راه های درمان لک و تیرگی پوست صورت
لک و تیرگی به علت تولید بیش از حد ملانین در پوست ایجاد می شود؛ روش های خانگی – موضعی و اقدامات زیبایی برای درمان لک و تیرگی صورت را بخوانید.
هایپرپیگمنیشن یک بیماری شایع پوستی است که در اثر تولید بیش از حد ملانین در پوست ایجاد می شود. این بیماری همچنین می تواند ناشی از قرارگیری در معرض آفتاب، جای زخم، پیری و سایر موارد باشد.
بیشتر لک و تیرگی های پوست به دلیل هایپرپیگمنیشن ایجاد می شوند.
بسیاری از این لک و تیرگی ها خطرناک نبوده و بی ضرر هستند.
با این حال اگر ظاهر آنها برای شما ناراحت کننده و آزاردهنده است می توانید با استفاده روش های موضعی آنها را درمان کنید.
این مقاله لک و تیرگی صورت ناشی از هایپرپیگمنتیشن، علت، نحوه رهایی و بعضی از گزینه های درمانی موضعی و خانگی آنها را بررسی می کند.
جهت مشاهده و خرید محصولات ضد لک مراقبت داروخانه آنلاین اویرو کلیک کنید.
علت ایجاد لک و تیرگی پوست صورت
تولید بیش از حد ملانین ( رنگدانه پوست) علت ایجاد لک و تیرگی های پوست صورت است. این وضعیت تحت عنوان هایپرپیگمنتیشن شناخته می شود.
مواردی که باعث ایجاد هایپرپیگمنتیشن می شوند عبارتند از:
- افزایش سن
- قرارگیری در معرض نور خورشید
- تغییرات هورمونی از جمله در دوران بارداری یا یائسگی
همچنین آسیب دیدگی پوست می تواند باعث هایپرپیگمنتیشن پس از التهاب (PIH) شود. افراد در شرایط زیر دچار PIH خواهند شد:
- نیش، بریدگی و سوختگی
- استفاده بیش از حد یا نادرست از بین بردن موهای زائد
- اسکار (جای زخم) ناشی از پسوریازیس یا سایر بیماری های پوستی
- آکنه / جوش
- موهای زیر پوستی
ایجاد لک و تیرگی های پوست صورت فقط ناشی از هایپرپیگمنتیشن نیستند. به همین دلیل در صورت مشاهده تغییر در خال ها یا لک (به ویژه در بافت، رنگ و اندازه) با پزشک صحبت کنید.
همچنین بخوانید:
چه عواملی باعث ایجاد تغییر رنگ لکه های پوستی می شود؟ (کلیک)
درمان های موضعی برای لک و تیرگی پوست صورت
با استفاده از بسیاری از محصولات بدون نیاز به نسخه می توان به درمان لک و تیرگی های پوست صورت کمک کرد.
این موارد حاوی مواد موثر زیر هستند:
- ویتامین C
- کوجیک اسید
- رتینوئیدها
- آزلائیک اسید
- هیدروکینون
- لایه بردارهای شیمیایی
درخصوص نحوه مصرف صحیح این محصولات حتما برچسب آنها را مطالعه کنید. با این حال از آنجایی که برخی از این محصولات عوارض و خطراتی به همراه دارند بهتر است قبل از استفاده از آنها با پزشک مشورت کنید.
در ادامه به بررسی جزئیات بیشتر در مورد بعضی از مزایا و معایب این محصولات می پردازیم.
همچنین بخوانید:
از بین بردن لکه های قهوه ای جای جوش (کلیک)
کوجیک اسید
این ماده نیز یکی از درمان های محبوب برای هایپرپیگمنتیشن است اما اثربخشی کمتری نسبت به سایر درمان ها دارد.
یک مطالعه در سال 2013، غلظت 0.75% کوجیک اسید و 4 % هیدروکینون را برای درمان ملاسما در 60 نفر بررسی کرد. در انتهای این مطالعه مشخص شد که هیدروکینون موثرتر است.
کوجیک اسید نیز با تحریک پوست همراه است به همین دلیل مصرف آن برای همه مناسب نیست.
بنابراین قبل از مصرف آن بهتر است با پزشک مشورت کنید.
