آب سیاه چشم : علائم، علت و درمان

آب سیاه بیماری است که طی آن عصب بینایی که چشم را به مغز متصل می کند آسیب می بیند؛ علائم – علت – تشخیص و روش های درمان آن را بخوانید.

 

سرفصل های مورد نظر خود را سریعتر بیابید:

1- بررسی اجمالی↓

2- تشخیص آب سیاه چشم↓

3- درمان آب سیاه چشم↓

 

1- بررسی اجمالی

آب سیاه (Glaucoma) یک بیماری شایع چشمی است که طی آن عصب بینایی که چشم را به مغز متصل می کند، آسیب می بیند.

بیماری آب سیاه چشم معمولا به علت تجمع مایعات در قسمت جلوی چشم ایجاد می شود و فشار داخل چشم را افزایش می دهد.

در صورتی که آب سیاه زود تشخیص و درمان نشود می تواند منجر به از دست دادن بینایی چشم شود.

این بیماری می تواند افراد در هر سنی را درگیر کند اما بیشتر در بزرگسالان 70 تا 80 ساله دیده می شود.

 

همچنین بخوانید:

فلوتر چشم :علت، علائم و درمان (کلیک)

 

علائم آب سیاه چشم

آب سیاه چشم معمولا از ابتدا علائمی ایجاد نمی کند.

این وضعیت به آرامی و طی سال های طولانی ایجاد می شود و ابتدا لبه های بینایی (دید محیطی) را تحت تاثیر قرار می دهد.

به همین علت بسیاری از افراد متوجه ابتلا به آب سیاه چشم نمی شوند و اغلب فقط در طی یک معاینه چشم این موضوع مشخص می شود.

در صورت مشاهده علائم، ممکن است تاری دید یا دیدن حلقه های رنگین کمانی در اطراف نورهای روشن ایجاد شود.

معمولا هر دو چشم تحت تاثیر قرار می گیرند اما ممکن است یک چشم وضعیت بدتری داشته باشد.

 

همچنین بخوانید:

علت خشکی چشم به همراه تاری دید (کلیک)

 

گاهی اوقات بیماری آب سیاه چشم به طور ناگهانی ایجاد شده و منجر به بروز علائم زیر می شود:

• درد شدید چشم
• تهوع و استفراغ
• قرمزی چشم
• سر درد
• حساسیت به لمس اطراف چشم
• دیدن حلقه های نور دور چراغ ها
• تاری دید

 

زمان مشاوره با پزشک

در صورت نگرانی در مورد بینایی خود به یک چشم پزشک یا پزشک عمومی مراجعه کنید.

در صورت ابتلا به آب سیاه چشم، تشخیص و درمان به موقع به توقف بدتر شدن وضعیت کمک می کند.

آب سیاه بدون درمان می تواند منجر به نابینایی شود.

در صورت بروز ناگهانی آب سیاه در اولین فرصت به نزدیک ترین واحد آسیب دیدگی چشم یا بخش اورژانس بیمارستان مراجعه کنید.

این یک وضعیت اورژانسی است که ممکن است به درمان فوری نیاز داشته باشد.

 

انواع آب سیاه

چندین نوع مختلف آب سیاه وجود دارد.

شایع ترین نوع آن آب سیاه (گلوکوم) زاویه باز اولیه است.

این وضعیت طی سال ها و به آرامی گسترش می یابد.

علت آن مسدود شدن مجاری تخلیه چشم به مرور زمان است.

 

انواع دیگر آب سیاه عبارتند از:

• آب سیاه (گلوکوم) حاد زاویه: یک نوع غیرمعمول ناشی از مسدود شدن ناگهانی مجاری تخلیه چشم است که می تواند فشار داخل آن را به سرعت افزایش دهد.
• آب سیاه (گلوکوم) ثانویه: ناشی از یک بیماری زمینه ای چشم مانند التهاب چشم (یوئیت)
• آب سیاه (گلوکوم) دوران کودکی (گلوکوم مادرزادی): نوعی نادر که در کودکان بسیار کوچک رخ داده و ناشی از ناهنجاری چشم است.

 

علت بروز آب سیاه چشم

بیماری آب سیاه چشم به چند علت رخ می دهد.

بیشتر موارد آن در اثر تجمع فشار در چشم و عدم تخلیه صحیح مایعات رخ می دهند.

این افزایش فشار به عصب چشم که متصل به مغز است (عصب مغزی)، آسیب می رساند.

