا به گلوسوفوبیا از ترس قضاوت، شرمساری یا تحقیر از صحبت در میان جمع پرهیز می کنند.
هیپوکندریا : Hypochondria (ترس از بیماری)	هیپوکندریا به معنی نگرانی بیش از حد در مورد بیماری است. نام های دیگر آن اختلال علائم بدنی و اضطراب سلامتی است.
آلودگی ‌هراسی یا میسوفوبیا : Mysophobia (ترس از آلودگی و میکروب)	میسوفوبیا یا جرموفوبیا ترس از میکروارگانیسم هایی مثل باکتری، انگل یا ویروس است. این نوع فوبیا اغلب در کنار اختلال وسواس فکری عملی رخ می دهد.
جامعه هراسی : Sociophobia (ترس از قضاوت اجتماعی)	جامعه هراسی نوعی شایع از اختلال اضطرابی است. این وضعیت در بیشتر مراحل زندگی بیش از 1 نفر از هر 8 نفر را درگیر می کند. ترس اجتماعی بسیار گسترده و شامل ترس از سخنرانی در جمع تا ترس استفاده از سرویس بهداشتی عمومی است.
زوفوبیا : Zoophobia (ترس از حیوانات)	افراد در این وضعیت معمولا از حیوانی خاص مثل سگ، خزندگان یا پرندگان می ترسند. چنین ترس هایی معمولا از سنین پایین آغاز می شوند. مطالعه ای در سال 2019 شیوع زوفوبیا در میان کودکان مدرسه ای هند را بررسی کرد. از میان 2743 دانش آموز شرکت کننده 20.6% از پسران و 32.8% از دختران ابتلا به زوفوبیا را گزارش کردند.

 

سایر فوبیاها

افراد ممکن است در مورد هر نوع موقعیت یا چیزی فوبیا داشته باشند. به همین دلیل صدها فوبیای مختلف وجود دارند که ممکن است افراد آنها را تجربه کنند.

در زیر چند نمونه از فوبیاهایی که کمتر شایع هستند را مشاهده می کنید.

توجه به این نکته مهم است که متخصصان می توانند در تعریف بعضی از انواع فوبیاها اختلاف نظر داشته باشند و برخی انواع فوبیا چندین نام دارند.

• تاریکی‌ هراسی (Achluophobia) یا Nyctophobia: ترس از تاریکی
• مرد هراسی (Androphobia): ترس از مردان
• تنگ ‌هراسی (Anginophobia): ترس از خفگی
• شماره‌ هراسی (Arithmophobia): ترس از اعداد
• تنهایی‌ هراسی (Autophobia): ترس از تنها بودن
• باکتری ‌هراسی (Bacteriophobia): ترس از باکتری ها
• پله‌ هراسی (Bathmophobia): ترس از شیب های تند یا پله
• دلقک‌ هراسی (Coulrophobia): ترس از دلقک ها
• رایانه‌ هراسی (Cyberphobia): ترس از رایانه ها
• استفراغ ‌هراسی یا Emetophobia: ترس از استفراغ کردن
• اسکالوفوبیا (Escalophobia): ترس از پله برقی
• زن ‌هراسی (Gynophobia): ترس از زنان
• آب‌ هراسی یا هیدروفوبیا (Hydrophobia / Aquaphobia): ترس از آب
• پزشک ‌ترسی (Iatrophobia): ترس از پزشک
• لاکیوفوبیا (Lockiophobia): ترس از زایمان
• مرگ ‌هراسی (Necrophobia): ترس از مرگ یا چیزهای مرده
• بیمارستان‌ هراسی (Nosocomephobia): ترس از بیمارستان
• چاقی ‌هراسی (Obesophobia): ترس از افزایش وزن
• پوگنوفوبیا (Pogonophobia): ترس از ریش
• پیروفوبیا (Pyrophobia): ترس از آتش
• خواب‌ هراسی (Somniphobia): ترس از خواب

گزینه های درمان

بیشتر انواع فوبیاها قابل درمان هستند و بسیاری از آنها درمان قطعی دارند.

در برخی موارد، اجتناب از فوبیا تقریبا ساده است.

با این حال ممکن است درمان برای افرادی که قادر به جلوگیری از منبع ترس خود نیستند، لازم باشد. در ادامه در مورد برخی گزینه های درمان احتمالی بحث خواهیم کرد.

