بیوپسی (نمونه برداری) چیست؟

بیوپسی / نمونه برداری برای تشخیص سرطان و ناهنجاری و انواع آن پانچ – با سوزن (سینه – مغز استخوان) – آندوسکوپی – اکسیژنال و بعد عمل است.

 

سرفصل های مورد نظر خود را سریعتر بیابید:

1- بررسی اجمالی↓

2- بیوپسی چگونه انجام می شود؟ ↓

3- بهبود (ریکاوری) ↓

 

1- بررسی اجمالی

بیوپسی (Biopsy) یک روش پزشکی شامل برداشت نمونه ای کوچک از بافت بدن است تا بتوان آن را زیر میکروسکوپ بررسی کرد.

نمونه بافت (بیوپسی) را می توان تقریبا از هر ناحیه بدن یا داخل بدن از جمله پوست، اندام ها مانند سینه، مغز استخوان و سایر ساختارها تهیه کرد.

اصطلاح بیوپسی اغلب برای اشاره به عمل نمونه برداری و خود نمونه بافتی استفاده می شود.

 

همچنین بخوانید:

سرطان: انواع، دلایل و درمان (کلیک)

 

• چه زمانی به بیوپسی نیاز است؟

برای بررسی های ناهنجاری می توان از بیوپسی استفاده کرد که می تواند:

• • عملکردی باشد – مانند مشکلات کلیوی یا کبدی
  • ساختاری باشد – مانند تورم در اندام خاص

زمانی که نمونه بافت در زیر میکروسکوپ بررسی می شود، ممکن است سلول های غیرطبیعی شناسایی شوند که این امر به تشخیص بیماری های خاص کمک می کند.

در صورتی که قبلا یک بیماری تشخیص داده شده دارید، می توان از بیوپسی برای ارزیابی شدت (مانند درجه التهاب) و درجه آن (مانند سرطان) نیز استفاده کرد.

این اطلاعات می توانند در هنگام تصمیم گیری در مورد مناسب ترین روش درمانی و ارزیابی میزان واکنش فرد به نوع خاصی از درمان بسیار مفید باشد.

همچنین می توانند در تعیین پیش آگاهی کلی فرد یا چشم انداز مفید باشند.

نمونه هایی از بیماری ها که بیوپسی برای آنها مفید است، عبارتند از:

• • سرطان
  • التهاب مانند کبد (هپاتیت) یا کلیه (نفریت)
  • عفونت مانند غدد لنفاوی – برای نمونه بیماری سل
  • بیماری های مختلف پوستی

معمولا تشخیص سرطانی بودن (بدخیم) یا غیرسرطانی بودن (خوش خیم) یک توده با معاینه بالینی امکان پذیر نیست. به همین دلیل اغلب به انجام بیوپسی نیاز است.

 

همچنین بخوانید:

11 بیماری نادر پوستی (کلیک)

 

• انواع بیوپسی

بیوپسی انواع مختلفی دارد که می توانند برای شناسایی طیف وسیعی از بیماری ها مورد استفاده قرار گیرند.

انواع مختلف بیوپسی شامل موارد زیر هستند:

• • بیوپسی پانچ – در این روش از یک ابزار خاص برای ایجاد سوراخ کوچک در پوست استفاده می شود تا نمونه ای پوستی برداشت شود.
  • بیوپسی با سوزن – در این روش از یک سوزن توخالی مخصوص به همراه هدایت توسط اشعه ایکس، سونوگرافی، سی تی اسکن یا MRI برای بدست آوردن بافت از اندام یا بافت زیر پوست استفاده می شود. بیوپسی با سوزن برای نمونه برداری از سینه، مغز استخوان یا اعضای بدن کاربرد دارد.
  • بیوپسی آندوسکوپی – از آندوسکوپ برای از برداشت بافت مانند معده در حین آندوسکوپی استفاده می شود.
  • بیوپسی اکسیژنال (Excisional biopsy) – در این روش از عمل جراحی برای برداشتن قسمت وسیع تری از بافت استفاده می شود.
  • بیوپسی پس از عمل – در صورت رضایت می توان طی جراحی بیوپسی بعد از عمل انجام داد. در شرایط خاص نمونه می تواند بلافاصله آزمایش شود تا به راهنمایی جراح یا درمان بهتر کمک کند.

