فولیک اسید چیست: زمان مصرف و عوارض جانبی

اسید فولیک (فولات) در درمان کم خونی فقر ویتامین B9 و بارداری ایمن موثر است؛ میزان مصرف و عوارض جانبی اسید فولیک را در این مقاله بخوانید.

سرفصل های مورد نظر خود را سریعتر بیابید:

1- درباره دارو↓

2- حقایق کلیدی↓

3- چه افرادی می توانند / نمی توانند اسید فولیک مصرف کنند؟↓

4- نحوه و زمان مصرف اسید فولیک↓

5- عوارض جانبی اسید فولیک↓

6- نحوه کنار آمدن با عوارض جانبی↓

7- بارداری و شیردهی↓

8- احتیاط در مصرف با داروهای دیگر↓

1- درباره اسید فولیک

اسید فولیک (Folic Acid) نسخه ساخته شده ویتامین فولات (که به آن ویتامین B9 نیز می گویند) توسط انسان است.

فولات به بدن کمک می کند تا گلبول های قرمز خون سالم تولید کرده و این ماده در مواد غذایی خاص یافت می شود.

اسید فولیک برای موارد زیر استفاده می شود:

درمان یا پیشگیری از کم خونی کمبود فولات (ویتامین B9)
کمک به مغز، جمجمه و نخاع جنین برای پیشگیری از بروز مشکلات نقص لوله عصبی مثل مهره شکاف یا اسپینا بیفیدا
کاهش عوارض جانبی ناشی از مصرف متوترکسات (Methotrexate) به عنوان دارویی برای درمان آرتریت شدید، بیماری کرون یا پسوریازیس

تهیه این دارو با نسخه پزشک ممکن است. اسید فولیک به صورت قرص یا شربت عرضه می شود.

می توان قرص های اسید فولیک با دوز پایین را از داروخانه ها تهیه نمود.

همچنین این دارو می تواند با موارد زیر ترکیب شود:

فروس فومارات و فروس سولفات (برای درمان کم خونی فقر آهن)
سایر ویتامین ها و مواد معدنی (به عنوان یک مکمل مولتی ویتامین و مواد معدنی)

همچنین بخوانید:

کم خونی یا آنمی (کلیک)

2- حقایق کلیدی

این دارو معمولا برای یکبار در روز مصرف می شود اما گاهی اوقات باید آن را فقط برای یکبار در هفته مصرف کرد.
بیشتر بزرگسالان و کودکان می توانند آن را مصرف کنند.
در صورت تلاش برای بارداری یا باردار بودن توصیه می شود تا 12 هفتگی بارداری از آن استفاده کنید. این امر به رشد طبیعی کودک کمک می کند.
بعید است که مصرف اسید فولیک باعث ایجاد عوارض جانبی شود اما بعضی از افراد دچار حالت تهوع شده، اشتهای خود را از دست می دهند یا احساس نفخ می کنند. این عوارض جانبی معمولا خفیف بوده و بلندمدت نخواهند بود.
این دارو با نام های تجاری Preconceive و Lexpex و .. عرضه می شود.

همچنین بخوانید:

کم خونی فقر آهن (کلیک)

3- چه افرادی می توانند / نمی توانند اسید فولیک مصرف کنند؟

بیشتر بزرگسالان و کودکان می توانند از این دارو مصرف کنند.

مصرف اسید فولیک برای بعضی از افراد مناسب نیست.

برای اطمینان از ایمن بودن مصرف آن در صورت وجود شرایط زیر پزشک خود را مطلع کنید:

سابقه حساسیت دارویی نسبت به این دارو یا داروهای دیگر
سطح پایین ویتامین B12 (کم خونی کمبود ویتامین B12) یا کم خونی بدخیم یا پرنیشیوز
ابتلا به سرطان (مگر اینکه دچار کم خونی فقر فولات نیز باشید.)
در حال انجام نوعی دیالیز کلیه به نام همودیالیز
وجود یک استنت در قلب

4- نحوه و زمان مصرف اسید فولیک

در صورت تجویز این دارو برای شما یا فرزندتان، آن را طبق دستورالعمل پزشک در مورد نحوه و زمان مصرف استفاده کنید.

در صورتی که آن را از داروخانه خریداری کرده اید، دستورالعمل ارائه شده در بسته دارو را مطالعه کنید.