 

اغلب علت آب سیاه چشم قابل تشخیص نیست، اگرچه موارد خاص زیر خطر بروز آن را افزایش می دهند:

• سن – با افزایش سن بروز آب سیاه شایع تر می شود.
• قومیت – مردم آفریقا، کارائیب یا آسیایی بیشتر در معرض ابتلا به آب سیاه هستند.
• سابقه خانوادگی – در صورتی که پدر، مادر، خواهر یا برادر مبتلا به این بیماری داشته باشید، احتمال ابتلا به آب سیاه بیشتر می شود.
• سایر بیماری های پزشکی مانند نزدیک ‌بینی، دور بینی و دیابت

مشخص نیست که بتوان برای پیشگیری از ابتلا به آب سیاه کاری انجام داد اما آزمایشات منظم چشم باید در اولین فرصت انجام شوند.

 

معاینات آب سیاه

معمولا آب سیاه طی یک معاینه روتین چشم و اغلب پیش از ایجاد علائم مشخص، قابل تشخیص است.

این معاینات توسط یک بینایی سنج یا اپتومتریست انجام می شود.

شما باید حداقل هر 2 سال یک مرتبه معاینه عادی چشم انجام دهید.

چندین معاینه سریع و بدون درد برای بررسی آب سیاه از جمله معاینات بینایی و اندازه گیری فشار داخل چشم انجام می شود.

در صورتی که این معاینات نشان دهنده ابتلا به آب سیاه باشند، باید برای بحث در مورد درمان به یک چشم پزشک مراجعه کنید.

 

درمان های آب سیاه

بازگشت میزان بینایی از دست رفته که قبل از تشخیص آب سیاه رخ داده ممکن نیست اما درمان می تواند به توقف بدتر شدن این وضعیت کمک کند.

شابان ذکر است که با پیشرفت تکنولوژی و علم با انجام جراحی ها بسیاری از افراد مبتلا روند بهبودی داشته اند.

درمان توصیه شده برای آب سیاه به نوع آن وابسته است اما گزینه های درمانی عبارتند از:

• قطره چشم: برای کاهش فشار چشم
• لیزر درمانی: این روش برای باز کردن مجاری تخلیه چشم مسدود شده یا کاهش تولید مایعات چشم استفاده می شود.
• جراحی – برای بهبود تخلیه مایعات

همچنین احتمالا برای مراجعه به پزشک و بررسی وضعیت خود به جلسات منظم نیاز خواهید داشت.

 

2- تشخیص آب سیاه چشم

معمولا آب سیاه قبل از ایجاد علائم قابل توجه، طی یک معاینه معمول چشم مشاهده می شود.

پس از آن به طور معمول به معاینات دیگر برای تشخیص و پایش وضعیت نیاز خواهد بود.

انجام معاینات معمول چشم بسیار مهم است تا مشکلاتی مانند آب سیاه در اولین فرصت تشخیص داده و درمان شوند.

درمان اولیه به جلوگیری از شدیدتر شدن وضعیت کمک خواهد کرد.

باید حداقل هر 2 سال یک معاینه چشم انجام داد.

در صورتی که در معرض ابتلا به آب سیاه هستید (برای نمونه، اگر یکی از اعضای خانواده شما به این وضعیت مبتلا است) به شما توصیه می شود تا در معاینات بیشتری شرکت کنید.

می توانید این معاینه را از طریق یک چشم پزشکی محلی انجام دهید. این معاینات توسط یک بینایی سنج یا اپتومتریست انجام خواهد شد.

 

معایناتی برای تشخیص و پایش آب سیاه چشم

چندین معاینه سریع و بدون درد وجود دارند که در صورت مشکوک بودن به آب سیاه پس از یک معاینه معمولی، توسط بینایی سنج انجام می شوند.

 

آزمایش فشار چشم

در این آزمایش که تونومتری نام دارد، از ابزاری به نام تونومتر برای اندازه گیری فشار داخل چشم استفاده می شود.

متخصصان بینایی سنجی مقدار کمی داروی مسکن استفاده کرده و جلوی چشم را رنگ می کنند. سپس نوری به چشم تابانده و با فشار سنج به آرامی آن را لمس می کنند.

بعضی از اپتومتریست ها برای بررسی فشار از ابزار دیگری استفاده می کنند که چشم را لمس نکرده و از فشار هوا استفاده می کنند.

 

گونیوسکوپی یا بررسی زاویه چشم

گونیوسکوپی معاینه ای برای مشاهده قسمت جلوی چشم (فضای پر از مایع بین قسمت رنگی چشم (عنبیه) و قسمت شفاف جلوی چشم (قرنیه)) است. این محلی است که مایعات از چشم خارج می شوند.

گونیوسکوپی به تعیین باز یا بسته بودن این ناحیه (زاویه) کمک می کند.

این امر بر تخلیه مایعات از چشم تاثیر می گذارد. این معاینه نوع آب سیاه را مشخص می کند.