در ادامه مقاله مفصل تر توضیح خواهیم داد.

 

همچنین بخوانید:

همه چیز درباره سی تی اسکن (کلیک)

 

نحوه انجام بیوپسی به محل برداشت نمونه (بعنوان مثال سینه – رجم – مغز استخوان – کلیه و ..) وابسته است.

اغلب پیش از انجام این فرایند، از سی تی اسکن یا MRI به عنوان راهنما برای کمک به این تصمیم استفاده می شود.

پس از نمونه برداری از بافت، آن را در زیر میکروسکوپ بررسی می کنند تا به شناسایی ماهیت مشکل کمک کند. این کار اغلب به معنی تشخیص قطعی خواهد بود.

نوع لکه ها و آزمایشاتی که هنگام بررسی بافت در زیر میکروسکوپ استفاده می شوند به بیماری در حال بررسی وابسته است.

 

• ریکاوری (بهبودی)

بیشتر بیوپسی ها فقط به بی حسی موضعی نیاز دارند و این یعنی نیازی به بستری شدن در بیمارستان نیست.

اما معمولا زمانی که این روش با بیهوشی عمومی انجام شود، یک شب بستری نیاز خواهد بود.

بیشتر انواع بیوپسی با شروع بی حسی بدون درد خواهند بود. اگرچه این امر به محل بیوپسی ( سینه – مغز استخوان و ..) بستگی دارد.

ممکن است دردی مبهم داشته باشید که با توصیه پزشک یا جراح با مسکن قابل درمان است.

بعضی از انواع بیوپسی می توانند باعث چند ساعت ماندن در بیمارستان شوند.

ممکن است نیاز باشد تا قبل از ترک بیمارستان محل بیوپسی را بخیه زده یا پانسمان کنید.

 

• دریافت نتایج

سرعت دریافت نتایج بیوپسی به فوریت مورد و سیاست بیمارستان وابسته است.

نتایج اغلب طی چند روز اعلام می شوند. پیش بینی این مساله مشکل است زیرا ممکن است پس از بررسی اولیه نمونه به بررسی بیشتری نیاز باشد.

گاهی اوقات لازم است اسلایدهای میکروسکوپ را برای دریافت نظر متخصصان دیگر ارسال شوند.

در صورتی که نمونه برداری طی جراحی انجام شود، ممکن است در بعضی از موارد از روش پردازش دیگری استفاده شود که به آن Frozen section یا بیوپسی مقاطع بافتی منجمد می گویند.

این روش جراح را قادر می سازد تا نتیجه اولیه را به دست آورد که می تواند برای کمک به راهنمایی در حین درمان از آن استفاده شود.

پزشک عمومی، مشاور بیمارستان یا پرستار نتایج را ارائه داده و معنی آنها را توضیح می دهند.

گاهی اوقات بیوپسی بی نتیجه است و نتیجه قطعی در پی ندارد.

در این حالت ممکن است نیاز به تکرار بیوپسی باشد یا به آزمایشات دیگری برای تائید تشخیص نیاز باشد.

 

2- بیوپسی چگونه انجام می شود؟

روش های مختلفی برای نمونه برداری از بافت وجود دارد که وابسته به نوع بافت و محل آن در بدن است.

روش های تصویربرداری مانند اشعه ایکس، سونوگرافی، سی تی اسکن یا MRI اغلب برای هدایت انواع بیوپسی استفاده می شوند.

 

بیوپسی پانچ

می توان از بیوپسی پانچ برای بررسی انواع بیماری های پوستی استفاده کرد.

طی بیوپسی پانچ از یک ابزار ویژه جراحی برای ایجاد یک سوراخ کوچک بر روی پوست و برداشت نمونه های لایه های بالایی بافت استفاده می شود.

در صورت انجام بیوپسی پانچ معمولا از بی حسی موضعی استفاده می شود تا ناحیه مورد نظر بی حس شود.

ممکن است روش دیگر استفاده از اسکالپل (چاقوی جراحی تیز) برای برداشت مقدار کمی از سطح پوست باشد. زخم ناشی از آن با استفاده از بخیه بسته خواهد شد.

