تعریق بیش از حد سر و صورت : علت و درمان

زمانیکه هیپرهیدروز، سر و صورت را تحت تاثیر قرار دهد به آن هیپرهیدروز جمجمه ای گفته می شود؛ علت – پیشگیری و درمان تعریق بیش از حد را بخوانید.

 

عرق کردن روندی طبیعی است که از گرم شدن بیش از حد بدن جلوگیری کرده و در خنک نگه داشتن آن موثر است.

اما ممکن است افرادی را دیده باشید که با تعریق بیش از حد در سر و صورت خود درگیر باشند. این مساله می تواند نشان دهنده وجود یک بیماری زمینه ای باشد.

هیپرهیدروز یکی از این موارد محسوب می شود. افراد دارای هیپرهیدروز، دچار تعریق بیش از حد می شوند. زمانیکه تعریق بیش از حد سر و صورت را تحت تاثیر قرار دهد به آن هیپرهیدروز جمجمه ای (Craniofacial hyperhidrosis) گفته می شود.

در این مقاله هیپرهیدروز، علت تاثیر آن بر سر و صورت و روش های پیشگیری از تعریق بیش از حد را می خوانیم.

 

جهت مشاهده و خرید دئودورانت و ضد تعریق های داروخانه آنلاین اویرو کلیک کنید.

 

هیپرهیدروز چیست؟

هیپرهیدروز به معنی تعریق زیاد یا بیش از حد است.

در این وضعیت افراد در مواقعی که به تعریق نیاز ندارند یا بروز آن منطقی نیست عرق می کنند.

این وضعیت شایع بوده و طبق برآوردها 1 تا 3 نفر از هر 100 نفر درگیر آن هستند.

تعریق با هدف خنک کردن بدن صورت می گیرد.

در هیپرهیدروز زمانیکه بدن گرم نشده و نیازی به خنک کردن نیست، تعریق زیادی انجام می شود.

هیپرهیدروز دارای دو نوع هیپرهیدروز کانونی اولیه و هیپرهیدروز ثانویه است.

هیپرهیدروز کانونی اولیه رایج ترین نوع هیپرهیدروز است.

درصورتی که تعریق بیش از حد ناشی از وجود یک بیماری دیگر یا مصرف دارو نباشد، به آن هیپرهیدروز کانونی اولیه گفته می شود. بر عکس زمانیکه که تعریق زیاد ناشی از این دو مورد باشد به آن هیپرهیدروز ثانویه می گویند.

 

همچنین بخوانید:

بیماری هیپرهیدروز (کلیک)

 

چرا این وضعیت سر و صورت را درگیر می کند؟

همانطور که گفته شد به تعریق بیش از حد سر، پوست سر و صورت، هیپرهیدروز جمجمه ای گفته می شود. هیپرهیدروز نواحی زیر را نیز تحت تاثیر قرار می دهد:

• سینه
• کف دست
• کف پا
• زیر بغل
• کشاله ران

تعریق دقیقی برای تعریق بیش از حد وجود ندارد.

به نظر می رسد که افراد دچار تعریق بیش از حد در صورت، سر و پوست سر دارای مشخصه های زیر هستند:

• بوی متفاوت از عرق معمول زیر بغل
• عرق کردن بدون علت مشخصی چون گرما، ورزش یا اضطراب
• کاهش عزت نفس و توجه بیش از حد به خود
• تعریق منجر به خیس شدن یا چکه کردن
• امکان بروز در یک یا دو ناحیه (در وضعتی که بقیه نواحی بدن مشکلی نداشته باشند.)
• ناخوشایند بودن آن در اول صبح
• مختل کردن فعالیت های روزمره از جمله کار، ورزش یا رانندگی
• بروز خجالت و پرهیز از تماس بدنی یا قرارگیری در کنار دیگران
• نیاز به تعویض لباس یا استحمام بیش از حد معمول
• ایجاد تداخل در روابط شخصی
• بروز حداقل یک مرتبه در هفته

هیپرهیدروز هر فردی در هر سنی را تحت تاثیر قرار می دهد اما اگر فرد مبتلا به هیپرهیدروز اولیه باشد، معمولا علائم آن در دوران کودکی یا پس از بلوغ بروز پیدا می کنند.

در هیپرهیدروز اولیه، تعریق بیش از حد هر دو طرف بدن را طور مساوی درگیر می کند. یا روی یک یا دو ناحیه تاثیر گذاشته و باقی نواحی بدن عادی هستند

به مرور زمان و با افزایش سن، علائم هیپرهیدروز اولیه بهبود می یابند.

