اختلال هذیان یک بیماری روانی است که باعث می شود فرد برای مدتی طولانی افکار هذیانی داشته باشد؛ علائم – علت – انواع و درمان آن را بخوانید.

هذیان باوری نادرست از واقعیت با وجود در دسترس بودن شواهد روشن بر خلاف آن است.

اختلال هذیان (Delusional Disorder) بیماری روانی است که فرد مبتلا به آن به مدتی دچار یک یا چند فکر هذیانی می شود.

افکار هذیانی باورنکردنی یا غیر ممکن نیستند اما اغلب بر اساس واقعیت نیستند.

این مقاله به توضیح اختلال هذیان از جمله انواع متداول، علائم، علت بروز و درمان یا کنترل آن می پردازد.

بیماری اختلال هذیان چیست؟

اختلال هذیان بیماری روانی است که بواسطه آن فرد برای مدت طولانی دچار افکار هذیانی می شود.

افکار هذیانی یک فرد مبتلا به این اختلال کاملا عجیب و غیرواقعی نیستند.

افکار افراد دارای اختلال هذیان عموما به علت واقعه ای است که در زندگی واقعی تجربه کرده است؛ مثلا دنبال شدن توسط فردی دیگر یا فریب خوردن.

این افراد عموما رفتاری کاملا عجیب و غریب از خود نشان نداده و اغلب هذیان ها بر عملکرد او تاثیرگذار نیستند.

این بیماری نادر بوده و بر اساس برآوردها احتمال ابتلا فرد به آن در طول زندگی حدود 0.05 تا 0.1% است.

این بیماری به یک اندازه دو جنسیت را تحت تاثیر قرار می دهد.

اختلال هذیان شرایطی مشابه با اسکیزوفرنی داشته اما معمولا دیرتر علائم آن شروع می شود.

همچنین بخوانید:

علائم اسکیزوفرنی را بشناسید (کلیک)

علت اختلال هذیان چیست؟

علت دقیق بروز اختلال هذیان ناشناخته است.

اما بر اساس تحقیقات انجام شده عوامل مختلف بیولوژیکی مانند مصرف مواد، بیماری ها و بیماری های عصبی روی ایجاد این بیماری موثر هستند.

بعلاوه مکانیسم های دفاعی و حساسیت زیاد مانند شکل گیری واکنش، فرافکنی و انکار با اختلال هذیان در ارتباط است.

بر اساس مطالعات دیگر قرارگیری در معرض ضربه (تروما) با ایجاد اپیزودهای روان پریشی در ارتباط است.

علائم اختلال هذیان

فرد مبتلا به این اختلال افکار واهی داشته که با شواهد موجود مغایرت دارند.

عموما هذیان های افراد مبتلا عجیب و غریب نبوده و ممکن است امکان پذیر باشند.

با این حال بر اساس شواهد آنها بر اساس واقعیت نیستند.

اغلب هذیان های فرد بر اساس تفسیری نادرست از یک واقعیت خارجی است.

برخی از انواع متداول اختلال هذیان عبارتند از:

حسادت هذیانی: مثلا فرد به اشتباه تصور کرده که همسرش به او خیانت می کند.
پخش فکر (Thought broadcasting): در این نوع فرد گمان می کند که دیگران افکار او را درک می کنند.
عجیب و غریب: فرد مبتلا به پدیده ای غیرممکن و غیرمرتبط با زندگی عادی اعتقاد دارد.
خود بزرگ بینی (گرانديوز): فرد در ارزش و قدرت خود غلو کرده و معتقد است که از استعداد یا دانش بسیاری برخوردار است.
سوماتیک: فرد معتقد است که ظاهر یا عملکرد بدنی او کاملا غیرطبیعی می باشد.
توهم شکنجه (هذیان گزند و آسیب): در این حالت فرد معتقد است که دیگران به او حمله کرده یا برای اون توطئه می سازند یا مانعی در راه رسیدن به اهداف بلندمدت او هستند.
رمانتیک: در این حالت فرد معتقد است که فرد دیگری عاشق او شده است.
درج اندیشه (Thought insertion): فرد خیال می کند که منبع یا موجودیتی خارجی افکار را در ذهن او جای می دهند.

محققان معتقدند که هذیان های رمانتیک در زنان و هذیان های آزاردهنده و حسادت آمیز در آقایان بیشتر رایج است.

افراد مبتلا به انواع اختلال هذیان رفتاری به وضوح عجیب نداشته و به جز وجود وهم اختلال عملکردی دیگری ندارند.

افراد مبتلا به این اختلال دارای توهم و سایر نشانه های خلقی و روان پریشی مشخصی نیستند.

بیماری های مرتبط و مشابه

بیماری های روانی مشابهی با اختلال هذیان وجود دارند که همه آنها از جهات مختلف متفاوت هستند. این بیماری های مشابه عبارتند از:

اسکیزوفرنی

روند فکری مختل شده یکی از مشخصه های اصلی بیماری اسکیزوفرنی است.

این اختلال روانی بر ادراک، تعاملات اجتماعی و واکنش پذیری عاطفی فرد نیز تاثیر می گذارد.

این بیماری می تواند شدید و ناتوان کننده باشد.

