شقاق مقعدی: علت و درمان

شقاق مقعدی یک بریدگی یا پارگی در مقعد است؛ علائم – علت – تشخیص و روش درمان آن شامل عمل جراحی – بوتاکس و مصرف کرم و پماد را بخوانید.

 

شقاق مقعدی (Anal Fissure) یک پارگی یا ترک در پوشش کانال مقعد یا یک بریدگی یا پارگی در مقعد است که به داخل این کانال گسترش می یابد.

این وضعیت می تواند باعث ایجاد درد در هنگام دفع مدفوع و پس از آن شود و حتی امکان وجود خون در مدفوع را فراهم می کند.

عرض بیشتر شقاق های مقعد کمتر از یک سانتی متر است اما مقعد قسمت بسیار حساسی از بدن است. بنابراین درد این ناحیه حتی در صورت وجود یک پارگی کوچک می تواند بسیار شدید باشد.

در این مقاله به بررسی علائم، علت، تشخیص، درمان و روش پیشگیری از بروز شقاق مقعدی می پردازیم.

 

همچنین بخوانید:

جوش مقعدی : دلایل و درمان (کلیک)

 

حقایق سریع

در ادامه به ارائه چند نکته کلیدی در مورد شقاق مقعدی می پردازیم. جزئیات بیشتر و اطلاعات پشتیبانی شده در مقاله اصلی ارائه شده اند.

• آسیب به پوشش مقعد یک مشکل شایع است.
• در بعضی موارد این مشکل ناشناخته یا ایدیوپاتیک است و علت مشخصی برای آن وجود ندارد.
• تقریبا 10% از افراد در طول زندگی خود تحت تاثیر این وضعیت قرار می گیرند.
• هیدراته و پر آب ماندن به پیشگیری از شقاق مقعدی کمک می کند.

 

علت شقاق مقعدی

شقاق مقعدی به چند علت می تواند اتفاق بیفتد.

• یبوست: مدفوع بزرگ و سفت بیشتری به جای ضایعات نرم و کوچک در ناحیه مقعدی و در هنگام حرکات روده ایجاد می شوند.
• اسهال: اسهال مکرر می تواند باعث شقاق مقعدی شود.
• اسپاسم عضله: متخصصات معتقدند که اسپاسم عضله اسفنکتر مقعد خطر ایجاد شکاف مقعد را افزایش می دهد. اسپاسم حرکتی کوچک و خودکار در مقعد است و باعث سفت شدن ناگهانی عضله می شود. همچنین اسپاسم عضلات روند بهبودی را تضعیف می کند.
• بارداری و زایمان: زنان در اواخر دوران بارداری بیشتر در معرض ابتلا به شقاق مقعدی هستند. همچنین ممکن است در حین زایمان مخاط مقعد نیز پاره شود.
• عفونت های مقاربتی (STI): که با عنوان بیماری های مقاربتی (STD) نیز شناخته می شوند و با خطر بالا برای ایجاد شقاق مقعدی همراه هستند. برای نمونه می تواند به سیفلیس، HIV، ویروس پاپیلوم انسانی(HPV)، تبخال و کلامیدیا اشاره کرد.

• بیماری های زمینه ای: بعضی از بیماری های زمینه ای مانند بیماری کرون، کولیت زخمی و سایر بیماری های التهابی روده می توانند باعث ایجاد زخم در ناحیه مقعد شوند.
• رابطه جنسی مقعدی: در موارد نادر می تواند باعث ایجاد شقاق مقعدی شود.
• دو حلقه عضلانی (اسفنکتر) که مقعد را کنترل می کنند: حلقه خارجی با آگاهی کنترل می شود اما حلقه داخلی به این صورت نیست. اسفنکتر داخلی تحت فشار مداوم است. متخصصان بر این باورند که در صورت فشار بیش از حد، اسفنکتر داخلی می تواند دچار اسپاسم شود که این امر جریان خون را کاهش داده و خطر ایجاد شقاق را افزایش می دهد.

 

علائم شقاق مقعدی

علائم و نشانه های اصلی شقاق مقعدی عبارتند از:

• درد: به ویژه در هنگام دفع مدفوع – درد در هنگام دفع مدفوع شدید است و پس از آن ممکن است احساس سوزش عمیقی به وجود بیاید. ترس از درد می تواند باعث عدم تمایل برای دفع شده و خطر ابتلا به یبوست را افزایش دهد.

