تفاوت بین ترومبوز و آمبولی چیست؟

در این مقاله از اویرو تفاوت های بین ترومبوز و آمبولی – علائم – علت – عوامل خطر – نحوه پیشگیری و درمان هر یک از آنها بررسی می شود.

 

هر دو بیماری ترومبوز و آمبولی یک تهدید برای رگ های خونی بوده و با افزایش خطر بروز حمله قلبی و سکته مغزی همراه هستند.

این مقاله به بررسی تفاوت بین ترومبوز و آمبولی پرداخته و آنها را با آنوریسم و ترومبوز سیاهرگی عمقی (DVT) مقایسه می کند.

در پایان نیز علائم، علت، روند تشخیص و گزینه های درمانی هر دو بیماری یعنی ترومبوز و آمبولی شرح داده می شوند.

 

همچنین بخوانید:

آمبولی ریه چیست؟ علائم، میزان خطر و درمان (کلیک)

 

تفاوت ترومبوز و آمبولی

زمانیکه خون در رگ ها لخته شود ترومبوز بروز پیدا می کند. درنتیجه این امر جریان خون کاهش پیدا می کند.

به هر ماده خارجی که وارد بدن شدن و در آن حرکت کند آمبولوز گفته می شود.

در صورت گیر افتادن این ماده و مسدود شدن جریان خون، آمبولی رخ خواهد داد.

 

ترومبوز	آمبولوز	ترومبوزیس (ترومبوز)	آمبولی
لخته خون	جسم خارجی که در بدن حرکت می کند.	ایجاد لخته در رگ و کاهش جریان خون	گیر افتادن جسم خارجی یا لخته در رگ و کاهش جریان خون

 

آمبولوز می تواند یکی از موارد زیر باشد:

• چربی
• لخته خون
• هوا
• هر ماده خارجی دیگر

 

هرگونه عاملی که باعث انسداد رگ یا شریان شود با عوارض مرگباری همراه خواهد بود.

روش طبقه بندی این انسدادها توسط پزشکان، به محل وقوع آنها وابسته است.

برای نمونه، یکی از متداول ترین انواع آمبولی، آمبولی ریوی است. در این وضعیت آمبولوز به ریه رفته و جریان خون را مختل می کند.

آمبولی ریوی مانند هر انسداد مختل کننده دیگر در جریان خون قلب، با بروز سکته مغزی یا حمله قلبی همراه خواهد بود.

 

همچنین بخوانید:

علائم لخته شدن خون در بدن (کلیک)

 

علائم ترومبوز و آمبولی

علائم ترومبوز و آمبولی به محل و نوع انسداد بستگی دارند.

 

آمبولی ریوی

درصورتی که لخته خون یا مواد خارجی وارد رگ های ریه شده و جریان خون را مختل کنند، آمبولی ریوی ایجاد می شوند.

آمبولی ریوی یک مورد اورژانسی است و بعضی از علائم آن عبارتند از:

• سرفه کردن خون
• درد قفسه سینه
• سبکی سر
• سرگیجه
• غش
• مشکل در تنفس

برخی افراد علائم سکته مغزی از جمله بی حسی یا ضعف و یا علام حمله قلبی مانند درد شدید قفسه سینه و حالت تهوع را نیز تجربه می کنند.

درصورت بروز هر یک از علائم بالا باید سریعا به پزشک یا اورژانس مراجعه کنید.

 

ترومبوز سیاهرگی عمقی (DVT)

در این وضعیت ترومبوز در رگ های عمیق اتفاق می افتد.

تنها در صورت حرکت لخته خون به سمت ریه ها، ترومبوز سیاهرگی عمقی (DVT) منجر به آمبولی ریوی می شود.

اغلب در ترومبوز سیاهرگی عمقی (DVT) لگن و پاها تحت تاثیر قرار می گیرند.

از جمله علائم ترومبوز سیاهرگی عمقی (DVT):

• درد
• تورم
• تورم یا پیچ خوردن رگ ها
• محکم و ضخیم شدن رگ ها
• حساسیت به لمس
• برافروخته شدن پوست

 

ترومبوز شریانی

در ترومبوز شریانی، شریانی که وظیفه دور کردن خون از قلب را بر عهده دارد، مسدود می شود. در مقابل یک رگ خون را به سمت قلب هدایت می کند.

