سندروم استیونز جانسون : علائم و درمان
سندروم استیونز جانسون یک بیماری نادر در پوست و مخاط بدن است؛ علائم – علت – درمان – پیشگیری و عوارض سندروم استیون جانسون را بخوانید.
سندروم استیونز / استیونس / استیون جانسون یک اختلال نادر اما جدی است که پوست، غشاء مخاطی، دستگاه تناسلی و چشم ها را تحت تاثیر قرار می دهد.
غشاء مخاطی یک لایه نرم از بافت بوده که در تمام دستگاه گوارش از دهان تا مقعد و همچنین دستگاه تناسلی (اندام های تولید مثل) و کره چشم وجود دارد.
سندروم استیون جانسون می تواند به وسیله واکنش شدید پیش بینی نشده به بعضی از دارو ها و یا به وسیله ی یک عفونت ایجاد شود.
این سندروم معمولا با علائم مشابه آنفلولانزا شروع شده و سپس جوش های قرمز و بنفشی روی پوست شکل می گیرند.
که در نهایت این جوش ها به تاول تبدیل می شوند.
پوست این نواحی معمولا می میمیرد و پوسته پوسته می شود.
بیماری استیون جانسون یک بیماری اورژانسی بوده که به درمان در بخش مراقبت های ویژه یا بخش سوختگی نیاز دارد.
هدف از درمان سندروم استیون جانسون پیدا کردن علت بیماری، کنترل علائم و پیشگیری از رخ دادن مشکلات و عوارض ثانویه است.
ارتیم مولتی فرم یک واکنش پوستی مشابه با شدت کمتر است که معمولا در اثر عفونت، به ویژه عفونت های ویروسی تبخال و عفونت های قفسه سینه ایجاد می شود.
این مقاله به بررسی دلایل، علائم و راه های پیشگیری و درمان سندروم استیون جانسون می پردازد.
همچنین بخوانید:
علائم سندروم استیونز جانسون
درد پوست یکی از متداول ترین علائم سندروم استیون جانسون است.
معمولا در مراحل اولیه بیمار علائم مشابه آنفولانزا را نشان می دهد. این علائم می توانند شامل موارد زیر باشند:
همچنین:
بعد از چند روز یک جوش روی بدن ظاهر می شود که شامل لکه های جداگانه ایست.
ممکن است آنها در کنار هم مانند هدف تیراندازی به نظر برسند. وسط این لکه ها تیره تر، و بیرون آن ها روشن تر است.
این جوش معمولا خارش ندارد و در طول چند ساعت یا چند روز در بدن منتشر می شود.
سپس تاول های بزرگ روی پوست شکل گرفته که پس از ترکیدن زخم های دردناکی ایجاد می کنند.
ورم صورت و لب های متورم پوشیده از زخم های پوستی نیز از علائم متداول سندروم استیون جانسون است.
غشاء مخاطی شامل دهان، حلق، چشم ها و دستگاه تناسلی نیز ممکن است تاول زده و زخم شود.
این زخم ها باعث دردناک شدن عمل بلعیدن غذا شده و منجر به مشکلات جدی مانند کمبود آب بدن می شوند.
گاهی اوقات سطح چشم نیز تحت تاثیر قرار گرفته که در صورت عدم درمان سریع باعث ایجاد زخم در قرنیه و مشکلات بینایی می شود.
همچنین بخوانید:
علت سندروم استیونز جانسون
بیماری استیون جانسون معمولا به دلیل عفونت ویروسی مانند موارد زیر در کودکان ایجاد می شود:
- اوریون
- آنفولانزا
- ویروس هرپس سیمپلکس که باعث تبخال می شود
- ویروس کوکساکی که باعث بیماری بورنهلم می شود
- ویروس اپشتین-بار که باعث بیماری تب غده ای می شود
عفونت باکتریایی نیز می تواند باعث ایجاد این سندروم شود، اما این موارد کمتر متداول هستند.
سندروم استیونز-جانسون در بزرگسالان معمولا به دلیل واکنش شدید به دارو به وجود می آید.