در صورتی که افراد رفتن به توالت را به تاخیر بیاندازند باعث بدتر شدن درد و پارگی می شوند، زیرا مدفوع سفت تر و بزرگتر می شود. ممکن است بعضی از افراد زمانی که خود را با دستمال توالت تمیز می کنند، درد شدیدی را تجربه کنند.

• خون: به دلیل تازه بودن خون رنگ آن قرمز روشن است و این خون می تواند روی مدفوع یا دستمال توالت مشاهده شود. معمولا وجود شقاق مقعدی در نوزادان باعث خونریزی می شود.
• خارش: در ناحیه مقعد – این احساس می تواند مداوم یا متناوب باشد.
• دیسوریا – ناراحتی در هنگام دفع ادرار (که کمتر شایع است.) – ممکن است بعضی از بیماران به صورت مکرر دفع ادرار داشته باشند.

 

عوامل خطر

شقاق مقعدی می تواند به طور مساوی بر افراد در هر سن و جنسیت تاثیر بگذارد.

این وضعیت شایع ترین علت خونریزی مقعدی در نوزادان و کودکان است.

ممکن است مشاهده خون قرمز روشن در مدفوع یا دستمال توالت برای بعضی از کودکان ناراحت کننده باشد.

شقاق مقعدی در بیشتر موارد بدون نیاز به درمان پزشکی یا جراحی برطرف می شود.

کرم های موضعی، شیاف یا هر دو و مسکن های بدون نیاز به نسخه (OTC) به علائم کمک می کنند. اگرچه بعضی از افراد در صورت عدم بهبود صحیح این ضایعه می توانند به درد مزمن دچار شوند.

شقاق مقعدیی که کمتر از 6 هفته طول بکشد، شقاق مقعدی حاد نامیده می شود.

شقاق مقعدی مزمن بیش از 6 هفته علائم ایجاد می کند. شقاق مقعدی اولیه دلیل قابل شناسایی ندارد اما شقاق مقعدی ثانویه علت قابل شناسایی خواهد داشت.

 

درمان شقاق مقعدی

در بیشتر موارد، شقاق مقعدی طی چند هفته برطرف می شود. ممکن است پزشک بعضی از داروها مانند کرم یا پماد استروئیدی را برای تسکین علائم درد، سوزش یا ناراحتی شقاق مقعدی توصیه کند. در صورتی که بیمار از یبوست رنج ببرد، ممکن است مصرف ملین ها تجویز شود.

همچنین فرد تشویق خواهد شد تا میزان فیبر در رژیم غذایی خود را افزایش دهد که این امر به نرم شدن مدفوع کمک می کند. طبق توصیه خدمات ملی بهداشت (NHS) انگلستان، بزرگسالان باید مصرف حداقل 18 گرم فیبر در روز را هدف قرار دهند.

در صورت افزایش سریع و بیش از حد مصرف فیبر ممکن است خطر گرفتگی معده، باد، نفخ و اسهال وجود داشته باشد.

این افزایش باید به تدریج انجام شود. بیمار باید مطمئن شود که مایعات فراوانی (ترجیح بر مصرف آب است) می نوشد.

 

درد

ممکن است پزشک استفاده از یک کرم یا پماد بی حس کننده موضعی را برای درد شقاق مقعدی توصیه کند.

موضعی به این معنی است که از آن مستقیما بر روی پوست استفاده می شود.

برای سوزش بلندمدت پس از رفتن به توالت، استامینوفن یا ایبوپروفن کمک کننده خواهند بود. بیماران در این مورد باید از پزشک خود راهنمایی بگیرند.

بعضی از بیماران دریافتند که استفاده از یک وان گرم (نه خیلی داغ) به شل شدن عضلات و تسکین درد کمک خواهد کرد.

داروهای مسکن مانند ایبوپروفن یا استامینوفن می توانند بدون نسخه خریداری شوند.

داروی موضعی نیتروگلیسیرین با گشاد کردن عروق خونی موجود در ناحیه به تسریع در بهبود ضایعات کمک می کند.

در صورتی که بهبودی کندتر از حد انتظار باشد، پزشک ممکن است استفاده از این دارو را تجویز کند.