همچنین بخوانید:
بررسی ملاسما بعنوان یکی از مشکلات رنگدانه ای (کلیک)
هیدروکینون
هیدروکینونیک از مواد محبوب و پر استفاده از در محصولات هایپرپیگمنتیشن است. این ماده به کاهش تولید ملانین کمک می کند.
محصولات بدون نسخه حاوی حدود نیمی از مقدار هیدروکینون در محصولات تجویزی هستند.
در برخی کشورها به دلیل نگرانی هایی که در خصوص ایمنی هیدروکینون وجود دارد، مصرف آن ممنوع شده است.
برای نمونه، طبق یک تحقیق در سال 2007 هیدروکینون در موش ها با ایجاد سرطان همراه است. با این وجود بروز این مشکل در انسان تائید نشده است.
همچنین مصرف غلظت بالای هیدروکینون باعث تحریک پوست می شود. بعلاوه مصرف نادرست آن می تواند باعث ایجاد لک و تیرگی در نواحی اطراف موردنظر شود.
رتینوئیدها
رتینوئیدها از ویتامین A به دست می آید.
این ماده با افزایش تولید سلول های جدید پوستی به درمان و رفع لک و تیرگی های پوست صورت کمک می کند.
برخی پزشکان برای هایپرپیگمنتیشن استفاده از یک رتینوئید پرقدرت از جمله ترتینوئین را توصیه می کنند. این محصولات برای اثربخشی به 3 تا 6 ماه زمان نیاز دارد.
با این حال قابل ذکر است که هرچه رتینوئید قوی تر باشد احتمال ایجاد تحریک پوست توسط آن بیشتر است.
همچنین توجه داشته باشید که از مصرف محصولات حاوی رتینوئید در دوران بارداری پرهیز کرده زیرا ویتامین A باعث ایجاد ناهنجاری در زایمان می شود.
این ماده همچنین باعث افزایش حساسیت پوست به اشعه ماورابنفش می شود. به همین دلیل باید هنگام استفاده از آنها از ضدآفتاب SPF دار استفاده کرد.
جهت مشاهده و خرید محصولات مراقبت از آفتاب داروخانه آنلاین اویرو کلیک کنید.
لایه بردارهای شیمیایی
لایه بردارهای شیمیایی اسیدهایی هستند که باعث حل شدن لایه های فوقانی پوست می شوند.
آلفا هیدروکسی اسیدها (AHA) مانند اسید لاکتیک و بتا هیدروکسی اسیدها (BHA) مانند سالیسیلیک اسید از جمله لایه بردارهای شیمیایی هستند.
از دیگر عملکرد لایه بردارهای شیمیایی افزایش تولید سلول های جدید پوست است. این محصولات معمولا برای پوست های حساس یا خشک مناسب هستند.
با این حال این محصولات مانند رتینوئیدها باعث افزایش حساسیت به نور می شوند.
همچنین بخوانید:
اقدامات زیبایی برای درمان لک و تیرگی پوست صورت
درصورت موثر واقع نشدن محصولات موضعی برای کاهش هایپرپیگمنتیشن، می توان از اقدامات زیبایی استفاده کرد.
بعضی از گزینه های احتمالی شامل موارد زیر هستند:
- میکرودرم ابریژن: این روش با استفاده از ذراتی کوچک سلول های مرده پوست را از بین می برد. این روش نیازی به ریکاوری نداشته، اما به صورت موقت باعث تحریک یا تورم پوست خواهد شد.
- لایه برداری شیمیایی: لایه بردارهای شیمیایی انواع حرفه ای تر لایه بردارهای بدون نسخه هستند. لایه بردارهای قوی تر بر روی لایه های عمیق پوست کار کرده و به زمان بیشتری برای ریکاوری نیاز دارند.
- لیزر درمانی: در این روش با استفاده از پرتو نور نواحی تغییر رنگ یافته مورد هدف قرار می گیرند. البتهدر برخی موارد استفاده از لیزر باعث بدتر شدن تغییر رنگ شود. بنابراین انجام تست پچ پوستی پیش از استفاده از آن ضروری خواهد بود.
درصورتی که مستعد به PID یا جای زخم هستید یا طی 6 ماه گذشته از ایزوترتینوئین استفاده کرده اید، انجام روش های میکرودرم ابریژن، لایه برداری شیمیایی یا لیزر درمانی برای شما توصیه نمی شود.
