اهمیت واکسن / واکسیناسیون برای سلامت

در حالیکه دنیا منتظر توزیع واکسن کووید 19 (کرونا) است، بسیاری به فکر اهمیت واکسن / واکسیناسیون در محافظت از سلامت در برابر بیماری هستند.

 

مقدمه

در حالی که دنیا منتظر فرا رسیدن یک، یا چند، واکسن برای کرونا ویروس جدید عامل بیماری کووید 19 است، بسیاری از مردم به دنبال دانستن اهمیت واکسن / واکسیناسیون در محافظت از سلامت هستند.

در این مقاله، با نگاهی به تاریخچه کارهایی که واکسن ها برای ما انجام داده اند، به این پرسش پاسخ خواهیم داد.

محققانی که روند پذیرفته شدن واکسن ها در بخش های مختلف جهان را بررسی کرده اند متوجه شدند که به طور کلی، اعتماد مردم به اهمیت، ایمنی و اثربخشی واکسن ها رو به افزایش است.

با این حال، برخی افراد در مورد رقابت برای ساخت واکسن کووید 19 اظهار نگرانی کرده اند. همین امر موجب به وجود آمدن شک و شبهه هایی در بین گروه های خاصی از مردم شده است.

پروفسور هیدی لارسن، از دانشکده Hygiene & Tropical Medicine لندن انگلستان، در کنفرانس WIRED Heath:Tech امسال گفت:

«به دلیل وجود عدم اطمینان در جوامع و بی اعتمادی به واکسن کووید 19، گروهی هایی برای مقاومت در برابر اهمیت واکسیناسیون گرد هم آمده اند.»

بسیاری از مردم ممکن است به این فکر کنند که چرا محققان تا این حد روی اهمیت واکسن تاکید دارند، و آیا انجام واکسیناسیون تا به حال دستاوردی در محافظت و بهبود سلامت جامعه داشته اند.

به همین دلیل، در این مقاله، نگاهی به لحظاتی کلیدی در تاریخ انداخته ایم که در آن ها واکسن ها سلامت جامعه را متحول کرده اند.

 

 

روش قدیمی آبله کوبی (Variolation)

واکسن ها سیستم ایمنی را در معرض مقدار بسیار کم ویروس یا «اطلاعاتی» در رابطه با آن قرار می دهند. این میزان برای آموزش سیستم ایمنی کافی است و بواسطه آن می آموزد که چگونه در برابر ویروس واکنش نشان داده و دفاع کند.

ایده قرار دادن بدن در معرض ویروس به روشی کنترل شده برای «آموزش» آن در جلوگیری از عفونت، به هیچ عنوان روشی جدید نیست.

در قرن 1500، طبیبان چینی و هندی عمل تلقیح را برای مقابله با ویروس واریولا، عامل بیماری آبله، انجام می دادند.

برخی شواهد از چین در سال های مربوط به قرن 1600 نشان داد که آنها با آسیاب کردن دلمه های آبله و دمیدن آن به بینی بیمار از طریق یک لوله ی نقره ای، عمل تلقیح را انجام می داده اند.

عمل تلقیح برای آبله، در اروپا، «آبله کوبی» نامیده می شد و در اوایل قرن 18 ام توسط خانم مری ورتلی مونتاگو به جامعه معرفی و در آن ترویج داده شد.

خانم ورتلی مونتاگو (Lady Wortley Montagu) همسر سفیر انگلستان در امپراطوری عثمانی بود. در سال های 1716 تا 1718، او از اروپا به قسطنطنیه سفر کرد و در مورد این روش اطلاعات کسب نمود.

او به حدی تحت تاثیر شواهد نشان دهنده موثر بودن این روش قرار گرفت که زمانی که در قسطنطنیه بود این روش را برای پیشگیری از ویروس آبله روی پسر خود انجام داد. وی پس از بازگشت به بریتانیا به تبلیغ آن ادامه داد.

 

خانم ورتلی مونتاگو در نامه ای به یکی از دوستانش از این روش اینطور تعریف کرده است:

«بیماری آبله، در میان ما بسیار متداول و کشنده است. اما در این منطقه به دلیل اختراعی به نام پیوند زنی (ingrafting)، نامی که عثمانی ها بر آن نهاده اند، کاملا بی خطر شده است. زنان پیری وجود دارند که انجام این عمل در فصل پاییز هر سال را به شغل خود تبدیل کرده اند. هر سال، هزاران نفر تحت این عمل قرار می گیرند. هیچ کسی به دلیل انجام این کار کشته نشده است. می توانید باور کنید که کاملا از ایمنی این عمل راضی هستم.»

