اختلال عملکرد کریکوفارنژیال : علائم، علت و درمان

اختلال عملکرد کریکوفارنژیال بلع را دشوار کرده و باعث ایجاد اسپاسم کریکوفارنژیال یا مری می شود؛ علائم – علت و درمان این اختلال را بخوانید.

اسپاسم کریکوفارنژیال به علت اختلال عملکرد کریکوفارنژیال (cricopharyngeal dysfunction) رخ می دهد.

افراد مبتلا به اختلال عملکرد کریکوفارنژیال (عضله حلقوی دهانه مری) مشکلاتی در بلع داشته یا احساس می کنند که چیزی در گلو آنها گیر کرده است.

دلیل این امر باز نشدن درست اسفنکتر است. گزینه های درمانی آن شامل جراحی، تمرین و تزریق بوتاکس است.

در این مقاله در مورد اختلال عملکرد کریکوفارنژیال بحث خواهیم کرد، همچنین علائم، دلایل بروز بیماری و درمان های بالقوه آن را بررسی می کنیم.

اختلال عملکرد کریکوفارنژیال چیست؟

بروز این اختلال نادر است. این بیماری بر عضله بالای گلو به نام عضله کریکوفارنژیال (CPM) تاثیر گذاشته و باعث اسپاسم کریکوفارنژیال می شود.

این امر باعث بروز مشکلاتی در اسفنکتر فوقانی مری (UES) خواهد شد. UES دریچه ای در بالای مری یا لوله غذا است که گلو را به معده متصل می کند.

معمولا CPM تا زمان بلع بسته می ماند. در صورتی که فرد دچار اختلال عملکرد کریکوفارنژیال باشد، CPM ریلکس نشده و اجازه نمی دهد تا غذا و مایعات به مری وارد شوند.

علائم اختلال عملکرد کریکوفارنژیال

زمانی که فرد غذا نخورده یا نمی نوشد، CPM ورود هوا به مری را متوقف می کند. همچنین مانع ورود غذا، مایعات و اسیدهای معده به مری و ریه ها می شود.

اسپاسم و اختلال عملکرد کریکوفارنژیال بیشتر در افراد مسن دیده می شود.

ممکن است افراد مبتلا به اسپاسم و اختلال عملکرد کریکوفارنژیال موارد زیر را تجربه کنند:

احساس گیر کردن چیزی در گلو
مشکل در بلع
بلع دردناک
خفگی
تغییر صدا
سرفه در هنگام خوردن یا آشامیدن
ترس از خوردن
ذات الریه

علائم در کودکان

علائم اسپاسم و اختلال عملکرد کریکوفارنژیال در کودکان شامل موارد زیر است:

مشکل در بلع
خفگی
سرفه
ذات الریه مکرر
گرفتگی بینی

همچنین ممکن است کودکان سیانوز را تجربه کنند که منجر به کبودی یا آبی شدن پوست می شود.

همچنین بخوانید:

علت سیانوز و کبودی لب ها (کلیک)

علت اختلال عملکرد کریکوفارنژیال

این اختلال در نتیجه عدم هماهنگی یا ضعف عضلات اطراف آن رخ داده و باعث می شود تا اسفنکتر به درستی باز نشود. این امر به دلایل مختلفی رخ می دهد.

تغییر مسیر سیگنال دهی عصبی

مسیرهای سیگنال دهی عصبی به CPM اطلاع می دهند تا چه زمانی شل (ریلکس)، منقبض یا تغییر کند و می توانند باعث اختلال در عملکرد کریکوفارنژیال شوند.

تروما، جراحی یا پرتو درمانی

هر فرآیند منجر به ایجاد زخم باعث اختلال فوری یا دیرهنگام در عملکرد کریکوفارنژیال می شود.

برای نمونه، طبق مطالعه ای در سال 2020، ممکن است اختلال عملکرد کریکوفارنژیال سال ها پس از جراحی رخ دهد.

همچنین پرتوها باعث ایجاد زخم در CPM و منجر به ایجاد اختلال عملکرد کریکوفارنژیال می شود.

همچنین بخوانید:

همه چیز درباره پرتو درمانی (کلیک)

سکته مغزی

سکته مغزی باعث آسیب مغزی شده و توانایی استفاده از عصب کنترل کننده اسفنکتر فوقانی مری را مختل می کند.

