بیماری پارکینسون : علائم و درمان

بیماری پارکینسون یک اختلال مغزی است که سبب لرزش بدن و عدم تعادل آن می شود؛ این مطلب علت – علائم – دارو و درمان های پارکینسون را بررسی می کند.

 

بیماری پارکینسون چیست؟

بیماری پارکینسون (Parkinson’s Disease) نوعی اختلال مغزی است که منجر به لرزش، سفتی عضلات و مشکل در راه رفتن، تعادل و هماهنگی بدن می شود.

علاوم پارکینسون معمولا به تدریج شروع شده و با گذشت زمان بدتر می شوند. ممکن است افراد با پیشرفت بیماری در راه رفتن و صحبت کردن مشکل داشته باشند. همچنین ممکن است دچار تغییرات ذهنی و رفتاری، مشکلات خواب، افسردگی، مشکلات حافظه و خستگی شوند.

بیماری پارکینسون هم در زنان و هم در مردان رخ می دهد. با این حال این بیماری مردان را 50% بیشتر از زنان تحت تاثیر قرار می دهد.

یکی از عوامل خطر مشخص برای بیماری پارکینسون، سن است.

بیشتر مبتلایان به بیماری پارکینسون در حدود 60 سالگی به آن دچار می شوند. البته حدود  5% تا 10% این افراد به شروع زودرس آن مبتلا شده و بیماری در آنها قبل از 50 سالگی آغاز می شود.

فرم های ابتدایی پارکینسون معمولا (نه همیشه) ارثی هستند. اما بعضی از فرم های آن با جهش ژن های خاص مرتبط است.

 

همچنین بخوانید:

داروی کو کارل دوپا : مصرف و عوارض جانبی (کلیک)

 

چه علت هایی باعث ایجاد بیماری پارکینسون می شوند؟

این بیماری هنگامی رخ می دهد که سلول های عصبی یا نورون ها در ناحیه ای از مغز که مسئول کنترل حرکت هستند، دچار نقص شده یا می میرند. به طور معمول این نورون ها ماده شیمیایی مهمی به نام دوپامین را تولید می کنند.

زمانی که نورون ها مرده یا دچار نقص می شوند، دوپامین کمتری تولید شده و همین امر باعث مشکلات حرکتی پارکینسون می شود.

دانشمندان هنوز نمی دانند که چه عواملی باعث از بین رفتن سلول های تولید کننده دوپامین می شوند.

همچنین افراد مبتلا به پارکینسون انتهای عصب که تولید کننده نوراپی نفرین، اصلی ترین پیام رسان شیمیایی سیستم عصبی سمپاتیک و کنترل کننده بسیاری از عملکردهای خودکار بدن مثل ضربان قلب و فشار خون را از دست می دهند.

از دست دادن نوراپی نفرین به توضیح برخی علائم غیرحرکتی پارکینسون همانند خستگی (Fatigue)، فشار خون نامنظم، کاهش حرکت غذا در دستگاه گوارش و افت فشار ناگهانی در هنگام بلند شدن از حالت نشسته یا درازکش کمک می کند.

بسیاری از سلول های مغزی افراد مبتلا به این اختلال مغزی حاوی اجسام لویی (Lewy bodies)، توده های غیرمعمول پروتئین آلفا سینوکلئین هستند.

دانشمندان در تلاش هستند تا عملکردهای طبیعی و غیر طبیعی پروتئین آلفا سینوکلئین و ارتباط آن با جهش های ژنتیکی را که بر بیماری پارکینسون و زوال عقل با اجسام لویی تاثیرگذار است، متوجه شوند.

اگرچه به نظر می رسد که بعضی از موارد بیماری پارکینسون ارثی هستند و موارد کمی از آنها را می توان به جهش ژن های خاص مرتبط دانست اما بیشتر موارد این بیماری به صورت تصادفی رخ داده و به نظر نمی رسد که دلیل آن سابقه خانوادگی باشد.

