انواع کولیت یا التهاب روده بزرگ شامل کولیت اولسراتیو – کرون – کولیت میکروسکوپی و ایسمکیک است؛ علائم و روش درمان آن را بخوانید.

کولیت به التهاب پوشش مخاط روده بزرگ گفته می شود. بسیاری از بیماری های مختلف می توانند موجب این التهاب شوند.

شایع ترین نوع کولیت، کولیت اولسروز (اولسراتیو) یا کولیت زخمی نام دارد. در این نوع کولیت، زخم در معده ایجاد می شود. التهاب از راست روده در امتداد پوشش داخلی روده بزرگ گسترش می یابد.

انواع و دلایل پیدایش کولیت ممکن است متفاوت باشند اما بیشتر علائم با هم همپوشانی دارند. اینکه چگونه این شرایط روی افراد مختلف تاثیر می گذارند نیز متفاوت است.

در این مقاله انواع مختلف کولیت را مورد بررسی قرار خواهیم داد، همچنین به بررسی علت، عوامل خطر و همچنین زمان مراجعه به پزشک می پردازیم.

همچنین بخوانید:

التهاب روده: از علت تا درمان (کلیک)

تعریف کولیت

کولیت به التهاب درون پوشش روده بزرگ اشاره دارد. کولیت می تواند به علت و شرایط مختلف رخ دهد. دو مورد اصلی، کولیت اولسراتیو و بیماری کرون است که هر دو نوع بیماری التهابی روده (IBD) هستند.

در کولیت، پوشش روده بزرگ به علت واکنش به باکتری ها و مولکول های بی ضرر موجود در غذا ملتهب می شود.

کولیت روده اغلب یک بیماری مادام العمر است و در حال حاضر درمانی برای آن وجود ندارد. با این وجود، گزینه های درمانی برای کمک به مدیریت بیماری در دسترس است.

کولیت به طور معمول هنگامی ایجاد می شود که افراد در بازه سنی بین 15-35 سال یا 55-70 سال قرار داشته باشند.

همچنین بخوانید:

بیماری های التهاب روده (IBD) (کلیک)

کولیت اولسراتیو

کولیت اولسراتیو متداول ترین نوع کولیت است. این التهاب از راست روده شروع می شود و بسته به نوع آن به روش های مختلف در روده گسترش می یابد.

افراد مبتلا به کولیت مزمن اولسراتیو ممکن است در طول زندگی خود دوره هایی از کولیت حاد شدید را تجربه کنند.

کولیت اولسراتیو حاد شدید نوعی بیماری است که می تواند زندگی فرد مبتلا را تهدید کند و تقریباً همیشه برای تعادل مایعات و الکترولیت ها و در بعضی موارد برای به دست آوردن پشتیبانی تغذیه ای به بستری شدن نیاز دارد.

اگرچه بیشتر افراد دچار وضعیت شدید این بیماری نمی شوند اما تقریباً 20% از مبتلایان به کولیت مزمن ممکن است دچار دوره هایی از شدت گرفتن بیماری شوند که نیاز به بستری در بیمارستان دارد.

برخی از انواع کولیت اولسراتیو عبارتند از:

پروکتیت اولسروز (Ulcerative proctitis)

این نوع کولیت محدود به راست روده است. بنیاد کرون و کولیت خاطرنشان می کند که این نوع خطر ابتلا به سرطان را افزایش نمی دهد.

علائم پروکتیت اولسروز می تواند شامل موارد زیر باشد:

درد مقعدی
اجابت مزاج فوری
خونریزی از رکتوم

کولیت سمت چپ

التهاب از راست روده یا رکتوم شروع می شود و در امتداد سمت چپ روده بزرگ ادامه می یابد. همچنین می تواند شامل پروکتوسیگموئیدیت (التهاب راست روده و سیگموئید) باشد که بر روی راست روده و قسمت تحتانی روده بزرگ بالای راست روده یا روده بزرگ سیگموئید تأثیر می گذارد.

علائم کولیت سمت چپ ممکن است شامل موارد زیر باشد:

کاهش وزن
کاهش اشتها
درد در سمت چپ شکم
اسهال خونی

کولیت گسترش یافته

این نوع از کولیت بیشتر روده بزرگ را درگیر می کند. در مورد پانکولیت یا کولیت سرتاسری، کل روده بزرگ تحت تاثیر قرار می گیرد.

علائم کولیت گسترش یافته عبارتند از:

کاهش وزن
کاهش اشتها
اسهال خونی
درد شکم

دلایل

کولیت اولسراتیو می تواند به دلایل زیر ایجاد شود:

ژنتیک
واکنش های ایمنی غیرمعمول
میکروبیوم دستگاه گوارش
محیط

همچنین بخوانید:

درمان بیماری کولیت اولسراتیو (کلیک)

کولیت کرون

کولیت کرون یکی از انواع مختلف بیماری کرون است. برخلاف سایر انواع بیماری، کولیت کرون فقط روده بزرگ را تحت تأثیر قرار می دهد.