طبق یک مطالعه در سال 2016، 5.2% از افرادی که سکته مغزی حاد داشتند، دچار اختلال عملکرد کریکوفارنژیال شدند.

همچنین بخوانید:

انواع سکته مغزی: از علائم تا درمان (کلیک)

CPM بزرگ شده

این اختلال در افراد مبتلا به CPM بزرگ شده یا متورم نیز ایجاد می شود. این امر در نتیجه موارد زیر رخ خواهد داد:

ضعف عضلانی
دیورتیکول زنکر – زمانی که یک بالون بافت در دیواره گلو ایجاد می شود.
بیماری های مری از جمله بیماری رفلاکس گاستروازوفاژیال و اسپاسم مری

همچنین بخوانید:

رفلاکس گاستروازوفاژیال (GERD) : علائم و درمان (کلیک)

بدون علت

گاهی اوقات این بیماری به دلیل نامشخص و به صورت خود به خود ایجاد می شود.

پزشکان این وضعیت را اختلال عملکرد کریکوفارنژیال ایدیوپاتیک می نامند.

سایر عوامل تاثیرگذار بر CPM

وضعیت قرارگیری بر عملکرد کریکوفارنژیال تاثیر می گذارد.

علاوه بر این استرس می تواند علائم افراد مبتلا به اختلال عملکرد کریکوفارنژیال را بدتر کند.

درمان اختلال عملکرد کریکوفارنژیال

درک عوامل ایجاد کننده این اختلال به پزشکان کمک می کند تا بهترین درمان را توصیه کنند.

کاهش علائم

این اختلال با تمرین یا تنظیمات رفتاری برطرف نخواهد شد و بهترین گزینه جراحی است.

با این حال ممکن است بعضی از روش ها به افراد کمک کنند تا علائم آن را کاهش دهند.

تمرین

افراد می توانند تمرینات زیر را طبق توصیه پزشک انجام دهند:

تمرین شیکر (Shaker): این تمرین شامل دراز کشیدن، بالا بردن سر بدون بلندکردن شانه ها برای نگاه به پاها و نگه داشتن این وضعیت برای 60 ثانیه است.
مانور مندلسون: این تمرین شامل نگه داشتن حنجره به مدت 3 تا 5 ثانیه پس از بلع است.

انواع غذا

افراد می توانند غذاها را برای سهولت بلع تنظیم کنند. برای نمونه آنها می توانند نوشیدنی ها را با استفاده از پودر غلیظ یا غذاهای سخت تر را نرم کنند.

تزریق بوتاکس

تزریق سم بوتولینوم یا بوتاکس به شل (ریلکس) شدن یا فلج نسبی اسفنکتر فوقانی مری کمک می کند.

افراد باید هر 3 تا 6 ماه یک مرتبه این تزریق بوتاکس را تکرار کنند. همچنین توجه به این نکته مهم است که این نوع تزریقات فقط برای بعضی از علت ها اختلال عملکرد کریکوفارنژیال موثر است.

عمل جراحی

روش های مختلفی برای درمان اختلال عملکرد کریکوفارنژیال با جراحی وجود دارد.

اتساع

اتساع واژه دیگری برای کشش است. کشش مری باعث افزایش اندازه آن و شل (ریلکس) شدن CPM می شود. درنتیجه در هنگام بلع غذا و مایعات به راحتی از آن عبور می کنند.

یک بالون کاتتر مری را کشیده و متورم می کند. بیمار طی این عمل بیهوش می شود.

اتساع به طرز قابل توجهی علائم را بهبود می بخشد. مطالعه ای در سال 2015 نشان داد که این نوع جراحی باعث باز شدن اسفنکتر برای بیش از 6 ماه می شود.

با این وجود افراد باید این عمل را تکرار کنند زیرا این راه حل دائمی نیست.

میوتومی عضله کریکوفارنژیال

میوتومی یک عمل جراحی شامل برش است.

میوتومی کریکوفارنژیال شامل برش CPM برای سست شدن آن و بلع آسان است.

جراحان برای انجام این روش یک برش کوچک در گردن ایجاد می کنند.

میوتومی آندوسکوپی کریکوفارنژیال

این روش شامل استفاده از لیزرهای دی اکسید کردن (CO2) برای بهبود عملکرد کریکوفارنژیال است.