علائم ترومبوز شریانی، علائمی مشابه با انسداد عروق دارد. این موارد تا حدودی متفاوت بوده اما عبارتند از:

• بی حسی یا ضعف در یک طرف بدن
• درد پا
• تورم پا یا بازو
• تغییرات ذهنی
• درد قفسه سینه

 

علت

زمانی که سلول های دیواره رگ آسیب دیده تجمع کنند، لخته خون ایجاد شده تا از رگ محافظت کرده و خونریزی را متوقف کند.

می توان این لخته را به صورت یک پوسته برای زخم داخلی تصور کرد.

عموما زمانیکه که زخم بهبود یابد لخته نیز برطرف می شود. درغیر اینصورت لخته جدا و در رگ ها حرکت کرده و باعث ایجاد انسداد می شود.

در برخی موارد نیز لخته های خونی به صورت تصادفی و بدون هیچ دلیلی ایجاد می شوند.

 

همچنین بخوانید:

درمان و جلوگیری از لخته شدن خون (کلیک)

 

عوامل خطر

ترومبوز سیاهرگی عمقی (DVT) شایع ترین مشکل مرتبط با لخته های خون شناخته شده و موارد زیر خطر ابتلا به آن را افزایش می دهند:

• سابقه خانوادگی: برخی افراد خطر ایجاد لخته خون به ارث می برند. همچنین با ایجاد یک لخته خون احتمال ایجاد لخته های خون دیگر نیز افزایش می یابد.
• سلامت قلب و عروق: موارد افزایش دهنده خطر بروز بیماری قلبی از جمله فشار خون بالا، افزایش سن، استعمال دخانیات و چاقی در افزایش خطر لخته شدن خون موثر هستند.
• جراحت: زمانیکه رگ های خونی عمقی آسیب جدی ببینند، لخته خون شکل می گیرد. برای نمونه، ممکن است لخته در اثر شکستگی استخوان یا تصادف رانندگی ایجاد شود.
• بارداری: بارداری فرد را در معرض لخته شدن خون قرار می دهد. همچنین به ندرت امکان دارد یک بیماری کشنده به نام آمبولی مایع آمنیوتیک در این وضعیت ایجاد شود.
• بیماری جدی: افراد مبتلا به بیماری ریوی، بیماری قلبی و انواع خاصی از بیماری های کلیوی و سرطان خطر بیشتری برای لخته شدن خون دارند.
• دوره های طولانی نشستن یا دراز کشیدن: افرادی که برای مدتی طولانی بدون تحرک هستند، بیشتر در معرض آمبولی یا لخته شدن خون قرار خواهند گرفت. این وضعیت برای افراد نیازمند به بستری (برای نمونه پس از عمل جراحی) رخ خواهد داد.

 

عوامل خطر آمبولی

آمبولی به گیر افتادن یک ماده در رگ اشاره دارد و عوامل خطر بروز آن شامل موارد زیر است:

• وجود مواد خارجی در بدن: ممکن است هر جسم خارجی در بدن از جمله ترکش یا گلوله وارد رگ شده و آن را مسدود کند.
• بارداری: مایع آمنیوتیک به رگ های مادر وارد شده و منجر به بروز آمبولی مایع آمنیوتیک می شود. البته این اتفاق بسیار نادر است.
• عفونت: بعضی از عفونت ها باعث ورود باکتری ها و سایر عوامل بیماری زا به رگ های خونی شده و آنها را مسدود می کند.
• هوا در رگ: تزریق هوا به رگ نیز یکی دیگر از دلایل بروز آمبولی است.

 

عوارض

در آمبولی و ترومبوز، انسداد رگ های خونی و آسیب به اندام های متصل به آنها اتفاق می افتد.

بعضی از عوارض این دو بیماری عبارتند از:

• حمله قلبی
• نارسایی یا آسیب دیدگی اندام
• سکته مغزی

 

 

درمان ترومبوز و آمبولی

معمولا برای درمان ترومبوز از داروها رقیق کننده های خون استفاده می شود. درصورتی که لخته خون بزرگ باشد یا به دارو پاسخ ندهد، جراحی گزینه بهتری خواهد بود.

درمان آمبولی به نوع انسداد و محل آن وابسته است.