همچنین بخوانید:
داروهایی که بیشتر منجر به بیماری استیون جانسون می شوند عبارت اند از:
- آلوپورینول
- کاربامازپین
- لاموتریژین
- نویراپین
- داروهای ضد التهاب کلاس «اوکسی کام» (مانند ملوکسیکام و پیروکسیکام)
- فنوباربیتال
- فنی توئین
- سولفامتوکازول و سایر آنتی بیوتیک های سولفا
- سرترالین
- سولفاسالازین
عوامل خطر سندروم استیونز جانسون
عوامل خطر سندروم استیون جانسون می توانند شامل موارد زیر باشند:
- عفونت ویروسی مانند تبخال، هپاتیت، ذات الریه ویروسی یا HIV
- ضعیف شدن سیستم ایمنی به دلیل بیماری هایی مانند HIV یا ایدر، بیماری های خود ایمنی مانند لوپوس یا برخی از روش های درمانی مانند شیمی درمانی و پیوند اعضا
- تاریخچه قبلی ابتلا به بیماری استیون جانسون: اگر سندروم قبلا به دلیل داروها ایجاد شده باشد، در صورتی که فرد دوباره همان داروها، یا داروهایی از همان خانواده را مصرف کند، در معرض خطر سندروم استیونز جانسون خواهد بود
- تاریخچه خانوادگی سندروم استیونز جانسون: اگر یکی از اعضای نزدیک خانواده قبلا به این سندروم مبتلا شده باشد، خطر ابتلای دیگر اعضای خانواده افزایش پیدا می کند.
داشتن ژن های خاص نیز می تواند خطر ابتلا به سندروم استیون جانسون را در میان گروه های خاصی از افراد افزایش دهد.
به عنوان مثال، افراد چینی با ژن HLA B1502 پس از مصرف کاربامازپین سندروم استیون جانسون را تجربه کرده کرده اند.
آلوپورینول نیز باعث به وجود آمدن این سندروم در افراد چینی با ژن HLA B1508 شده است.
روش تشخیص سندروم استیونز جانسون
سندروم استیونز جانسون باید توسط یک درماتولوژیست (متخصص پوست) تشخیص داده شود.
تشخیص این سندروم معمولا با ترکیبی از عوامل زیر صورت می گیرد:
- علائم بیمار
- معاینه فیزیکی
- تاریخچه پزشکی (شامل داروهایی که بیمار اخیرا مصرف کرده است)
برای تایید تشخیص، ممکن است یک نمونه کوچک از پوست جدا شده و در آزمایشگاه تحت آزمایش قرار بگیرد.
درمان سندروم استیونز جانسون
اگر فرد مشکوک به سندروم استیون جانسون باشد، باید فورا برای درمان به بیمارستان منتقل شود.
بدون درمان، علائم بیماری شدید شده و ممکن است جان بیمار در خطر قرار بگیرد.
موارد شدید سندروم استیون جانسون ممکن است در بخش مراقبت های ویژه (ICU) و یا بخش سوختگی تحت درمان قرار بگیرند.
اولین قدم درمان، توقف مصرف داروهایی است که می تواند علت سندروم استیون جانسون باشند.
اما گاهی مشخص کردن دارویی که باعث ایجاد سندروم شده مشکل است. به همین دلیل پزشک ممکن است توصیه کند بیمار از مصرف هر گونه داروی غیر ضروری خودداری کند.
روش های درمانی در بیمارستان برای از بین بردن علائم سندروم ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- استفاده از داروهای مسکن قوی: برای درد مناطق دردناک پوست
- نگه داشتن کمپرس سرد مرطوب روی پوست: با این کار پوست مرده به آرامی برداشته شده و یک پانسمان استریل روی منطقه آسیب دیده قرار داده می شود.
- مالیدن یک مرطوب کننده ساده: (بدون بو) روی پوست به طور مرتب.
- مایعات جایگزین: ممکن است مایعات و مواد مغذی از طریق لوله ای که از بینی و معده بیمار عبور می کند به بدن او وارد شود.
- دهان شویه های حاوی ماده بی حسی یا ماده ضد عفونی کننده: که به طور موقف دهان را بی حس کرده و بلعیدن غذا را ساده تر می کنند.