 

ریشه کن کردن آبله

کمی پس از آن کلمه «واکسن :vaccine» بر سر زبان ها افتاد. زمانی که پزشک بریتانیایی، ادوارد جنر، شروع به انجام آزمایش روش های مختلفی از تلقیح ویروس واریولا نمود. 

در سال 1796، جنر کشف کرد که قرار دادن مردم در معرض مقدار کمی از ویروس آبله گاو، به نام «واکسینیا» یا «ویروس واکسن» امن تر از قرار دادن مردم در معرض ویروس واریولا است که انسان ها را آلوده می کند. ویروس آبله گاو در پیشگیری از آبله موثر بود.

به دلیل اهمیت و اثر مثبت این امر، تلقیح بر علیه «ویروس واکسن» کم کم به عبارتی کلی تبدیل شد که امروزه واکسیناسیون نامیده می شود.

این کشف سلامت عمومی را در سطح جهانی متحول کرد. همچنین به تاثیرات فاجعه باری که آبله قرن ها موجب آن بود پایان داد.

سازمان جهانی بهداشت آبله را «یکی از مخرب ترین بیماری های شناخته شده توسط بشریت» می نامد. این بیماری در طول 3000 سال منجر به مرگ میلیون ها انسان شده است.

از اهمیت انجام واکسیناسیون همین بس که: آبله به طور رسمی در سال 1980 و با کمک برنامه های مداوم واکسیناسیون جهانی ریشه کن شد.

در روز 8 ماه می آن سال، سی و سومین مجمع جهانی بهداشت این بیانیه تاریخی را اعلام کرد: «دنیا و همه ی مردم آن بر آبله پیروز شدند.»

بر اساس اعلام سازمان جهانی بهداشت، تنها در قرن 20 ام، آبله منجر به مرگ 300 میلیون نفر شد.

 

اهمیت واکسن MMR

واکسن MMR از بیمار شدن میلیون ها نفر جلوگیری می کند.

سازمان جهانی بهداشت (WHO) و مسئولین سلامت ملی در همه کشور ها، در راستای پایان دادن به خطر یک بیماری واگیردار دیگر، که بیشتر در بین کودکان شیوع دارد، تلاش فراوان کرده اند.

سرخک، اوریون و سرخجه (MMR) سه بیماری واگیردار در بین انسان ها هستند که در صورت عدم کنترل می توانند همه گیر شوند.

در حالی که زمان دقیق شروع شیوع ویروس سرخک مشخص نیست، محققان بر این باورند که این ویروس صدها سال وجود داشته و تا قرن بیستم منجر به بیماری و مرگ هزاران نفر شده است.

اولین واکسن سرخک در سال 1963 عرضه شد. نسخه بهبود یافته آن در سال 1968 ساخته شد.

 

طبق گفته ی مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری های اروپا، به دلیل استفاده از واکسن سرخک، تعداد مرگ های ناشی از این بیماری در سراسر جهان در بین سال های 2000 تا 2018 به مقدار 73% کاهش پیدا کرد.

این واکسن در طول این زمان از مرگ تقریبا 23 میلیون نفر جلوگیری نمود که خود بیانگر اهمیت واکسیناسیون و واکسن MMR است.

 

اولین واکسن اوریون در سال 1948 عرضه شد. اما تنها ایمنی کوتاه مدتی در مقابل ویروس ایجاد کرد.

پس از آن یک واکسن بهبود یافته در سال 1967 عرضه شد، که امروزه نیز همچنان استفاده می شود.

طبق گفته مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها (CDC): «اوریون دلیل اصلی شیوع بیماری ها در میان پرسنل ارتش قبل از استفاده از واکسن بود. همچنین این بیماری دلیل اصلی مننژیت آسپتیک و ناشنوایی حسی عصبی (ناشنوایی ناشی از آسیب به عصب شنوایی) در دوران کودکی بوده است.»

تنها در آمریکا، قبل از شروع واکسیناسیون ملی اوریون در سال 1967، هر سال حداقل 186000 نفر به این بیماری مبتلا می شدند.

طبق گزارش CDC: «از زمانی که برنامه واکسیناسیون MMR با دو دوز در سال 1989 در آمریکا اجرا شد، ابتلا به اوریون بیش از 99% کاهش پیدا کرد و هر ساله تنها چند صد نفر به این بیماری مبتلا شدند.»

 

اولین واکسن سرخجه در سال 1969 عرضه شد. این واکسن توسط همان محققی ساخته شده بود که واکسن های سرخک و اوریون را ساخته بود: زیست شناس آمریکایی، موریس هیلمن.

