پروپولیس چیست؟ فواید و عوارض

پروپولیس صمغی است که توسط زنبورها تولید شده و فواید زیادی برای سلامتی دارد؛ کاربرد – نحوه مصرف و عوارض بره موم را بخوانید.

 

پروپولیس (Propolis) یا بره موم صمغی است که زنبورها تولید می کنند.

این ماده دارای ترکیباتی مانند بزاق زنبور عسل، موم و مواد موجود در گیاهان و درختان است.

پروپولیس فواید سلامتی زیادی برای انسان دارد اما مطالعات محدودی در این زمینه انجام شده است.

پروپولیس یا چسب زنبور عسل (Bee glue) برای زنبورها به عنوان آب بند کاربرد دارد.

انسان ها از لحاظ تاریخی آن را به صورت موضعی یا مکمل خوراکی مصرف می کردن.

با این حال استفاده از آن برای همه مناسب نیست و برای برخی عوارضی به همراه دارد.

این مقاله به بررسی پروپولیس، تحقیقات در مورد کاربرد، فواید، عوارض و نحوه مصرف آن می پردازد.

 

همچنین بخوانید:

خواص و عوارض ژل رویال (کلیک)

 

پروپولیس چیست؟

پروپولیس ماده ای به شکل موم و صمغ است که زنبورها با ترکیب بزاق خود با موم و به همراه ترکیبات گیاهان و درختان تولید می کنند.

زنبورها آن را برای آب بندی کندوها و جلوگیری از حمله مزاحمان و دیگر موجودات مورد استفاده قرار می دهند.

این ماده همچنین به دلیل داشتن خواص ضد میکروبی از زنبورها در مقابل عوامل بیماری زا محافظت می کند.

مواد تشکیل دهنده پروپولیس پیچیده هستند

بیش از 300 ترکیب جداگانه در این ماده توسط دانشمندان شناسایی شده اند.

ترکیب دقیق آنها به محل کندوی عسل بستگی دارد.

به عنوان یک راهنما، پروپولیس به طور معمول شامل موارد زیر است:

• اسانس ها و روغن های معطر: 10%
• گرده گل: 5%
• رزین های گیاهان و درخت ها: 50%
• موم: 30%

همچنین این ماده حاوی پلی فنول هایی مانند فلانوئیدها است. این مواد نوعی آنتی اکسیدان به شمار می روند.

 

همچنین بخوانید:

انواع اکسیدان ها (کلیک)

 

کاربرد پروپولیس

تحقیقات مدرن نشان می دهند که پروپولیس برای موارد زیر کاربرد دارد:

• زخم های جزئی
• التهاب
• تبخال
• بهداشت دهان

بخش های زیر بعضی از این تحقیقات را با جزئیات بیشتری مورد بررسی قرار می دهد.

 

همچنین بخوانید:

بهترین و بدترین غذاها برای بهداشت دهان و دندان را بشناسید (کلیک)

 

تبخال

طبق یک بررسی سیستمیک در ژورنال درمان های مکمل پزشکی مشخص شد که پروپولیس به عنوان یک درمان جایگزین برای تبخال دستگاه تناسلی یا دهان کاربرد دارد.

تبخال ناشی از ویروس هرپس سیمپلکس (HSV) است.

معمولا HSV-1 باعث بروز تبخال دهانی می شود.

HSV-2 نیز از راه رابطه جنسی منتقل شده و باعث ایجاد عفونت در دستگاه تناسلی می شود. همچنین تاول های دردناکی در اندام تناسلی ایجاد می کند.

محققان در این بررسی چندین آزمایش در مورد عسل و پروپولیس انجام دادند و تاثیرات آنها را با تاثیرات آسیکلوویر (Acyclovir) به عنوان یک داروی متداول در درمان HSV، مقایسه کردند.

در 4 آزمایش از 6 آزمایش انجام شده، پروپولیس برای درمان ضایعات پوستی ناشی از HSV (به ویژه تبخال) نسبت به آسیکلوویر موثرتر بود.

با این حال آزمایشات زیادی در این بررسی انجام نشد.

 

همچنین بخوانید:

پیشگیری از تبخال با آسیکلوویر (کلیک)

 

بهداشت دهان و دندان

طبق همان بررسی در سال 2015 مشخص شد که پروپولیس از تشکیل فسفات کلسیم که جز اصلی پلاک های دندان است، جلوگیری می کند.