درصورتی که لخته خون عامل ایجاد آمبولی باشد، مصرف یک داروی رقیق کننده توسط پزشک توصیه می شود. این روش برای آمبولی ریوی (به غیر از بزرگ بودن آمبولی) نیز مورد استفاده قرار می گیرد.

اگر شرایط خاص باشد، پزشک برای باز کردن رگ از یک استنت استفاده می کند. برخی افراد در این وضعیت به درمان های حمایتی از جمله اکسیژن درمانی نیاز دارند.

 

تشخیص بین ترومبوز و آمبولی

پزشک برای تشخیص بر اساس سوابق پزشکی و علائم، انجام آزمایش را توصیه می کند. بهترین آزمایش به مکان مسدود شده و علائم خاص آن بستگی دارد.

بعضی از روش های تشخیصی عبارتند از:

• آنژیوگرافی ریوی: در این روش یک کاتتر و ابزاری برای تصویربرداری از ریه ها و بررسی آنها وارد می شود.
• آزمایشات تصویربرداری از جمله MRI یا سونوگرافی
• آزمایش خون

پیشگیری

نمی توان از همه لخته های خونی و موارد آمبولی پیشگیری کرد. با این وجود با استفاده از روش های زیر می توان خطر بروز آنها را کاهش داد:

• فعالیت بیشتر: از نشستن یا دراز کشیدن طولانی پرهیز کنید. درصورتی که کار شما به گونه ای است که باید مدت طولانی بشینید، زمانی هایی را برای استراحت بین نشستن های طولانی خود در نظر بگیرند. به علاوه درصورتی که راننده هستید نیز باید زمانی را برای توقف و کشش بدن در نظر داشته باشید.
• سبک زندگی سالم برای قلب: مواردی مانند چاقی، استعمال دخانیات و عدم رعایت رژیم غذایی مناسب برای قلب باعث افزایش خطر ایجاد لخته های خونی می شوند.
• مراقبت های باکیفیت در دوران بارداری: بعضی از عوامل خطر از جمله مشکلات بهداشت قلب در دوران بارداری خطر بروز انسداد از جمله لخته شدن خون یا بروز آمبولی مایع آمنیوتیک را افزایش می دهند.

درصورتی که مشکوک به لخته شدن خون هستید باید برای جلوگیری از بروز عوارض کشنده فورا تحت مراقبت های پزشکی قرار بگیرید.

 

ترومبوز – آمبولی – آنوریسم

با ضعیف شدن دیواره شریان، آنوریسم اتفاق می افتد. درنتیجه این امر شریان به سمت بیرون باد کرده، پیچ خورده یا ضعیف شده و خونریزی می کند.

در صورتی که این خونریزی در مغز یا شریان اصلی رخ دهد، خطر مرگ را به همراه دارد.

اما بصورت کلی آنوریسم علائمی نداشته و نیازی به درمان نیز ندارد.

تفاوت اصلی آنوریسم و آمبولی یا ترومبوز، بروز انسداد در دو مورد آخر است.درحالیکه در آنوریسم دیواره شریان آسیب می بیند.

در برخی موارد آنوریسم در نتیجه فشار خون بالا یا استعمال دخانیات است. در برخی موارد نیز مادرزادی بوده و فرد با این وضعیت متولد می شود.

 

خلاصه

ترومبوز (Thrombus) لخته خون بوده و ترومبوز (ترومبوزیس = Thrombosis) به معنی ایجاد لخته خون در رگ و انسداد آن است.

آمبولوز (Embolus) به هر ماده خارجی حرکت کننده با جریان خون گفته می شود. آمبولی (Embolism) زمانی رخ می دهد که آمبولوز مقدار زیادی از جریان خون را مسدود کند.

خوده فرد نمی تواند با توجه به علائمی که دارد تفاوت بین ترومبوز و آمبولی را تشخص دهد. درصورتی که مشکوک به این مشکلات هستید، باید فورا تحت مراقبت های پزشکی قرار بگیرید.

همچنین لازم است پزشک در مورد عوامل خطر ایجاد لخته خون یا سایر مشکلات قلب و عروق مطلع شود.

 

جهت مشاهده و خرید مکمل ها و محصولات مراقبت داروخانه آنلاین اویرو کلیک کنید.