 

بیوپسی با سوزن

بیوپسی با سوزن ظریف یا FNA اغلب برای برداشت نمونه سلول از اندام ها یا توده های زیر سطح پوست استفاده می شود.

در صورت نیاز به برداشت نمونه بزرگتر از بیوپسی هسته سوزن CNB استفاده می شود.

برای بیوپسی هسته سوزن پس از بی حسی موضعی با استفاده از یک سوزن توخالی و از طریق پوست، نمونه ای از ناحیه مورد نظر برداشت می شود.

همچنین می توان از اشعه ایکس، سی تی اسکن یا MRI برای کمک به هدایت دقیق سوزن به ناحیه درست استفاده کرد.

زمانی که سوزن در موقعیت خود قرار گیرد، یک نمونه کوچک از بافت را برش می دهد. در مورد بیوپسی هسته سوزن معمولا از بی حسی موضعی استفاده می شود، بنابراین درد و ناراحتی به وجود نمی آید.

 

توده های پستان

در بسیاری از موارد می توان از بیوپسی با سوزن برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد توده سینه (پستان) استفاده کرد.

سوزن به داخل توده سینه وارد شده و نمونه ای از بافت (بیوپسی) برای آزمایش برداشت می شود.

برای بیوپسی یا برداشت نمونه بافت بزرگتر از بافت سینه اغلب از CNB استفاده می شود. در بعضی از موارد زمانی که مشکوک هستید که توده سینه، یک کیست یا توده خوش خیم پر از مایعات است، برای انجام بیوپسی از یک سوزن ظریف برای تخلیه مایع استفاده می شود (سیتولوژی) و سلول ها برای بررسی به آزمایشگاه ارسال می شوند.

 

همچنین بخوانید:

دلایل توده در ناحیه قفسه سینه و پستان (کلیک)

 

اعضای بدن

برای بیوپسی اندام هایی مانند کبد یا کلیه ها از سوزن توخالی ضخیم تر استفاده می شود.

این موارد اغلب با راهنمایی تصویربرداری مانند سی تی اسکن یا MRI انجام می شود و ممکن است از شما خواسته شود تا زمانی که سوزن به درون شکم وارد می شود نفس خود را برای چند ثانیه حفظ کنید.

 

مغز استخوان

از یک سوزن ضخیم برای نمونه برداری از مغز استخوان (بافت نرم و ژله ای موجود در مرکز استخوان های بزرگ) استفاده می شود.

بیوپسی مغز استخوان به دلایل مختلفی انجام می شود. از جمله آنها می توان به زیاد یا کم بودن موارد زیر اشاره کرد:

• گلبول های قرمز خون
• گلبول های سفید خون
• پلاکت (سلول های لخته کننده خون)

تعداد زیادی از بیماری های مختلف عامل این نوع ناهنجاری های خون هستند.

در مواردی که قبلا تشخیص داده شده اند، این نمونه برداری برای بررسی میزان عملکرد درمان (مانند سرطان خون) استفاده می شود.

گاهی اوقات نمونه های مغز استخوان برای بررسی میزان موفقیت درمان سرطان خون یا تعیین میزان پیشرفت انواع خاصی از سرطان (مرحله آنها) گرفته می شود.

بیوپسی مغز استخوان معمولا از بالای استخوان لگن و درست زیر کمر انجام می شود.

برای بی حس کردن این محل معمولا از داروی بی حسی موضعی استفاده می شود و همچنین ممکن است برای آرامش و کنار آمدن با هرگونه ناراحتی و اضطراب به شما آرامبخش تجویز شود.

 

بیوپسی آندوسکوپی

آندوسکوپ ابزاری پزشکی است که برای مشاهده داخل بدن استفاده می شود. این دستگاه شامل لوله ای نازک و انعطاف پذیر است که در انتهای آن نور و دوربین قرار گرفته است.

ابزارهای کوچک برای برش نیز می توانند به انتهای آن متصل شوند تا به متخصص آندوسکوپی (جراح، پزشک یا پرستار) اجازه دهد تا نمونه برداری کند.

