بیماری مولتیپل میلوما : مراحل و درمان

بیماری مولتیپل میلوما نوعی سرطان خون است که سلول های پلاسما را درگیر می کند، علائم – انواع – مراحل – درمان و طول عمر بیماران را بخوانید.

 

بیماری مولتیپل میلوما (Multiple myeloma)یکی از انواع سرطان خون است. این بیماری سلول های پلاسما را درگیر می کند.

سلول های پلاسما نوعی گلبول سفید خون هستند که به بدن در مقابله با عفونت کمک می کنند. در وضعیت مولتیپل میلوما، سلول های پلاسما به سلول های سرطانی میلوما تبدیل شده و تعداد آنها از سلول های سالم خون بیشتر خواهد شد.

این وضعیت منجر به آسیب سیستم ایمنی بدن، استخوان ها و خون می شود.

پزشکان برای طبقه بندی مراحل مولتیپل میلوما و شیوع آن از یک سیستم سه مرحله ای استفاده می کنند.

افراد مبتلا به مولتیپل میلوما در هر یک از مراحل بیماری، علائم مختلفی را تجربه کرده و چشم انداز طول عمر بیماران به مرحله بیماری بستگی دارد.

طبق اعلام انستیتو ملی سرطان (NCI)، مراحل بیماری مولتیپل میلوما تاثیر زیادی بر طول عمر بیماران دارد.

تقریبا 4.6% افراد مبتلا،  بیماریشان در مراحل اولیه تشخیص داده می شود.

این مقاله به بررسی مراحل مختلف بیماری مولتیپل میلوما، علائم، درمان و چشم انداز طول عمر افراد مبتلا به این بیماری پرداخته است.

 

همچنین بخوانید:

سرطان خون / لوسمی کودکان: علائم و درمان (کلیک)

 

سیستم مرحله بندی

سیستم های مرحله بندی برای بیماری مولتیپل میلوما عبارتند از:

 

سیستم مرحله بندی بین المللی اصلاح شده (RISS)

پزشکان از این سیستم برای تعیین مراحل مختلف بیماری مولتیپل میلوما استفاده می کنند.

RISS برای تعیین مراحل بیماری مولتیپل میلوما به موارد زیر توجه می کند:

• سطح آلبومین خون (پروتئین ساخته شده در کبد)
• سطح بتا 2 میکروگلوبولین (پروتئین موجود در سطح سلول)
• میزان لاکتات دهیدروژناز (LDH) در خون (آنزیمی در سلول ها)
• سیتوژنتیک (ناهنجاری خاص ژن سرطان)

از این مراحل برای برآورد چشم انداز طول عمر بیماران مولتیپل میلوما استفاده خواهد شد.

 

همچنین بخوانید:

سرطان: انواع، دلایل و درمان (کلیک)

 

برنامه نظارت، اپیدمیولوژی و نتایج نهایی (SEER)

برنامه نظارت، اپیدمیولوژی و نتایج نهایی ارائه شده توسط انستیتو ملی سرطان (NCI)، آماری در مورد سرطان ارائه می دهد.

در پایگاه داده های SEER از RISS برای مرحله بندی مولتیپل میلوما استفاده نخواهد شد.

در عوض طبقه بندی SEER بر اساس گسترش مولتیپل میلوما در بدن انجام می شود.

در صورتی که سرطان تنها در بخشی از بدن شروع شده باشد به آن موضعی گفته می شود.

همچنین در صورتی که سرطان به غدد لنفاوی گسترش یافته باشد به آن ناحیه ای گفته خواهد شد.

به علاوه، در صورتی که سرطان به نواحی دیگری از بدن گسترش یافته باشد به آن متاستاتیک گفته می شود.

 

همچنین بخوانید:

باورهای غلط در مورد سرطان (کلیک)

 

جزئیات RISS

معمولا برای تعیین مراحل بیماری مولتیپل میلوما به انجام آزمایش خون، ادرار یا بیوپسی مغز استخوان نیاز است.