یک واکسن ایمن تر و موثرتر برای سرخجه در سال 1979 ساخته شد.

 

به دلیل برنامه های واکسیناسیون دائمی در کشور، سرخجه و سندروم سرخجه مادرزادی در سال 2016 در آمریکا ریشه کن شدند.

 

انگلستان سرخجه را در سال 2015 و سرخک را در سال 2016 ریشه کن نمود. دیگر کشور ها در تلاش برای از بین بردن این ویروس ها هستند.

 

در زمان حاضر، کودکان می توانند واکسن MMR را دریافت کنند. این واکسن از آن ها در مقابل این سه ویروس کشنده محافظت می کند. این واکسن در دو فاز به کودکان تزریق می شود. یک بار در 12 الی 15 ماهگی و یک بار در 4 الی 6 سالگی.

 

تاثیر شگفت انگیز واکسن ها

یک واکسن دیگر که تاثیر و اهمیت بسیار بزرگی در جهان داشته است واکسن DTP یا واکسن DTaP است. این واکسن از انسان ها در مقابل دیفتری، کزاز و سیاه سرفه محافظت کرده و در پنج دوز به کودکان داده می شود.

دیفتری بیماری است که مشکلات تنفسی و قلبی ایجاد می کند و در بعضی موارد باعث فلج شدن و مرگ می شود.

واکسن دیفتری برای اولین بار در سال های دهه 1920، پس از این که این بیماری منجر به مرگ میلیون ها کودک شد، عرضه شد. تنها در سال 1921، کورینباکتریوم دیفتریا، باکتری که باعث این بیماری می شود، باعث آلوده شدن 206000 نفر و مرگ 15520 نفر شد.

 

اما با کمک واکسیناسیون سراسری، این بیماری در سطح جهانی کاهش پیدا کرد و طبق گفته CDC، دیفتری در آمریکا به بیماری تبدیل شد «که دیگر کسی اسمش را نمی شنود».

کزاز، که به نام بیماری قفل شدن فک هم شناخته می شود، معمولا باعث اسپاسم و سفت شدن عضلات فک می شود، که می تواند منجر به مشکلات سلامتی بیشتر شود.

از زمان محبوبیت ایمنی در مقابل کزاز در کودکی در دهه 1940، CDC مشاهده کرده است که موارد این بیماری در روندی باثبات رو به کاهش بوده است.

طبق گزارش CDC، «نسبت مرگ برای ابتلا به این بیماری در سال های اخیر از 30% به تقریبا 10% کاهش پیدا کرده است»، این گزارش همینطور بیان می کند که «رکورد کمترین میزان ابتلا 18 نفر (0.01 نفر در هر 100000 نفر) در سال 2009 ثبت شد.»

سیاه سرفه به دلیل باکتری بردتلا پرتوسیس ایجاد می شود و می تواند علائم سرفه شدید در همه سنین ایجاد کند. علامت اصلی این بیماری سرفه است که می تواند باعث مشکلات تنفسی شود.

این بیماری حداقل از قرن 16 ام وجود داشته است و قبل از ایمنی سراسری در دهه ی 1940 در آمریکا، هر سال بیش از 200000 نفر به آن مبتلا می شدند.

از آن زمان، به دلیل واکسیناسیون، تعداد مبتلایان بیش از 80% کاهش پیدا کرده است.

 

همچنین بخوانید:

واکسن آنفولانزا، مزایا، خطرات و ایمنی (کلیک)

 

در نهایت، در باب اهمیت واکسن آنفولانزا، شایان ذکر است که هر سال از وقوع صد ها مورد بیماری شدید جلوگیری می کند.

طبق آخرین داده های CDC، واکسن آنفولانزا در سال های 2018 تا 2019 «از بستری شدن بیش از 58000 بیمار با مشکلات مرتبط با آنفولانزا جلوگیری کرده است.»

واکسن آنفولانزا همینطور از علائم شدید در افرادی که بیماری های مزمن، مانند بیماری های قلبی و بیماری انسداد ریوی مزمن، معرف به COPD، دارند جلوگیری کرده است.

طبق گفته ی سازمان جهانی بهداشت، «ما به واکسن هایی نیاز داریم که از بیش از 20 بیماری کشنده جلوگیری کنند» تا از حق مردم جامعه برای سالم بودن محافظت کنیم.

محققان به طور مداوم در حال کار برای افزایش این تعداد هستند، تا یک روز، همه بتوانند شانس یک زندگی سالم و طولانی را داشته باشند.

 

جهت مشاهده و خرید مکمل ها و محصولات مراقبت داروخانه آنلاین اویرو کلیک کنید.