مونونوکلئوز عفونی بیماری است که غالبا عامل آن ویروس اپشتین بار است؛ علت – علائم (در کودکان و بزرگسالان) – تشخیص و درمان آن را بخوانید.

سرفصل های مورد نظر خود را سریعتر بیابید:

1- علائم مونونوکلئوز ↓

2- نحوه تشخیص مونونوکلئوز ↓

3- درمان مونونوکلئوز↓

4- دلایل ابتلا به مونونوکلئوز↓

5- دوره زمانی↓

6- عوارض و مشکلات ناشی از مونونوکلئوز↓

7- راه های پیشگیری از مونونوکلئوز↓

مونونوکلئوز عفونی، مونونوکلئوز یا «مونو»، به گروهی از علائمی اشاره دارد که بعضی از افراد را تحت تاثیر قرار می دهند. این علائم معمولا پس از عفونت با ویروس اپشتین بار (EBV) رخ می دهند.

مونونوکلئوز عفونی به نام تب غده ای یا بیماری بوسه نیز شناخته می شود.

طبق گفته مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها (CDC)، بیشتر مردم در بخشی از زندگی خود عفونت EBV را تجربه می کنند.

بسیاری از مردم علائم مونونوکلئوز عفونی را نشان نمی دهند، اما ویروس را در بدن خود حمل می کنند.

علائم می توانند در گروه های سنی مختلف متفاوت باشند.

علائم مونونوکلئوز عفونی در کودکان خفیف هستند. اما این علائم در نوجوانان و بزرگسالان می توانند شدید باشند.

در این مقاله، در خصوص علائم (در کودکان، نوجوانان و بزرگسالان) علت و روش های تشخیص و درمان مونونوکلئوز عفونی صحبت خواهیم کرد.

همچنین بخوانید:

تب غده ای چیست؟ (کلیک)

1- علائم مونونوکلئوز عفونی

علائم کلاسیک مونو عبارت اند از:

خستگی شدید
تب بالا
سر درد
درد بدن و ضعف عضلات
قرمزی و درد گلو
غده های متورم در گردن و زیر بغل
طحال بزرگ شده
راش پوستی

با این حال، علائم مونونوکلئوز عفونی در بین کودکان، نوجوانان و بزرگسالان متفاوت است.

نوجوانان و جوانان

افراد در گروه سنی بین 15 تا 24 با احتمال بالاتری علائم کلاسیک مونونوکلئوز را نشان می دهند. این افراد شدیدترین علائم را تجربه می کنند.

علائم معمولا 2 تا 4 هفته طول می کشند، اما می توانند مدت زمان طولانی تری باقی بمانند.

تب، گلو درد و دیگر علائم متداول ممکن است چند روز طول بکشند و سپس کم کم بهتر شوند.

اما خستگی ممکن است تا چند هفته یا چند ماه پس از از بین رفتن علائم باقی بماند.

دلیل شدیدتر بودن علائم در نوجوانان و جوانان مشخص نیست.

در صورتی که مونو از طریق بوسه منتقل شده باشد، هر چه سطح تبادل بزاق دهان بیشتر باشد، علائم شدیدتر خواهند بود.

یک نظریه دیگر این است که کودکان در صورتی که در سن کم در معرض ویروس قرار بگیرند، کم کم در مقابل آن و بیماری مونونوکلئوز عفونی ایمنی پیدا خواهند کرد.

این اتفاق در بعضی کشور ها رخ می دهد.

در آمریکا، قرار گرفتن در معرض EBV در دوران نوزادی و اوایل کودکی کمتر رخ می دهد.

یک نوجوان که قبلا در معرض ویروس قرار نگرفته ممکن است در مقابل آن آسیب پذیرتر باشد، زیرا سیستم ایمنی بدن او توانایی کمتری در مقابله با حمله دارد.

کودکان خردسال

کودکان معمولا علائم کلاسیک مونونوکلئوز عفونی را نداشته یا علائم خفیفی دارند که شبیه علائم سرماخوردگی یا آنفولانزا است.

مشخص نیست که آن ها چگونه ویروس را دریافت می کنند.

یک احتمال این است که والدین، به عنوان ناقلان ویروس، زمانی که ویروس مجددا فعال شد، آن را به فرزندان خود انتقال می دهند.

ممکن است مقدار ویروس پخش شده از عفونت قبلی والدین کمتر باشد و منجر به علائم خفیف تر مونونوکلئوز عفونی در کودکان شود.

بزرگسالان

یک تحقیق انجام شده در سال 2006 نشان داد که مونو در بزرگسالان بالای 40 سال کمتر متداول است.

بزرگسالان ممکن است علائم کلاسیک قرمزی گلو و ورم غدد لنفاوی را تجربه نکنند.

به جای این علائم، بزرگسالان ممکن است دچار مشکل کبدی شوند.