اکنون بسیاری از محققان بر این باورند که ابتلا به این بیماری ناشی از ترکیبی از عوامل ژنتیکی و عوامل محیطی مثل قرار گیری در معرض سموم خواهد بود.

 

علائم بیماری پارکینسون

بیماری پارکینسون چهار علامت اصلی دارد:

• لرزش غیرارادی دست ها، بازوها، پاها، فک یا سر
• سفتی دست و پا و تنه
• کندی حرکت
• اختلال در تعادل و هماهنگی بدن که گاهی اوقات منجر به افتادن می شود.

علائم دیگر می توانند شامل افسردگی و سایر تغییرات عاطفی، مشکل در بلع، جویدن و صحبت کردن، مشکلات ادراری و یبوست، مشکلات پوستی و اختلالات خواب باشند.

علائم پارکینسون و میزان پیشرفت بیماری در افراد مختلف، متفاوت هستند. گاهی اوقات افراد علائم اولیه پارکینسون را به عنوان اثرات طبیعی پیری در نظر می گیرند. اغلب هیچ آزمایش پزشکی برای تشخیص قطعی این بیماری وجود ندارد و بنابراین تشخیص آن دشوار است.

علائم اولیه بیماری پارکینسون نامحسوس بوده و به تدریج بروز می کنند.

به عنوان مثال ممکن است افراد مبتلا به آن لرزش خفیفی را حس کنند یا در هنگام بلند شدن از روی صندلی مشکل داشته باشند. آنها ممکن است متوجه شوند که آهسته تر صحبت می کنند و نوشتن آنها نیز آهسته تر و جمع تر و کوچک تر شده است. ممکن است دوستان یا اعضای خانواده اولین افرادی باشند که متوجه این تغییرات در افراد مبتلا به پارکینسون اولیه می شوند. آنها ممکن است متوجه شوند که صورت افراد فاقد حس و حرکت است یا دست و پای آنها به طور عادی حرکت نمی کند.

این افراد معمولا به راه رفتن پارکینسونی (Parkinsonian gait) مبتلا شده که شامل خم شدن به جلو، قدم های کوچک و سریع (مانند عجله کردن) و کاهش نوسان بازوها است. همچنین این افراد ممکن است در شروع یا ادامه حرکت مشکل داشته باشند.

علائم معمولا از یک طرف بدن یا حتی یکی از دست و پاهای یک طرف بدن شروع می شوند. در نهایت با پیشرفت این بیماری، هر دو طرف بدن به آنها مبتلا می شوند. با این حال ممکن است علائم در یک طرف بدن بیش از طرف دیگر ظاهر شوند.

بسیاری از افراد مبتلا به پارکینسون اعلام کردند که قبل از تجربه سفتی و لرزش دچار مشکلات خواب، یبوست، کاهش حس بویایی و پای بی قرار بوده اند.

 

تشخیص بیماری پارکینسون

تعدادی از اختلالات می توانند علائمی شبیه به بیماری پارکینسون داشته باشند. گاهی اوقات ممکن است افرادی که دارای علائمی شبیه به بیماری پارکینسون هستند، مبتلا به آن تشخیص داده شوند. اگرچه در ابتدا این اشتباه رخ می دهد اما آزمایشات خاص پزشکی و واکنش به درمان دارویی می تواند به تشخیص آن از بیماری پارکینسون کمک کند.

از آنجایی که بسیاری از بیماری های دیگر خصوصیاتی شبیه به پارکینسون دارند اما به درمان های مختلفی نیاز داشته و باید سریعتر تشخیص داده شوند.

در حال حاضر هیچ آزمایش خون یا تست آزمایشگاهی برای تشخیص موارد غیر ژنتیکی ابتلا به بیماری پارکینسون وجود ندارد. تشخیص این بیماری بر اساس سابقه پزشکی فرد و معاینه اعصاب انجام می شود. بهبود یافتن با درمان دارو نیز یکی دیگر از علائم مهم بیماری پارکینسون است.

