حاملگی خارج رحمی : علائم، علت و درمان

حاملگی خارج رحمی زمانی رخ می دهد که تخمک بارور شده، کاشت را در خارج از رحم انجام دهد؛ علائم، علت، تشخیص و درمان آن را بخوانید.

 

سرفصل های مورد نظر خود را سریعتر بیابید:

1- بررسی اجمالی↓

2- علائم حاملگی خارج رحمی↓

3- تشخیص حاملگی خارج رحمی↓

4- درمان حاملگی خارج رحمی↓

 

1- بررسی اجمالی

حاملگی خارج رحمی (Ectopic pregnancy) زمانی رخ می دهد که تخمک بارور شده، کاشت را در خارج از رحم و معمولا در یکی از لوله های رحمی انجام دهد.

لوله های رحمی، لوله هایی هستند که تخمدان ها را به رحم متصل می کنند.

در صورتی که تخمک در آنها گیر بیفتد به نوزاد تبدیل نمی شود و در صورت ادامه بارداری ممکن است سلامتی فرد در معرض خطر قرار گیرد.

متاسفانه در این وضعیت نجات بارداری ممکن نیست.

معمولا این وضعیت با استفاده از دارو یا جراحی برطرف می شود.

از هر 90 مورد بارداری در انگلستان حدود 1 مورد خارج رحمی است. این میزان حدود 11000 مورد بارداری در سال است.

 

همچنین بخوانید:

علائم اولیه و عجیب بارداری (کلیک)

 

علائم حاملگی خارج رحمی

حاملگی خارج رحمی همیشه علائمی ایجاد نمی کند و ممکن است فقط طی اسکن متداول بارداری تشخیص داده شود.

در صورت بروز علائم، آنها بین هفته 4 تا 12 بارداری ایجاد می شوند.

علائم می توانند ترکیبی از موارد زیر باشند:

• یک پریود از دست رفته و سایر علائم بارداری
• درد شکمی به سمت پایین در یک طرف
• خونریزی یا ترشحات آبکی قهوه ای واژن
• درد نوک شانه
• ناراحتی در هنگام دفع ادرار یا مدفوع

این علائم لزوما نشانه یک مشکل جدی نیستند. گاهی اوقات ممکن است این علائم به دلیل مشکلات دیگری مانند مشکلات معده ایجاد شوند.

 

همچنین بخوانید:

علت ترشحات قهوه ای پس از قاعدگی (کلیک)

 

زمان دریافت مشاوره پزشکی

در صورت داشتن ترکیبی از علائم فوق و احتمال بارداری باید با پزشک عمومی تماس بگیرید. (حتی اگر نتیجه آزمایش بارداری مثبت نباشد.)

حاملگی خارج رحمی می تواند جدی باشد، بنابراین مهم است که فورا مشاوره دریافت کنید.

پزشک عمومی در مورد علائم از شما سوال می کند و شما معمولا باید آزمایش بارداری انجام دهید تا امکان بروز حاملگی خارج رحمی بررسی شود.

ممکن است برای ارزیابی بیشتر در اوایل بارداری به یک کلینیک تخصصی ارجاع شوید که در آنجا از سونوگرافی و آزمایش خون برای تایید تشخیص استفاده می شود.

 

زمان دریافت کمک اضطراری

در صورت تجربه ترکیبی از موارد زیر برای درخواست آمبولانس با اورژانس تماس گرفته یا بلافاصله به بخش اورژانس نزدیک ترین بیمارستان مراجعه کنید.

• یک درد شدید و ناگهانی در شکم
• احساس سرگیجه و غش کردن
• حالت تهوع
• رنگ پریدگی

این علائم به معنی شکافته شدن لوله رحمی هستند. این وضعیت بسیار جدی است و باید جراحی ترمیم لوله رحمی در اولین فرصت انجام شود.

این پارگی می تواند کشنده باشد اما خوشبختانه در صورت رسیدگی سریع، غیرمعمول و قابل درمان است. مرگ در اثر این پارگی در انگلستان بسیار نادر است.

 

حاملگی خارج رحمی چطور درمان می شود؟

3 درمان اصلی برای حاملگی خارج رحمی وجود دارد:

• مدیریت انتظاری: پایش دقیق و در صورت حل نشدن خود به خود تخمک بارور، استفاده از یک روش درمانی زیر:
• دارو: از تزریق داروی قدرتمندی به نام متوترکسات (Methotrexate) برای جلوگیری از رشد بارداری استفاده می شود.
• جراحی: جراحی لاپاراسکوپی تحت بیهوشی عمومی برداشتن تخمک بارور معمولا از طریق لوله رحمی آسیب دیده انجام می شود.

