دیابت بارداری به سطح بالای قند خون در دوران بارداری اشاره دارد؛ علائم – عوارض – تشخیص و درمان آن شامل مصرف دارو و تغییر سبک زندگی را بخوانید.

دیابت بارداری (Gestational Diabetes) زمانی رخ می دهد که به دلیل ایجاد مقامت در برابر انسولین در بدن، سطح قند خون به طور غیرطبیعی بالا باشد.

این بیماری بدون درمان می تواند به مادر و نوزاد آسیب برساند. معمولا پس از زایمان، علائم آن از بین می روند.

در این مقاله به بررسی دیابت بارداری، علائم، علل بروز، عوارض، تشخیص و نحوه درمان آن که شامل مصرف دارو و تغییرات سبک زندگی است، می پردازیم.

همچنین بخوانید:

تشخیص دیابت نوع 1 و 2 : علائم و علت ها (کلیک)

دیابت بارداری چیست؟

دیابت بارداری بیماری است که طی آن سطح قند خون در دوران بارداری خیلی زیاد است. معمولا علائم این بیماری از حدود هفته 20 تا 24 در سه ماهه دوم بارداری آغاز می شود. معمولا یک پزشک آن را بین هفته های 24 تا 28 بارداری آزمایش می کند.

مقادیر بیش از حد قند خون عوارضی برای مادر و نوزاد ایجاد می کند. به همین دلیل مهم است که پزشک برای اطمینان از ثابت ماندن سطح قند خون به موقع دیابت بارداری را تشخیص دهد.

معمولا سطح قند خون پس از تولد به حد طبیعی باز می گردد اما 50% از زنانی که این بیماری را تجربه می کنند، ممکن است در آینده دچار دیابت نوع 2 شوند.

چه عواملی باعث بروز دیابت بارداری می شوند؟

دیابت بارداری بیماری است که بدن فرد را در برابر انسولین مقاوم می کند. این افراد همچنان انسولین ترشح می کنند اما این انسولین در کاهش سطح قند خون موثر نخواهد بود.

هورمون های ترشح شده از جفت در ذخیره انسولین در سلول های چربی و عضلانی تداخل ایجاد کرده و سطح قند خون افزایش می یابد.

تمام افراد باردار در دوران بارداری مقداری مقاومت به انسولین را تجربه می کنند. آنها معمولا قادر به تولید انسولین اضافی برای جبران مقاومت به انسولین خواهند بود.

با این حال افراد مبتلا به دیابت بارداری، انسولین کافی برای غلبه به مقاومت به انسولین ترشح نمی کنند.

علائم دیابت بارداری

این بیماری به طور معمول علائمی ایجاد نمی کند اما می تواند باعث افزایش احساس تشنگی شده و فرد متوجه شود که به دفع ادرار بیش از حد معمول نیاز دارد.

در صورتی که افراد این علائم را در دوران بارداری تجربه کنند و هر چند کم نگران آن باشند باید با پزشک خود تماس بگیرند. تجربیات افراد از بارداری متفاوت بوده و این تغییرات بخشی طبیعی از روند بارداری است. اما افراد در صورت نگرانی باید برای آرامش خود با پزشک تماس بگیرند.

درمان دیابت بارداری

هدف از درمان این بیماری، کنترل سطح قند خون است که معمولا از طریق تغییر در سبک زندگی انجام می شود.

توصیه های غذایی

انجمن دیابت آمریکا (ADA)، یک رژیم غذایی سالم برای کنترل سطح قند خون را توصیه می کند.

افراد به طور کلی باید اهداف زیر را دنبال کنند:

175 گرم کربوهیدرات
71 گرم پروتئین (حداقل مقدار)
28 گرم فیبر

افراد پس از دریافت تشخیص دیابت بارداری باید مصرف چربی های اشباع را محدود کرده و به طور کامل از مصرف چربی های ترانس خودداری کنند.

یک رژیم غذایی سالم برای دیابت شامل موارد زیر است:

غذاهای سرشار از فیبر مانند پاستا سبوس دار یا نان قهوه ای
ماهی یا مرغ به جای گوشت های چرب و فرآوری شده
مقدار زیاد سبزیجات و میوه های کامل
مغزهای بدون نمک، دانه ها و حبوبات
پرهیز از مصرف شیرینی یا غذاهای حاوی قند اضافی

طبق اعلام مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها (CDC)، افراد با ثبت میزان کربوهیدرات خود و پیاده سازی روش بشقاب یا Plate method که شامل پر کردن نیمی از بشقاب غذا با سبزیجات غیرنشاسته ای است، می توانند آنچه می خورند را پیگیری کنند.

در صورتی که افراد پس از دریافت تشخیص دیابت بارداری نسبت به انتخاب غذا خسته شوند می توانند از مشورت با یک متخصص بهداشت و درمان بهره مند شوند.

همچنین بخوانید:

تغذیه چیست و چرا اهمیت دارد؟ (کلیک)

فعالیت بدنی

فعالیت بدنی یکی دیگر از اجزای مهم در کنترل سطح قند خون است. مهم است که افراد پیش از افزایش فعالیت بدنی به ویژه در هنگام بارداری با پزشک خود صحبت کنند.

دارو برای دیابت بارداری

زمانی که تغییر سبک زندگی برای دیابت بارداری موثر نباشد، پزشکان برای کنترل سطح قند خون افراد، دارو تجویز می کنند. ممکن است این داروها انسولین داشته باشند.

