روش مصرف و عوارض آنتی بیوتیک ها

آنتی بیوتیک ها داروهایی هستند که با عفونت های خاص مبارزه می کنند؛ روش مصرف – عوارض – کاربرد – تداخل دارویی و مقاومت آنتی بیوتیکی را بخوانید.

 

آنتی بیوتیک ها که به عنوان آنتی باکتریال نیز شناخته می شوند، داروهایی هستند که رشد باکتری ها را از بین برده و یا کند می کنند.

آنها گروهی از داروهای قدرتمندی هستند که برای درمان بیماری های ایجاد شده توسط باکتری ها مورد استفاده قرار می گیرند.

این دسته از داروها نمی توانند عفونت های ویروسی مانند سرماخوردگی، آنفولانزا و اکثر سرفه ها را درمان کنند.

این مقاله به توضیح آنتی بیوتیک ها، نحوه عملکرد، کاربرد ها، روش مصرف، عوارض جانبی بالقوه، تداخل دارویی آنها و مقاومت آنتی بیوتیکی می پردازد.

 

همچنین بخوانید:

تفاوت عفونت باکتریایی و عفونت ویروسی چیست؟ (کلیک)

 

حقایقی سریع درمورد آنتی بیوتیک ها

• الكساندر فلمینگ در سال 1928 اولین آنتی بیوتیک طبیعی یعنی پنی سیلین را کشف کرد.
• آنتی بیوتیک ها نمی توانند با عفونت های ویروسی مقابله کنند.
• فلمینگ افزایش مقاومت نسبت به آنتی بیوتیک ها را پیش بینی کرد.
• آنتی بیوتیک ها باعث از بین رفتن باکتری ها یا کاهش روند رشد آنها می شوند.
• عوارض جانبی این دسته از دارو شامل اسهال، ناراحتی معده و حالت تهوع است.

 

آنتی بیوتیک چیست؟

آنتی بیوتیک ها گروهی از داروهای قدرتمندی هستند که با عفونت های خاص مبارزه کرده و در صورت روش صحیح مصرف جان انسان ها را نجات می دهند.

آنها باکتری ها را از بین برده یا با تکثیر و تولید مثل آنها مقابله می کنند.

قبل از تکثیر باکتری ها و بروز علائم، سیستم ایمنی بدن می تواند آنها را از بین ببرد.

گلبول های سفید خون (WBCs) به باکتری های مضر بدن حمله می کنند. حتی در صورت بروز علائم، معمولا سیستم ایمنی بدن با آن کنار آمده و با عفونت مبارزه می کند.

با این وجود، اگر تعداد باکتری های مضر بسیار زیاد باشد، سیستم ایمنی بدن توانایی مبارزه با همه ی آنها را ندارد.

در این مرحله است که باید به سراغ آنتی بیوتیک ها رفت و از آنها کمک گرفت.

اولین آنتی بیوتیک کشف شده، پنی سیلین بود. آنتی بیوتیک های مبتنی بر پنی سیلین، مانند آمپی سیلین (ampicillin)، آموکسی سیلین (amoxicillin) و پنی سیلین G (penicillin G) هنوز هم برای درمان انواع عفونت ها در دسترس بوده و از مدت ها قبل وجود داشته اند.

چندین نوع آنتی بیوتیک مدرن وجود دارد که معمولا در اکثر کشورها فقط با نسخه پزشک ارائه می شود.

آنتی بیوتیک های موضعی به فرم کرم و پماد های بدون نیاز به نسخه (OTC) موجود هستند.

 

مقاومت آنتی بیوتیکی

برخی از متخصصان پزشکی در خصوص استفاده بیش از حد افراد از آنتی بیوتیک ها نگران هستند.

آنها اعتقاد دارند که استفاده بیش از حد از آنتی بیوتیک ها به افزایش تعداد عفونت های باکتریایی که در برابر داروهای آنتی بیوتیکی مقاومت می کنند، کمک می کند.

طبق مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها (CDC)، استفاده بیش از حد از آنتی بیوتیک های سرپایی می تواند به یک مشکل خاص تبدیل شود. بنظر می رسد استفاده از آنتی بیوتیک ها در برخی مناطق خاص بیشتر است.

استفاده از کارباپنم ها (گروهی اصلی از آنتی بیوتیک های خط آخر درمان) از سال 2007 تا 2010 به میزان قابل توجهی افزایش یافته است.

الكساندر فلمینگ، در سخنرانی خود در هنگام دریافت جایزه نوبل در سال 1945 بیان کرد:

” این احتمال وجود دارد که انسان های نادان با مصرف سرخود و قرار دادن میکروب ها در معرض مقادیر غیر کشنده دارو، آنها را مقاوم کنند.”