چه میزان باید اسید فولیک مصرف کنم؟

میزان مصرف اسید فولیک به دلیل مصرف آن بستگی دارد:

قبل و در حین بارداری

میزان دوز مصرفی معمول اسید فولیک برای بیشتر زنانی که قصد بارداری دارند یا در طول 12 هفته ابتدایی بارداری هستند، 400 میکروگرم است که باید آن را برای یک مرتبه در روز مصرف کنند.

در صورتی که در طول بارداری خطر ابتلا به نقص لوله عصبی وجود داشته باشد، پزشک دوز بالاتر 5 میلی گرم را جهت مصرف یکبار در روز توصیه می کند.

کم خونی فقر فولات

برای درمان کم خونی میزان دوز مصرفی معمول برای بزرگسالان و کودکان بالای 1 سال، 5 میلی گرم است که برای یکبار در روز و به مدت 4 ماه مصرف می شود.

گاهی اوقات ممکن است بر حسب صلاحدید پزشک دوز مصرفی جهت درمان کم خونی به 15 میلی گرم در روز افزایش یابد.

در صورتی که کودک، کمتر از 12 ماه سن داشته باشد، پزشک از وزن او برای تعیین دوز مصرفی مناسب استفاده می کند.

برای پیشگیری از کم خونی ویتامین B9، میزان دوز مصرف معمول برای بزرگسالان و کودکان بالای 12 سال، 5 میلی گرم در روز است که هر 1 تا 7 روز مصرف می شود.

مصرف آن به سن، رژیم غذایی و سایر شرایط سلامتی فرد بستگی دارد.

برای کودکان کمتر از 12 سال، پزشک از سن یا وزن او برای تعیین دوز مصرفی مناسب استفاده می کند.

در صورت مصرف متوترکسات

میزان دوز مصرف معمول اسید فولیک برای بزرگسالان و کودکان، 5 میلی گرم برای یکبار در هفته است و این دوز باید در روزی متفاوت از روز مصرف متوترکسات استفاده شود.

بعضی از افراد می توانند برای یکبار در روز 1 تا 5 میلی گرم (در روزی متفاوت با روز مصرف متوترکسات) اسید فولیک مصرف کنند.

چگونه اسید فولیک مصرف کنم؟

این دارو را می توان را به همراه غذا یا بدون آن میل کرد. قرص ها را با نوشیدن آب و به طور کامل میل کنید.

در صورتی که از شربت اسید فولیک استفاده می کنید، اندازه گیری دوز مصرفی با یک سرنگ یا قاشق پلاستیکی به اندازه گیری درست کمک می کند.

در صورت نداشتن آن، از داروساز درخواست کنید. از قاشق چایخوری برای اندازه گیری دارو استفاده نکنید زیرا میزان درستی را ارائه نمی دهد.

آیا میزان دوز مصرفی اسید فولیک بالا و پایین می شود؟

معمولا دوز مصرفی فولات ثابت است.

در صورتی که برای پیشگیری یا درمان کم خونی از آن استفاده می کنید و آزمایش خون عدم اثربخشی آن را نشان می دهد، ممکن است دوز مصرفی شما افزایش یابد.

در صورت فراموشی مصرف دارو چه اتفاقی می افتد؟

فراموش کردن مصرف 1 یا 2 دوز فولات احتمالا خیلی مهم نیست اما اگر مدام مصرف آن را فراموش می کنید یا تمایلی به مصرف آن ندارید با پزشک خود صحبت کنید.

در صورت قطع مصرف اسید فولیک:

در بارداری – احتمال ابتلا کودک به نقص لوله عصبی افزایش می یابد.
برای کم خونی فقر فولات – ممکن است علائم بدتر شده یا علائم جدیدی ظاهر شوند.
برای کاهش عوارض جانبی مصرف متوترکسات – به احتمال زیاد دچار عوارض جانبی متوترکسات خواهید شد.

اگر مصرف اسید فولیک را فراموش کردید:

یکبار در روز – به محض یادآوری آن را مصرف کنید. اگر زمان مصرف نوبت بعدی نزدیک است از مصرف دوز فراموش شده صرف نظر کنید و دوز بعدی را در زمان مشخص مصرف کنید. اگر در روز مصرف متوترکسات آن را به یاد آوردید، یک روز صبر کنید و روز بعد دوز فراموش شده را مصرف کنید.
یکبار در هفته – به محض یادآوری آن را مصرف کنید مگر اینکه در روز مصرف متوترکسات آن را به یاد آورید. در این صورت یک روز صبر کنید و روز بعد دوز فراموش شده را مصرف کنید. پس از آن به مصرف دوز هفتگی در روز معمول خود ادامه دهید.

