فتق چیست؟ انواع، علت و درمان

فتق یک مشکل شایع است که باعث برآمدگی موضعی در شکم یا کشاله ران می شود؛ انواع فتق (اینگوینال، ناف، برشی) – علت – علائم و درمان آن را بخوانید.

 

فتق (hernia) یک مشکل شایع است. فتق باعث برآمدگی موضعی در شکم یا کشاله ران می شود.

اغلب این وضعیت می تواند بی ضرر و بدون درد باشد اما در بعضی از مواقع باعث ناراحتی و درد می شود.

در این مقاله به بررسی فتق، علت شایع و نحوه درمان آن می پردازیم.

 

همچنین بخوانید:

درد چیست و چگونه می توان آن را درمان کرد؟ (کلیک)

 

حقایق سریع در مورد فتق

• اغلب این وضعیت علائم مشکل سازی ندارد اما بعضی ناراحتی های شکمی نشانه یک مشکل جدی هستند.
• معمولا تشخیص آن ساده است و با جستجوی برآمدگی و احساس مشخص می شود.
• درمان آن انتخابی بین انتظار با مراقبت یا جراحی اصلاحی از طریق عمل باز یا لاپاراسکوپی است.
• جراحی ترمیم فتق کشاله ران (Inguinal hernia surgery) بیشتر در سنین کودکی و پیری دیده شده اما ترمیم فتق استخوان ران (femoral hernia surgery) در طول دوران زندگی انجام می شود.

 

بررسی اجمالی: فتق چیست؟

این وضعیت زمانی رخ می دهد که ضعف یا حفره ای در صفاق وجود داشته باشد. صفاق دیواره ای عضلانی است که اعضای داخل شکم را در جای خود نگه می دارد.

این نقص در صفاق اجازه می دهد تا اندام ها و بافت ها بیرون زده و برآمدگی ایجاد کنند.

ممکن است این توده در حالت درازکش ناپدید شود و گاهی اوقات می توان آن را به داخل فشار داد. سرفه می تواند باعث ظهور مجدد آن شود.

 

انواع

معمولا این وضعیت در نواحی زیر بروز می کند:

کشاله ران: فتق استخوان ران باعث بروز برجستگی در زیر کشاله ران می شود. این مورد بیشتر در زنان دیده می شود. فتق مغبنی (کشاله ران) بیشتر در مردان مشاهده می شود. ممکن است این برآمدگی در کشاله ران به کیسه بیضه برسد.

قسمت فوقانی معده: فتق هیاتال یا هیاتوس در اثر هل دادن قسمت فوقانی معده از حفره شکم و داخل حفره قفسه سینه از طریق شکاف دیافراگم ایجاد می شود.

ناف: برآمدگی این ناحیه توسط فتق ناف ایجاد می شود.

اسکار (جای زخم) جراحی: جراحی شکم قبلی می تواند منجر به بروز فتق برشی در اسکار شود.

 

علت فتق

به جز فتق برشی (عارضه جراحی شکم)، در بیشتر موارد علت واضحی برای وقوع آن وجود ندارد. خطر بروز این وضعیت با افزایش سن بیشتر شده و در مردان بیش از زنان رخ می دهد.

این وضعیت می تواند مادرزادی (وجود از بدو تولد) باشد یا در کودکان به علت ضعف در دیواره شکمی ایجاد شود.

فعالیت ها و مشکلات پزشکی که بر دیوار شکمی فشار وارد کرده می توانند علتی برای ایجاد فتق باشند. این موارد عبارتند از:

• فشار (زور زدن) بر روی توالت (برای نمونه به دلیل یبوست بلندمدت)
• سرفه مداوم
• فیبروز سیستیک
• پروستات بزرگ شده
• زور زدن برای دفع ادرار
• اضافه وزن یا چاقی
• مایع شکمی
• بلند کردن لوازم سنگین
• دیالیز صفاقی
• تغذیه نامناسب
• سیگار کشیدن
• کار سخت بدنی
• بیضه نزول نکرده (پنهان شده در داخل شکم)

 

عوامل خطر

عوامل خطر را می توان بر اساس نوع این وضعیت مجزا کرد:

 

عوامل خطر فتق برشی

از آنجایی که فتق برشی به علت جراحی رخ می دهد، واضح ترین عامل خطر آن انجام جراحی اخیر بر روی شکم است.

افراد در شرایط زیر 3 تا 6 ماه پس از عمل حساس تر هستند:

• درگیر بودن با یک فعالیت شدید
• اضافه وزن
• بارداری

همه این عوامل باعث وارد شدن فشار اضافی بر روی بافت در حال بهبود می شوند.

 

عوامل خطر فتق اینگوینال (کشاله ران)

افراد زیر بیشتر در معرض خطر بروز فتق کشاله ران هستند:

• افرادی که سابقه خانوادگی بروز این نوع را دارند.
• افرادی که قبلا به این نوع دچار شده اند.
• مردها
• افراد سیگاری – زیرا مواد شیمیایی موجود در دخانیات باعث ضعیف شدن بافت ها و منجر به بروز این وضعیت می شود.
• افراد مبتلا به یبوست مزمن
• زایمان زودرس و وزن کم در هنگام تولد
• بارداری

 

همچنین بخوانید:

یبوست مزمن چیست؟ علت و درمان (کلیک)

 

عوامل خطر فتق ناف

فتق ناف در بیشتر نوازدان دارای وزن کم و نوزادان نارس وجود دارد.