همچنین بخوانید:
مراقبت از پوست بعد از میکرودرم ابریژن (کلیک)
انتخاب روش درمانی
روش استفاده از محصولات درمانی برای هایپرپیگمنتیشن وابسته به عوامل مختلف، متفاوت است. در ادامه به بررسی جزئیات بیشتر آنها می پردازیم.
آسیب ناشی از نور خورشید
درصورتی که لک و تیرگی های ایجاد شده در پوست شما ناشی از قرارگیری در برابر نور خورشید است، باید استفاده از یک ضد آفتاب موثر را به روتین مراقبت از پوست خود اضافه کنید.
ضد آفتاب ها افزایش ایجاد لک و تیرگی ناشی از هایپرپیگمنتیشن را متوقف کرده و آسیب بیشتر ناشی از اشعه ماورابنفش جلوگیری می کنند.
همچنین توجه داشته باشید که بدون توجه به رنگ پوست باید همواره از یک ضدآفتاب استفاده کرد.
AAD توصیه می کند ضدآفتابی که انتخاب می کنید حداقل یکی از شرایط زیر را داشته باشد:
- SPF حداقل 30
- محافظت در برابر اشعه UVA و UVB
- مقاوم در برابر آب
محصولات حاوی ویتامین C نیز یکی از موارد مفید برای آسیب ناشی از نور خورشید هستند. بر اساس یک بررسی در سال 2017، استفاده از ویتامین C موضعی در پیشگیری از تشکیل ملانین و محافظت در برابر پیری زودرس ناشی از قرارگیری در معرض اشعه ماورانبفش موثر است.
رنگ پوست
درصورتی که پوست تیره ای دارید، در خصوص استفاده از روش های درمانی برای هایپرپیگمنتیشن جوانب احتیاط را رعایت کنید. زیرا ممکن است در صورت استفاده از غلظت بالای محصولات یا مصرف نادرست آنها نواحی از پوست روشن شوند. همچنین در برخی موارد خود این محصولات باعث افزایش هایپرپیگمنتیشن می شوند.
بر اساس آکادمی پوست آمریکا (AAD) درمان های زیر برای لک و تیرگی پوست صورت مناسب هستند:
- آزلائیک اسید
- رتینوئیدها از جمله رتینول، ترتینوئین، ژل آداپالن یا تازاروتن
- هیدروکینون 2%
- گلیکولیک اسید
- ویتامین C
- کوجیک اسید
یک متخصص مجرب در زمینه درمان هایپرپیگمنتیشن، می تواند بهترین روش درمانی را به شما پیشنهاد دهد.
همچنین بخوانید:
درمان لکه های خورشیدی / پیری / لک کبدی (کلیک)
تغییرات هورمونی
همیشه نمی توان از ایجاد لک و تیرگی ناشی از تغییرات هورمونی اجتناب کرد. با این حال برخی از تغییر رنگ های ملایم پس از مدتی رفع شده زیرا علت ایجاد آنها از بین می رود.
برای نمونه افراد باردار در پایان این دوران کمرنگ شدن علائم را تجربه می کنند.
با این حال درمان ملاسما معمولا کمی دشوار تر است. ملاسما نوعی هایپرپیگمنتیشن عمیق تر است که به دلیل تغییرات هورمونی ایجاد شود.
لازم به ذکر است که حتی با کمرنگ شدن ملاسما، در صورت قرارگیری در معرض آفتاب این علائم باز می گردند.
در صورتی که در دوران بارداری یا شیردهی هستید در خصوص بی خطر بودن استفاده از روش های درمانی برای هایپرپیگمنتیشن با پزشک خود مشورت کنید.
بیماری های زمینه ای
درصورتی که یک بیماری زمینه ای باعث ایجاد هایپرپیگمنتیشن شده، با درمان این بیماری می توان به کاهش لک و تیرگی پوست صورت کمک کرد.
برای نمونه اگر فردی به PIH ناشی از جوش مبتلا است باید بر تغییر رنگ و پیشگیری از بروز جوش و جای زخم آن متمرکز شود.