در این روش لیزر CPM را برش داده و تنش را آزاد می کند تا غذا و مایعات به راحتی به مری منتقل شوند.

جراحان طی این عمل از طریق دهان لیزر را وارد کرده و آن را به میزان حداقل تهاجمی می کنند.

منگنه جراحی (Stapling)

این روش به منظور برش CPM یکی از گزینه های جراحی با تهاجم کمتر برای درمان عملکرد کریکوفارنژیال است که در صورت ابتلا به ديورتيکول زنکر انتخاب می شود.

ديورتيکول زنکر کیسه ای است که به دلیل فشار اضافی در هنگام بلع در گلو ایجاد می شود. با این حال بروز آن نادر بوده و بیشتر در افراد مسن رخ می دهد.

مقایسه

یک بررسی در سال 2015 بر روی روش میوتومی عضله کریکوفارنژیال، تجزیه و تحلیلی بر روی 153 بیمار که تحت عمل جراحی میوتومی عضله کریکوفارنژیال قرار گرفته بودند، انجام داد.

فقط 6% از افرادی که تحت درمان با لیزر CO2 قرار گرفتند و 26% از افراد با درمان مگنه (Staling) علائم تکرارشونده ای داشتند.

یک مطالعه در سال 2015 اثر اتساع بالون و میوتومی لیزر را بررسی کرد. این مطالعه نشان داد که دهانه اسفنکتر فوقانی مری طی 6 ماه پس از عمل از 5.6 میلی متر به 8.4 میلی متر افزایش یافته است.

تشخیص اختلال عملکرد کریکوفارنژیال

افراد می توانند با مراجعه به متخصص گوش و حلق و بینی تشخیص این اختلال را دریافت کنند.

معایناتی برای تشخیص اختلال عملکرد کریکوفارنژیال و علت بروز آن وجود دارند.

آزمایش بلع اشعه ایکس (X-ray swallow)

این آزمایش که با عنوان بلع باریم اصلاح شده، تصویربرداری از مری (Esophagogram)، یا بلع فلوئوروسکوپی تصویری نیز شناخته می شود، از باریم برای نمایان کردن نواحی خاصی از بدن توسط اشعه ایکس استفاده می کند.

طی این روش افراد مقدار کمی باریم ترکیب با آب یا روغن را می بلعند. این ماده مری را پوشانده و مشاهده آن در تصویر اشعه ایکس را راحت تر می کند.

مانومتری

مانومتری مری، انقباض های عضلانی در هنگام بلع را اندازه گیری کرده و هماهنگی عضلات در هنگام بلع را نشان می دهند.

با استفاده از مانومتری می توان عملکرد صحیح عضلات کمک کننده به حرکت غذا به پایین مری و پیشگیری از برگشت آن از معده را نشان داد.

طی این روش پزشک داخل بینی را بی حس می کند. سپس لوله ای از بینی به معده وارد کرده و از مری بر می گرداند. سپس از فرد می خواهد تا عمل بلع را انجام دهد.

خلاصه

افراد مبتلا به اسپاسم و اختلال عملکرد کریکوفارنژیال احساس می کنند که چیزی در گلو آنها گیر کرده که نمی توانند از آن خلاص شوند.

همچنین این اختلال بلع را دشوار یا دردناک می کند. علاوه بر این می تواند باعث ایجاد حس خفگی شود.

در نتیجه نسبت به غذا خوردن اضطراب ایجاد کرده و منجر به کاهش وزن می شود.

اختلال عملکرد کریکوفارنژیال به دلیل بیماری عضلانی، عصبی یا دژنراتیو (فرسایشی و تخریبی) و همچنین هیپرتروفی یا اسکار در CPM رخ می دهد.

مشکلات دیگر مانند سکته مغزی نیز بر عملکرد عضلات تاثیر می گذارند.

با این حال ممکن است افراد به طور خود به خود دچار این اختلال شده و برای آن علت مشخصی وجود نداشته باشد.

روش هایی برای بهبود اختلال عملکرد کریکوفارنژیال وجود دارد که از جمله آنها می توان به تزریق بوتاکس، جراحی برای آزادسازی عضله و تمرینات بلع اشاره کرد.

جهت مشاهده و خرید مکمل ها و محصولات مراقبت داروخانه آنلاین اویرو کلیک کنید.