گلیوما نوعی تومور مغزی در سلول های گلیال است، این مقاله انواع – علائم – تشخیص – درمان و طول عمر بیماران مبتلا را بررسی می کند.

سلول های گلیال (Glial cells) یا نوروگلیا، سلول های غیر نورونی دستگاه عصبی مرکزی و پیرامونی هستند. آنها از سلول های عصبی مغز پشتیبانی و محافظت می کنند.

گلیوما (Gliomas)نوعی تومور مغزی مرتبط با سلول های گلیال است.

در واقع گلیوما، شایع ترین نوع تومور مغزی در بزرگسالان است که منشاء آن سلول های گلیال می باشد.

تومور مغزی گلیوما در حدود 78% از تومورهای سرطانی مغز را تشکیل می دهد.

گلیوما انواع و زیرمجموعه های مختلفی دارد.

انواع گلیوما شامل آستروسیتوما (Astrocytomas) و اپاندیموما (Ependymomas) و الیگودندروگلیوما (Oligodendrogliomas) هستند.

در این مقاله تومور مغزی گلیوما را توضیح داده، انواع، علائم، تشخیص، درمان و طول عمر بیماران مبتلا را بررسی کرده ایم.

همچنین بخوانید:

باورهای غلط در مورد سرطان (کلیک)

گلیوما چیست؟

گلیوما یکی از انواع تومورهای مغزی رشد کرده در سلول های گلیال است.

سلول های گلیال با محافظت و پشتیبانی از سلول های عصبی، آنها را در جای خود نگه داشته و از عملکرد صحیح آنها پشتیبانی می کند.

این سلول ها تامین اکسیژن و مواد مغذی برای سلول های عصبی را بر عهده داشته و سبب حذف و خارج نمودن سلول های مغزی مرده می شوند.

همه تومورهای گلیوما سرطانی نیستند. در واقع برخی از آنها تولید مثل نکرده و گسترش نخواهند یافت.

سرعت گسترش درجات پایین گلیوما (lOW GRADE) به آهستگی بوده و درجات بالای آن با سرعت بیشتری گسترش خواهند یافت.

همچنین بخوانید:

سرطان: انواع، دلایل و درمان (کلیک)

انواع گلیوما

سه نوع گلیوما وجود دارد.

آستروسیتوما (Astrocytomas)

بعضی از تومورهای مغزی گلیوما از سلول های گلیال ستاره ای به نام آستروسیت ایجاد شده و رشد می کند. این تومورها آستروسیتوما هستند.

آستروسیتومای درجه یک (گرید 1) را آستروسیتوماهای پیلوسیتیک می نامند. آنها رشد آهسته و مرزهای مشخصی دارند.

آستروسیتومای درجه 2 به عنوان درجه آستروسیتومای درجه پایین یا منتشر شناخته می شود. رشد این نوع تومورها کند بوده اما مرز مشخصی ندارد.

بروز این مورد در افراد 20 تا 50 ساله شایع است.

استروسیتومای درجه 3 را با نام آستروسیتومای آناپلاستیک نیز می شناسند. آنها 2% از کل تومورهای مغزی را تشکیل می دهند. این تومورهای مغزی رشد سریع تر و تهاجمی تری نسبت به تومورهای درجه پایین دارند. همچنین آنها به بافت اطراف نیز گسترش خواهند یافت.

آستروسیتومای درجه 4 همان گلیوبلاستوما یا GBM است. آنها تهاجمی ترین نوع گلیوما هستند. این شایع ترین تومور مغزی با درجه بالا در بزرگسالان است. در واقع GBM مسئول 12% تا 15% از کل تومورهای مغزی است و میزان بقا 5 ساله آن فقط 4% است.

اپاندیموما (Ependymomas)

تومورهای مغزی گلیومای ایجاد شده در سلول های اپاندیمی (سلول های اپندیمال) با عنوان اپاندیموما شناخته می شوند. بروز این موارد در بزرگسالان نادر بوده و حدود 2% تا 3% از تومورهای مغزی را شکیل می دهد.

معمولا اپاندیموما درجه 1 رشد آهسته ای داشته و به صورت ساب اپاندیموما یا اپاندیمومای میکسوپاپیلاری رخ می دهد.

تومورهای اپاندیمال درجه 2 شایع ترین نوع بوده و با عنوان اپاندیموما شناخته می شوند. با این وجود پزشکان آنها را به عنوان اپاندیموما سلولی، پاپیلاری، سلول شفاف یا اپاندیموما تانسیک دسته بندی می کنند.