همچنین پروپولیس و عسل هر دو دارای خواص ضد باکتری بوده، به همین دلیل می توان از آنها به عنوان ماده موجود در محصولات مراقبت دندان استفاده کرد.

طبق یک مطالعه محدود در همان بررسی، پروپولیس میزان باکتری موجود در بزاق افراد مبتلا به پریودنتیت را به میزان قابل توجهی کاهش می دهد.

 

التهاب

این ماده مومی به دلیل خواص آنتی اکسیدانی خود برای کاهش التهاب (مانند التهاب ناشی از آرتریت) نیز مفید است.

مطالعات حیوانی انجام شده بر روی پروپولیس آن را به عنوان یک ماده ضد التهابی در موش ها و رت های مبتلا به آرتریت آزمایش کردند.

در هر دو مطالعه پروپولیس توانست تورم را مهار کند. همچنین به نظر می رسد که این ماده بر چگونگی ایجاد التهاب نیز موثر است.

دانشمندان معتقدند که پروپولیس می تواند مواد التهابی در بدن مانند پروستاگلاندین ها را مهار کنند.

 

همچنین بخوانید:

همه چیز درباره التهاب (کلیک)

 

بهبود زخم

بر اساس یک بررسی در سال 2015 مشخص شده که پروپولیس برای ترمیم زخم کاربرد دارد.

یک مطالعه حیوانی که بر روی موش های مبتلا به دیابت انجام شد، نشان داد که پروپولیس به پوست برای ایجاد سلول های جدید و ترمیم خود کمک می کند.

به دلیل روند کند ترمیم زخم در افراد مبتلا به دیابت پروپولیس برای کمک به ترمیم سریع پوست دارای فواید است.

این ماده بعضی از انواع باکتری ها را از بین برده و به این طریق به جلوگیری از بروز عفونت کمک می کند.

 

خواص دارویی

بر اساس یک بررسی در سال 2019، از سال 300 پیش از میلاد پروپولیس به عنوان یک ماده دارویی کاربرد داشت.

همچنین مصریان باستان آن را برای مومیایی کردن استفاده می کردند.

بعضی از پزشکان نیز از آن در طول جنگ جهانی دوم برای کمک به ترمیم زخم استفاده می کردند.

همان بررسی در سال 2019 نشان داد که پروپولیس دارای ویژگی های زیر است:

• ضد التهاب
• ضد پروتوزوآ (Antiprotozoal) که در برابر بیماری های انگلی مانند ژیاردیازیس عمل می کند.
• ضد باکتری
• ضد ویروس
• ضد قارچ
• آنتی اکسیدان

برخی از ترکیبات پروپولیس نیز دارای خاصیت ضد سرطانی هستند.

مطالعات آزمایشگاهی و حیوانی انجام شده روی فواید پروپولیس و اجزای تشکیل دهنده آن امیدوارکننده هستند، اما مطالعات با کیفیت بالای کمی اثر آن را به عنوان درمانی برای بیماری های خاص به اثبات رسانده اند.

 

مدارک ناکافی برای فواید پروپولیس

اگرچه در گذشتهاین ماده برای بسیاری از بیماری ها استفاده می شد اما شواهد علمی قوی برای تایید همه این فواید وجود ندارد.

بخش های زیر با جزئیات بیشتری به بررسی برخی از این بیماری ها می پردازد.

 

دیابت

طبق یک بررسی در سال 2015، یک مطالعه قدیمی انجام شده بر روی موش ها نشان داد که پروپولیس با کاهش سطح قند خون در ارتباط است.

با این به شواهد بیشتری برای نشان دادن کمک آن به مدیریت دیابت در انسان نیاز است.

 

 

آلرژی

بر اساس یک مطالعه در ژورنال پزشکی اکسیداتیو و طول عمر سلولی، این ماده حاوی ترکیباتی است که اثر ضد آلرژی در بدن خواهد داشت.

برخی افراد می توانند از این خاصیت آن بهره مند شوند.

با این حال شواهد علمی زیادی برای اثبات این قضیه وجود ندارد.

 

همچنین بخوانید:

با انواع آلرژی و علائم آنها آشنا شوید! (کلیک)

 

سرطان

بر اساس مطالعات آزمایشگاهی انجام گرفته، ترکیبات موجود در پروپولیس از رشد سلول های سرطانی جلوگیری کرده و یا منجر به مرگ سلولی در سلول های سرطانی می شوند.