عوامل خطر بروز این نوع در بزرگسالان عبارتند از:

• اضافه وزن
• بارداری های متعدد
• زن بودن

 

عوامل خطر فتق هیاتال

خطر بروز این نوع در افراد زیر بیشتر است:

• سن بیش از 50 سال
• چاقی

 

علائم فتق

این وضعیت در بسیاری از موارد چیزی بیش از یک تورم بدون درد و بدون مشکل نیست و نیازی به مراقبت پزشکی فوری ندارد.

ممکن است این وضعیت علت ناراحتی و درد باشد و علائم آن در هنگام ایستادن، کشیدگی یا بلند کردن لوازم سنگین بدتر شود.

بیشتر افراد متوجه افزایش تورم و درد شده و در نهایت به پزشک مراجعه می کنند.

برخی از موارد از جمله زمانی که بخشی از روده توسط فتق کشاله ران مسدود شود، فتق نیاز به جراحی فوری دارد.

درصورتی که فتق کشاله ران باعث بروز مشکلات شکمی زیر شود باید فورا به پزشک مراجعه کنید.

• درد
• حالت تهوع
• استفراغ
• عدم امکان عقب فشار دادن آن به داخل شکم

معمولا در این موارد تورم محکم و حساس است و نمی توان آن به به سمت داخل شکم فشار داد.

ممکن است فتق هیاتال علائم ریفلاکس اسید معده مانند سوزش سر دل را ایجاد کند که ناشی از ورود اسید معده به مری هستند.

 

 

درمان

معمولا اقدام لازم درمورد فتق بدون علائم، نظارت و انتظار است اما انواع خاصی از آن مانند فتق استخوان ران خطرناک خواهد بود.

طی 2 سال از تشخیص فتق ران، 40% از موارد منجر به فشردگی روده می شوند.

هنوز مشخص نیست که جراحی غیر اورژانسی برای ترمیم فتق کشاله ران بدون علائم ارزش داشته باشد.

کالج جراحان آمریکا و بعضی دیگر از ارگان های پزشکی، جراحی انتخابی در چنین مواردی را غیر ضروری می دانند و به جای آن یک دوره مراقبت و نظارت را توصیه می کنند.

بعضی دیگر ترمیم جراحی را برای از بین بردن خطر فشردگی روده (که طی آن خونرسانی به ناحیه ای از بافت قطع می شود) توصیه می کنند که این امر به اقدام اضطراری نیاز دارد.

این مقامات بهداشتی یک عمل معمول زودتر را نسبت به یک روش خطرناک اضطراری ترجیح می دهند.

 

انواع جراحی

اگرچه گزینه های جراحی به شرایط افراد از جمله محل قرارگیری آن وابسته است، دو نوع جراحی اصلی برای این وضعیت وجود دارد:

• جراحی باز
• لاپاراسکوپی (جراحی سوراخ کلید)

 

ترمیم جراحی باز، فتق را با استفاده از بخیه یا، مش یا هر دو می بندد و زخم ناشی از جراحی با بخیه، منگنه یا چسب جراحی بسته می شود.

ترمیم لاپاراسکوپی برای انجام جراحی های مکرر جهت جلوگیری از ایجاد جای زخم قبلی استفاده می شود و با اینکه گران تر است، احتمال ایجاد عوارض جانبی مانند عفونت طی آن کمتر خواهد بود.

ترمیم جراحی به وسیله لاپاراسکوپ، امکان استفاده از برش های کوچکتر را فراهم کرده و بهبود سریع تر پس از عمل را امکان پذیر می کند.

ترمیم این وضعیت به همان روش جراحی باز انجام می شود اما توسط یک دوربین کوچک و نور که از طریق لوله وارد می شوند، هدایت خواهد شد. ابزارهای جراحی از طریق یک برش کوچک دیگر وارد خواهند شد. طی این عمل، شکم با گاز متورم شده تا به دید بهتر جراح کمک کرده و به او فضای کار بدهد. کل این عمل تحت بیهوشی انجام می شود.

 

فتق در کودکان

فتق کشاله ران یکی از شایع ترین موارد جراحی در نوزادان و کودکان است.

طی یک بررسی سیستماتیک در سال 2014 بر روی اطلاعات 20 سال در مورد ترمیم باز فتق و ترمیم لاپاراسکوپی در نوزادان و کودکان مشخص شد که جراحی لاپاراسکوپی سریع تر از جراحی باز دو طرفه است اما تفاوت قابل توجهی در زمان عمل ترمیم فتق کشاله ران یک طرفه وجود ندارد.

میزان عود برای هر دو نوع مشابه است اما عوارضی مانند عفونت زخم با جراحی باز به ویژه در نوزادان بیشتر خواهند بود.

 

جهت مشاهده و خرید مکمل ها و محصولات مراقبت داروخانه آنلاین اویرو کلیک کنید.