علائم هیپرهیدروز ثانویه کل بدن را درگیر کرده، در هر سنی قابل بروز بوده و به صورت ناگهانی ایجاد می شوند.

هیپرهیدروز ثانویه نیز می تواند منجر به تعریق بیش از حد شبانه شود.

افرادی که تعریق بیش از حد را در سر و صورت تجربه می کنند نسبت به سایر افراد حساسیت بیشتری دارند، زیرا این اجزا در معرض دید بوده و پنهان کردن آنها مشکل است. همین امر باعث خجالت زده شدن آنها می شود.

 

محرک ها

طیف وسیعی از عوامل در تحریک هیپرهیدروز موثر هستند.

معمولا این عوامل باعث افزایش درجه حرارت بدن یا احتمال بروز تعریقمی شوند.

رایج ترین محرک ها شامل موارد زیر هستند:

• غذاهای تند یا ادویه دار
• آب و هوای گرم
• الکل
• اضطراب
• کاری و زیره
• سس ها و چاشنی های تند
• پوشیدن لباس های تنگ، ضخیم یا چسبان
• مونوسدیم گلوتامات (MSG)
• ورزش
• کافئین

 

علت تعریق بیش از حد

عمل تعریق، معمولا توسط سیگنال های مغزی به همراه اعصاب سمپاتیک ارسال شده به غدد عرق پوست، کنترل می شوند.

اعصاب سمپاتیک بخشی از سیستم عصبی بدن بوده که بسیاری از عملکردهای بدن از جمله تعریق را کنترل می کنند.

همزمان با افزایش دمای بدن، سیگنال هایی برای شروع تعریق و کمک به آزاد کردن گرمای داخلی و خنک کردن بدن، توسط مغز ارسال می شود.

در واکنش به احساساتی چون خجالت یا اضطراب نیز فرد دچار تعریق می شود.

علت دقیق هیپرهیدروز اولیه ناشناخته است.

به نظر می رسد که هیپرهیدروز بیش از غدد آپوکرین (تولید کننده روغن) بر روی غدد عرق تولیدکننده آب تاثیرگذار هستند. این وضعیت زمانی رخ می دهد که بدن با وجود عدم ضرورت اقدام به ارسال سیگنال برای خنک سازی می کند.

عوامل ژنتیکی نیز در ایجاد هیپرهیدروز اولیه موثر هستند. حدود 33% از افراد مبتلا به هیپرهیدروز، عضوی در خانواده خود دارند که وی نیز به این مشکل دچار است.

گاهی اوقات علت خاصی برای بروز تعریق بیش از حد ثانویه وجود ندارد. با این حال علل بروز هیپرهیدروز ثانویه شامل موارد زیر هستند:

• دیابت
• یائسگی پس از بارداری
• مصرف مواد مخدر یا الکل یا علائم ترک آنها
• پرکاری تیروئید
• قند خون پایین
• پروپرانولول (Propranolol)، پیلوکارپین (Pilocarpine) و بتانکول (Bethanechol)
• تحریک یا بیماری های تاثیرگذار بر اعصاب سمپاتیک
• چاقی
• عفونت ها
• نقرس
• تومورها
• اختلالات سلول های خونی یا مغز استخوان از جمله لنفوم هاجکین
• مصرف فلوکستین (Fluoxetine) و سایر داروهای ضد افسردگی مشابه
• بیماری پارکینسون
• آسیب دیدگی از جمله ضربه (تروما) سر
• سرمازدگی
• بعضی از بیماری های ارثی نادر

 

 

تشخیص

برای تشخیص علت تعریق بیش از حد، پزشک سوالاتی در خصوص سایر علائم پرسیده و نواحی تحت تاثیر را معاینه می کند.

ممکن است پزشک انجام آزمایش تعریق را توصیه کند. این آزمایش شامل پوشاندن ناحیه مورد نظر با پودری است که در صورت تعریق به رنگ بنفش در می آید.

از دیگر مواردی که ممکن است پزشک برای تشخیص علت تعریق بیش از حد پیشنهاد دهد شامل انجام آزمایشات خون، ادرار و تصویربرداری است.

همچنین داروها و مکمل های مصرفی فرد بررسی شده تا در صورتی که علت ایجاد آن هستند، مشخص شود.

در صورتی که علت تعریق بیش از حد توسط پزشک قابل تشخیص نباشد، پزشک احتمال می دهد که فرد به هیپرهیدروز اولیه مبتلا است.

در صورت یافتن علت نیز تشخیص پزشک هیپرهیدروز ثانویه خواهد بود.