بعضی از آزمایشات In vivo نشان دادند که فلاونوئیدهای موجود در پروپولیس از پیشرفت سرطان دهان، سرطان ریه، سرطان پوست، سرطان پستان و … جلوگیری می کنند.

با این حال بیشتر تحقیقات انجام شده در این خصوص شامل سلول های جدا شده و ایزوله یا مدل های حیوانی بودند.

 

همچنین بخوانید:

آیا همه افراد سلول های سرطانی دارند؟ (کلیک)

 

کووید 19

یک مطالعه در سال 2020 در ژورنال تحقیقات فیتوتراپی (گیاه درمانی) استدلال کرد که خواص ضد ویروسی پروپولیس عملکرد مفیدی در برابر ویروس کرونا (SARS-CoV-2) دارد.

این نوع ویروس منجر به کووید 19 می شود.

بر اساس مطالعات آزمایشات قبلی، پروپولیس فعالیت ضد ویروسی بر علیه ویروس های زیر دارد:

• ویروس سین ‌سیشیال تنفسی
• راینوویروس
• آنفولانزا

همچنین پروپولیس به تحریک سیستم ایمنی بدن کمک می کند.

بر همین اساس محققان توصیه می کنند که از پروپولیس به عنوان ماده ای برای جلوگیری از عفونت SARS-CoV-2 استفاده شود.

با این وجود در حالی که آزمایشات بالینی بر روی توانایی این ماده در جلوگیری از کووید 19 در حال انجام هستند، اکنون هیچ مدرکی مبنی بر موثر بودن آن برای این منظور وجود ندارد.

 

همچنین بخوانید:

واکسن فایزر برای کووید 19 (کلیک)

 

نحوه مصرف پروپولیس

این ماده به چندین روش زیر قابل مصرف است:

• به عنوان دهان شویه قابل رقیق شدن در آب
• به عنوان یک مکمل خوراکی
• به صورت موضعی بر روی پوست

جهت اطمینان از ایمن بودن آن، پیش از مصرف آن به پزشک مراجعه کنید.

سپس مقداری از آن را بر روی پوست آزمایش کرده تا اطمینان حاصل شود که به آن حساسیت ندارید.

جهت مصرف موضعی روی پوست سعی کنید از پروپولیس خالص یا یک محصول حاوی آن استفاده کنید.

برای مصرف دهانی آن نیز، مقدار کمی از آن را در آب رقیق کرده و در دهان گردانده و غرغره کنید.

بسیاری از محصولات از پیش ساخته شده حاوی پروپولیس به عنوان ماده فعال هستند.

 

عوارض پروپولیس

به نظر می رسد که مصرف پروپولیس در دوزهای مناسب بر پوست و در داخل بدن ایمن بوده و عوارضی به همراه ندارد.

گزارش عوارض هایی مانند واکنش های آلرژیک نسبت به پروپولیس نادر بوده و هیچ موردی در خصوص سمی بودن آن ثبت نشده است.

اما با توجه به اینکه ترکیبات پروپولیس به محل تولید خود وابسته است، اطمینان از ترکیبات و محتوای آن همیشه ممکن نیست.

هنگام انتخاب محصولات حاوی پروپولیس از آزمایشات شخص ثالث توسط تولیدکننده مطمئن شوید تا خلوص، ایمنی و عوارض مصرف آن مشخص شود.

همیشه پیش از استفاده از مکمل های جدید با پزشک مشورت کنید.

 

خلاصه

تحقیقات نشان می دهند که پروپولیس دارای فواید زیادی برای سلامتی است.

پروپولیس برای پوست، به عنوان دهان شویه و یا مکمل برای انواع نگرانی های جزئی در مورد سلامتی کاربرد دارد.

با این حال شواهد با کیفیت زیادی برای نشان دادن اثرات این ماده به عنوان درمان برای بیماری های خاص وجود ندارد.

بنابراین افرادی که علائم پایداری دارند باید با پزشک خود در مورد بهترین گزینه های درمانی صحبت کنند.

 

جهت مشاهده و خرید مکمل ها و محصولات مراقبت داروخانه آنلاین اویرو کلیک کنید.