طبق اعلام انجمن دیابت آمریکا، پزشک به شخص باردار توصیه می کند که قند خون خود در این دوران را کنترل کند. ممکن است در صورت تجویز داروی انسولین برای فرد مبتلا به دیابت بارداری، به اندازه گیری مکرر قند خون برای ارزیابی اثربخشی دارو نیاز باشد.

سطوح قند خون سالم برای زنان مبتلا به این بیماری عبارتند از:

کمتر از 95 میلی گرم در دسی لیتر پیش از صرف غذا (ناشتا)
کمتر از 140 میلی گرم در دسی لیتر یک ساعت پس از صرف غذا
زیر 120 میلی گرم در دسی لیتر دو ساعت پس از صرف غذا

همچنین بخوانید:

لیست داروهای موثر در درمان دیابت (کلیک)

تشخیص دیابت بارداری

پزشکان بروز دیابت بارداری را بین هفته های 24 تا 28 بارداری بررسی و تشخیص می دهند. آنها از آزمایش خون برای اندازه گیری سطح قند خون استفاده می کنند.

ممکن است این آزمایشات شامل یک تست تحمل گلوکز یک یا دو مرحله ای باشند.

آزمایش تحمل گلوکز یک مرحله ای نیازمند ناشتایی شبانه است. پزشک روز بعد خون گرفته و سطح قند خون را بررسی می کند. سپس فرد یک نوشیدنی حاوی 75 گرم قند مصرف می کند. یک ساعت بعد پزشک مجددا خون دریافت کرده و سپس یک ساعت دیگر برای مرحله بعد صبر می کند.

آزمایش چالش گلوکز دو مرحله ای نیازی به ناشتا بودن ندارد. در عوض فرد یک نوشیدنی با 50 گرم قند مصرف می کند و پزشک یک ساعت بعد قند خون را اندازه گیری می کند.

در صورت وجود میزان غیرطبیعی ممکن است به آزمایش مجدد تا 3 ساعت پس از آزمایش تحمل گلوکز نیاز باشد. این آزمایش به ناشتایی نیاز دارد. طی آن فرد 100 گرم گلوکز مصرف می کند و پزشک 1 ساعت، 2 ساعت و 3 ساعت بعد خون دریافت می کند.

عوامل خطر دیابت بارداری

داشتن اضافه وزن یا چاقی یک عامل خطر برای ابتلا به این بیماری است. همچنین اگر فرد در دوران بارداری بیش از حد دچار اضافه وزن شود، در معرض خطر قرار می گیرد.

بعضی دیگر از عوامل خطر آن عبارتند از:

سابقه خانوادگی ابتلا به دیابت
به دنیا آوردن نوزاد قبلی با وزن بیش از 9 پوند یا 4 کیلوگرم
بچه دار شدن پس از 25 سالگی
ابتلا به پیش دیابت

عوارض دیابت بارداری

به طور معمول دیابت بارداری عوارضی مانند نقایص مادرزادی ایجاد نمی کند زیرا این بیماری از سه ماهه دوم بارداری رخ می دهد. بیشتر عوارض احتمالی قابل کنترل هستند.

نمونه هایی از عوارض احتمالی دیابت بارداری برای کودکان عبارتند از:

تولد زودرس
وزن زیاد در هنگام تولد
قند خون پایین پس از تولد
مشکلات تنفسی
سقط جنین یا مرده زایی

همچنین دیابت بارداری خطر پره اکلامپسی را افزایش می دهد. این بیماری باعث فشار خون بالا می شود. همچنین می تواند برای مادر و کودک کشنده باشد.

افراد مبتلا به پره اکلامپسی می توانند به زایمان زودرس نیاز داشته باشند که شامل انجام زایمان سزارین توسط پزشک خواهد شد.

همچنین ممکن است افراد پس از دیابت بارداری در معرض خطر ابتلا به دیابت نوع 2 باشند. بنابراین مهم است که به علائم دیابت توجه شود.

همچنین بخوانید:

عارضه بارداری پره اکلامپسی (کلیک)

پیشگیری از دیابت بارداری

زندگی با اضافه وزن یا چاقی خطر ابتلا به دیابت بارداری را افزایش می دهد. داشتن یک رژیم غذایی سالم و اختصاص وقت برای فعالیت بدنی منظم به منظور حفظ وزن سالم در دوران بارداری مهم است.

با این حال باید هرگونه تغییر احتمالی در رژیم غذایی یا سطح فعالیت بدن به ویژه در دوران بارداری را با پزشک در میان گذاشت.

خلاصه

دیابت بارداری به سطح بالای قند خون در دوران بارداری اشاره دارد. معمولا این بیماری بدون علامت است اما بعضی از افراد می توانند احساس تشنگی داشته یا متوجه دفع ادرار بیش از حد شوند.

افراد چاق یا دارای اضافه وزن بیشتر در معرض خطر ابتلا به دیابت بارداری هستند و باید در حین بارداری به علائم آن توجه کنند.

دیابت بارداری با درمان مناسب، یک بیماری قابل کنترل است اما در صورت عدم درمان می تواند منجر به عوارض جدی مانند پره اکلامپسی شود.

در بیشتر افراد سطح قند خون پس از زایمان به حالت طبیعی باز می گردد. با این وجود افراد باید مراقبت علائم دیابت باشند زیرا 50% از افرادی که دچار دیابت بارداری می شوند، در معرض خطر ابتلا به دیابت نوع 2 هستند.

جهت مشاهده و خرید مکمل ها و محصولات مراقبت داروخانه آنلاین اویرو کلیک کنید.