درمان بیماری پارکینسون

اگرچه هیچ درمانی برای بیماری پارکینسون وجود ندارد اما داروها، درمان های جراحی و سایر روش های درمانی می توانند بعضی از علائم آن را تسکین دهند.

 

داروهای بیماری پارکینسون

داروهای تجویزی برای بیماری پارکینسون عبارتند از:

• داروهای که سطح دوپامین را در مغز افزایش می دهند.
• داروهایی که سایر مواد شیمیایی مغز را در بدن تحت تاثیر قرار می دهند.
• داروهایی که به کنترل علائم غیر حرکتی کمک می کنند.

درمان و داروی اصلی بیماری پارکینسون مصرف لوودوپا (Levodopa) است که به آن ال دوپا (L-dopa) نیز گفته می شود.

سلول های عصبی از لوودوپا برای تولید دوپامین و جبران مجدد ذخایر مغز استفاده می کنند. افراد معمولا لوودوپا را به همراه داروی دیگری به نام کاربی دوپا (Carbidopa) مصرف می کنند.

داروی کاربی دوپا از بعضی از عوارض جانبی لوودوپا مثل حالت تهوع، استفراغ، فشار خون پایین و بی قراری جلوگیری کرده و یا آنها را کاهش می دهد. همچنین میزان لوودوپا مورد نیاز برای بهبود را کاهش می دهد.

افراد مبتلا به پارکینسون هرگز نباید مصرفداروی  لوودوپا را بدون اطلاع پزشک خود متوقف کنند. قطع ناگهانی مصرف دارو عوارض جانبی جدی مثل عدم توانایی در حرکت یا مشکل در تنفس را در پی دارد.

سایر داروهایی که برای درمان علائم پارکینسون استفاده می شوند، عبارتند از:

• آگونیست های دوپامین برای تقلید نقش دوپامین در مغز
• بازدارنده مونوآمین اکسیداز MAO-B برای کاهش سرعت آنزیمی که باعث تجزیه دوپامین در مغز می شود.
• مهار کننده های COMT برای کمک به تجزیه دوپامین
• آمانتادین (Amantadine) یک داروی ضد ویروس قدیمی برای کاهش حرکات غیر ارادی
• داروهای آنتی کولینرژیک برای کاهش لرزش و سفتی عضلات

 

تحریک عمقی مغز (DBS)

تحریک عمقی مغز (DBS) در افردا مبتلا به پارکینسون که به داروها پاسخ مناسبی نمی دهند موثر است.

تحریک عمقی مغز یک روش جراحی است. در این روش، الکترودها در بخشی از مغز پیوند زده و به دستگاه الکترونیکی کوچکی که در قفسه سینه کاشته می شود، متصل می کنند.

این دستگاه و الکترودها بدون درد باعث تحریک مغز شده و به جلوگیری از بسیاری از علائم حرکتی مربوط به پارکینسون مثل لرزش، کندی حرکت و سفتی کمک می کنند.

 

سایر روش های درمانی

ممکن است برای کمک به علائم بیماری پارکینسون از روش های درمانی دیگری استفاده شود. این روش ها شامل فیزیوتراپی، کاردرمانی و گفتاردرمانی هستند. روش های ذکر شده به اختلالات راه رفتن و صدا، لرزش و سفتی و زوال عملکردهای ذهنی کمک می کنند.

از دیگر روش های حمایتی می توان به دنبال کردن یک رژیم غذایی سالم و ورزش هایی برای تقویت عضلات و بهبود تعادل اشاره کرد.

 

همچنین بخوانید:

تمرینات تعادلی در افراد مسن (کلیک)

 

جهت مشاهده و خرید مکمل ها و محصولات مراقبت داروخانه آنلاین اویرو کلیک کنید.