 

آزمایش میدان دید

یک آزمایش میدان دید (که پریمتری نیز نامیده می شود) نواحی از دست رفته دید را بررسی می کند.

ممکن است طی آن نقاط روشنی به شما نشان داده و از شما خواسته شود تا در هنگام دیدن هر کدام از آنها دکمه ای را فشار دهید.

بعضی از نقاط در لبه های دید ظاهر می شوند که اغلب اولین ناحیه ای است که تحت تاثیر آب سیاه قرار می گیرد.

در صورتی که قادر به دیدن نقطه های روشن اطراف نیستید، ممکن است نشان دهنده آسیب آب سیاه به چشم باشد.

 

ارزیابی عصب بینایی

عصب بینایی که چشم را به مغز متصل می کند، توسط آب سیاه آسیب دیده و بنابراین ارزیابی آن در مورد سلامتی لازم است.

برای این ارزیابی از قطره های چشمی برای بزرگ کردن مردمک چشم استفاده می شود. سپس چشم ها با استفاده از موارد زیر بررسی خواهد شد:

• لامپ اسلیت (میکروسکوپ با نور روشن)
• توموگرافی انسجام نوری – نوعی اسکن که طی آن از اشعه ویژه نور برای اسکن پشت چشم و تولید تصاویر از آن استفاده می شود.

قطره های چشمی که برای بزرگ شدن مردمک چشم از آنها استفاده می شود، به طور موقت بر توانایی رانندگی تاثیر گذاشته و باید این مورد را در هنگام رفتن به منزل پس از جلسه معاینه در نظر بگیرید.

 

ارجاع به یک متخصص

در صورتی که آب سیاه توسط معاینه مشاهده شود، باید برای انجام آزمایشات بیشتر به یک چشم پزشک مراجعه کرد. آنها تشخیص را تایید کرده و موارد زیر را متوجه می شوند:

• میزان پیشرفت بیماری
• میزان آسیب ناشی از آب سیاه
• علت بروز آب سیاه

سپس در مورد درمان به شما مشاوره خواهند داد.

در بعضی از موارد، چشم پزشک به درمان ادامه می دهد. اما برای مواردی که خیلی جدی نیستند می توانید مجدد به بینایی سنجی مراجعه کنید.

 

3- درمان آب سیاه چشم

چندین روش درمانی مختلف برای آب سیاه وجود دارد.

از جمله می توان به قطره چشم، لیزر درمانی و جراحی اشاره کرد. بهترین درمان برای شما به وضعیت بیماری وابسته است.

درمان بینایی به جلوگیری از بدتر شدن شرایط بیمار و بهبود آن کمک می کند.

 

برنامه درمانی شما

درمان شما تا حد زیادی به نوع آب سیاه وابسته است.

شایع ترین نوع آن، آب سیاه (گلوکوم) زاویه باز اولیه است که معمولا با قطره چشم درمان می شود.

در صورت موثر نبودن قطره چشم، ممکن است به لیزر درمانی یا جراحی نیاز باشد.

درمان انواع دیگر آب سیاه می تواند شامل موارد زیر باشد:

• آب سیاه (گلوکوم) زاویه بسته اولیه: درمان فوری در بیمارستان با دارو برای کاهش فشار چشم و پس از آن لیزر درمانی
• آب سیاه (گلوکوم) ثانویه: قطره های چشمی، لیزر درمانی یا جراحی (وابسته به علت اصلی بروز آن)
• آب سیاه (گلوکوم) مادرزادی: جراحی برای اصلاح مشکل چشم که منجر به تجمع مایعات و فشار می شود.

 

همچنین به شما توصیه می شود تا برای پایش چشم ها و بررسی تاثیر درمان در جلسات معاینه منظم شرکت کنید.

در بیشتر کلینیک ها یک رابط وجود دارد که با او در ارتباط خواهید بود. لازم است تا هیچ یک از این جلسات معاینه را از دست ندهید.

درمان های اصلی در ادامه شرح داده می شوند.

 

قطره چشم

قطره چشم درمان اصلی آب سیاه است. چندین نوع مختلف وجود دارند که می توانند مورد استفاده قرار بگیرند اما همه آنها با کاهش فشار در چشم کار می کنند.

آنها به طور معمول بین 1 تا 4 مرتبه در روز استفاده می شوند.

استفاده از آنها طبق دستورالعمل بسیار مهم است، حتی اگر هیچ مشکلی در بینایی مشاهده نکرده باشید.

در صورتی که به درمان تجویز شده پایبند نباشید، بینایی شما در معرض خطر قرار می گیرد.

ممکن است نیاز باشد تا چندین نوع از آنها را قبل از یافتن نوع مناسب امتحان کنید.

