زخم معده بیماری شایع و برخی علائم آن درد و نفخ است، درمان بسته به علت (اسید زیاد یا عفونت هلیکوباکتر) متفاوت است، رژیم غذایی آن را بخوانید.

زخم های معده (Stomach ulcers) که به آنها Gastric ulcers نیز گفته می شود، تقریبا شایع هستند.

بیشتر افراد مبتلا به زخم معده هیچ علائمی را تجربه نمی کنند اما ممکن است بعضی از آنها درد، حالت تهوع، اسهال یا نفخ شکمی داشته باشند.

تحقیقات فعلی در مورد رژیم های غذایی زخم معده بر اساس شواهدی است که نشان می دهند عفونت هلیکوباکتر پیلوری در ایجاد آنها نقش دارد.

معمولا زخم های معده بسته به علت بروز آن، به ترکیبی از داروها از جمله آنتی بیوتیک ها نیاز دارند. با این حال شواهد فزاینده ای نشان می دهند که مصرف برخی مواد غذایی نیز می توانند باعث رهایی از زخم های معده شده یا حداقل علائم آنها را کاهش می دهد.

برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد بهترین رژیم غذایی برای زخم معده از جمله مواد غذایی که باید مصرف شود و آنهایی که باید از آنها پرهیز شود، به خواندن ادامه دهید.

همچنین بخوانید:

تغذیه چیست و چرا اهمیت دارد؟ (کلیک)

برای زخم معده چی بخوریم؟

علاوه بر مصرف داروهای تجویزی، افراد می توانند انواع مواد غذایی زیر را در رژیم غذایی خود جای دهند:

پروبیوتیک ها

عفونت هلیکوباکتر پیلوری می تواند تعادل باکتری های روده را به هم بزند. مصرف پروبیوتیک هایی مانند لاکتوباسیلوس که به طور طبیعی در روده وجود دارد، به بازگرداندن تعادل طبیعی باکتری ها کمک می کند.

یک بررسی مطالعات بالینی در سال 2014 نتیجه گرفت که مصرف پروبیوتیک ها در کنار داروهای تجویزی می تواند درمان را موثرتر کند. به این ترتیب عوارض جانبی مصرف داروها نیز کاهش خواهند یافت.

همچنین بعضی از تحقیقات نشان می دهند که مصرف بعضی از سویه های پروبیوتیک ها به کاهش عوارض جانبی مرتبط با درمان آنتی بیوتیک ها کمک کرده و تعادل باکتری ها را بهبود می بخشد و همچنین به درمان موثرتر کمک می کند.

افراد می توانند پروبیوتیک ها را به عنوان مکمل یا در مواد غذایی تخمیر شده مصرف کنند. لازم به یادآوری است که بیشتر مطالعات روی پروبیوتیک های مکمل متمرکز شده اند و روی رژیم های غذایی غنی از پروبیوتیک متمرکز نیستند.

همچنین بخوانید:

پروبیوتیک چیست و چه کاربردی دارد؟ (کلیک)

مواد غذایی تخمیر شده

عوامل مختلفی می توانند بر تعادل میکروب های روده تاثیر بگذارند. این موارد شامل رژیم های غذایی ناسالم و بعضی از بیماری ها یا داروها است.

مواد غذایی تخمیر شده منابع غنی از میکروب هایی مانند باکتری ها، مخمرها و قارچ ها هستند. مصرف مواد غذایی حاوی این میکروب ها می تواند تعادل میکروبیوم روده را بازگرداند.

بعضی از مواد غذایی تخمیر شده عبارتند از:

میسو
کلم ترش
کیمچی
کفیر
تمپه

کلم بروکلی

کلم بروکلی و جوانه های آن حاوی سولفورافان هستند که یک ماده شیمیایی گیاهی است که از رشد هلیکوباکتر پیلوری جلوگیری می کند.

در مطالعه ای در سال 2017 روی افراد مبتلا به عفونت هلیکوباکتر پیلوری، مشخص شد که مصرف 70 گرم جوانه کلم بروکلی در روز باعث کاهش التهاب معده و کاهش قابل توجه نشانگرهای عفونت در مقایسه با سطح پایه شده است.

سولفورافان در سایر سبزیجات چلیپایی مانند گل کلم، کلم و کلم کیل نیز وجود دارد. برای بهینه سازی میزان مصرف این ماده بهتر است سبزیجات به صورت خام مصرف شده یا به مدت 3 دقیقه بخارپز شوند.