آندوسکوپ وابسته به ناحیه مورد نظر می تواند به داخل گلو (دستگاه گوارش فوقانی) یا از طریق مقعد (دستگاه گوارش تحتانی) وارد شود.

نوع بیهوشی استفاده شده نیز به ناحیه در حال بررسی و محل ورود آندوسکوپ وابسته است.

 

بیوپسی اکسیژنال (Excisional biopsy)

نمونه برداری کلی برای برداشت ناحیه وسیع تری از بافت مانند یک توده و بررسی دقیق تر از بیوپسی اکسیژنال استفاده می شود.

نوع بیهوشی استفاده شده در این روش به محل بافت وابسته است.

 

بیوپسی پس از عمل

این بیوپسی گاهی اوقات به دلایل مرتبط یا غیرمرتبط در حین عمل انجام می شود.

طی این بیوپسی یک نمونه بافت در حین جراحی برداشت شده و می تواند بلافاصله بررسی شود که به آن بیوپسی مقاطع بافتی منجمد (Frozen section) می گویند. بنابراین جراح می تواند حین انجام عمل نتایج را به دست آورد. این امر به او کمک می کند تا در مورد مدیریت درمان تصمیم گیری کند.

در صورتی که فرد هنوز بیهوش باشد ممکن است در صورت رضایت توده به طور کامل برداشته شود.

آزمایش نمونه بافت

پس از بیوپسی بافت، آن را به آزمایشگاه می فرستند تا زیر میکروسکوپ بررسی شود.

بررسی دقیق سلول های موجود در نمونه بافت، بافت شناسان را قادر می سازد تا طبیعی یا غیرطبیعی بودن آن را تشخیص دهند.

برای نمونه، سلول های سرطانی متفاوت از سلول های طبیعی به نظر می رسند.

همچنین در صورت نیاز به بررسی نمونه بافت می توان آزمایشات شیمیایی یا ژنتیکی را روی نمونه انجام داد.

برای نمونه در مورد فیبروز کیستیک می توان از آزمایش شیمیایی برای کمک به تشخیص بیماری استفاده کرد.

 

3- ریکاوری (بهبودی)

معمولا بیوپسی ها روش های ساده ای هستند که با استفاده از بی حسی موضعی انجام می شوند.

در بیشتر موارد بیوپسی از روش های سرپایی است و نیازی به بستری در بیمارستان نخواهید داشت.

اما گاهی اوقات برای بعضی از بیوپسی ها مانند مواردی که بافت باید از اندام داخلی گرفته شود ممکن است به بیهوشی عمومی نیاز باشد.

در این حالت برای بهبودی و ریکاوری باید یک شب در بیمارستان بستری باشید.

معمولا پس از انجام بیوپسی دردی احساس نمی کنید. اما در صورتی که بافت از اندام اصلی مانند کبد یا مغز استخوان گرفته شده باشد ممکن است احساس درد مبهم یا ناراحتی جزئی داشته باشید.

پزشک یا جراح می تواند برای تسکین آنها مصرف مسکن ها را توصیه کند.

در صورتی که برای برداشت نمونه به برش نیاز باشد ممکن است محل مورد نظر به بخیه زدن یا پانسمان نیاز داشته باشد.

در صورتی که بافت از اندام داخلی مانند کبد یا کلیه برداشته شود باید چند ساعت پس از آن در بیمارستان بمانید.

دلیل این امر این است که بتوانید استراحت کنید و کارکنان بیمارستان از عدم بروز خونریزی داخلی مطمئن شوند.

به ندرت پس از انجام بیوپسی خونریزی جدی رخ می دهد اما در صورت بروز آن ممکن است نیاز باشد تا یک عمل یا انتقال خون انجام دهید. در موارد نادر ممکن است یک عمل دیگر لازم باشد.

زنانی که از بافت تناسلی خود (مانند دهانه رحم) نمونه برداری می کنند، ممکن است دچار خونریزی موقتی از واژن شوند. برای درمان هرگونه گرفتگی می توان از مسکن استفاده کرد.

 

همچنین بخوانید:

کولپوسکوپی چیست؟ (کلیک)

 

جهت مشاهده و خرید مکمل ها و محصولات مراقبت داروخانه آنلاین اویرو کلیک کنید.