علائم بیماری اسکیزوفرنی شامل موارد زیر هستند:

روش های غیرمعمول تفکر
اختلال شناختی
دشواری در روابط اجتماعی
هذیان، توهم و اختلالات فکری
کاهش ابراز احساسات
کاهش انگیزه برای رسیدن به اهداف
نقص حرکتی

همچنین بخوانید:

پارانویا و اسکیزوفرنی: آنچه باید بدانید (کلیک)

اختلال وسواسی اجباری یا وسواس فکری عملی (OCD)

OCD یک اختلال بلندمدت و مزمن است که افراد مبتلا به آن افکار و وسواس های مکرر را تجربه کرده می کنند.

وسواس های متداول در آنها عبارتند از:

افکار تهاجمی نسبت به دیگران و خود
افکار ناخواسته در مورد موضوعات تابو مانند آسیب یا رابطه جنسی
ترس از میکروب و آلودگی
در نظر گرفتن ترتیب برای اشیا یا تقارن آنها

اجبارها و رفتارهای تکراری متداول عبارتند از:

نظافت بیش از حد
قرار دادن وسایل در یک نظم خاص یا به یک روش دقیق و خاص
شمارش اجباری
شستن بیش از حد دست
بررسی مکرر موارد مانند قفل بودن در

بسیاری از افراد موارد فوق را گاها تجربه کنند اما فرد مبتلا به OCD قادر به کنترل افکار یا رفتار خود (حتی در صورت تشخیص بیش از حد بودن آن) نیست.

افسردگی

افسردگی بیماری روانی بسیار شایعی بوده و موجب ناتوانی افراد بسیاری در سراسر جهان شده است.

افسردگی احساسی بیش از ناراحتی و غم است. افسردگی یک مشکل جدی سلامت روان است که به درک و مراقبت پزشکی نیاز دارد و

علائم شایع افسردگی عبارتند از:

تغییر در خواب و اشتها
درد های جسمی
افکار گناهکار بودن
عدم توانایی تمرکز
افکار خودکشی
از دست دادن انرژی و کاهش تمایل به فعالیت ها
احساس ناامیدی

گاهی اوقات این افکار با اپیزودهای مختلف خلقی رخ می دهند.

همچنین بخوانید:

افسردگی چیست: از علائم تا درمان (کلیک)

اختلال دوقطبی

فرد مبتلا به این اختلال تغییراتی غیرمعمول در سطح فعالیت و تمرکز، خلق و خو، انرژی را تجربه می کند.

همچنین این وضعیت توانایی انجام وظایف در فرد را تحت تاثیر قرار می دهد.

علائم شایع آن عبارتند از:

تغییر در الگوی خواب
رفتارهای غیرمشخص – معمولا بدون شناخت تاثیرات مضر یا نامطلوب آنها
دوره های احساسات شدید مانند شیدایی و افسردگی
تغییر در سطح فعالیت

برخی از افراد مبتلا به اختلال دوقطبی به طور همزمان دوره های شیدایی و افسردگی را تجربه می کنند.

اختلال دوقطبی شدیدتر نیز می تواند علائم روان پریشی که شامل توهم یا هذیان است را در افراد ایجاد کند.

همچنین بخوانید:

اختلال دوقطبی: انواع، علائم و درمان (کلیک)

درمان و پیشگیری

درمان این اختلال سخت و چالش برانگیز است.

داروهای ضد روان پریشی و درمان های روانشناختی مانند رفتار درمانی شناختی (CBT) برای درمان این اختلال استفاده می شود.

امادر مورد مکانیسم اثر این روش های درمانی شک و تردید وجود دارد.

نویسندگان یک مطالعه در سال 2015 بیان داشتند که تحقیقات کافی در خصوص موثر بودن درمان ها برای اختلال هذیان ارائه نشده اند.

بنابراین تا زمان انجام مطالعات بیشتر، درمان های موثر برای سایر اختلالات روان پریشی برای افراد مبتلا به اختلال هذیان توصیه می شود.

زمان تماس با پزشک

در صورت ابتلا به هذیان فورا از یک متخصص واجد شرایط کمک پزشکی درخواست کرنید.

مداخله زودهنگام و پشتیبانی از سلامت روان تاثیر مثبتی بر چشم انداز فرد دارد.

خلاصه

اختلال هذیان یک بیماری روانی است که در آن تا فرد دچار افکار هذیانی می شود.

به طور کلی هذیان ها بیش از حد عجیب و غریب یا غیرواقعی نیستند.

درواقع آنها به دلیل تفسیر نادرست واقعیت هستند.

شواهد بیان می کنند که این افکار ریشه در واقعیت ندارند.

انواع شایع آن شامل باور توطئه دیگران بر علیه فرد، شیفته شدن دیگران نسبت به او یا احساس خیانت است.

همچنین ممکن است هذیان به دلیل سایر مشکلات بهداشت روان مانند اسکیزوفرنی رخ دهد.

در صورت مشاهده علائم هذیان در عزیزان خود باید فورا کمک پزشکی دریافت کرد.

اغلب پزشکان از داروی ضد روان پریشی و درمان های روانشناختی برای درمان این اختلال استفاده می کنند.

جهت مشاهده و خرید مکمل ها و محصولات مراقبت داروخانه آنلاین اویرو کلیک کنید.