توت ها

مصرف میوه ها فواید زیادی برای سلامتی دارد اما توت ها به طور ویژه می توانند در کاهش عفونت هلیکوباکتر پیلوری مفید باشند.

در یک مطالعه آزمایشگاهی قدیمی مشخص شد که عصاره توت های مختلف رشد هلیکوباکتر پیلوری در پتری دیش را مهار می کنند.

همچنین بعضی از شواهد نشان می دهند که آب کرنبری می تواند در درمان عفونت هلیکوباکتر پیلوری مفید باشد.

اگرچه این نتایج امیدوارکننده هستند اما باید تحقیقات در مورد اثرات مصرف توت ها روی زخم معده ادامه یابد.

توت های زیر می توانند برای استفاده در رژیم غذایی زخم معده مفید باشند:

تمشک
توت فرنگی
کرنبری
آقطی سیاه (انگور كولی) یا Elderberries
بلوبری
قره ‌گیله (Bilberries)

عسل

افراد در دوران باستان از عسل به عنوان ماده غذایی و دارو استفاده می کردند. این ماده به طور طبیعی ضد میکروب است و بعضی از انواع آن (به ویژه مانوکا و عسل درخت بلوط) به طور ویژه ای قوی تر هستند.

در یک مطالعه در سال 2015، 150 نفر مبتلا به سوء هاضمه حداقل برای یک مرتبه در هفته عسل را به رژیم غذایی خود اضافه کردند. مصرف عسل با احتمال کمتر بروز عفونت هلیکوباکتر پیلوری همراه بود.

روغن زیتون

روغن زیتون در مطالعات آزمایشگاهی مانع از رشد عفونت هلیکوباکتر پیلوری شده است اما این موضوع در مورد شرکت کنندگان در مطالعات انسانی ثابت نشده است.

در یک مطالعه در سال 2012، افراد مبتلا به عفونت هلیکوباکتر پیلوری هر روز و به مدت 14 روز مقادیر مختلف روغن زیتون مصرف کردند. با اینکه نتایج متفاوت بود اما محققان نتیجه گرفتند که مصرف روغن زیتون می تواند تا حدودی در درمان عفونت هلیکوباکتر پیلوری موثر باشد.

استفاده از روغن زیتون برای پختن و پز همراه و استفاده در سس های سالاد فوایدی برای افراد مبتلا به زخم معده دارد.

مواد غذایی که باید از آنها پرهیز کرد

زخم معده با تجمع اسید در روده همراه است.

بعضی از مواد غذایی و نوشیدنی ها تولید اسید را افزایش می دهند و می توانند زخم معده را بیشتر کنند.

به همین دلیل بهتر است از مصرف موارد زیر پرهیز کنید:

الکل

مصرف نوشیدنی های الکلی مانند آبجو، شراب و سایر مشروبات الکلی می تواند مخاط معده را ملتهب و تحریک کند. مصرف بیش از حد الکل با علائم زخم معده همراه است.

همچنین بخوانید:

اثرات مصرف الکل بر بدن (کلیک)

غذاهای سرخ شده

غذاهای سرخ شده در روغن با دمای بالا می تواند زخم معده را تشدید کند و باعث ناراحتی لایه محافظتی طبیعی دستگاه گوارش شود.

همچنین می تواند سرشار از چربی و نمک باشد و در صورتی که در خارج از خانه تهیه شود ممکن است در روغن های چند مرتبه استفاده شده سرخ شده باشد.

غذاهای سرخ شده شامل چیپس سیب زمینی، سیب زمینی سرخ شده، پیاز حلقه ای سوخاری، مرغ سوخاری و دونات هستند.

مواد غذایی اسیدی

بعضی از مواد غذایی به طور طبیعی اسیدی هستند و اگرچه بعضی فواید برای سلامتی دارند اما در رژیم های غذایی زخم معده بهتر است از مصرف آنها خودداری شود.

مواد غذایی دیگر که بار اسیدی بالایی دارند در محیط اسیدی بدن نقش خواهند داشت.