 

مسدودکننده های کانال کلسیم

دارویی که در اصل برای کاهش فشار خون طراحی شده است، می تواند باعث شل شدن عضله اسفنکتر و همچنین افزایش خون رسانی به ناحیه آسیب دیده شود که باعث سرعت دادن به ترمیم می شود.

 

کرم یا پماد استروئیدی برای شقاق مقعدی

کرم یا پماد استروئیدی باعث کاهش التهاب اطراف ضایعه شقاق مقعدی شده و می تواند به علائم خارش و درد کمک کند.

 

سم بوتولینوم (بوتاکس)

بوتاکس با موفقیت برای بسیاری از اختلالات همراه با اسپاسم عضله استفاده شده است.

 

عمل جراحی

در صورتی که شقاق مقعدی مزمن یا بلندمدت باشد و بهبود نیاید، ممکن است جراحی یک گزینه درمانی باشد.

در این روش بخشی از عضله اسفکتر مقعد با جراحی برداشته می شود و در نتیجه اسپاسم های کمتر و شدیدتری ایجاد خواهد شد. – این روش با عنوان اسفنکتروتومی داخلی شناخته می شود.

فیشرکتومی، برداشتن شقاق مقعدی از طریق جراحی است. – این روش به ندرت و در مورد کودکان استفاده می شود.

 

پیشگیری از شقاق مقعدی

موارد زیر، نکاتی برای پیشگیری از بروز آن هستند:

• مدفوع را نگه ندارید – یک رژیم غذایی متعادل با فیبر فراوان رعایت کنید. اطمینان حاصل کنید که میزان مصرف مایعات کافی است. به یاد داشته باشید که آب بهترین نوع مایعات است.
• استفاده از توالت را به تعویق نیاندازید – انتظار به این معنی است که مدفوع در نهایت بزرگتر و سفت تر می شود.
• نوزادان – تغییر مداوم پوشک می تواند خطر ایجاد شقاق مقعدی در نوزادان را کاهش دهد.
• شارپ فود – از مصرف مواد غذایی که ممکن است به خوبی هضم نشوند مانند مغزها و پاپ کورن خودداری کنید.
• پاک کردن – در صورتی که فرد مستعد است باید از پارچه های مرطوب یا پدهای پنبه ای پس از توالت استفاده کند. از استفاده از دستمال توالت زبر یا معطر خودداری کنید.
• ورزش – ورزش منظم می تواند خطر ابتلا به یبوست را کاهش دهد و در نتیجه خطر ایجاد شقاق مقعدی کمتر خواهد شد. باید در طول ورزش و بعد از آن به خوبی هیدراته (پر آب) بمانید.
• زور زدن – از زور زدن و نشستن طولانی بر روی توالت خودداری کنید.

 

تشخیص

معمولا پزشک پس از معاینه فیزیکی ناحیه مقعد می تواند شقاق مقعد را تشخیص دهد. در صورتی که چیزی قابل مشاهده نباشد، در صورت وجود شقاق مقعدی، فشار ملایم بر ناحیه مقعد اغلب باعث ایجاد درد می شود.

 

معاینه مقعد

معاینه مقعد شامل قرار دادن انگشت (با دستکش) یا ابزاری کوچک در رکتوم است. البته معمولا پزشک این کار را انجام نمی دهد زیرا ممکن است درد زیادی ایجاد کند. یک متخصص می تواند قبل از معاینه مقعد از بی حسی در این ناحیه استفاده کند.

در صورتی که پزشک به وجود مشکل جدی تری مشکوک باشد، بیمار را به یک متخصص ارجاع می دهد.

 

سیگموئیدوسکوپی یا کولونوسکوپی

در این روش ها از یک لوله سفت و یا انعطاف پذیر برای بررسی داخل مقعد و رکتوم استفاده می شود. در صورتی که پزشک بخواهد تا بیماری جدی تر مقعد را رد کند، ممکن است انجام آزمایش تشخیصی را تجویز کند.

 

همچنین بخوانید:

چه چیزی را باید قبل، حین و بعد از کولونوسکوپی انتظار داشت؟ (کلیک)

 

جهت مشاهده و خرید مکمل ها و محصولات مراقبت داروخانه آنلاین اویرو کلیک کنید.