تب به همراه تورم کبد می تواند باعث سخت تر شدن تشخیص مونونوکلئوز عفونی در این گروه سنی شود.

طبق گفته یک مطالعه قدیمی تر، درد عضلات می تواند در این گروه سنی متداول تر باشد.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

بسیاری از بیماری ها منجر به تب و گلو درد می شوند، به خصوص بیماری هایی مانند سرماخوردگی، آنفولانزا و ویروس های متداول.

علائم مونونوکلئوز می تواند شبیه به علائم دیگر بیماری ها باشد. به همین دلیل بیمارانی که در مورد علائمی که ممکن است نشانه هایی از مونو باشد نگران هستند باید با یک پزشک تماس بگیرند.

والدین باید در صورتی که فرزندشان این علائم را دارد به پزشک مراجعه کنند:

کودک رفتار غیر معمول از خود نشان می دهد
نمی خواهد غذا بخورد
سر درد شدید یا گلو درد دارد
راش پوستی دارد
تشنج می کند
تب بالای 104 درجه فارنهایت یا بالاتر دارد
نشانه هایی از کمبود آب بدن مانند عدم دفع ادرار دارد

افرادی که نشانه های پارگی طحال دارند باید فورا به بخش اورژانس پزشکی مراجعه کنند.

2- تشخیص مونونوکلئوز عفونی

یک پزشک با معاینه فیزیکی می تواند مونونوکلئوز عفونی را در نوجوانان یا بزرگسالانی که علائم کلاسیک دارند، تشخیص دهد.

اما علائم مونونوکلئوز عفونی ممکن است در کودکان یا بزرگسالان مسن کمتر مشهود باشند، به همین دلیل برای تشخیص این بیماری در آنها به آزمایش های بیشتری نیاز است.

آزمایش خون می تواند مشخص کند که آیا یک فرد اخیرا یا در گذشته به ویروس EBV مبتلا شده است یا خیر.

3- درمان مونونوکلئوز عفونی

مونونوکلئوز یک ویروس است، به همین دلیل با آنتی بیوتیک قابل درمان نیست.

پزشکان با استفاده از روش های زیر علائم آن را مدیریت می کنند:

مسکن و داروی کاهش دهنده تب، مانند ایبوپروفن یا استامینوفن
غرغره آب نمک برای گلو درد
استراحت
ورزش نکردن تا زمانی که علائم از بین بروند

4- علت ابتلا به مونونوکلئوز عفونی

مونونوکلئوز عفونی که به نام تب غده ای نیز شناخته می شود، می توانند به علت عفونت با ویرس EBV، یا ویروس تبخال 4 رخ دهد.

EBV متداول ترین علت رخ دادن این عفونت و بیماری مونونوکلئوز عفونی است.

بسیاری از افرادی که با EBV آلوده می شوند هیچ گاه علائم مونونوکلئوز را تجربه نکرده و یا این علائم در آن ها بسیار خفیف و مشابه دیگر بیماری های متداول مانند سرماخوردگی یا آنفولانزا هستند.

نوجوانان و بزرگسالان جوان با احتمال بالاتری علائم شدید را تجربه می کنند.

مونو در میان دانشجویان متداول تر است.

ویروس می تواند حتی در فردی که هیچ علائمی ندارد فعال باشد، یا بعدا فعال شود.

زمانی که ویروس فعال است، علائم ممکن است خود را نشان دهند، اما فرد می تواند ویروس را به دیگران انتقال دهد.

فردی که ویروس به او منتقل شده می تواند علائم مونو را بروز دهد.

زمانی که یک فرد علائم مونو را بروز داد، احتمال این که دوباره این علائم را داشته باشد بسیار کم است.

در حالی که EBV متداول ترین علت مونونوکلئوز عفونی است، دیگر عفونت ها نیز می توانند منجر به بروز علائم آن شوند، مانند:

سیتومگالو ویروس (CMV)
توکسوپلاسموز
HIV
سرخچه یا سرخک آلمانی
هپاتیت A، B یا C
آدنو ویروس

مونونوکلئوز معمولا «بیماری بوسه» نامیده می شود، اما بوسه تنها روش انتقال آن نیست.

استفاده از یک لیوان، مسواک یا ظرف غذای مشترک نیز می تواند منجر به انتقال آن شود.

احتمال انتقال مونو از طریق شیر مادر، دیگر مایعات بدن مانند خون یا منی یا از طریق انتقال خون نیز وجود دارد.

عواقب مونونوکلئوز معمولا چندان جدی نیستند، اما علائم آن در صورت طولانی بودن می توانند بیمار را از پا بیندازند و بهبودی، به خصوص به دلیل خستگی شدید، ممکن است به زمان زیادی نیاز داشته باشد.

عوامل خطر

ویروس EBV، که باعث مونو می شود، معمولا از طریق بزاق دهان منتقل می شود.