مراحل زیر توسط RISS تعیین خواهند شد:

 

مرحله 1

افراد مبتلا به مولتیپل میلوما در این مرحله دچار بیماری اولیه هستند.

آزمایشات مربوط به مراحل اولیه بیماری مولتیپل میلوما نشان می دهد که تعداد کمی سلول میلوما در خون وجود دارد.

همچنین ممکن است در این مرحله علائمی مشاهده نشود.

 

نتایج آزمایشات مرحله 1 موارد زیر را نشان خواهند داد:

• سطح آلبومین 3.5 گرم در دسی لیتر یا بیشتر
• سطح بتا 2 میکروگلوبین 3.5 میلی گرم در لیتر یا کمتر
• سطح LDH طبیعی
• طبق SEER، افراد مبتلا به مولتیپل میلوما مرحله 1 دارای میزان بقا 5 ساله حدود 77.5% خواهند بود.

 

مرحله 2

طبقه بندی مولتیپل میلوما مرحله 2 با نتایج آزمایش بین سطح مرحله 1 و مرحله 3 انجام می شود.

در واقع مرحله 2 پیشرفت سرطان را نشان می دهد.

در این وضعیت ممکن است افراد دچار علائمی چون درد استخوان، از دست دادن اشتها و خستگی شوند.

نتایج آزمایش مرحله 2 سطح آلبومین کمتر از 3.5 گرم در دسی لیتر و سطح بتا 2 میکروگلوبولین بین 3.5 تا 5.5 میلی گرم در لیتر را نشان خواهند داد.

میزان بقا 5 ساله افراد مبتلا به مرحله دو مولتیپل میلوما کمتر از افراد مبتلا به مرحله 1 آن است.

 

مرحله 3

مرحله 3 پیشرفته ترین مرحله مولتیپل میلوما است.

در این مرحله تعداد بیشتری سلول میلوما در بدن وجود دارد.

 

در واقع افراد در این مرحله همان علائم مرحله 2 را تجربه می کنند و ممکن است دچار علائم اضافی زیر شوند:

• عفونت های مکرر
• گیجی
• کاهش وزن

 

نتایج آزمایش مرحله 3 عبارتند از:

• سطح آلبومین بیشتر از 3.5 گرم در دسی لیتر
• سطح بتا 2 میکروگلوبولین بیش از 5.5 میلی گرم در لیتر
• LDH بالاتر از میزان طبیعی
• سیتوژنتیک در محدوده خطر بالا

 

طبق SEER، میزان بقا 5 ساله افراد مبتلا به مولتیپل میلوما مرحله 3 حدود 54.5% است.

 

همچنین بخوانید:

آیا همه افراد سلول های سرطانی دارند؟ (کلیک)

 

سیستم Durie-Salmo

سیستم Durie-Salmo یکی دیگر از روش های تعیین مراحل بیماری مولتیپل میلوما است.

این سیستم در سال 1975 ایجاد شده و هدف آن تعیین میزان سلول های میلوما در بدن و میزان آسیب آنها از جمله بیماری استخوانی یا کم خونی است.

استفاده از سیستم Durie-Salmo به اندازه RISS متداول نیست.

این سیستم شامل مرحله بندی مولتیپل میلوما طبق موارد زیر است:

• سطح ایمونوگلوبولین مونوکلونال در خون
• تعداد ضایعات استخوانی
• سطح کلسیم و هموگلوبین در خون

 

پیشرفت بیماری

معمولا بیماری مولتیپل میلوما با گذشت زمان پیشرفت می کند. افراد با پیشرفت بیماری دچار افزایش علائم خواهند شد. سرعت پیشرفت مولتیپل میلوما در افراد مختلف، متفاوت خواهد بود.

یک مطالعه قدیمی در سال 2007 بر روی 276 نفر نشان داد که خطر پیشرفت بیماری در مراحل اول و در 5 سال شروع آن حدود 10% در هر سال است. این میزان در 5 سال بعدی به 3% در سال و برای 10 سال بعدی به 1% در سال کاهش خواهد یافت. به طور کلی محققان دریافتند که احتمال پیشرفت بیماری در یک دوره 15 ساله حدود 73% است.