هرگز 2 دوز را به صورت همزمان و برای جبرا دوز فراموش شده مصرف نکنید.

اگر اغلب مصرف داروی اسید فولیک را فراموش می کنید، از زنگ هشدار دهنده برای یادآوری استفاده کنید. همچنین می توانید از داروساز در مورد روش های دیگر یادآوری زمان مصرف داروها راهنمایی بخواهید.

اگر زیاد اسید فولیک مصرف کنم چه می شود؟

به طور کلی مصرف اسید فولیک خطری ندارد و بعید است که مصرف بیش از حد آن به شما یا کودکتان آسیبی برساند.

در صورت نگرانی با پزشک یا داروساز خود مشورت کنید.

5- عوارض جانبی اسید فولیک

مانند سایر داروها مصرف این دارو نیز باعث ایجاد عوارض جانبی در بعضی از افراد خواهد شد اما بسیاری از افراد هیچ عارضه جانبی نداشته یا فقط دچار عوارض جزئی می شوند.

عوارض جانبی شایع اسید فولیک

در صورت آزاردهنده بودن یا از بین نرفتن عوارض جانبی زیر با داروساز یا پزشک مشورت کنید:

حالت تهوع – در صورت بارداری ممکن است این وضعیت به علت تهوع صبحگاهی باشد.
از دست دادن اشتها
نفخ یا باد معده

واکنش آلرژیک جدی

در موارد نادر ممکن است مصرف اسید فولیک باعث یک واکنش آلرژیک جدی مثل آنافیلاکسی (Anaphylaxis) شود.

در صورت بروز شرایط زیر با اورژانس تماس گرفته و یا به بخش اورژانس بیمارستان مراجعه کنید:

ایجاد بثورات پوستی که ممکن است خارشی، قرمز رنگ، متورم، شبیه تاول یا باعث لایه لایه ای شدن پوست شود.
خس خس کردن سینه
ایجاد تنگی در قفسه سینه یا گلو
ایجاد مشکل در تنفس یا صحبت کردن
ایجاد تورم در دهان، صورت، لب ها، زبان یا گلو

در صورت بروز موارد فوق ممکن است یک واکنش آلرژیک جدی تجربه کرده و نیاز به درمان فوری در بیمارستان داشته باشد.

موارد اشاره شده همه عوارض جانبی مصرف اسید فولیک نیستند. برای دسترسی به فهرست کامل عوارض جانبی این دارو، به بروشور داخل بسته آن مراجعه کنید.

6- نحوه کنار آمدن با عوارض جانبی

در صورت بروز عوارض جانبی ناشی از فولیک اسید می توان اقدامات زیر را انجام داد:

حالت تهوع – برای تسکین این حالت، دارو را به همراه غذا یا بعد از وعده غذایی یا میان وعده مصرف کنید. در صورت بارداری ممکن است این وضعیت به خاطر تهوع صبحگاهی باشد.

از دست دادن اشتها – معمولا زمانی که انتظار گرسنگی دارید، غذا بخورید. در صورت موثر بودن این روش وعده های غذایی سبک را به صورت مکرر مصرف کنید. در هنگام گرسنگی میان وعده بخورید. از میان وعده های مغذی و سرشار از کالری و پروتئین مثل میوه های خشک و آجیل استفاده کنید.

نفخ یا باد معده– ممکن است خوردن غذاهای سبک و مکرر، آرام خوردن و نوشیدن و ورزش منظم کمک کننده باشند. در صورت بدتر شدن علائم فورا با پزشک تماس بگیرید.

7- بارداری و شیردهی

معمولا مصرف اسید فولیک در دوران بارداری بی خطر است.

در صورت بارداری یا تلاش برای باردار شدن توصیه می شود تا از هنگام شروع به تلاش و در 12 هفته بارداری اسید فولیک مصرف کنید. این امر به رشد طبیعی کودک کمک می کند.