 

راه های درمان و توقف تعریق

با استفاده از چندین درمان و راهکار خانگی می توان علائم هیپرهیدروز را کاهش یا کنترل کرد. رایج ترین آنها عبارتند از:

• استفاده از یک حوله یا پارچه حاوی مواد جذب کننده برای پاک کردن (به صورت ضربه زدن آرام) سر و صورت
• نوشیدن آب فراوان
• پوشیدن لباس های آزاد و گشاد، نازک یا سبک
• استفاده از ضد عرق ها به جای اسپری های بدن
• درمان اضطراب با استفاده از تکنیک های کاهش استرس یا رفتار درمانی شناختی (CBT)
• پوشیدن لباس های تهیه شده از الیاف طبیعی (به جای الیاف مصنوعی)
• استفاده از نوارهای جذب کننده عرق (هدبند)
• پرهیز از قرارگیری در آب و هوا یا مکان های گرم
• بالا یا دور نگه داشتن موها از صورت و گردن
• پوشیدن رنگ های روشن مانند سفید (به جای لباس های تیره که عرق را به راحتی نشان می دهند.)
• داشتن یک پنکه کوچک (یا باد بزن) برای خنک کردن سر و صورت
• استفاده از پودر صورت بدون عطر

 

در صورت موثر نبودن درمان های خانگی، استفاده از روش های زیر توصیه می شود:

• استفاده از گلیکوپیرولات های موضعی
• تزریق بوتاکس (سم بوتولینوم) که اثرات آن برای 2 تا 6 ماه باقی می مانند.
• دستمال مرطوب گلیکوپیرونیوم توسیلات تجویز شده توسط پزشک
• استفاده از ضد تعریق های قوی از جمله داروهای حاوی آلومینیم کلرید: این محصولات باعث انسداد غدد عرق می شوند.
• استفاده از مسدودکننده های بتا و بنزودیازپین ها: این داروها علائم جسمی اضطراب و خجالت زدگی را رفع می کنند.
• استفاده از داروهای آنتی ‌کولینرژیک و ضد موسکارینی: این داروها باعث انسداد استیل کولین به عنوان یک ماده شیمیایی در سیستم عصبی برای فعال شدن غدد عرق می شوند.
• یونتوفروزیس (Iontophoresis): در این روش پزشک با عبور جریان الکتریکی ضعیف از آب یا پد مرطوب به درمان ناحیه تحت تاثیر می پردازد. (این روش برای استفاده در ناحیه صورت رایج و مناسب نیست.)

 

جراحی

در موارد نادر و شدیدی که به هیچ درمانی پاسخ نمی دهند، جراحی توصیه می شود. جراحی های متداول برای این مشکل عبارتند از:

 

از بین بردن یا تخریب غدد عرق

در این روش غدد عرق اطراف نواحی متاثر بریده یا با تابش الکترومغناطیسی از بین می روند. این روش بیشتر برای افرادی که تعریق زیادی در زیر بغل خود دارند، انجام می شود.

 

سمپاتکتومی اندوسکوپی توراسیک

این روش متداول ترین جراحی برای درمان هیپرهیدروز بوده و شامل برش یا قطع اعصاب ایجادکننده تعریق در نواحی تحت تاثیر به وسیله برش های بسیار کوچک است.

به این ترتیب اعصاب دیگر قادر به تحریک غدد عرق نیستند. اما این مساله می تواند با تعریق چشایی یا تعریق در گردن و صورت پس از غذا خوردن و یا تعریق در سایر نواحی بدن همراه باشد.

 

جمع بندی

عرق کردن سر و صورت و به صورت کلی تعریق امری طبیعی است. با این حال تعریق بیش از حد یا هیپرهیدروز در این نواحی به دلیل در معرض دید بودن، ناراحت کننده و چالش برانگیز است.

اغلب این مشکل را می توان با درمان های خانگی و مداخلات درمانی، مدیریت یا کنترل کرد.

درصورتی که در خصوص تعریق بیش از حد یا غیرقابل توضیح به ویژه در صورت ایجاد آن پس از مصرف یک دارو نگرانی دارید، به پزشک مراجعه کنید.

همچنین در مورد تعریق شبانه یا مواردی که باعث خجالت زدگی بیش از حد، کاهش عزت نفس، انزوا اجتماعی یا مختل شدن امور روزمره می شوند، با پزشک صحبت کنید.

 

جهت مشاهده و خرید مکمل ها و محصولات مراقبت داروخانه آنلاین اویرو کلیک کنید.