همانطور که فلمینگ 70 سال پیش بینی کرد، مقاومت دارویی در حال تبدیل شدن به امری طبیعی است.

 

آنتی بیوتیک ها چگونه کار می کنند؟

انواع مختلف آنتی بیوتیک ها به یکی از دو روش زیر عمل می کنند:

• آنتی بیوتیک های باکتری کش (آنتی بیوتیک های کشنده باکتری): مانند پنی سیلین که باکتری ها را از بین می برد. این دسته از داروها یا در تشکیل دیواره سلولی باکتری ها یا محتوای سلول آنها تداخل ایجاد می کنند.
• باکتریواستاتیک (مهارگر باکتری ها): از تکثیر باکتری ها پیشگیری می کنند.

 

کاربرد آنتی بیوتیک ها

پزشکان جهت درمان عفونت های باکتریایی، آنتی بیوتیک ها را تجویز می کنند. این دسته از داروها در مقابل ویروس ها موثر نیستند.

دانستن اینکه عفونت از نوع باکتریایی است یا ویروسی به تجویز درمان موثر کمک می کند.

ویروس ها عامل اکثر عفونت های دستگاه تنفسی فوقانی (URTI) مانند سرماخوردگی و آنفولانزا هستند. آنتی بیوتیک ها در برابر این ویروس ها موثر نیستند.

استفاده بیش از حد از آنتی بیوتیک ها یا استفاده نادرست از آنها، می تواند موجب مقاوم شدن باکتری ها شود.

این یعنی اینکه آنتی بیوتیک در مقابل آن نوع باکتری اثر کمتری خواهد داشت، زیرا باکتری توانسته قدرت دفاعی خود را افزایش دهد.

پزشکان می توانند آنتی بیوتیک های طیف گسترده را جهت درمان طیف وسیعی از عفونت ها تجویز کنند.

آنتی بیوتیک های با طیف باریک فقط برای تعداد کمی از باکتری ها کاربرد دارند.

برخی از آنتی بیوتیک ها به باکتری های هوازی و برخی دیگر به نوع بی هوازی آنها حمله می کنند.

باکتری های هوازی به اکسیژن نیاز داشته در حالیکه باکتری های بی هوازی به اکسیژن نیازی ندارند.

در برخی موارد، ممکن است یک متخصص مراقبت های پزشکی برای پیشگیری از عفونت، آنتی بیوتیک ها را تجویز کند؛ مثلا قبل از عمل جراحی.

این مورد، استفاده پیشگیری کننده از آنتی بیوتیک ها است.

این آنتی بیوتیک ها معمولا قبل از جراحی روده و ارتوپدی کاربرد دارند.

 

عوارض جانبی آنتی بیوتیک ها

آنتی بیوتیک ها معمولا موجب بروز عوارض جانبی زیر می شوند:

• اسهال
• حالت تهوع
• استفراغ
• راش پوستی
• ناراحتی معده
• عفونت های قارچی دهان، دستگاه گوارش و واژن، در صورت استفاده از آنتی بیوتیک های خاص یا استفاده طولانی مدت از آنها

عوارض جانبی کمتر شایع آنتی بیوتیک ها شامل موراد زیر هستند:

• تشکیل سنگ کلیه، هنگام مصرف از سولفونامیدها
• لخته شدن غیر طبیعی خون، هنگام مصرف برخی از سفالوسپورین ها
• حساسیت به نور خورشید، هنگام مصرف تتراسایکلین ها
• اختلالات خونی، هنگام مصرف تری متوپریم
• ناشنوایی، هنگام مصرف اریترومایسین و آمینوگلیکوزیدها

برخی افراد بخصوص افراد مسن، ممکن است در اثر استفاده از آنتی بیوتیک ها دچار التهاب روده و در نتیجه اسهال خونی شدید شوند.

در موارد کمتر شایع، پنی سیلین ها، سفالوسپورین ها و اریترومایسین نیز می توانند باعث ملتهب شدن روده شوند.

 

 

آلرژی

ممکن است برخی افراد نسبت به آنتی بیوتیک ها، بخصوص پنی سیلین ها واکنش آلرژیک نشان دهند. عوارض ناشی از این واکنش آلرژیک شامل راش پوستی، تورم زبان و صورت و دشوار شدن تنفس است.

واکنش های آلرژیک به آنتی بیوتیک ها می تواند شامل واکنش های حساسسیت فوری یا تاخیری باشد.

درصورت داشتن واکنش آلرژیک به آنتی بیوتیک ها، پزشک یا داروساز خود را مطلع کنید.