در صورتی که ریسک بالایی برای نقص لوله عصبی در دوران بارداری وجود داشته باشد، ممکن است پزشک مصرف دوز بالاتری از آن را توصیه کند.

در شرایط زیر در معرض ریسک بالاتری هستید:

سابقه بارداری تحت تاثیر نقص لوله عصبی
نقص لوله عصبی شما یا همسرتان
سابقه خانوادگی نقص لوله عصبی شما یا همسرتان
ابتلا به دیابت
اضافه وزن شدید
ابتلا به کم‌ خونی داسی ‌شکل
مصرف داروهای خاص برای صرع

برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد چگونگی تاثیر این دارو بر شما و کودکتان در دوران بارداری، جزوه بهترین داروها برای مصرف در دوران بارداری (BUMPS) را مطالعه کنید.

اسید فولیک و شیردهی

مصرف اسید فولیک در دوران شیردهی خطری ندارد. اسید فولیک در دوران شیردهی وارد شیر مادر می شود اما برای کودک مضر نیست.

در صورت نارس بودن نوزاد یا ابتلا به مشکلات سلامتی قبل از مصرف اسید فولیک با پزشک خود مشورت کنید.

مهم

به منظور ایمنی، در صورت تلاش برای بارداری، باردار بودن یا شیردهی پزشک خود را مطلع کنید.

8- احتیاط در مصرف داروهای دیگر

مصرف بعضی از داروها باعث تداخل در عملکرد اسید فولیک می شوند.

همچنین مصرف این دارو می تواند بر عملکرد بعضی از داروها تاثیرگذار باشد.

دو ساعت قبل یا بعد از مصرف داروهای سوء هاضمه (آنتی اسیدهای حاوی آلومینیوم یا منیزیم) اسید فولیک مصرف نکنید، زیرا ممکن است باعث عدم جذب صحیح اسید فولیک شود.

قبل از شروع مصرف اسید فولیک، در صورت مصرف داروهای زیر پزشک خود را مطلع کنید:

متوترکسات (Methotrexate) به عنوان دارویی برای آرتریت (التهاب مفاصل)، پسوریازیس و بعضی از انواع سرطان
فنی توئین (Phenytoin)، فوس فنی توئین (Fosphenytoin)، فنوباربیتال (Phenobarbital) یا پریمیدون (Primidone) به عنوان داروهایی برای درمان صرع
فلوئوروراسیل (Fluorouracil)، کپسیتابین (Capecitabine)، رالتی ترکسید (Raltitrexed) یا تگافور (Tegafur) به عنوان داروهایی برای درمان سرطان
آنتی بیوتیک ها به عنوان داروهایی برای درمان یا پیشگیری از عفونت های باکتریایی
دارو یا درمان های جایگزین حاوی روی (زینک) شامل قرص ها مکیدنی و داروهای سرماخوردگی
سولفاسالازین (Sulfasalazine) به عنوان دارویی برای درمان بیماری های التهابی روده، کولیت زخمی و بیماری کرون
کلستیرامین (Cholestyramine) به عنوان دارویی برای کاهش کلسترول خون

ترکیب اسید فولیک با داروهای گیاهی و مکمل ها

قبل از مصرف هر داروی گیاهی یا مکمل به همراه فولیک اسید با داروساز یا پزشک خود مشورت کنید.

ممکن است بعضی از مکمل های ویتامین و مواد معدنی حاوی اسید فولیک باشند.

در صورت استفاده از مکمل یا داروهای حاوی روی (زینک)، داروساز یا پزشک خود را مطلع کنید.

فولیک اسید می تواند عملکرد روی (زینک) را مختل کند.

مهم

در صورت مصرف داروی دیگری از جمله داروهای گیاهی، ویتامین ها یا مکمل ها، داروساز یا پزشک خود را مطلع کنید.

این مقاله جهت افزایش اطلاعات و آگاهی افراد است. تمامی داروها نیازمند تشخیص و تجویز پزشک می باشند. برخی فرم های دارویی در ایران موجود نمی باشند.

تهیه ی تمام داروها صرفا با مراجعه حضوری به داروخانه ها امکان پذیر می باشد.

برای کسب اطلاعات بیشتر می توانید با شماره 1490 تماس بگیرید.

جهت مشاهده و خرید مکمل ها و محصولات مراقبت داروخانه آنلاین اویرو کلیک کنید.