- مصرف یک دوره کوتاه از قرص کورتیکواستروئید (کورتیکواستروئید های موضعی): برای کنترل التهاب پوست (فقط با توصیه متخصص).
- مصرف آنتی بیوتیک ها: در صورتی که بیمار به مسمومیت خونی (سپسیس) مشکوک باشد.
- استفاده از قطره یا پماد چشم: برای درمان علائم چشمی
بعد از تشخیص علت سندروم استیونز جانسون و درمان (در صورتی که دلیل سندروم عفونت باشد) یا توقف (در صورتی که دلیل سندروم استفاده از دارو باشد) بیماری، واکنش پوستی متوقف شده و پوست جدید پس از چند روز رشد می کند.
اما مدت زمان مورد نیاز برای بهبودی سندروم استیونز جانسون به شدت آن بستگی دارد.
گاهی ممکن است به چند هفته یا چند ماه زمان برای بهبودی کامل نیاز باشد.
احساس خستگی و نداشتن انرژی تا چند هفته پس از مرخصی از بیمارستان طبیعی است.
اگر دلیل بیماری واکنش شدید به دارو باشد، بیمار باید مصرف دارو را قطع کرده و به دنبال دارو های دیگری در کل مدت زندگی خود باشد.
پزشک معالج می تواند در این خصوص بیمار را بهتر راهنمایی کند.
عوارض سندروم استیونز جانسون
سندروم استیونز جانسون می تواند به شدت پوست و غشاء مخاطی را تحت تاثیر قرار دهد. این سندروم باعث عوارض متعددی شامل موارد زیر می شود:
- تغییر پوست: زمانی که پوست شما دوباره رشد می کند رنگ آن با زمینه متفاوت خواهد بود، در موارد نادرتر ممکن است اسکار روی پوست باقی بماند.
- عفونت ثانویه پوست (سلولیت): که می تواند منجر به مشکلات جدی مانند مسمومیت خون (سپسیس) شود.
- مشکلات در اعضای درونی: اعضای بدن ممکن است ملتهب شوند. به عنوان مثال، ریه ها (ذات الریه)، قلب (میوکاردیت)، کلیه ها (نفریت) یا کبد (هپاتیت) و مری نیز ممکن است باریک و زخم شود (تنگی مری).
- مشکلات چشمی: جوش ها می توانند در چشم مشکلاتی ایجاد کنند. در موارد خفیف این عوارض می توانند شامل تحریک و خشکی چشم باشند. موارد شدیدتر می توانند منجر به زخم قرنیه، یوئیت (التهاب یووه آ که لایه میانی چشم است) و حتی کوری شوند.
مشکلات اعضای جنسی، مانند تنگی واژن (باریک شدن واژن در اثر تجمع اسکار) و زخم آلت تناسلی مرد، نیز از عوارض احتمالی سندروم استیونز جانسون است.
پیشگیری از سندروم استیونز جانسون
اگر سندروم استیون جانسون به دلیل واکنش شدید به یک دارو به وجود آمده باشد، باید از مصرف این دارو و دارو های مشابه خودداری کنید.
دیگر اعضای خانواده نیز بهتر است از مصرف این دارو خودداری کنند زیرا ممکن است به دلایل ژنتیکی، آن ها نیز نسبت به این دارو آسیب پذیر باشند.
اگر در گذشته به سندروم استیونز جانسون مبتلا شده اید و پزشک شما فکر می کند که ممکن است در آینده دوباره به آن مبتلا شوید،وی به شما هشدار می دهد که مراقب علائم آن باشید.
اگر از نژاد چینی، جنوب شرقی آسیا یا هند هستید، توصیه می شود قبل از مصرف داروهایی که خطر ایجاد سندروم استیون جانسون برای آن ها وجود دارد، مانند کربامازپین یا آلوپورین، آزمایش ژنتیک بدهید.
آزمایش ژنتیک قبل از مصرف دارو ها مشخص می کند که آیا شما ژن هایی که به سندروم مربوط دانسته می شوند (HLA B1502 و HLA B1508) را دارید یا خیر.
جهت مشاهده و خرید مکمل ها و محصولات مراقبت داروخانه آنلاین اویرو کلیک کنید.