واکنش به آنتی بیوتیک ها ممکن است جدی و گاها کشنده باشد. این واکنش ها آنافیلاکسی نامیده می شوند.

افرادی که عملکرد کبدی یا کلیوی آنها کاهش یافته، باید هنگام استفاده از آنتی بیوتیک ها محتاط باشند.

این مساله ممکن است بر انواع آنتی بیوتیک هایی که می توانند استفاده کنند یا دوز مصرفی آنها تاثیر گذار باشد.

همچنین خانم های باردار و شیرده باید در خصوص بهترین گزینه های مصرفی آنتی بیوتیک در این دوران با پزشک خود مشورت کنند.

 

همچنین بخوانید:

انواع آلرژی و علائم آنها (کلیک)

 

تداخل دارویی آنتی بیوتیک ها

افرادی که آنتی بیوتیک مصرف می کنند نباید بدون مشورت با پزشک از داروهای دیگر یا داروهای گیاهی استفاده کنند.

برخی از داروهای بدون نیاز به نسخه نیز می توانند با آنتی بیوتیک ها تداخل دارویی داشته باشند.

برخی پزشکان معتقدند که آنتی بیوتیک ها می توانند با داروهای خوراکی ضد بارداری تداخل دارویی داشته و اثربخشی آنها را کم کنند. با این وجود تحقیقات بصورت کلی این موضوع را تایید نمی کنند.

با این حال، افرادی که اسهال و استفراغ دارند یا به علت ناراحتی معده از داروهای ضد بارداری خوراکی خود در طول بیماری استفاده نمی کنند، ممکن است متوجه شوند که اثربخشی آنها کاهش می یابد.

در این وضعیت اقدامات احتیاطی اضافی در جهت جلوگیری از بارداری ضروری است.

 

روش مصرف آنتی بیوتیک ها

معمولا اکثر آنتی بیوتیک ها خوراکی هستند.

با این حال ممکن است پزشکان نوع تزریقی آنها را تجویز کرده یا آن را مستقیما روی قسمتی از بدن که دچار عفونت شده استفاده کنند.

اکثر آنتی بیوتیک ظرف چند ساعت پس از مصرف مبارزه علیه عفونت را آغاز می کنند.

جهت پیشگیری از بازگشت عفونت، باید دوره مصرف دارو تکمیل شود.

قطع مصرف دارو قبل از اتمام دوره، خطر مقاومت باکتری ها در برابر درمان های آتی را افزایش می دهد.

ممکن است مقاومت آنتی بیوتیکی در باکتری هایی که در معرض آنتی بیوتیک قرار گرفته ولی از بین نرفتند، ایجاد شود.

در نتیجه حتی در صورت مشاهده بهبودی علائم، فرد باید دروه درمان با آنتی بیوتیک را کامل کند.

برخی آنتی بیوتیک ها نباید با غذاها و نوشیدنی های خاصی مصرف شوند.

روش مصرف برخی دیگر از آنتی بیوتیک ها با معده خالی بوده و باید حدود 1 ساعت قبل از غذا یا 2 ساعت بعد از آن استفاده شوند.

جهت اثربخشی دارو، دستورالعمل های روش مصرف همراه داروهای آنتی بیوتیک را به درستی دنبال کنید.

افرادی که از مترونیدازول استفاده می کنند باید از مصرف الکل اجتناب کنند.

هنگام مصرف تتراسایکلین ها از مصرف لبنیات خودداری کرده زیرا ممکن است جذب دارو را مختل کنند.

 

همچنین بخوانید:

تداخل الکل و آنتی بیوتیک (کلیک)

 

سوال:

آیا باکتری هایی وجود دارند که در برابر همه ی انواع آنتی بیوتیک ها مقاوم باشند؟

جواب:

چندین نوع باکتری وجود دارد که در برابر آنتی بیوتیک هایی که بیشترین اثرگذاری را در برابر آنها دارند ، مقاوم هستند.

برخی از آنها عبارتند از:

• استافیلوکوکوس اورئوس مقاوم به اتی سیلین (MERSA) ؛ سل مقاوم به چند دارو (MDR-TB)
• باکتری های روده مقاوم در برابر کارباپنم (CRE)
• انتروکوک مقاوم به وانکومایسین (VRE)

وقتی یکی از این باکتری ها باعث عفونت شود، درمان آن اگر غیرممکن نباشد، بسیار دشوار است.

آلن کارتر، داروساز

پاسخ ها بیانگر نظرات متخصصان پزشکی است. تمامی مطالب کاملا اطلاعاتی بوده و نباید به عنوان توصیه پزشکی در نظر گرفته شود.

 

جهت مشاهده و خرید مکمل ها و محصولات مراقبت داروخانه آنلاین اویرو کلیک کنید.