عوامل خطر پیشرفت بیماری شامل میزان تاثیر آن بر مغز استخوان و میزان پروتئین مونوکلونال در خون و در زمان تشخیص است.

همچنین علائم افراد در صورت پیشرفت مولتیپل میلوما تغییرات مختلفی خواهد داشت.

برای نمونه، مولتیپل میلوما در تولید گلبول های قرمز تداخل ایجاد می کند.

ممکن است این امر باعث کم خونی شده که منجر به تنگی نفس و ضعف خواهد شد.

ابتلا به مولتیپل میلوما باعث ضعیف شدن استخوان ها خواهد شد. طبق اعلام انستیتو ملی سرطان، این امر منجر به شکستگی استخوان می شود.

همچنین ممکن است استخوان های ستون فقرات به اعصاب نخاع فشار وارد کرده و باعث بی حسی پاها شوند.

همچنین انستیتو ملی سرطان اعلام کرد که ممکن است مشکلات کلیوی و انواع دیگر علائم از جمله تورم مچ پا، کاهش وزن و حالت تهوع رخ دهند.

در بعضی از موارد افراد مبتلا به مولتیپل میلوما دچار ضعف سیستم ایمنی بدن شده که این امر خطر ابتلا به عفونت را افزایش خواهد داد.

همچنین درمان های بیماری مولتیپل میلوما باعث بروز عوارضی چون از دست دادن اشتها، حالت تهوع و خستگی خواهند شد.

 

انواع

دو نوع اصلی مولتیپل میلوما شامل فعال و خاموش (یا Smoldering) است.

خاموش بودن بیماری به معنی وجود بعضی سلول های میلوما بدون بروز علائمی خاص است. افراد مبتلا به مولتیپل میلوما فعال دچار علائم خواهند شد.

انواع مولتیپل میلوما بر اساس نوع ایمونوگلوبولین (Ig) غیرطبیعی سلول های میلوما طبقه بندی خواهند شد. در واقع این انواع در افراد مختلف، متفاوت خواهند بود.

زیرگروه های اصلی مولتیپل میلوما شامل موارد زیر هستند:

• گاما (IgG)
• آلفا (IgA)
• مو (IgM)
• اپسیلون (IgE)
• دلتا (IgD)

 

طبق اعلام Cancer Research UK، در حدود 3%  از افراد مبتلا به میلوما دچار بیماری غیرترشحی هستند. این یعنی سلول های میلوما ایمونوگلوبولین کمی ایجاد کرده که عملکردی ندارند. همچنین تشخیص این نوع میلوما دشوارتر خواهد بود.

 

بیماری های مربوط به مولتیپل میلوما عبارتند از:

• گاموپاتی مونوکلونال با اهمیت نامشخص (MGUS): معمولا این وضعیت نیازی به درمان ندارد زیرا علائمی ایجاد نخواهد کرد. با این وجود هر سال 1% از افراد مبتلا به MGUS دچار میلوما خواهند شد.
• پلاسماسیتوما: این وضعیت شامل تومورهایی است که از سلول های پلاسمای بهم چسبیده ایجاد شده اند. بیش از 50 درصد از افراد مبتلا به 50% پلاسماسیتوما دچار میلوما خواهند شد.
• آمیلوئیدوز: این بیماری نادر بوده و باعث می شود تا سلول های پلاسما پروتئین آمیلوئید تولید کرده و به کلیه ها یا قلب آسیب برسانند. 10% تا 15% از افراد مبتلا به میلوما دچار آمیلوئیدوز خواهند شد.

 

 

عوامل تاثیرگذار بر طول عمر بیمار

چشم انداز طول عمر بیماران مولتیپل میلوما تحت تاثیر مرحله بیماری خواهد بود. با این وجود عوامل دیگری در چشم انداز طول عمر بیماران مبتلا تاثیرگذار هستند.

برای نمونه، سطح پروتئین های خاص در خون افراد نیز بر چشم انداز طول عمر تاثیر دارد.