گاهی اوقات لازم است تا همزمان از بیش از یک نوع استفاده کنید.

قطره های چشمی می توانند عوارض جانبی ناخوشایندی مانند تحریک چشم ایجاد کنند و بعضی از آنها برای افرادی که بیماری های زمینه ای دارند، مناسب نیست.

 

نحوه استفاده از قطره چشمی

برای استفاده از قطره های چشمی مراحل زیر را دنبال کنید:

• با استفاده از انگشت خود پلک پایین را به آرامی پایین بکشید.
• بطری را روی چشم خود نگه داشته و اجازه دهید تا یک قطره به محفظه پایین پلک ریخته شود.
• چشم را برای چند دقیقه بسته نگه دارید.

 

در صورتی که از انواع مختلف قطره های چشمی استفاده می کنید، حداقل 5 دقیقه بین استفاده از آنها فاصله بیندازید.

بعد از استفاده از قطره چشمی برای حدود یک دقیقه و به آرامی گوشه داخلی چشم (روی پلک) را فشار دهید.

این کار باعث کاهش تخلیه آن از چشم شده و به افزایش اثربخشی آن کمک می کند. همچنین به کاهش هرگونه عوارض جانبی کمک خواهد کرد.

 

لیزر درمانی

در صورتی که قطره های چشمی علائم را بهبود ندهند، درمان با لیزر توصیه می شود.

طی این روش یک پرتو پر انرژی از نور با دقت به بخشی از چشم هدایت می شود تا از جمع شدن مایعات داخل آن جلوگیری کند.

 

انواع لیزردرمانی عبارتند از:

• ترابکولوپلاستی لیزری: از لیزر برای باز کردن مجاری تخلیه چشم استفاده می شود که منجر به تخلیه مایعات بیشتر و کاهش فشار داخل چشم خواهد شد.
• درمان لیزر سیکلودیود: از لیزر برای از بین بردن بخشی از بافت چشم که تولیدکننده مایعات است استفاده شده تا فشار چشم کاهش یابد.
• لیزر ایریدوتومی: از لیزر برای ایجاد سوراخ هایی در عنبیه استفاده می شود تا مایعات بیشتری از چشم تخلیه شوند.

 

معمولا لیزر درمانی در زمان هوشیاری انجام شده و طی آن از قطره های بی حسی موضعی استفاده می شود. طی عمل فقط گرما و سرما را حس خواهید کرد.

ممکن است نیاز باشد تا پس از لیرز درمانی از قطره های چشمی استفاده کنید.

 

جراحی

در موارد نادر که درمان با قطره های چشمی یا لیزر موثر نباشد، جراحی توصیه می شود.

متداول ترین نوع جراحی آب سیاه، ترابکولکتومی نام دارد.

این روش شامل برداشتن بخشی از مجاری تخلیه چشم است تا مایعات به راحتی تخلیه شوند.

جراحی آب سیاه تحت بی حسی موضعی یا بیهوشی عمومی انجام می شود.

بیشتر افراد پس از ترابکولکتومی نیازی به استفاده از قطره چشمی نخواهند داشت و همچنین درد زیادی پس از انجام آن ایجاد نخواهد شد.

پیش از تصمیم به جراحی باید با پزشک در مورد نوع جراحی توصیه شده و خطرات و مزایای آن صحبت کنید.

 

انواع دیگری جراحی آب سیاه عبارتند از:

• ترابکولوکتومی: این روش شبیه به ترابکولکتومی است اما طی آن از جریان الکتریکی برای برداشتن قسمت کوچکی از مجاری تخلیه چشم استفاده می شود.
• ویسکوکانالوستومی: در این روش بخشی از پوشش خارجی کره چشم (صلبیه) برداشته می شود تا مایعات به راحتی از چشم تخلیه شوند.
• اسکلرکتومی عمیق: در این روش با کاشت یک وسیله کوچک در داخل مجاری تخلیه، آنها را گشادتر می کنند.
• بای پس ترابکولار با استنت: در این روش یک لوله کوچک در چشم قرار گرفته تا تخلیه مایعات افزایش یابد.

 

ممکن است پس از جراحی، چشم آب آورده و قرمز شود و شاید تا 6 هفته بینایی تار شود اما این وضعیت به حالت عادی باز خواهد گشت.

بیمارستان در مورد اقدامات زمان بهبودی به شما مشاوره خواهد داد. به بیشتر افراد توصیه می شود تا چشم خود را خشک نگه داشته و حداقل به مدت یک هفته از رانندگی، مطالعه و برداشتن بار سنگین خودداری کنند.

 

جهت مشاهده و خرید مکمل ها و محصولات مراقبت داروخانه آنلاین اویرو کلیک کنید.