اپاندیموما درجه 3 شامل تومورهای با رشد سریع تر بوده که با عنوان اپاندیمومای آناپلاستیک شناخته می شوند.

الیگودندروگلیوما (Oligodendrogliomas)

تومورهای مغزی ایجاد شده توسط الیگودندروسیت، الیگودندروگلیوما نامیده می شوند.

الیگودندروگلیوما درجه 2 با درجه پایین شناخته شده و الیگودندروگلیوما آناپلاستیک درجه 3 با درجه بالا شناخته خواهد شد.

علائم تومور گلیوما

علائم گلیوما بر حسب عوامل مختلف متفاوت خواهند بود. در واقع علائم تومور مغزی گلیوما به اندازه تومور و همچنین محل ایجاد آن در مغز بستگی دارد.

شایع ترین علائم تومور مغزی گلیوما بروز سر درد است که در 35% از افراد مبتلا به تومور مغزی بروز می کند.

سایر علائم شایع انواع تومورهای مغزی گلیوما عبارتند از:

ضعف
تهوع و استفراغ
مشکلات حافظه
تغییر سطح فعالیت
تغییر شخصیت
از دست دادن اشتها
مشکل تعادل
مشکل در راه رفتن
بدتر شدن بینایی
مشکلات گفتاری
تشنج

عوامل خطر گلیوما

علت ایجاد بیشتر تومورهای مغزی همچون گلیوما ناشناخته است. این یعنی بروز تومورها با موردی که قابل پیشگیری باشد، مرتبط نیست.

با این وجود، برخی عوامل خطر وجود دارند که سبب افزایش احتمال ابتلای افراد به تومور مغزی گلیوما می شوند.

عوامل ارثی

برخی اختلالات ژنتیکی منجر به افزایش خطر بروز تومورهای بدخیم مغزی خواهند شد.

این اختلالات ژنتیکی عبارتند از:

نوروفیبروماتوز نوع 1
نوروفیبروماتوز نوع 2
سندروم فون هیپل لینداو (von Hippel-Lindau syndrome)
سندروم لی فرامنی (Li-Fraumeni syndrome)

با این وجود فقط 5% از افراد مبتلا به تومور مغزی مبتلا به مشکلات ژنتیکی فوق خواهند بود.

عوامل محیطی

افراد با قرارگیری در معرض برخی مواد شیمیایی و … به سرطان مبتلا خواهند شد.

برای نمونه، قرارگیری در معرض وینیل کلراید خطر ابتلا به گلیوما را افزایش می دهد. با این وجود محققان ارتباط مستقیمی بین این دو نیافتند.

همچنین بخوانید:

آیا همه افراد سلول های سرطانی دارند؟ (کلیک)

تشخیص

افرادی که دچار علائم تومور گلیوما یا نشانه های مربوط به گلیوما هستند باید در مورد سوابق پزشکی خود با پزشک صحبت کرده و یک معاینه نورولوژیکی دریافت کنند.

پزشک در این مورد از تصویربرداری یا نمونه برداری برای تشخیص گلیوما استفاده می کند.

روشی های تصویربرداری کمک کننده به پزشک برای تشخیص تومور عبارتند از:

MRI
سی تی اسکن
اسکن PET

این روش ها قادر به تشخیص نوع سلول های تشکیل دهنده تومور نخواهند بود. در این وضعیت پزشک نمونه برداری را توصیه می کند.

درمان تومور گلیوما

پزشکان برای درمان تومور گلیوما تا حد ممکن سعی در برداشتن کامل و جلوگیری از عود مجدد آن دارند. همچنین باید در مورد آسیب به سایر قسمت های مغز مراقب باشند.

طبق اعلام انستیتو ملی سرطان پنج نوع درمان استاندارد جهت درمان تومور گلیوما در دسترس هستند:

نظارت فعال
جراحی
پرتو درمانی (رادیو تراپی)
شیمی درمانی
درمان هدفمند

نظارت فعال

در این روش افراد برای اطمینان از کنترل شرایط و بدتر نشدن وضعیت خود معاینات منظمی را انجام خواهند داد. البته در این روش تحت درمان واقعی قرار نخواهند گرفت.

نظارت فعال برای مبتلایان به تومورهایی با رشد کند و بدون علائم مفید خواهد بود.