عوامل تاثیرگذار دیگر بر چشم انداز طول عمر بیماران مولتیپل میلوما عبارتند از:

• عملکرد کلیه
• سلامت کلی
• سن

 

درمان بیماری مولتیپل میلوما

معمولا افراد مبتلا به مولتیپل میلوما خاموش بدون علامت نیازی به درمان نخواهند داشت.

پس از بروز علائم درمان های بیماری مولتیپل میلوما  عبارتند از:

• شیمی درمانی: شیمی درمانی به تخریب سلول های سرطانی کمک می کند. همچنین ممکن است به سلول های طبیعی آسیب رسانده که باعث ریزش مو، حالت تهوع و خستگی (Fatigue) می شود.
• استروئیدها: مصرف استروئیدها به درمان عوارض جانبی داروهای شیمی درمانی از جمله حالت تهوع و استفراغ کمک می کند.
• مهارکننده های پروتئازوم: این داروها با جلوگیری از تجزیه پروتئین های آنزیم های خاص سلول ها عمل می کنند. مهارکننده های پروتئازوم به کنترل تقسیم سلولی کمک خواهند کرد.
• آنتی بادی ای مونوکلونال: این روش درمانی شامل تجویز آنتی بادی های ساخته دست بشر است که باعث از بین رفتن پروتئین های سطح سلول های میلوما می شوند.
• پیوند سلول های بنیادی: این روش شامل دریافت شیمی درمانی با دوز بالا است که باعث از بین رفتن سلول های سرطانی مغز استخوان خواهد شد. پس از شیمی درمانی نیز سلول های بنیادی جدید از اهداکننده یا بانک خود دریافت خواهد شد.

 

همچنین بخوانید:

شیمی درمانی چگونه است؟ (کلیک)

 

زندگی با مولتیپل میلوما

طبق اعلام انجمن سرطان آمریکا افراد علاوه بر درمان باید برای کنار آمدن با بیماری خود تحت نظارت متخصصان باشند.

نظارت دقیق توسط یک متخصص به تشخیص پیشرفت بیماری کمک خواهد کرد. این تشخیص منجر به انتخاب بهترین درمان می شود.

طبق اعلام ACA، عادت های سبک زندگی سالم از جمله ترک سیگار، رعایت رژیم غذایی متعادل، خواب کافی و ورزش به افراد کمک می کنند تا با کنترل علائم میلوما با عوارض جانبی آن کنار بیایند.

همچنین ممکن است افراد مبتلا به مولتیپل میلوما از روش هایی برای کنترل درد ناشی از آن استفاده کنند. مدیریت درد شامل استفاده از داروهای مسکن، پرتو درمانی، ماساژ یا طب سوزنی است.

 

خلاصه

بیماری مولتیپل میلوما نوعی سرطان است که سلول های پلاسمای خون را درگیر می کند. این بیماری انواع مختلفی داشته که دو نوع اصلی آن خاموش و فعال است.

علائم افراد مبتلا به بیماری مولتیپل میلوما بر حسب مراحل آن متفاوت خواهد بود.

پزشکان پیشرفت مولتیپل میلوما را بر اساس نتایج آزمایشات مرحله بندی می کنند.

مرحله 1 نشان دهنده ابتلا به مولتیپل میلوما اولیه بوده که علائمی ندارد.

مرحله 2 بیماری میانی بوده و بعضا بیمار دچار برخی علائم می شود.

مرحله 3 به عنوان پیشرفته ترین مرحله مولتیپل میلوما به معنی گسترش آن به سایر نواحی بدن است.

برخی علائم شایع  بیماری مولتیپل میلوما عبارتند از خستگی، درد استخوانی و عفونت های مکرر.

بیماری مولتیپل میلوما درمان قطعی ندارد اما روش های درمانی مختلفی برای بهبود علائم آن وجود دارد.

میزان بقا و طول عمر بیماران مولتیپل میلوما به مرحله بیماری، سن، عملکرد کلیه ها و سلامت کلی وابسته است.

 

جهت مشاهده و خرید مکمل ها و محصولات مراقبت داروخانه آنلاین اویرو کلیک کنید.