ممکن است بعضی از افراد مبتلا به زخم معده نیاز داشته باشند تا از مصرف مواد غذایی زیر پرهیز کرده یا مصرف آنها را محدود کنند:

گوجه فرنگی
مرکبات مانند لیمو، پرتقال و گریپ فروت
کربوهیدرات های تصفیه شده مانند نان سفید، برنج و غلات فرآوری شده
نوشابه های گازدار

غذاهای بسیار فرآوری شده

اجتناب از مصرف مواد غذایی فرآوری شده با چربی، نمک و قند به تسکین علائم افراد مبتلا به زخم معده کمک می کنند.

افراد مبتلا به زخم معده اغلب رژیم های غذایی کم فیبر و آنتی اکسیدان دارند.

با این حال انتخاب غذاهای حاوی فیبر بالا و فرآوری نشده می تواند به کند شدن هضم و کاهش غلظت اسید صفراوی کمک کرده که در نهایت منجر به کاهش علائمی مانند نفخ و درد می شود.

علت بروز زخم های معده

متخصصان پزشکی روزی معتقد بودند که زخم معده به علت عواملی مانند استرس و مصرف مواد غذایی تند و پر ادویه ایجاد می شود.

با این حال اکنون دانشمندان و پزشکان در مورد مسئول نبودن این عوامل اتفاق نظر دارند.

علت های اصلی زخم معده عبارتند از:

عفونت هلیکوباکتر پیلوری
استفاده بلندمدت از داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAID) مانند ایبوپروفن (Ibuprofen)، آسپرین (Aspirin)، ناپروکسن (Naproxen) و دیکلوفناک (Diclofenac)
بعضی از عوامل زندگی مانند سیگار کشیدن، مصرف بیش از حد الکل و داشتن رژیم غذایی ناسالم

علائم زخم معده

بعضی از افراد مبتلا به زخم معده هیچ علائمی را تجربه نمی کنند.

اگر علائمی وجود داشته باشد می توانند از نظر شدت متغیر باشند. شایع ترین علائم آنها دردی شبیه به سوء هاضمه است که در هر نقطه از ناف تا قفسه سینه ایجاد می شود.

بعضی دیگر از علائم شایع ممکن است شامل موارد زیر باشند:

درد
مشکل در بلع غذا
احساس ناراحتی یا ناخوشی پس از مصرف غذا
کاهش وزن
کاهش اشتها
اسهال

در صورت مشاهده علائم زیر به درمان پزشکی فوری نیاز است:

استفراغ خون
دفع مدفوع سیاه یا مانند قیر یا حاوی خون
حالت تهوع و استفراغ مداوم

درمان ها و پیشگیری

بهترین روش درمانی برای زخم معده ابتدا به این امر وابسته است که چه عواملی باعث بروز آن شده است.

در صورتی که استفاده بلندمدت از NSAID عامل آن باشد، افراد باید با پزشک خود درباره نحوه کاهش مصرف آنها مشورت کنند. همچنین پزشک می تواند مصرف داروهای جایگزین را پیشنهاد دهد.

در صورتی که اسید بیش از حد معده عامل ایجاد زخم معده باشد، مصرف مهارکننده‌های پروتون پمپ (PPI) به کاهش میزان اسید معده کمک می کنند.

در صورتی که عفونت هلیکوباکتر پیلوری عامل ایجاد آن باشد، ممکن است به مصرف مهارکننده‌های پروتون پمپ (PPI) و آنتی بیوتیک نیاز باشد. این ترکیب برای بیشتر افراد موثر است اما پیگیری درمان ضروری خواهد بود.

پیشگیری از زخم معده با رعایت رژیم غذایی متعادل و مقوی و توقف مصرف مواد غذایی فرآوری شده، ترک سیگار و الکل ممکن است.

همچنین بخوانید:

انواع آنتی اسیدها (ضد اسید معده) (کلیک)

خلاصه

بعضی از شواهد نشان می دهند که برخی از مداخلات رژیم غذایی می توانند به پیشگیری و درمان زخم معده کمک کنند.

پیروی از یک رژیم غذایی متعادل و مغذی برای مبتلایان به زخم معده ضروری است.

ایجاد بعضی از تغییرات غذایی می تواند به کاهش علائم، سلامتی بدن و کاهش خطر ابتلا به زخم معده کمک کند.

یکی از بهترین راه ها برای جلوگیری از زخم معده، حفظ رژیم غذایی متعادل و مغزی است.

جهت مشاهده و خرید مکمل ها و محصولات مراقبت داروخانه آنلاین اویرو کلیک کنید.