 

در مورد مزایا و خطرات هر گزینه به شما اطلاعات داده خواهد شد. در بسیاری از موارد یک درمان خاص بر اساس علائم و نتایج آزمایشات، توصیه می شود.

بعضی از روش های درمانی می توانند احتمال بارداری در آینده را کاهش دهند اما بیشتر زنان همچنان امکان بارداری خواهند داشت. در این مورد با پزشک خود صحبت کنید.

 

دریافت کمک و پشتیبانی پس از حاملگی خارج رحمی

از دست دادن بارداری می تواند ویران کننده باشد و بسیاری از زنان طی آن احساس غم و اندوهی مشابه از دست دادن یکی از اعضای خانواده یا شریک زندگی خود را تجربه خواهند کرد.

دوام چندماهه این احساسات غیرمعمول نیست، اگرچه این وضعیت با گذشت زمان بهبود خواهد یافت. مطمئن شوید که به خود و شریک زندگی تان برای غصه خوردن فرصت کافی می دهید.

در صورتی که شما یا شریک زندگی تان در تلاش برای کنار آمدن با فقدان خود هستید می توانید از پشتیبانی یا مشاوره حرفه ای بهره مند شوید. در این مورد با پزشک عمومی خود صحبت کنید.

گروه های پشتیبانی برای افرادی که تحت تاثیر از دست دادن بارداری خود هستند، کمک ارائه می دهند.

این گروه ها عبارتند از:

• The Ectopic Pregnancy Trust
• بنیاد حاملگی خارج رحمی (The Ectopic Pregnancy Foundation)
• انجمن سقط جنین (The Miscarriage Association)
• Cruse Bereavement Care

 

تلاش برای بارداری دیگر

زمانی که شما و همسرتان از نظر جسمی و احساسی آمادگی داشته باشید، ممکن است برای یک بارداری دیگر تلاش کنید.

احتمالا در این وضعیت به شما توصیه می شود که از تلاش مجدد صرف نظر کرده تا حداقل دو پریود بعد از درمان داشته و به خود اجازه بهبودی بدهید.

در صورتی که تحت درمان با متوترکسات هستید، معمولا توصیه می شود که حداقل 3 ماه صبر کنید زیرا در صورت بارداری در این دوران، این دارو می تواند به کودک آسیب برساند.

بیشتر زنانی که حاملگی خارج رحمی داشته اند، حتی در صورت برداشتن لوله رحمی می توانند دوباره باردار شوند.

به طور کلی 65% از زنان طی 18 ماه پس از حاملگی خارج رحمی به یک بارداری موفق دست خواهند یافت. گاهی اوقات ممکن است به درمان هایی مانند IVF نیاز باشد.

در صورت تجربه حاملگی خارج رحمی، احتمال بروز مجدد آن وجود دارد اما خطر همچنان کم (حدود 10%) است.

بهتر است در صورت بارداری مجدد هر چه سریع تر پزشک عمومی خود را در جریان گذاشته تا با اسکن زودهنگام از درست بودن همه چیز مطمئن شوید.

 

همچنین بخوانید:

احتمال بارداری در ماه اول تلاش چقدر است؟ (کلیک)

 

چه عواملی باعث حاملگی خارج رحمی می شوند؟

در بسیاری از موارد مشخیص نیست که چرا یک زن دچار حاملگی خارج رحمی می شود.

گاهی اوقات این اتفاق زمانی رخ می دهد که مشکلی در لوله های رحمی وجود داشته باشد. برای نمونه می توان به باریک بودن یا مسدود شدن آنها اشاره کرد.