بسیاری از افرادی که در طول کودکی خود با ویروس تماس پیدا کرده هیچ علامتی را تجربه نمی کنند.

زمانی که ویروس وارد بدن شد، برای همیشه در آن می ماند و در زمان های بعد هر از چند گاهی فعال می شود.

ویروس فعال شده می تواند از طریق بزاق دهان منتقل شود. به همین دلیل یک فرد می تواند ویروس را از کسی بگیرد که هیچ علائم بیماری ندارد.

موارد زیر خطر انتقال ویروس را افزایش می دهند:

استفاده از لیوان، مسواک یا هر وسیله مشترک که با دهان و بزاق تماس پیدا می کند
تماس جنسی
انتقال خون
دریافت یک عضو پیوندی

فردی که یک بار سیستم ایمنی بدن او در خطر قرار گرفته، در معرض خطر کمتری برای بروز علائم پس از اولین تماس با ویروس EBV است.

در نتیجه احتمال دوباره فعال شدن ویروس و بروز دوباره علائم مونو در او کمتر است.

مونونوکلئوز در میان نوجوانان و نوجوانان متداول تر است.

اکثر افراد برای بار دوم به آن مبتلا نمی شود.

5- دوره زمانی

دوره نهفتگی مونو 6 هفته است.

در طول این زمان، از زمان آلوده شدن فرد تا زمانی که علائم بروز پیدا می کنند، فرد می تواند بیماری را انتقال دهد.

این افراد سالم به نظر رسیده اما می توانند مونو را به دیگران انتقال دهند.

علائم زمانی که بروز می کنند برای چند روز شدید بوده اما کم کم خفیف تر می شوند.

بیشتر مردم پس از 2 الی 4 هفته احساس بهبودی کرده اما خستگی می تواند برای چند هفته یا چند ماه ادامه داشته باشد.

6- عوارض و مشکلات ناشی از مونونوکلئوز عفونی

عوارض شدید به طور نادر رخ داده اما 0.5% از بیماران ممکن است پارگی طحال را تجربه کنند.

این اتفاق می تواند منجر به مرگ بیمار شود.

علائم پارگی طحال عبارت اند از:

درد در بخش بالا سمت چپ شکم
درد در شانه چپ که با فرو دادن نفس بدتر می شود
درد در ناحیه سمت چپ سینه
افت ناگهانی فشار خون، که ممکن است باعث غش کردن، گیجی، سرگیجه، یا رنگ پریدگی شود.

ضربه به شکم نزدیک طحال ممکن است باعث پارگی آن شود. به همین دلیل، از ورزشکاران خواسته می شود تا حداقل برای 3 الی 4 هفته پس از مونو ورزش نکنند.

اگر مونونوکلئوز به کبد آسیب برساند، ممکن است بیمار دچار زردی شود.

در این حالت سفیدی چشم و رنگ پوست زرد می شوند.

در بیشتر موارد، با از بین رفتن عفونت در بدن، تورم کبد به طور خود به خود بهتر می شود.

در موارد نادر، مونو ممکن است باعث موارد زیر شود:

مشکلات خونی مانند کم خونی یا تعداد کم پلاکت
التهاب عضله قلب
التهاب غشای مغز و نخاع، معروف به مننژیت
انسفالیت یا التهاب مغز
سندروم گیلن باره
مشکلات تنفسی به دلیل تورم لوزه

این مشکلات نادر بوده و بیشتر در افرادی رخ می دهند که به عنوان مثال، به دلیل HIV، درمان سرطان یا پیوند عضو، سیستم ایمنی ضعیف تری دارند.

7- راه های پیشگیری از مونونوکلئوز عفونی

هیچ روش اثبات شده ای برای پیشگیری از مونونوکلئوز وجود ندارد، اما رعایت مسائل زیر می تواند به پیشگیری از این بیماری کمک کند:

شستن دست ها پس از استفاده از دستشویی و قبل از غذا خوردن
پوشاندن دهان و بینی هنگام عطسه و سرفه با یک دستمال و شستن دست ها پس از آن
عدم ارتباط با افرادی که علائم مونو را دارند تا زمان رفع شدن علائم
ماندن در خانه و نرفتن به محل کار یا مدرسه در صورت بروز علائم مونو
عدم استفاده از وسایل مشترکی که با دهان تماس پیدا می کنند

سخن آخر

علائم مونونوکلئوز عفونی ممکن است چند روز یا چند هفته در زندگی شما اختلال ایجاد کنند. اما اکثر مردم بدون هیچ مشکل دراز مدت بهبودی پیدا می کنند.

مدیریت علائم با مراقبت از خود و استراحت کردن بهترین روش برای مقابله با مونونوکلئوز عفونی است.

جهت مشاهده و خرید مکمل ها و محصولات مراقبت داروخانه آنلاین اویرو کلیک کنید.