علائم آن با علائم بیماری کرون همپوشانی دارند اما افراد مبتلا به کولیت کرون بیشتر در معرض آسیب های پوستی و درد مفاصل هستند.

برخی از علائم کولیت کرون عبارتند از:

خونریزی از رکتوم
اسهال
دمل، فیستول و زخم در اطراف مقعد

دلایل

کولیت کرون ممکن است به دلایل زیر رخ دهد:

ژنتیک
یک واکنش خود ایمنی
سیگار کشیدن
میکروبیوم روده
برخی از داروها مانند داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs)

کولیت میکروسکوپی

یک متخصص مراقبت های بهداشتی می تواند کولیت میکروسکوپی را با استفاده از میکروسکوپ تشخیص دهد.

کولیت میکروسکوپی دو نوع است: لنفوسیتی و کلاژنی.

در نوع لنفوسیتی تعداد گلبول های سفید خون بیشتر از حد معمول است و پوشش روده بزرگ از ضخامت طبیعی برخوردار است.

در نوع کلاژنی، لایه کلاژن زیر اپیتلیوم ضخیم تر از حد معمول است.

علائم هر دو نوع مشابه هستند. فرد معمولاً دچار اسهال آبکی می شود که خونی نیست.

برخی از علائم و نشانه ها عبارتند از:

درد شکم، گرفتگی و نفخ شکم
کاهش وزن
بی اختیاری مدفوع
کمبود آب بدن
نیاز فوری به دفع مدفوع

دلایل

کولیت میکروسکوپی ممکن است به دلایل زیر ایجاد شود:

بیماری های خود ایمنی

در این موارد، سیستم ایمنی بدن فرد به سلول های خود حمله می کند. بیماری های خود ایمنی که ممکن است علت کولیت میکروسکوپی باشند، عبارتند از:

بیماری سلیاک
بیماری هاشیموتو
بیماری گریوز
روماتیسم مفصلی
پسوریازیس

همچنین بخوانید:

علائم انواع بیماری های خودایمنی (کلیک)

داروها

داروهایی که ممکن است موجب کولیت میکروسکوپی شوند، عبارتند از:

NSAID ها مانند آسپرین
آکاربوز
لانزوپرازول
سرترالین
رانیتیدین
تیکلوپیدین

عفونت ها

عفونت های باکتریایی و ویروسی ممکن است باعث التهاب دستگاه گوارش شوند.

سوء جذب اسیدهای صفراوی

اسید صفراوی مایعی است که به انتقال مواد زائد از بدن کمک می کند.

سو جذب اسیدهای صفراوی زمانی رخ می دهد که روده ها قادر به جذب مجدد اسید صفراوی نباشند. اگر به روده بزرگ برسد، می تواند منجر به اسهال شود.

کولیت ایسکمیک

نوع دیگر کولیت، کولیت ایسکمیک است. این نوع کولیت به دلیل کاهش جریان خون به روده بزرگ رخ می دهد.

فرد ممکن است گرفتگی شکم و درد را تجربه کند. در عرض 24 ساعت، ممکن است دچار مدفوع خونی شود.

سایر علائم کولیت ایسکمیک عبارتند از:

اسهال
حالت تهوع
استفراغ
نفخ شکم

یک مقاله قدیمی که در سال 2012 منتشر شده است، بیان می کند که سه دسته اصلی کولیت ایسکمیک وجود دارد:

گانگرن (قانقاریا)
تنگ شدن روده
گذرا

اکثر افراد به نوع گذرا مبتلا می شوند که علائم خفیف تری دارد اما برخی از آنها نوع گانگرن دارند.

از انواع کولیت ایسکمیک، نوع گانگرن شدید است. افرادی که به این بیماری مبتلا هستند، در صورت بروز علائم، به عمل های جراحی احتیاج دارند.

دلایل

کولیت ایسکمیک به علت کمبود جریان خون در روده بزرگ رخ می دهد. این می تواند به دلایل مختلفی اتفاق بیفتد، از جمله بیماری قلبی و سایر بیماری هایی که بر جریان خون تاثیر می گذارد.

کولیت با غشای کاذب

کولیت با غشای کاذب معمولاً در نتیجه ی باکتری های کلستریدیوم دیفیسیل به وجود می آید.

این باکتری ها همیشه در بدن وجود دارند، اما به طور معمول به اندازه کافی باکتری های «خوب» نیز در بدن وجود دارند که می توانند این باکتری ها را مهار کنند.

هنگامی که این باکتری های خوب از بین می روند، اغلب پس از مصرف آنتی بیوتیک توسط فرد، وجود حضور باکتری های کلستریدیوم دیفیسیل افزایش می یابد و باعث التهاب در روده بزرگ می شود.

دلایل

کولیت با غشای کاذب می تواند به علت مصرف داروهایی باشد که باکتری های سالم را از بین می برند؛ مانند آنتی بیوتیک ها.