موارد زیر با افزایش خطر بروز حاملگی خارج رحمی همراه است:

• بیماری التهابی لگن (PID): التهاب در سیستم تولید مثل زنان که معمولا در اثر عفونت مقاربتی (STI) ایجاد می شود.
• حاملگی خارج رحمی قبلی: خطر بروز حاملگی خارج رحمی دیگر حدود 10% است.
• جراحی قبلی لوله های رحمی: مانند یک روش عقیم سازی ناموفق برای زنان
• درمان باروری مانند IVF: مصرف دارو برای تحریک تخمک گذاری خطر حاملگی خارج رحمی را افزایش می دهد.
• باردار شدن در هنگام استفاده از دستگاه داخل رحمی (IUD) یا سیستم داخل رحمی (IUS) برای پیشگیری از بارداری: باردار شدن در هنگام استفاده از این موارد نادر است اما در این صورت احتمال حاملگی خارج رحمی وجود دارد.
• سیگار کشیدن
• افزایش سن: بیشترین خطر برای زنان باردار 35 تا 40 ساله خواهد بود.

 

همیشه نمی توان از حاملگی خارج رحمی جلوگیری کرد اما می توان با استفاده از کاندوم در هنگام عدم تمایل برای بارداری و محافظت از بیماری های مقاربتی و همچنین ترک سیگار، خطر بروز آن را کاهش داد.

 

2- علائم حاملگی خارج رحمی

علائم حاملگی خارج رحمی معمولا بین هفته های 4 تا 12 بارداری ایجاد می شود.

بعضی از زنان در ابتدا هیچ علائمی ندارند. ممکن است تا زمان تشخیص به وسیله اسکن یا بروز علائم جدی تر، متوجه حاملگی خارج رحمی نشوید.

 

علائم اصلی

در صورت از دست دادن یک پریود، دریافت آزمایش مثبت بارداری و سایر علائم بارداری، علاوه بر علائم ذکر شده زیر، ممکن است حاملگی خارج رحمی رح داده باشد.

در صورتی که ترکیبی از این علائم را دارید و فکر می کنید باردار شده اید با پزشک عمومی خود تماس بگیرید. (حتی اگر نتیجه آزمایش بارداری مثبتی نداشته باشید.)

 

خونریزی واژن

خونریزی واژن با پریود منظم کمی متفاوت است. این خونریزی اغلب شروع و متوقف شده و ممکن است آبکی و قهوه ای تیره باشد.

بعضی از زنان این خونریزی را با یک پریود منظم اشتباه می گیرند و متوجه بارداری خود نمی شوند.

خونریزی واژن در دوران بارداری نسبتا شایع است و لزوما نشانه یک مشکل جدی نیست اما در صورت تجربه آن باید به دنبال مشاوره پزشکی بود.

 

همچنین بخوانید:

پریود منظم: علت، علائم و درمان (کلیک)

 

درد شکمی

ممکن است درد شکمی در یک طرف و به سمت پایین داشته باشید. ممکن است این درد به صورت ناگهانی یا تدریجی ایجاد شده و مداوم یا متناوب باشد.

درد شکمی می تواند دلایل زیادی از جمله مشکلات معده و باد داشته باشد. بنابراین این وضعیت لزوما به معنی ایجاد یک حاملگی خارج رحمی نیست.

اما در صورت مشکوک بودن به بارداری باید توصیه پزشکی دریافت کنید.

 

همچنین بخوانید:

علت دردهای شکمی چیست؟ (کلیک)

 

درد نوک شانه

درد نوک شانه غیرمعمول است و در جایی که شانه به بازو متصل می شود، رخ می دهد.

دلیل این امر به طور دقیق مشخص نیست اما می تواند نشانه ای از حاملگی خارج رحمی باشد که باعث ایجاد بعضی از خونریزی های داخلی شده است. بنابراین در صورت تجربه این وضعیت باید فورا با پزشک مشورت کنید.

 

ناراحتی در هنگام رفتن به دستشویی

ممکن است در هنگام دفع ادرار یا مدفوع درد داشته باشید. همچنین ممکن است دچار اسهال شوید.

بعضی از تغییرات در حالت طبیعی مثانه و روده در دوران بارداری طبیعی است و این علائم می توانند ناشی از عفونت ادراری و مشکلات معده باشند.

اما در صورت مشاهده این علائم و مشکوک بودن به بارداری بهتر است مشاوره پزشکی دریافت کنید.

 

علائم پارگی

حاملگی خارج رحمی در چند مورد می تواند آنقدر بزرگ شود که لوله رحم را پاره کند. از این وضعیت به عنوان پارگی (Rupture) یاد می شود.

پارگی بسیار جدی است و جراحی برای ترمیم لوله رحمی باید در اسرع وقت انجام شود.