درمان این وضعیت شامل موارد زیر خواهد بود:
- استفاده از محصولات BHA موثر در تغییر رنگ تدریجی و درمان جوش
- مصرف رتینوئیدهای خوراکی و موضعی
- تغییر در رژیم غذایی یا سبک زندگی
همچنین بخوانید:
رتینول برای جوش و جای جوش (کلیک)
داروها
برخی از داروهای موضعی و خوراکی در ایجاد یا بدتر شدن هایپرپیگمنتیشن موثر هستند. قبل از استفاده از داروها برچسب آنها را جهت بررسی احتمال بروز عوارض جانبی مطالعه کنید.
همچنین پزشک می تواند در این خصوص به شما اطلاعاتی ارائه داده و بهترین روش را توصیه کند.
بر اساس اعلام AAD، پس از برطرف شدن علت هایپرپیگمنتیشن، کمرنگ شدن لک و تیرگی های صورت پس از طی 6 تا 12 ماه قابل مشاهده هستند.
با این حال لک های شدید نیازمند زمان بیشتری برای کمرنگ شدن هستند.
مواردی برای پرهیز
برخی از روش هایی که ادعا می کنند به روشن کردن پوست می کنند، برای پوست بسیار خطرناک هستند.برای نمونه، AAD در مورد استفاده از مایعات سفیدکننده بر روی پوست هشدار می دهند. این محصولات باعث ایجاد سوختگی روی پوست می شود.
برخی از محصولات روشن کننده نیز مواد فهرست نشده ای مانند استروئیدها دارند. این محصولات فقط باید تحت نظارت پزشک مصرف شوند.
برخی از محصولات نیز حاوی جیوه که ماده ای سمی است، هستند.
ممکن است جیوه به شکل های زیر در مواد تشکیل دهنده وجود داشته باشد:
- سیناباریس
- کالومل
- Hydrargyrum oxydum rubrum
- سیماب
- مرکوریک
جهت تهیه محصولات درمانی هایپرپیگمنتیشن به داروخانه های معتبر مراجعه کرده یا از یک متخصص پوست بخواهید محصول مناسب را به شما پیشنهاد دهند.
جهت مصرف این محصولات دستورالعمل های روی برچسب آنها را مطالعه کرده، مگر پزشک روش دیگری را توصیه کند.
همچنین در صورت بروز عوارض جانبی باید فورا استفاده از محصول را متوقف کرده و با یک متخصص پوست صحبت کنید.
درمان های خانگی برای لک و تیرگی پوست صورت
منابع بسیاری وجود دارند که ادعا می کنند درمان های خانگی در کمرنگ شدن لک و تیرگی صورت موثر هستند.
بعضی از نمونه ها عبارتند از:
- زردچوبه
- ژل آلوئه ورا
- چای سبز
- روغن درخت چای
- ریشه شیرین بیان
- بتا کاروتن
- عصاره انار
- آب لیمو
- شیر سویا
با این وجود شواهد محدودی وجود دارند که از این ادعاها پشتیبانی می کنند.
بعضی از درمان های خانگی برای لک و تیرگی صورت بی ضرر بوده اما بعضی دیگر به پوست آسیب می رسانند.
برای نمونه، آب لیمو بسیار اسیدی بوده و درصورتی که در هنگام استفاده رقیق نشود می تواند به پوست آسیب برساند. به همین دلیل از روغن های ضروری رقیق نشده بر روی پوست استفاده نکنید.
همچنین بخوانید:
روغن های ضروری برای بیماری های پوستی (کلیک)
جمع بندی
بسیاری از موارد هایپرپیگمنتیشن با گذشت زمان و به صورت خود به خود برطرف می شوند.
همچنین با استفاده از درمان های بدون نسخه، تجویزی و خانگی می توان به کمرنگ شدن لک و تیرگی صورت کمک کرد.
بعلاوه با مراجعه به یک متخصص می توان بهترین روش درمانی را متناسب با نوع و رنگ پوست و علت بروز هایپرپیگمنیشن دریافت کرد.
در پایان در صورت تغییر، رشد یا تکثیر لک و تیرگی پوست فورا با پزشک تماس بگیرند.
جهت مشاهده و خرید مکمل ها و محصولات مراقبت داروخانه آنلاین اویرو کلیک کنید.