کولیت سيتومگالوويروس

کولیت همچنین می تواند از شرایطی ناشی شود که مربوط به IBD نباشد. یکی از این موارد سیتومگالوویروس (CMV) است که یک سویه رایج ویروس تبخال به شمار می آید.

یک مقاله در سال 2020 به این موضوع اشاره می کند که علائم کولیت سیتومگالوویروس می توانند کلی و شبیه به علائم IBD باشند. با این وجود، یک فرد ممکن است علائم زیر را تجربه کند:

درد شکم
اسهال
تب
خونریزی از رکتوم
کاهش وزن
احساس ناراحتی

خونریزی از رکتوم و اسهال رایج ترین علائم به شمار می آیند.

اگر فرد مبتلا به CMV علائم کولیت را نشان داد، باید در اسرع وقت به پزشک مراجعه کند.

دلایل

CMV سویه ای از ویروس تبخال است که تقریباً 70% از کل جمعیت را درگیر می کند. به طور معمول، این ویروس هیچ علائمی ندارد.

با این وجود، علائم می توانند به وجود آیند؛ به خصوص در افرادی که دارای نقص در سیستم ایمنی هستند.

درمان

گزینه های درمان به نوع و شدت علائمی از کولیت روده که فرد تجربه می کند، بستگی دارند.

انواع مختلفی از داروها وجود دارند که پزشک ممکن است برای فرد مبتلا به کولیت روده تجویر کند، از جمله:

آمینو سالیسیلات ها
کورتیکواستروئیدها
داروهای بیولوژیکی

اگر دارو درمانی جواب نداد، پزشک ممکن است عمل جراحی را توصیه کند.

جراحی همچنین برای افرادی که دارو درمانی می کنند اما با این وجود علائم بیماری بر کیفیت زندگی آن ها تاثیر منفی گذاشته است، توصیه می شود و راهکار خوبی است.

پیشگیری

هیچ راهی برای پیشگیری از کولیت وجود ندارد. با این وجود، فرد مبتلا می تواند برای کمک به مدیریت بیماری و کاهش علائم آن اقداماتی انجام دهد.

این اقدامات شامل موارد زیر هستند:

سیگار نکشیدن
داشتن یک رژیم غذایی سالم
اجتناب از نوشیدنی های گازدار
اجتناب از کافئین
اجتناب از الکل
پرهیز از غذاهای حاوی فیبر بالا
مصرف زیاد آب
تهیه یک دفتر یادداشت رژیم غذایی برای کمک به شناسایی عوامل محرک

تحقیقات نشان می دهند که افراد سیگاری دو برابر بیشتر از افرادی که سیگار نمی کشند در معرض ابتلا به IBD قرار دارند. این به دلیل وجود پروتئین خاصی در ریه ها است که سیگار کشیدن می تواند آن را فعال کند.

چشم انداز

کولیت به طور معمول کشنده نیست. با این وجود، این یک بیماری مادام العمر است که عوارض آن می تواند زندگی فرد مبتلا را تهدید کند.

به عنوان مثال، برخی از انواع کولیت – مانند بیماری کرون یا کولیت اولسراتیو – می توانند خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را افزایش دهند. از طرف دیگر، کولیت میکروسکوپی خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را افزایش نمی دهد.

علاوه بر این، چشم انداز یک فرد به نوع کولیت بستگی دارد.

به عنوان مثال، برای کولیت CMV، نتیجه مطلوب است. این نوع کولیت بدون درمان ضد ویروسی تقریباً در 25% از افراد برطرف می شود.

همچنین بخوانید:

سرطان روده بزرگ: انواع، علائم و درمان (کلیک)

زمان مراجعه به پزشک

اگر فردی بر این باور است که به کولیت مبتلا شده است، بهتر است پزشک خود را مطلع کند. حتی اگر درمان پزشکی ضروری به نظر نرسد، حمایت می تواند مفید باشد.

در صورت مشاهده علائم زیر، افراد باید به پزشک مراجعه کنند:

درد یا گرفتگی شکم
اسهال خونی
نیاز فوری به دفع مدفوع
مدفوع خونی
خونریزی از رکتوم
کاهش وزن

اگر فردی فکر می کند که ممکن است به کولیت اولسراتیو حاد شدید مبتلا باشد، بلافاصله به مراقبت پزشکی نیاز دارد.

خلاصه

هنگامی که پوشش داخلی روده بزرگ دچار التهاب شود، به عنوان کولیت شناخته می شود.

این التهاب می تواند در نتیجه ی شرایط مختلفی به وجود آید. با این وجود، شایع ترین نوع آن کولیت اولسراتیو است.

اگر فردی به کولیت مبتلا شود، احتمالاً احساس ناراحتی در شکم، خونریزی مقعدی، کاهش وزن، اسهال خونی و نیاز فوری به دفع مدفوع خواهد داشت.

اگر فرد مشکوک به کولیت است، باید به پزشک مراجعه کند.

جهت مشاهده و خرید مکمل ها و محصولات مراقبت داروخانه آنلاین اویرو کلیک کنید.