علائم پارگی ترکیبی از موارد زیر هستند:

• درد شدید و ناگهانی شکم
• احساس سرگیجه یا غش
• حالت تهوع
• رنگ پریدگی

در صورت بروز این علائم با اورژانس تماس بگیرید یا به بخش اورژانس نزدیک ترین بیمارستان مراجعه کنید.

 

3- تشخیص حاملگی خارج رحمی

تشخیص حاملگی خارج رحمی تنها از طریق علائم می تواند دشوار باشد زیرا ممکن است شبیه به سایر بیماری ها باشد.

پزشک عمومی شما را معاینه کرده و تست بارداری می گیرد.

در صورت داشتن علائم بارداری و نتیجه آزمایش مثبت، ممکن است برای بررسی بیشتر به یک سرویس ارزیابی بارداری زودرس ارجاع شوید.

بعضی از آزمایشاتی که ممکن است نیاز به انجام آنها داشته باشید، در ادامه بیان می شوند.

 

سونوگرافی واژن

حاملگی خارج از رحم معمولا با انجام سونوگرافی واژینال تشخیص داده می شود.

این روش شامل قرار دادن یک پراب کوچک در واژن است. این پراب آنقدر کوچک است که گذاشتن آن آسان بوده و نیازی به استفاده از بی حسی موضعی نخواهد بود.

این پراب امواج صوتی ساطع کرده که باز می گردند تا از دستگاه تولید مثل تصاویری نزدیک بر روی نمایشگر ایجاد کنند.

این امر اغلب نشان دهنده بارور شدن تخمدان و کاشت در لوله های رحمی خواهد بود اما گاهی اوقات تشخیص آن بسیار دشوار است.

 

آزمایش خون

آزمایش خون برای اندازه گیری هورمون بارداری گنادوتروپین جفتی انسان (hCG) است که ممکن است دو مرتبه و با فاصله 48 ساعت انجام شود تا میزان تغییر آن بررسی شود.

این روش مفیدی برای شناسایی حاملگی خارج رحمی است که طی سونوگرافی مشاهده نمی شود زیرا سطح hCG تمایل به پایین بودن داشته و با گذشت زمان در بارداری طبیعی افزایش می یابد.

همچنین نتایج آزمایش می تواند در تعیین بهترین روش درمانی برای حاملگی خارج رحمی مفید باشد.

 

جراحی لاپاراسکوپی یا درون بینی

در صورتی که بروز حاملگی خارج رحمی یا محل آن مشخص نباشد، ممکن است لاپاراسکوپی انجام شود.

این جراحی تحت بیهوشی عمومی انجام می شود و شامل ایجاد یک برش کوچک در شکم و قرار دادن یک لوله دید به نام لاپاراسکوپ است.

پزشک از لاپاراسکوپ برای بررسی مستقیم رحم و لوله های رحمی استفاده می کند.

در صورت یافتن محل حاملگی خارج رحمی می توان از ابزارهای جراحی کوچک برای برداشت آن استفاده کرد تا به عمل بعدی نیاز نباشد.

 

4- درمان حاملگی خارج رحمی

متاسفانه جنین در حال رشد در حاملگی خارج رحمی قابل نجات دادن نیست. درمان معمولا با برداشتن آن قبل از بزرگ شدن بیش از حد انجام می شود.

گزینه های اصلی درمان عبارتند از:

• مدیریت انتظاری: وضعیت با دقت پایش شده تا ضروری بودن درمان بررسی شود.
• دارو: دارویی به نام متوترکسات برای پیشگیری از رشد بارداری استفاده می شود.
• جراحی: جراحی برای برداشتن آن به همراه لوله رحمی آسیب دیده انجام می شود.

 

هرکدام از این گزینه ها دارای مزایا و معایبی هستند که پزشک در مورد آنها بحث می کند.

آنها بسته به عواملی مانند علائم، اندازه جنین و میزان هورمون بارداری در خون مناسب ترین گزینه درمانی را توصیه می کنند.

 

مدیریت انتظاری

در صورتی که هیچ علامتی نداشته یا علائم خفیف هستند و بارداری بسیار ناچیز بوده و قابل یافتن نیست لازم است تا شرایط پایش شود. احتمال حل شدن خود به خود بارداری در این شرایط زیاد است.

این روش به عنوان مدیریت انتظاری نامیده می شود.