 

تکنیک های خودیاری

تکنیک های خودیاری می توانند انواع مختلفی از درمان ها را ترکیب کنند:

• تکنیک های ریلکسیشن: این موارد شامل تمرینات تنفسی است که به افراد در شرایط اضطراب و استرس کمک می کند.
• تکنیک های تجسم: این موارد شامل تمریناتی هستند که به فرد اجازه می دهند تا از نظر ذهنی تجسم کند که چگونه با موفقیت از پس شرایط اضطراب آور بر می آیند.
• گروه های خودیاری: ملاقات با سایر افراد درگیر با فوبیا و به اشتراک گذاری استراتژی های مقابل با ترس و اضطراب کمک کننده هستند.

 

رفتار درمانی شناختی

رفتار درمانی شناختی (CBT) نوعی گفتار درمانی است که معمولا در درمان انواع فوبیاها بسیار موفق عمل می کند.

هدف (CBT) کمک به افراد برای شناسایی الگوها و رفتارهای غیرمنطقی تفکر موجب ترس و فوبیا است. یک درمانگر (CBT) بعضی استراتژی های مقابله با فوبیا را به روشی منطقی و سازگارتر به افراد می آموزد.

در نهایت این استراتژی ها احساس ترس ناشی از منابع فوبیا را کاهش می دهند.

رفتار درمانی شناختی (CBT) معمولا شامل مواجهه درمانی است.

 

مواجهه درمانی

مواجهه درمانی یا درمان حساسیت زدایی به تدریج افراد را در معرض ترس های خود قرار می دهد و به آنها یاد می دهد تا ترس کمتری داشته باشند.

به عنوان مثال، اگر فردی دچار ترس از عنکبوت است، ممکن است خواندن کتابی در مورد عنکبوت توسط درمانگر توصیه شود. زمانی که فرد درگیر با این فوبیا حس بهتری داشت، در دست گرفتن تصاویر عنکبوت توصیه می شود.

سپس درمانگر جلساتی برای تماشای بعضی از عنکبوت ها در باغ وحش را ترتیب می دهد. مرحله نهایی مواجهه درمانی می تواند شامل در دست گرفتن یک عنکبوت باشد.

 

داروها

از آنجایی که درمان های گفتاری معمولا در درمان انواع فوبیا موثر هستند، به ندرت مصرف دارو ضروری خواهد بود.

با این وجود برخی مواقع ممکن است ارائه دهنده خدمات درمانی برای کمک به کنترل اضطراب همراه با فوبیا، داروهای آرامبخش، مسدودکننده های بتا یا داروهای ضد افسردگی تجویز کند.

 

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

در صورتی که افراد با یکی از انواع اختلال اضطرابی فوبیا درگیر باشند که فعالیت های روزمره آنها را مختل می کند، باید به پزشک مراجعه کنند.

با این حال، ممکن است گاهی اوقات فوبیا توانایی درمان را محدود کند. به عنوان مثال، افراد مبتلا به آگروفوبیا شدید برای ترک کردن خانه و مراجعه به پزشک ترس خواهند داشت. به همین ترتیب افرادی که از پزشکان ترس دارند، ممکن است از مراجعه به آنها اجتناب کند.

در برخی موارد ممکن است افراد مایل باشند تا از طریق تلفن با ارائه دهنده خدمات بهداشتی خود صحبت کنند.

بعضی از ارائه دهندگان خدمات، مشاوره از طریق ایمیل یا ویدیو را نیز پیشنهاد می کنند.

 

خلاصه

فوبیا یک اختلال اضطرابی به معنای ترسی شدید یا طاقت فرسا از یک موقعیت خاص یا شیء خاص است که احتمالا خطر واقعی ندارد.

اجتناب از منابع ترس در برخی از انواع فوبیا دشوار خواهد بود. در صورتی که فوبیا باعث اضطراب مداوم یا اختلال در زندگی روزمره افراد شود، باید از یک متخصص کمک بگیرند.

بسیاری از انواع فوبیا قابل درمان هستند. رفتار درمانی شناختی (CBT) و مواجهه درمانی، درمان های موثری برای فوبیا هستند. افراد می توانند به جهت مشاوره در مورد نحوه دسترسی به این روش های درمانی به پزشک یا روان درمانگر مراجعه کنند.

 

جهت مشاهده و خرید مکمل ها و محصولات مراقبت داروخانه آنلاین اویرو کلیک کنید.