خطرات یا عوارض جانبی درمان در این مرحله بیش از مزایای آن است. بنابراین پزشکان پیش از شروع درمان وضعیت فرد را بررسی می کنند.

جراحی

اولین قدم برای درمان تومور گلیوما، جراحی آن است.

جراح وابسته به درجه تومور، کل یا بخشی از بافت سرطانی را از بین می برد.

برخی اوقات، بسته به محل تومور ایجاد شده در مغز و عملکردهای تحت تاثیر قرار گرفته برداشتن کل تومور ممکن نیست. در این وضعیت برداشتن بخشی از تومور باعث کاهش تورم مغز شده و بعضی از علائم را تسکین می دهد.

پرتو درمانی

پرتو درمانی با پرتو خارجی یا EBRT برای درمان تومور گلیوما مورد استفاده قرار می گیرد.

در این روش یک ماشین بزرگ پرتوهای پرانرژی از جمله اشعه ایکس، فوتون یا پروتون را در بدن و به تومور منتقل خواهد کرد.

همچنین بخوانید:

همه چیز درباره پرتو درمانی (Radiation Therapy) (کلیک)

شیمی درمانی

در این روش از داروهایی برای پیشگیری از رشد سلول های سرطانی استفاده می شود.

شیمی درمانی سیستمیک مربوط به زمانی است که داروها وارد جریان خون شده و به اطراف بدن منتقل می شوند. زیرمجموعه ای از داروهای شیمی درمانی از سد خونی مغز برای هدف قرار دادن گلیوما عبور می کنند.

پزشکان برای تومورهای مغزی از ویفرهای قابل حل (dissolvable wafe) به جای تومور و در محل آنها استفاده می کنند.

این روش به شیمی درمانی موضعی معروف است. در واقع این ماده به هدف گیری تومور باقیمانده احتمالی و بروز عوارض جانبی ناخواسته در سایر قسمت های بدن می پردازد.

همچنین بخوانید:

شیمی درمانی چگونه است؟ (کلیک)

درمان هدفمند

درمان های هدفمند به طور خاص بر روی مولکول های خاصی از سلول های سرطانی اثر کرده و از رشد آنها جلوگیری می کنند.

یکی از روش های درمانی استفاده از دارویی به نام بواسیزومب (Bevacizumab) است که توسط شبکه جامع ملی سرطان توصیه شده است. این دارو با جلوگیری از خونرسانی به سلول های سرطانی، رشد سرطان را مختل می کنند.

طول عمر بیماران مبتلا به تومور مغزی گلیوما

میزان بقا و طول عمر بیماران مبتلا به تومور مغزی گلیوما به عوامل مختلفی وابسته است. برای نمونه، میزان بقای این بیماری با توجه به نوع گلیوما و یا سن اوبیمار مبتلا تغییر می کند.

بر اساس اعلام انجمن سرطان آمریکا، میزان بقای 5 ساله انواع مختلف تومور مغزی گلیوما بسته به سن فرد به شرح زیر است:

نوع تومور	20 تا 44 سال	45 تا 54 سال	55 تا 64 سال
آستروسیتومای درجه پایین (منتشر)	73%	46%	26%
آستروسیتومای آناپلاستیک	58%	29%	15%
گلیوبلاستوما	22%	9%	6%
الیگودندروگلیوما	90%	82%	69%
الیگودندروگلیوما آناپلاستیک	76%	67%	45%
اپاندیموما / اپاندیموما آناپلاستیک	92%	90%	87%

خلاصه

گلیوما یکی از تومروهای مغزی شایع است که در سلول های گلیال ایجاد می شود. همه انواع تومورهای گلیوما سرطانی نیستند.

علائم تومور بر حسب اندازه و محل ایجاد آن در مغز متفاوت خواهد بود.

برای درمان تومورهای مغزی گلیوما پزشکان معمولا کل توده را برداشته و بدین ترتیب از عود مجدد آن پیشگیری خواهند کرد.

طول عمر بیماران مبتلا به گلیوما به عوامل مختلفی وابسته است. افراد در مورد چشم انداز خود باید با پزشک صحبت کنند.

در صورتی که افراد مشکوک به گلیوما باشند باید در اولین فرصت برای تایید یا رد آن به پزشک مراجعه کنند.

جهت مشاهده و خرید مکمل ها و محصولات مراقبت داروخانه آنلاین اویرو کلیک کنید.