احتمالا موارد زیر رخ می دهند:

• آزمایشات منظم خون برای بررسی سطح hCG خون کاهش آن را نشان می دهند. تا زمانی که هورمون شناسایی نشود به انجام این آزمایشات نیاز است.
• در صورتی که سطح هورمون پایین نیامده یا افزایش یابد، ممکن است به درمان بیشتری نیاز داشته باشید.
• معمولا مقداری خونریزی واژن ایجاد می شود. – تا زمان متوقف نشدن آن به جای تامپون از نوار بهداشتی یا حوله استفاده کنید.
• ممکن است کمی درد شکمی را تجربه کنید. – برای تسکین این وضعیت از استامینوفن استفاده کنید.
• اینکه در صورت بروز علائم شدید چه اقدامی کنید، به شما گفته می شود.

 

مزیت اصلی پایش این است که هیچ عارضه جانبی درمانی را تجربه نخواهید کرد.

یک نقطه ضعف این روش این است که هنوز هم خطر پارگی لوله رحمی وجود داشته و در نهایت ممکن است به درمان نیاز باشد.

 

دارو

در صورتی که حاملگی خارج رحمی زود تشخیص داده شود اما پایش آن مناسب نباشد، ممکن است درمان با دارویی به نام متوترکسات توصیه شود.

این کار با جلوگیری از رشد بارداری انجام می شود. این دارو به صورت یک تزریق در باسن استفاده می شود.

پس از درمان نیازی به بستری در بیمارستان نیست اما آزمایش منظم خون برای بررسی میزان موثر بودن آن انجام می شود.

گاهی اوقات دریافت دوز دوم نیاز است و در صورت عدم موفقیت ممکن است به جراحی نیاز باشد.

باید حداقل تا 3 ماه پس از درمان از پیشگیری از بارداری مطمئن استفاده کنید.

دلیل این امر این است که در صورت باردار شدن در این دوران، متوترکسات برای کودک مضر خواهد بود.

همچنین پرهیز از مصرف الکل تا زمانی که برای شما ایمن نباشد، بسیار مهم است زیرا نوشیدن الکل پس از دریافت متوترکسات می تواند به کبد آسیب برساند.

 

سایر عوارض جانبی متوترکسات عبارتند از:

• درد شکمی: معمولا این درد خفیف است و طی یک یا دو روز از بین می رود.
• سرگیجه
• حالت تهوع و استفراغ
• اسهال

همچنین احتمال پارگی لوله رحمی پس از درمان وجود خواهد داشت. در صورتی که به این امر مشکوک هستید باید به شما گفته شود که چه اقدامی انجام دهید.

 

جراحی

در بیشتر موارد جراحی لاپاراسکوپی برای برداشتن حاملگی قبل از بزرگ شدن انجام می شود.

طی جراحی لاپاراسکوپی:

• بیهوشی عمومی انجام شده و در حین عمل بیهوش هستید.
• برش های کوچکی در شکم ایجاد می شود.
• یک لوله دید نازک (لاپاراسکوپ) و ابزار کوچک جراحی از طریق برش وارد بدن می شود.
• در صورتی که لوله رحمی دیگر سالم به نظر برسد، کل لوله رحمی آسیب دیده برداشته می شود. در غیر این صورت ممکن است برداشتن بارداری بدون برداشت کامل لوله انجام شود.

 

برداشتن لوله رحمی آسیب دیده موثرترین روش درمانی است و تصور نمی شود که این کار احتمال بارداری مجدد را کاهش دهد.

پزشک از قبل این مورد را با شما در میان می گذارد و از شما در مورد تمایل به برداشت لوله رحمی سوال می پرسد.

بیشتر زنان می توانند چند روز پس از جراحی از بیمارستان مرخص شوند اما بهبودی آن 4 تا 6 هفته طول می کشد.

در صورتی که لوله رحمی قبلا پاره شده باشد به جراحی فوری نیاز است.

در صورت امکان جراح برای جلوگیری از خونریزی و ترمیم لوله رحمی، شکاف بزرگتری در شکم ایجاد می کند. (لاپاراتومی)

در صورتی که گروه خونی شما RhD منفی باشد، پس از جراحی درمان anti-D rhesus prophylaxis برای شما توصیه می شود.

این امر شامل تزریق دارویی برای پیشگیری از بیماری رسوس در بارداری های آینده است.

 

جهت مشاهده و خرید مکمل ها و محصولات مراقبت داروخانه آنلاین اویرو کلیک کنید.